فرآیند مدیریت و توسعه

یکی از پرچالش ترین موضوع ها در حوزه حاکمیت شرکتی، کاهش هزینه نمایندگی مدیران در هیئت مدیره شرکت های دولتی است. از این نظر، پژوهش حاضر نقش تعدیل گری محرک های هیئت مدیره (جبران خدمات مالی، وابستگی هیئت مدیره به مدیرعامل، و وابستگی هیئت مدیره به دولت) را بر رابطه بین سرمایه فکری هیئت مدیره و عملکرد نقش های هیئت مدیره (راهبردی، کنترل، و تامین منابع و خدمات) در شرکت های دولتی بررسی می کند. از میان 127 شرکت دولتی، با ابزار پرسش نامه و مد لسازی معادله های ساختاری، یافته های این پژوهش نشان می دهد که سرمایه فکری هیئت مدیره بر عملکرد هر یک از نقش های هیئت مدیره اثر مثبت و معنادار دارد. آزمون متغیرهای تعدیل گر نشان می دهد که جبران خدمات مالی نمی تواند اثر سرمایه فکری هیئت مدیره را بر عملکرد نقش های هیئت مدیره تعدیل کند. از سوی دیگر، میزان وابستگی اعضای هیئت مدیره به مدیرعامل اثر سرمایه فکری هیئت مدیره را بر عملکرد نقش راهبردی هیئت مدیره به شکل مثبت و معناداری تعدیل می کند. همچنین، میزان وابستگی اعضای هیئت مدیره به دولت اثر سرمایه فکری هیئت مدیره را بر عملکرد نقش کنترل هیئت مدیره به طور منفی و معنادار تعدیل می کند.

وجود بازتاب های مضمحل کننده شغلی هزینه های سنگین بسیاری بر سازما ن ها و کارکنان تحمیل می کند. با توجه به این پیامدهای منفی در عملکرد کارکنان و میزان بهره وری سازمان ها، هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر سوداگری اداری بر بازتاب های مضمحل کننده شغلی با نقش میانجی رفتار سیاسی در کارکنان شهرداری زاهدان است. با رویکرد مدل سازی معادله های ساختاری از 300 نفر از کارکنان شهرداری زاهدان، نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان می دهد سوداگری اداری (با مولفه های سوداگری برای کسب سِمت، سوداگری در فرایندهای کار، و سوداگری در منابع مالی) اثر مثبت و معناداری بر بازتاب های مضمحل کننده شغلی (با مولفه های کارزدگی شغلی، تنیدگی شغلی، و بدبینی سازمانی) دارد. همچنین، رفتار سیاسی (با مولفه های هوشیاری اجتماعی، نفوذ بین شخصی، توانایی شبکه ای، و صداقت)، ضمن اثر مثبت و معنادار بر بازتاب های مضمحل کننده شغلی، در رابطه بین سوداگری اداری و بازتاب های مضمحل کننده شغلی به شکل مثبتی نقش میانجی را ایفا می کند.

ذهن آگاهی به عنوان یک سازه چندبعدی نقش فوق العاده ای در مسیر شغلی کارکنان و آینده سازمان دارد. پژوهش حاضر در پی بررسی تاثیر ذهن آگاهی بر موفقیت، سازگاری، و فرسودگی شغلی کارکنان بانک های دولتی است. با توزیع 242 پرسشنامه به صورت حضوری در میان کارکنان بانک های دولتی شهر بوشهر و تحلیل مدل معادله های ساختاری نتایج پژوهش نشان می دهد که مولفه های ذهن آگاهی اثر مثبت و معناداری بر متغیرهای سازگاری و موفقیت شغلی دارد، این در حالی است که بر فرسودگی شغلی اثر منفی و معنادار می گذارد. همچنین، سازگاری شغلی بر موفقیت شغلی اثر مثبت و بر فرسودگی شغلی اثر منفی و معناداری دارد. علاوه بر این، موفقیت شغلی نیز اثر منفی و معناداری بر فرسودگی شغلی در میان کارکنان بانک ها دارد. این پژوهش دارای راهکارهای اجرایی و پژوهشی است.

منابع انسانی کارامد به دلیل کمیابی و جانشین ناپذیری اهمیت بسیاری دارد، از این رو سازمان ها برای حفظ سرمایه انسانی ماهر و توسعه تعهد آن ها تلاش می کنند. پژوهش حاضر به بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی درک شده بر تعهد عاطفی کارکنان با توجه به نقش میانجی تناسب فرد سازمان، هویت سازمان، و حمایت سازمانی ادراک شده می پردازد. با بررسی 177 نفر از کارکنان سازمان منطقه آزاد بندر انزلی نتایج معادله های ساختاری نشان می دهد که تاثیر ادراک از مسئولیت اجتماعی سازمان بر ادراک از تناسب فرد سازمان مثبت و معنادار است. همچنین، تاثیر ادراک از تناسب فرد سازمان بر هویت سازمانی و حمایت سازمانی ادراک شده مثبت و معنادار است. در ادامه، نتایج نشان می دهد که تاثیر هویت سازمانی و حمایت سازمانی ادراک شده بر تعهد عاطفی کارکنان مثبت و معنادار است. تاثیر هویت سازمانی و حمایت سازمانی ادراک شده به عنوان میانجی رابطه بین تناسب فرد سازمان و تعهد عاطفی کارکنان نیز به شکل مثبت و معناداری تایید می شود.

