مدیریت صنعتی

هدف: یکی از روش های مطرح در حوزه تصمیم گیری چندشاخصه مبتنی بر تئوری مطلوبیت، مدل مطلوبیت جمع پذیر (UTA) است که طی زمان با رفع نواقص بسیار توسعه یافته است. از مهم ترین مشکلات این روش ها عدم توجه به عدم اطمینان مقادیر معیارها و عدم توجه به امکان وجود وابستگی میان معیارهای مختلف است. درباره مشکل عدم اطمینان از انواع مختلف فازی و احتمالی، به ترتیب در توسعه های مختلف شامل مدل های فازی و تصادفی بحث و تبادل نظر شده است. با این حال از مفروضات اصلی تمامی این مدل ها استقلال معیارها از یکدیگر است، در حالی که در مسائل دنیای واقعی این امر تا حدی بعید به نظر می رسد. از این رو، هدف از این پژوهش توسعه مدل مدل مطلوبیت جمع پذیر تصادفی به نحوی است که مشکل عدم توجه به وابستگی میان مقادیر گزینه ها در شاخص های مختلف را مد نظر قرار دهد. روش: در این پژوهش از مفهوم احتمال شرطی برای توسعه مدل مطلوبیت جمع پذیر تصادفی بهره گرفته شده است، به طوری که احتمال ارزش هر مقدار در هر شاخص با توجه به ارزش های محتمل در سایر شاخص ها مد نظر قرار می گیرد. یافته ها: مدل توسعه یافته در قالب دوازده گام ارائه شده و قابلیت کاربرد آن با استفاده از یک مثال واقعی و بر اساس داده های مربوط به سه معیار اصلی در سرمایه گذاری سهام برای سه شرکت در حوزه پتروشیمی نشان داده شده است. نتیجه گیری: مدل پیشنهادی حاصل مشکل عدم توجه به وابستگی محتمل میان شاخص ها در مدل مطلوبیت جمع پذیر تصادفی را برطرف می کند و شکاف تحقیقاتی مطرح شده توسط محققان پیشین را پوشش می دهد.

هدف: ارائه خدمات تجاری سازی در پارک های علم و فناوری و سایر نهادهای تسهیل کننده توسعه شرکت های دانش بنیان، در موفقیت یا شکست شرکت های مستقر در آنها نقش بسیار مهمی دارد. این پژوهش با هدف شناسایی و مقایسه اولویت خدمات تجاری سازی مورد نیاز شرکت های رشدی و توسعه ای مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران انجام گرفته است. روش: این تحقیق با کمک 227 نفر از کارکنان 93 شرکت مستقر در پارک و کارمندان واحد تجاری سازی پارک اجرا شده است. خدمات تجاری سازی با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و خدمات تجاری سازی پارک های علم و فناوری ایران و سایر نقاط جهان شناسایی شده و در ادامه، این دسته ها و خدمات با استفاده از روش تحلیل ارزیابی وزن دهی تدریجی (SWARA)، رتبه بندی شدند. یافته ها: مطابق یافته های این پژوهش، شرکت های رشدی به خدمات بازاریابی، تأمین مالی و سرمایه گذاری و خدمات آموزشی به ترتیب بیشترین اولویت را داده اند، در حالی که برای شرکت های توسعه ای خدمات تأمین مالی و سرمایه گذاری، بازاریابی و امور قراردادها و ضمانت نامه ها به ترتیب بالاترین اولویت را کسب کرده اند. نتیجه گیری: در این پژوهش الگویی دوسطحی برای برنامه ریزی و تصمیم گیری در مورد ترکیب خدمات تجاری سازی قابل ارائه با در نظر گرفتن محدودیت ها، شرایط مختلف، توانمندی ها و اهداف پارک های علم و فناوری ارائه شده است که در سطح اول تصمیم گیری درباره اولویت دسته خدمات بوده و در سطح دوم در رابطه با اولویت خدمات هر دسته تصمیم گیری می شود. این الگو می تواند در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های پارک های علم و فناوری در جهت بهبود ارائه خدمات تجاری سازی به شرکت های رشدی و توسعه ای مورد استفاده قرار گیرد.  

