۱.
کلید واژه ها:
تحلیل پوششی داده ها کارایی مدارهای الکتریکی مسئله تخصیص ورودی ها و خروجی های چندگانه
امروزه مسئله تخصیص، یکی از مسائل بهینه سازی در شاخه تحقیق در عملیات محسوب می شود و پژوهشگران متعددی در این زمینه مطالعه می کنند. مسئله تخصیص در زمره خانواده مسائل NP-Hard قرار دارد که کاربرد این مسائل در دنیای واقعی، معمولاً با چندین ورودی و خروجی های متنوع همراه است. این مقاله، بر اساس برخی مفاهیم و قوانین اثبات شده مهندسی برق که می توان آنها را با مفهوم کارایی در تحلیل پوششی داده ها معادل در نظر گرفت، مدل برنامه ریزی خطی جدیدی برای حل مسئله تخصیص با ورودی و خروجی های چندگانه ناهمگن به ازای هر تخصیص ممکن، ارائه می دهد. تابع هدف در این نوع مدل به جای سود یا هزینه، ماکزیمم کارایی نسبی است. از مزیت های عمده این مدل ریاضی جدید، همگرایی سریع تر به سمت جواب بهینه، حل فقط یک مدل ریاضی به جای حل چندین مدل ریاضی، تغییر نکردن تعداد متغیرها و محدودیت های مدل پیشنهادی با افزایش تعداد ورودی ها یا خروجی های مسئله و نیز زمان محاسبات کمتر نسبت به سایر روش های مرسوم است. در انتها نیز، مدل پیشنهادی همراه با یک مثال کاربردی تشریح شده و نتایج آن با مدل چن و لو مقایسه شده است.
۲.
کلید واژه ها:
برنامه ریزی خطی عدد صحیح زمان بندی درس های دانشگاهی مدل سازی ریاضی محدودیت سخت مد ل دومرحله ای
در این پژوهش، یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح برای مسئله زمان بندی دروس دانشگاهی ارائه شده است. برای کاهش تعداد متغیرهای تصمیم، ترکیب درس و استاد و گروه دانشجو به عنوان فعالیت معرفی شد و دو مدل برنامه ریزی عدد صحیح با عنوان مدل مبتنی بر فعالیت و مدل دومرحله ای مبتنی بر فعالیت به دست آمد. در مرحله اول برمبنای تعداد جلسات لازم در هفته در بازه های زمانی روزهای مختلف هفته، تمام فعالیت ها زمان بندی شد و در مرحله دوم با درنظرگرفتن محدودیت های خاص، کلاس ها و فضاهای آموزشی به جلسات برنامه ریزی شده تخصیص یافت. این مدل ها برای یک نیمسال تحصیلی برمبنای فرایند تخصیص دروس به بازه های زمانی خاص در روزهای هفته با محدودیت های سخت در دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان فرموله شده است. در این مطالعه، ضمن فرموله کردن تمام قواعد تعریف جدول زمان بندی دروس یک نیمسال در نرم افزار، با استفاده از مدل دومرحله ای مبتنی بر فعالیت، تعداد 239 درس در زمان 556 ثانیه (9 دقیقه و 16 ثانیه) زمان بندی شده است.
۳.
