فرآیند مدیریت و توسعه
فرآیند مدیریت و توسعه دوره 36 زمستان 1402 شماره 4 (پیاپی 126) (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزه های تخصصی:
هدف: این پژوهش به دنبال ارائه مدل حکمرانی شبکه ای پیشگیرانه در مواجهه با فرار مؤدیان مالیاتی به صورت مطالعه موردی در سازمان امور مالیاتی جمهوری اسلامی ایران است.
طرح پژوهشی/ روش شناسی/ رویکرد: جامعه و نمونه آماری به صورت هدفمند و در دسترس به تعداد 30 نفر که متشکل از مدیران سازمان امور مالیاتی کشور بودند، انتخاب شدند. پژوهشگران از طریق نظریه داده بنیاد چندگانه نسبت به طراحی مدل حکمرانی شبکه ای اقدام نمودند که در این راستا 341 مفهوم در قالب 79 کد باز اولیه در 12 بُعد تجمیع و نهایی گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد که مقوله های استخراج شده تحت شش دسته مقوله محوری، زمینه های اجتماعی، نتایج و پیامدها، بسترهای حمایتی، و شرایط عوامل درونی و بیرونی قرار گرفتند که بر اساس این 1- جریان های اقتصادی و فرهنگی در دسته زمینه های اجتماعی، 2- جریان های قضایی و قوانین و مقررات در دسته بسترهای حمایتی، 3- جریان های بین المللی و ساختاری و سازماندهی در دسته عوامل بیرونی، 4- جریان های سرمایه انسانی و جریان های سازمانی اداری در دسته عوامل درونی، 5- شبکه حاکمیت بخش خصوصی و نهادهای مدنی در دسته مقوله محوری، و 6- نظام مالیاتی مشارکت جو، نظام مند و سالم در دسته نتایج و پیامدها قرار گرفتند.
تدوین مدل جذب عدالت محور نیروی انسانی در سطح کلانِ بخش دولتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: هدف این پژوهش تدوین مدل جذب عدالت محور نیروی انسانی در سطح کلانِ بخش دولتی ایران است. این هدف بر اساس نیازهای موجود در حوزه جذب نیروی انسانی و با توجه به شرایط کلان کشور ایران مطرح شده است.
طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش از روش کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد استفاده کرده است. جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگانی است که دارای دانش کافی و تجربه عملی در حوزه جذب نیروی انسانی هستند. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده و نرم افزار Atlas.ti برای سازماندهی بهتر فرایند تحلیل داده ها به کار رفته است.
یافته ها: بر اساس تحلیل های متنی مصاحبه ها، ابعاد سنجش جذب عدالت محور، متغیرهای علّی، شرایط زمینه ای، متغیرهای مداخله گر و پیامدهای جذب عدالت محور استخراج شده اند. نتایج نشان می دهند که نظارت نهادی، تبعیض استخدامی، کیفیت آزمون، و کیفیت خط مشی استخدامی از عوامل موثر بر جذب عدالت محور نیروی انسانی در سازمان های دولتی هستند.
اصالت پژوهش: تاکنون هیچ یک از پژوهش های انجام شده در ایران از دیدگاه کلان بر جذب عدالت محور تمرکز نداشته اند. این پژوهش به طور جامع از دیدگاه سیاستگذار چارچوبی را در سطح کلان در رابطه با جذب نیروی انسانی به گونه ای عدالت محور ارائه می دهد و با این رویکرد عوامل موثر، شرایط زمینه ای، عوامل مداخله گر و پیامدها را شناسایی می کند.
نهادی شدن مؤسسات رتبه بندی اعتباری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: هدف این پژوهش تدوین چارچوبی برای نهادی شدن موسسه های رتبه بندی اعتباری در ایران با در نظر گرفتنِ مولفه های نهادی و شرایط اجتماعی و اقتصادی است.
طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: روش انجام این پژوهش به صورت کیفی-تحلیلی و در قالب پارادایم تفسیری است که از نظر راهبرد داده بنیاد است. برای گردآوری داده ها، ترکیبی از اطلاعات کتابخانه ای و مصاحبه، و برای انتخاب نمونه از روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شده است. یافته ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی در شش دسته عوامل علّی، زمینه ای، مداخله گر، پدیده محوری، راهبردها، و پیامدها جمع بندی شده و مدل اصلی پژوهش را تشکیل داده اند.