هدف: در شرکت های پتروشیمی، شیفت های کاری گوناگون و طولانی مدت، می تواند سلامت جسمی و روحی کارکنان را به مخاطره بیندازد؛ در حالی که با زمان بندی مناسب و توجه به قوانین و سیاست های کاری، می توان پیامدهای ناشی از شیفت های کاری آنان را کاهش داد. هدف این پژوهش، ارائه مدل مناسبی برای زمان بندی نیروی انسانی شرکت های پتروشیمی است؛ به گونه ای که با رعایت نیازهای شرکت و شمار بهینه کارکنان در هر شیفت، هزینه های شرکت کمینه و عملکرد و ترجیحات کارکنان نیز بیشینه شود. روش: برای مدل سازی مسئله پژوهش از برنامه ریزی عدد صحیح استفاده شد. به دلیل پیچیدگی مدل و نیز چندهدفه بودن آن، در حل مدل ریاضی پیشنهاد شده، از الگوریتم NSGA-II استفاده شد. برای دستیابی به کارایی بهتر الگوریتم، پارامترهای آن با روش تاگوچی کالیبره گردید. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده از سناریوهای مختلف، مدل 21 روزه کار بهتر از مدل کاری 16 روزه است. همچنین، از آنجا که مدل چند هدفه بوده و با رویکرد پارتو حل شده است، تصمیم گیرنده می تواند، با توجه به شرایط، یکی از راه حل های بهینه پارتو را انتخاب کنید. نتیجه گیری: اگرچه شیفت بندی و گزینش مدل کاری مناسب برای شرکت های پتروشیمی، پیچیدگی فراوانی دارد، الگوریتم NSGA-II می تواند در تصمیم گیری برای انتخاب بهترین مدل کاری، ابزاری شایسته و توانمند باشد.

هدف: هدف این پژوهش، رتبه بندی اعتباری مستقل بانک ها از منظر سپرده گذاران (ذی نفعان خارجی بانک) در راستای ایفای تعهد آنهاست. روش: برای تحقق این هدف، با استفاده از مدل های رتبه بندی مؤسسه های مرجع و سیستم رتبه بندی کملز (کفایت سرمایه، کیفیت دارایی ها، مدیریت، سودآوری، نقدینگی، حساسیت)، شاخص های رتبه بندی شناسایی شدند، سپس از طریق روش دلفی فازی به تعیین شاخص های رتبه بندی اقدام شد و با استفاده از روش پرامته (روش ساختاریافته رتبه بندی ترجیحی برای غنی سازی ارزیابی ها) بانک ها رتبه بندی شدند. یافته ها: در نهایت، پس از انتخاب 32 شاخص بر اساس نتایج روش دلفی فازی، با توجه به نظر خبرگان وزن زیرمعیارها یکسان در نظر گرفته شد. نمونه پژوهش، 21 بانک دارای مجوز از بانک مرکزی ایران و پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، در بازه زمانی 1391 تا 1395 است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، از میان بانک های بررسی شده کشور، بانک خاورمیانه از نظر رتبه اعتباری در جایگاه نخست و بانک آینده در جایگاه آخر قرار دارد.