کلید واژه ها:
اثر شلاق چرمی روش میانگین متحرک زنجیره تأمین سیاست سفارش تا سطح هدف
اثر شلاقی به طور شایان توجهی بر عملکرد مالی شرکت ها و سازمان ها اثر می گذارد. این پدیده بیان می کند که نوسان تغییرات تقاضا از انتهای زنجیره به ابتدای زنجیره بیشتر می شود. دانشمندان و محققان در زمینه کاهش آثار شلاقی در زنجیره تأمین، مطالعات بسیاری انجام داده و جنبه خاصی را بررسی کرده اند. در این پژوهش به بررسی آثار ذخیره احتیاطی و تغییرات تقاضای مشتری نهایی بر اثر شلاقی کل زنجیره تأمین پرداخته شده است. به همین منظور، یک زنجیره تأمین چهارسطحی خطی شامل فروشگاه، خرده فروش، عمده فروش و کارخانه مد نظر قرار گرفت و برای پیش بینی تقاضا از روش میانگین متحرک استفاده شد. در این رابطه، نُه سناریوی مختلف شامل تغییرات تقاضا (کم، متوسط، زیاد) و ذخیره احتیاطی (کم، متوسط، زیاد) در نظر گرفته شد و اثر شلاقی با فاصله اطمینان 95درصد و دوره زمانی یک ساله به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد اگر روش برآورد تقاضا در همه اعضای زنجیره تأمین با استفاده از روش میانگین متحرک باشد، با افزایش نوسان تغییرات تقاضای مشتری نهایی، اثر شلاقی کل زنجیره کاهش می یابد. همچنین اگر تغییرات تقاضا ثابت فرض شود، افزایش ذخیره احتیاطی در هر یک از اعضای زنجیره تأمین موجب افزایش اثر شلاقی کل زنجیره تأمین می شود.
۴.
کلید واژه ها:
الگوریتم ژنتیک الگوریتم شبیه سازی تبرید مد ل سازی ریاضی مسئله مسیریابی وسایل نقلیه مکان یابی هاب
به منظور کنترل هزینه ها در یک شبکه حمل و نقل زمینی که میزان کالای انتقالی بین شهرها از میزان ظرفیت یک کامیون کمتر است، باید علاوه بر تعیین محل صحیح هاب ها، بار چند شهر با یکدیگر تجمیع شود و پس از تعیین مسیر حرکت کالاها، به هاب مناسب اختصاص یابد. در این مقاله، حالت خاصی از مسئله مکان یابی مسیریابی هاب زمینی مطرح می شود که مناسب با وضعیت ایران است؛ به طوری که شهرها در محدوده نامتراکم و وسیع واقع شده اند. یک مدل برنامه ریزی ریاضی عدد صحیح مختلط به منظور نگاشت مسئله ارائه شده است. با توجه به پیچیدگی محاسباتی حل بهینه مدل، روش حل دو مرحله ای، تلفیقی از الگوریتم های ژنتیک و شبیه سازی تبرید طراحی شده است. نتایج مقایسات عددی روش حل پیشنهاد شده با یک روش بهینه یاب، نشان از دقت و سرعت روش حل ارائه شده دارد. در نهایت یک مورد واقعی از ایران با 31 مرکز استان حل شده تا عملکرد مناسب روش حل پیشنهاد شده در این پژوهش نشان داده شود.
۵.
کلید واژه ها:
پیچیدگی زنجیره تأمین شرکت های تولید لوازم خانگی فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی
در حال حاضر، پیچیدگی های متعددی در زنجیره تأمین وجود دارد. این پیچیدگی ها، به واسطه ظهور مقوله هایی مانند جهانی شدن، سفارشی سازی، نوآوری، انعطاف پذیری، پایداری و عدم قطعیت در حال تکامل و رشد هستند. رشد پیچیدگی زنجیره تأمین بر هزینه ها و خدمات ارائه شده به مشتریان، تأثیر منفی می گذارد. از این رو، هدف این پژوهش اولویت بندی پیشران های پیچیدگی زنجیره تأمین در شرکت های تولید لوازم خانگی است. برای این کار، پس از بررسی ادبیات نظری پژوهش، پیشران های پیچیدگی زنجیره تأمین برای اولویت بندی شناسایی شدند؛ سپس به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و نظرسنجی، این شاخص ها بر پایه مقایسه های زوجی صورت گرفته، توسط تعدادی از خبرگان حوزه تولید لوازم خانگی، وزن دهی شدند. طبق نتایج کسب شده از این مدل تحقیقاتی، مشخص شد که از 46 پیشران پیچیدگی بررسی شده «سازوکارهای بازگشت مواد اولیه به تأمین کنندگان» بیشترین درجه اهمیت را دارد.
۶.