پیچیدگی و گستردگی مفهوم توسعه پایدار ایجاب می کند که با ابزار برنامه ریزی بتوان ارتباط بهینه ای میان تمام ابعاد توسعه ایجاد نمود و کلیه اصول پایداری را برآورده ساخت. در این پژوهش، با بررسی ادبیات موضوع و الگوهای سایر کشورها، مدل فرایندی برنامه ریزی توسعه پایدار به دست می آید. با بررسی 30 شرکت تابعه صنعت نفت ایران در مورد برنامه ریزی با رویکرد توسعه پایدار نتایج پژوهش نشان می دهد که ارزشیابی به عمل آمده با شش گام اصلی (فرایند آغازین برنامه ریزی، فرایند مشارکت دادن ذی نفعان، فرایند تهیه پیش نویس برنامه، فرایند تدوین چشم انداز، فرایند تهیه چارچوب نتایج، و فرایند برنامه ریزی برای اجرا)، و چهارده گام فرعی (تشکیل هسته اصلی برنامه ریزی، تهیه برنامه کاری، تهیه دستورالعمل ها، تعیین ذی نفعان برنامه ریزی، شناسایی مشکلات به تفکیک جغرافیا، شناسایی مشکلات مرتبط با موضوع توسعه پایدار، تعیین ذی نفعان توسعه پایدار، تعیین منابع حل مشکلات، تدوین چشم انداز، تدوین اهداف، تدوین خروجی ها، تدوین شاخص ها، تعیین منابع اجرای برنامه، و تخصیص مسئولیت ها) در سطح به نسبت خوبی است و تنها نیازمند بهبود در دو فرایند فرعی تدوین شاخص ها و تعیین مسئولیت های اجرایی است.

سرمایه فکری به عنوان ضرورتی برای سازمان های امروزی قلمداد می شود. این پژوهش به بررسی و شناسایی ابعاد، پیشایندها، و پیامدهای سرمایه فکری با استفاده از رویکرد فراتحلیل می پردازد. جامعه آماری شامل 18 مقاله، پایان نامه کارشناسی ارشد، و دکتری به زبان فارسی که به روش کمّی در زمینه سرمایه فکری بین سال های 1397-1387 چاپ شده است. مقاله های منتخب به روش نمونه گیری غیر هدفمند وارد فرایند فراتحلیل می شوند. نتایج نشان می دهد متغیرهای چابکی سازمانی، ذخیره سازی دانش، کسب دانش، مزیت رقابتی، تسهیم دانش، کاربرد دانش، مدیریت دانش، و یادگیری دانش دارای بیش ترین میزان اثر، و متغیرهای سودآوری، سرمایه انسانی، بازده حقوق صاحبان سهام، سرمایه ساختاری، بهره وری، و سرمایه رابطه ای دارای کم ترین میزان اثر هستند.

نظریه برهم زنندگی توضیح می دهد که چگونه بنگاه های تازه وارد می توانند با ورود از گوشه های بازار و سپس حرکت به سمت بازار اصلی، منافع بنگاه های جاافتاده را به شدت تحت تاثیر قرار دهند. با توجه به بدیع بودن مفهوم برهم زنندگی و ابهام های مفهومی آن، در این پژوهش ابتدا مفهوم برهم زنندگی و نوآوری برهم زننده و جایگاه آن تبیین می شود و در ادامه با تمرکز بر ادبیات مربوط به ارزیابی برهم زنندگی، عوامل موثر در ایجاد این پدیده با روش فراترکیب از 13 پژوهش منتخب استخراج می گردد. در مرحله بعد، عوامل و شاخص های به دست آمده با بهره گیری از نظر خبرگان نوآوری و فناوری با استفاده از روش غربال گری فازی، مورد پالایش قرار می گیرند و در قالب چارچوبی شامل مراحل برهم زنندگی، خصوصیات ذاتی نوآوری، و شرایط زمینه ای برای ارزیابی ظرفیت یک نوآوری در سطح صنعت ارائه می شود. چارچوب ارائه شده امکان تحلیل ظرفیت یک نوآوری را در ایجاد برهم زنندگی از منظر این نظریه فراهم می آورد.