هدف: یکی از مهم ترین مسائل پیش روی زنجیره های تأمین، هماهنگی سیاست های موجودی عناصر زنجیره، اعم از تأمین کنندگان، تولیدکنندگان و توزیع کنندگان است. در این رابطه، پژوهش حاضر به دنبال بررسی روند دستیابی عناصر شبکه تأمین نظام توزیع بنزین، به سطح موجودی بهینه است. روش: ابتدا شبکه تأمین شرکت ملی پخش فراورده های نفتی گیلان در قالب سیستم های انطباقی پیچیده تعریف شد و در ادامه با استفاده از مدل سازی مبتنی بر عامل، به شبیه سازی این شبکه پرداخته شد. هسته اصلی این شبیه سازی را تعاملات بین عامل ها یا اعضای شبکه تأمین در زمینه مدیریت موجودی با توجه به مقدار سفارش اقتصادی (EOQ) تشکیل داده اند. یافته ها: نتایج شبیه سازی در نرم افزار نت لوگو نشان می دهد که مدل سازی مبتنی بر عامل شبکه در قالب یک سیستم انطباقی پیچیده، موجب شناخت بهتر از رفتار عامل های شبکه تأمین در دستیابی به سطح موجودی بهینه شده و آنها را قادر می سازد به تخمین مناسبی از میزان سفارش اقتصادی، نقطه سفارش مجدد و هزینه کل خود، دست یابند. نتیجه گیری: به طور خلاصه می توان گفت که عامل های موجود در شبکه تأمین، توانایی تأمین مشتریان خود را دارند و هم زمان با عدم پرداخت هزینه نگهداری موجودی اضافه، با فروش از دست رفته نیز مواجه نخواهند شد.

هدف: نظام سلامت یکی از بزرگ ترین صنعت ها به شمار می رود و برای حل مشکلات آن، به تلفیقی از دانش و مهارت های مدیریتی و بالینی نیاز است. در این پژوهش، مسئله برنامه ریزی استراتژیک و تخصیص ظرفیت اتاق های عمل با در نظر گرفتن استراتژی برنامه ریزی و زمان بندی بلوکی مطالعه شده است و یک مدل تلفیقی برای تعیین آمیخته بهینه جراحی ها و تخصیص ظرفیت به سرویس های جراحی به صورت برنامه ریزی آرمانی تصادفی برای مقابله با عدم قطعیت در تقاضای هر عمل ارائه شده است. هدف مدل حداقل کردن انحراف های نامطلوب شامل تقاضای برآورده نشده، اضافه کاری سرویس ها و بیکاری اتاق های عمل تخصیص یافته، است. روش: به دلیل NP-hard بودن مسئله، دستیابی به جواب دقیق با بزرگ شدن ابعاد آن به صورت نمایی مشکل است. برای این منظور، الگوریتم فراابتکاری شبیه سازی تبرید پیشنهاد شده است. نتایج مدل ریاضی به کمک نرم افزار GAMS با حل کننده COINBONMIN و روش شبیه سازی تبرید توسط نرم افزار متلب R2017a  با یکدیگر مقایسه شده است. یافته ها: مثال های ارائه شده، از اطلاعات بخش اتاق عمل بیمارستانی در کانادا با 9 سرویس جراحی، 110 عمل جراحی، 16 اتاق عمل و 220 تخت بستری استخراج شده است. برای کاهش تعداد متغیرهای تصمیم و قابل حل بودن مدل ریاضی، برای هر مثال، سرویس ها و جراحی های اندک با اتاق های عمل محدودی انتخاب شد. مجموع بیکاری اتاق های عمل تخصیص یافته در همه مثال ها و در هر دو روش برابر با مقدار ایده آل صفر بوده است. اختلاف میان مقادیر تابع بهینه هدف به دست آمده از مدل برنامه ریزی آرمانی تصادفی و الگوریتم شبیه سازی تبرید در مثال های ارائه شده در بازه ]6/0,05/0[ قرار دارد. نتیجه گیری: در این پژوهش مدل برنامه ریزی آرمانی تصادفی برای برنامه ریزی و تعیین تعداد و ترکیب بهینه جراحی ها و تخصیص ظرفیت به سرویس های جراحی با در نظر گرفتن تقاضای غیرقطعی ارائه شده است. ایده مدل پیشنهاد شده آن است که با تغییر تعداد و ترکیب موارد جراحی، می توان انحراف های نامطلوب را کاهش داد.