کلید واژه ها:
بهینه سازی چندهدفه ساختمان های مسکونی سیستم های سرمایشی و گرمایشی شبیه سازی کارایی انرژی
امروزه با توجه به اهمیت موضوع انرژی، این مبحث یکی از موضوعات مورد توجه در محافل اقتصادی شده است. مطابق با آمار ترازنامه انرژی، بیش از یک سوم انرژی کشور در بخش ساختمان مصرف می شود. با توجه به اتلاف زیاد انرژی در ساختمان های موجود و نیز، کارایی پایین سیستم های گرمایشی و سرمایشی، انتخاب راهکار مناسب برای کاهش مصرف و اتلاف انرژی در این بخش حائز اهمیت بسیار است. در این تحقیق با استفاده از مدل سازی ریاضی، راهکاری برای انتخاب ترکیب مناسبی از مصالح ساختمانی و سیستم های تهویه مطبوع فعال و غیرفعال در ساختمان های مسکونی ارائه شده است تا با استفاده از آن، هزینه ها و همچنین میزان انرژی حرارتی مصالح ساختمان حداقل شود. مدل ارائه شده برای یک ساختمان مسکونی در شهر تهران به اجرا درآمد و ترکیب های بهینه مصالح، با توجه به الزامات مبحث 19 مقررات ملی ساختمان مشخص شد.
۷.
کلید واژه ها:
بهینه سازی تولید کارگاهی شبیه سازی صف هزینه دیرکرد زودکرد
تعیین بهینه توالی کارها در تولید کارگاهی کسب وکارهای کوچک و متوسط، در بهره وری ماشین آلات، هزینه های مربوط به دیرکرد و زودکرد تحویل کارها تأثیر گذار است. در این پژوهش ابتدا مدل ریاضی مسئله تولید کارگاهی کسب وکارهای کوچک و متوسط طراحی شد، سپس به کمک نرم افزار Arena 14 مدل شبیه سازی طراحی گردید و در نهایت با حل یک مثال عددی، جواب نزدیک به بهینه مسئله از لحاظ مجموع هزینه دیرکرد و زودکرد به منظور انتخاب بهترین قانون اولویت بندی کارها در سلول های کاری با اجرای مدل و به کمک آنالیز واریانس به دست آمد. بر اساس یافته ها، روش LPT دارای کمترین هزینه است و روش های FIFO، LIFO،EDD و SLACK نتایج قابل قبولی دارند. نتایج این تحقیق نشان می دهد برخلاف سایر روش های بهینه سازی، در شبیه سازی به ایجاد یک مدل ریاضی دقیق نیازی نیست، بلکه با یک مدل مفهومی ریاضی می توان به نتایج مطلوبی دست یافت و این کار حل مسائل بهینه سازی پیچیده را درصورتی که بتوان آن را به مدل شبیه سازی شده تبدیل نمود، تسهیل می کند.
۸.
کلید واژه ها:
الگوریتم تبرید شبیه سازی شده جمع آوری زباله مدیریت شهری مسئله مسیریابی خودرو با پنجره های زمانی
امروزه، تولید انواع زباله و مشکلات زیست محیطی مربوط به آن، مدیریت خدمات شهری را با مشکلات زیادی در زمینه جمع آوری حمل و نقل و دفع زباله مواجه سا خته است. با توجه به این که جمع آوری و حمل زباله ها بخش شایان توجهی از بودجه مدیریت زباله ها را به خود اختصاص می دهد، به کارگیری روش مناسب برای کم کردن هزینه های جمع آوری، ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش یک مدل ریاضی برای جمع آوری زباله ارائه شده که با کمینه کردن مسافت طی شده توسط کامیون ها، هزینه های مربوط به جمع آوری و حمل و نقل را کاهش می دهد. همچنین مدل این انعطاف پذیری را دارد که در صورت نیاز، زباله های یک گره در دو یا چند زمان مجزا جمع آوری شوند. در ادامه، چند مسئله در ابعاد کوچک با نرم افزار CPLEX و همچنین با الگوریتم فراابتکاری حل شد و نتایج هر دو روش مقایسه شدند. سپس داده های مربوط به مطالعه موردی جمع آوری شد و تورهای مربوط به حرکت خودروها با استفاده از الگوریتم فراابتکاری به دست آمد. در پایان با استفاده از یک مدل ریاضی تعداد خودروهای مورد نیاز برای مسئله محاسبه شد.