هدف: طبیعت پراکنده عناصر زنجیره تأمین و نیز، پراکندگی دانشی که در این عناصر وجود دارد، نیاز به فرایندهای مدیریت دانش در سازمان ها را ضروری ساخته است. به کارگیری مدیریت دانش، سازمان ها را با چالش های زیادی مواجه می کند و رمز بقای سازمان ها، توانایی شناسایی و رفع این چالش هاست. هدف پژوهش حاضر، رتبه بندی راه حل هایی برای غلبه بر موانع پذیرش مدیریت دانش در زنجیره تأمین شرکت ساپکو است. روش: اطلاعات از طریق روش مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده و داده ها به روش میدانی از طریق ابزار پرسشنامه و با بهره مندی از نظر خبرگان به دست آمده است. جامعه خبرگان به تعداد 12 نفر از مدیران و کارشناسان ارشد شرکت ساپکو است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تصمیم گیری فازی و با روش ترکیبی ANP بر پایه DEMATEL(DANP) و روش VIKOR فازی استفاده شده است. یافته ها: یافته های دیماتل فازی نشان داد که تأثیرگذارترین و تأثیرپذیرترین موانع اصلی پذیرش مدیریت دانش در زنجیره تأمین شرکت ساپکو، به ترتیب موانع فردی و موانع تکنولوژیکی است. بر اساس نتایج به دست آمده از روش DANP فازی نیز، بیشترین وزن و بالاترین اولویت به زیر موانع پایین بودن امنیت داده ها و اطلاعات اختصاص دارد و نتیجه رتبه بندی راه حل ها با روش VIKOR فازی نشان داد که راه حل طراحی استراتژی برون سپاری، در رتبه اول قرار دارد. نتیجه گیری: در زنجیره تأمین، زیر موانع پایین بودن امنیت داده ها و اطلاعات که جزء موانع تکنولوژیکی است، از طریق موانع فردی ایجاد شده است که باید مدیران و تصمیم گیران برای بهبود، به موانع فردی توجه بیشتری داشته باشند. پیشنهاد می شود مدیران، استراتژی برون سپاری را برای بهبود و کاهش موانع طراحی کنند.

هدف: هدف این پژوهش، اعمال انعطاف های مختلف شامل انعطاف ماشین و ابزار، برای جهت دسترسی به ابزار (TAD) و در نظر گرفتن پارامترهای کیفی بر اساس سیستم استنتاج فازی به منظور بهینه سازی یکپارچه برنامه ریزی فرایند و زمان بندی با استفاده از رویکرد برنامه ریزی محدویت است. روش: رویکردهای بسیاری برای حل مسائل IPPS وجود دارد. در این پژوهش، به دلیل تعدد متغیر های موجود و پیچیدگی فضای جواب، از برنامه ریزی محدودیت برای حل مسئله استفاده شده است. ابتدا امتیاز پارامترهای کیفی مدل بر اساس سیستم استنتاج فازی محاسبه شد و پس از تأمین سایر ورودی ها و حل با استفاده از برنامه ریزی محدودیت، جواب بهینه به دست آمد. یافته ها: برای ارزیابی کارایی مدل تلفیقی، مثالی از پژوهش های پیشین، با سه حالت زمان تحویل پایین، متوسط و بالا با نرم افزار IBM ILOG Cplex حل شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده عملکرد مناسب روش برنامه ریزی محدودیتی برای به دست آوردن جواب های بهینه در زمان محدود است. در واقع، نتایجی که از آزمایش های عددی به دست آمد، نشان می دهد مدل پیشنهاد شده عملکرد قابل قبولی دارد و الگوریتم پیشنهاد شده می تواند IPPS را به شکل مؤثری حل کند و روش بسیار مناسب برای بهینه سازی ترکیبی چند هدفه است.