۹.
کلید واژه ها:
اولویت بندی تصمیم گیری روش لاسو زمان ساختمان های مسکونی عوامل اتلاف فرمول پیش بینی
یکی از راه های مؤثر در کاهش زمان پروژه های ساخت آپارتمان، حذف یا کاهش اثر عوامل اتلاف زمان است. اتلاف به فعالیت هایی گفته می شود که موجب طولانی تر شدن فرایند تولید آپارتمان می شود، اما هیچ ارزش افزوده ای ایجاد نمی کند. برای شناسایی عوامل اتلاف زمانی، پس از مطالعات کتابخانه ای، 35 عامل به کمک مصاحبه و تحلیل تم شناسایی شد. با توجه به سه عامل حضور در مرحله اجرا، قابل کنترل بودن و تأثیر مستقیم بر زمان، از بین 35 عامل شناسایی شده، 8 عامل انتخاب شد. با توزیع پرسشنامه و تحلیل آنها با استفاده از روش لاسو، اولویت بندی و همچنین فرمول پیش بینی مقدار اتلاف به دست آمد و مشخص شد انجام همه فعالیت ها در کارگاه، دوباره کاری و تأخیر پیمانکار، مهم ترین عوامل ایجاد اتلاف زمانی هستند. آنچه این مقاله را منحصربه فرد می کند، استفاده از روش لاسو برای اولویت بندی و همچنین ارائه فرمول پیش بینی است که تاکنون در هیچ مقاله داخلی و خارجی ارائه نشده است. این فرمول برای پروژه های ساختمانی مسکونی 5 تا 7 طبقه کاربرد دارد. با توجه به فرمول پیشنهاد شده، در صورت وجود تمام عوامل در پروژه ساختمانی 5 تا 7 طبقه، اتلاف زمان 38 درصد به دست می آید. با کمّی سازی میزان اتلاف زمانی، تصمیم در خصوص نحوه رفتار با عوامل مسبب اتلاف، به مراتب ساده تر خواهد شد.
۱۰.
کلید واژه ها:
برنامه ریزی تصادفی دو مرحله ای در نظر گرفتن ریسک شبکه تأمین منعطف کاهش سناریو
این مقاله به طراحی شبکه تأمین منعطف چند دوره ای در یک زنجیره تأمین دوسطحی می پردازد که در آن یک ماده اولیه اصلی باید از چند تأمین کننده تهیه شده و محصولات مختلف در چندین سایت تولیدی برای مشتریان تولید شود. مسئله با استفاده از رویکرد برنامه ریزی تصادفی دو مرحله ای با در نظر گرفتن تقاضاهای تصادفی مشتریان و قیمت های تصادفی تأمین کنندگان مدل سازی شده است. بر خلاف مطالعات گذشته، ریسک های اختلالات تأمین، استراتژی های کاهشی و برنامه های عملیاتی احتمالی مقابله با ریسک ها برای افزایش انعطاف پذیری شبکه تأمین، همزمان با برنامه ریزی تولید محصولات در سایت های تولیدی به منظور نزدیک تر شدن مدل به واقعیت، مد نظر قرار گرفته اند. طراحی شبکه تأمین از دید تصمیم گیرنده ریسک خنثی و تصمیم گیرنده ریسک گریز لحاظ شده اند. به دلیل تشریح کاربرد دیدگاه ارائه شده، نتایج محاسبات و اجرای مدل در یک نمونه واقعی نشان داده شده است. در نهایت به منظور تشریح تأثیر تغییرات در پارامترهای هزینه، روی نتایج مدل آنالیزهای حساسیت انجام گرفته است.