یافته ها: بر اساس داده های پژوهش، فرهنگ حاکم بر نهاد (استقلال و بی طرفی، رفتار حرفه ای، و نظارت دقیق) و کسب مشروعیت (از طریق اعتمادسازی، تخصص، و ثبات و استمرار فعالیت) از مهم ترین مولفه های نهادی شدن هستند. تضاد منافع از مهم ترین چالش های پیشا روی این نهاد است که راهکار آن نظارت دقیق و رویکرد خودنظارتی است.
ارزش/ اصالت: سهم دانش افزایی پژوهش حاضر این است که با تلفیق نظریه های نهادی و سازمانی، مدلی را برای نهادی شدن موسسه های رتبه بندی اعتباری ارائه می کند که نتایج آن بر کارایی و اثربخشی موسسه های رتبه بندی وبازار سرمایه اثر دارد.
پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: پیشنهاد می شود نهادهای نظارتی استانداردهای سطح بالا را در زمینه رعایت رفتار حرفه ای و تعیین دقیق مصادیق تضاد منافع تعیین کنند و مشوق فرهنگ خودنظارتی در شرکت های رتبه بندی باشند.
مدلسازی و تحلیل سناریو عوامل پذیرش اینترنت اشیا در زنجیره تامین کسب وکارهای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: هدف این پژوهش شناسایی، مدلسازی و تحلیل سناریو عوامل پذیرش اینترنت اشیا در زنجیره تامین کسب وکارهای ایران است.
طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش در دو مرحله کیفی و کمّی انجام شده است که جامعه آماری آن در هر دو مرحله خبرگان و شیوه نمونه گیری قضاوتی و گلوله برفی بوده است. در مرحله یکم، شناسایی عوامل پذیرش از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شد. در مرحله دوم، با رویکرد نقشه شناختی فازی، عوامل پذیرش مدلسازی و تحلیل سناریو شدند.
یافته ها: نتایج مرحله یکم بیانگر 58 عامل پذیرش اینترنت اشیاست که در قالب 17 مضمون فرعی و 5 مضمون اصلی دسته بندی شدند. نتایج مرحله دوم نشان داد که مضمون تخصص با بیش ترین درجه اثرگذاری نسبت به سایر مضامین در اولویت قرار دارد و پس از آن مضمون آمادگی فناوری بیش ترین اثرگذاری را دارد. همچنین، همپوشانی سناریوهای رو به جلو و رو به عقب نیز بیانگر اهمیت مضامین تخصص و آمادگی فناوری است.
ارزش/ اصالت پژوهش: از آن جایی که درکی از عوامل موثر بر پذیرش اینترنت اشیا در سطح زنجیره تامین کسب وکارهای ایران وجود ندارد، این پژوهش با شناسایی، مدلسازی و تحلیل سناریو این عوامل، در راستای پوشش خلأ موجود به ادبیات این حوزه کمک کرده است.
پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: تغییر سیاست های جذب و استخدام به منظور شناسایی افراد شایسته و همچنین، بهره گیری از ابزار آموزشِ ضمن خدمت و داشتن نقشه راه فناوری از مهم ترین راهبردهای زنجیره تامین به منظور ارتقای تخصص و آمادگی سازمانی است که لازم است مورد توجه جدی قرار بگیرد.
شناسایی و تبیین عوامل موثر بر دوسوتوانی سازمانی در راستای توسعه کسب و کارهای فناورانه جهاد دانشگاهی با رویکرد کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: هدف این پژوهش، تدوین چارچوبی برای شناسایی و تبیین عوامل موثر بر دوسوتوانی سازمانی در سازمان های علمی و فناورانه گردشگریِ جهاد دانشگاهی است.
طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش حاضر به صورت کیفی و راهبرد آن مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد است. خبرگان فناوری جهاد دانشگاهی کشور شامل مدیران، اعضای هیئت علمی و کارشناسانی که در زمینه کسب وکارهای فناورانه حوزه گردشگری دارای تجربه و تخصص هستند، جزو جامعه آماری پژوهش هستند. برای گردآوری داده های مورد نیاز نیز از روش نیمه ساختار یافته مبتنی بر نرم افزار Atlas ti استفاده شده است .
یافته ها: پس از تحلیل متن مصاحبه ها، ابعاد دوسوتوانی سازمانی شامل توانایی سازمان برای دنبال کردنِ بهره برداری و اکتشاف مناطق گردشگری و بهره برداری از فناوری برای نوآوری و استفاده از آن در زیرمجموعه ها به عنوان مقوله محوری به دست آمد و متغیرهای علّی ، میانجی و تعدیل کننده شناسایی و در چارچوب نهایی تدوین شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که مدیریت و رهبری چندوجهی، منابع انسانی مختلف الوجه، و تنوع ساختاری از عوامل موثر بر استقرار دوسوتوانی سازمانی در سازمان های فناورانه گردشگری جهاد دانشگاهی هستند. در ضمن ، استقرار دوسوتوانی سازمانی در سازمان های علمی و فناورانه گردشگری جهاد دانشگاهی موجب پیامدهای مثبتی مانند ارزش آفرینی، تکمیل زنجیره فناوری، توسعه سازمانی و کاهش تناقض های سازمانی است .
ارزش/ اصالت پژوهش: شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در این حوزه می تواند راه گشای سازمان های فعال در صنعت گردشگری باشد. نتایج پژوهش حاضر می تواند مبنایی برای تدوین سیاست ها و برنامه ریزی های کلان در این حوزه باشد. ماهیت بینارشته ای این پژوهش و تلفیق دانش مدیریت و فناوری، سهم پژوهش حاضر به شمار می رود.
معیارهای ارزیابی عملکرد خدمات دانشجویی مبتنی بر تجارب بین الملل: رویکردی فرایند محور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر با توجه به اهمیت ارزیابی عملکرد خدمات دانشجویی در فراهم سازی شرایط مساعد تحصیل برای دانشجویان، بر آن است که از طریق مطالعه تطبیقی و ترازیابی شاخص های ارزیابی عملکرد در معاونت های دانشجویی، شاخص هایی را برای دانشگاه های ایران پیشنهاد دهد.
طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: در این پژوهش، از روش مطالعه کتابخانه ای برای استخراج داده های مورد نظر و بررسی تجارب بین الملل و همچنین، ارسال پرسشنامه برای اعتبارسنجی شاخص ها در خصوص ارزیابی عملکرد خدمات دانشجویی بهره گرفته شده است. همچنین، برای ارائه چارچوب ارزیابی عملکرد معاونت های دانشجویی از مدل منطق مداخله و چرخه ارزیابی عملکرد استفاده شده است.
یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که کارکردهای مرتبط با مدیریت امور دانشجویی مطابق با بررسی تجارب بین الملل عبارت اند از: تامین غذای مناسب، تامین خدمات مسکن، تامین امکانات رفاهی مناسب، حفظ و ارتقای سلامت و نشاط جسمی و روحی، توانمندسازی و بالندگی دانشجویان، نظم بخشی و تربیت، ارائه خدمات جانبی آموزشی به دانشجویانِ دارای محدودیت، خدمات دانشجویی حوزه بین الملل، تامین امنیت و آسایش، ارائه مشاوره حقوقی رایگان، ارائه خدمات فرهنگی و اجتماعی، و تامین فضای فیزیکی مناسب. ذیل هر یک از کارکردهای مذکور، مجموعه ای از شاخص ها و سنجه ها بر اساس چارچوب مفهومی پژوهش در سه مولفه درون داد، برون داد و پیامد ارائه شده است.
ارزش/ اصالت پژوهش: برای اولین بار در پژوهش حاضر، مبتنی بر رویکردی نظام مند و فرایندمحور، چارچوبی برای ارزیابی معاونت های دانشجویی بر اساس تجارب بین الملل ارائه شده است.
پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: چارچوب پیشنهادی پژوهش حاضر می تواند مبنایی برای سیاست گذاریِ مناسب به منظور ارزیابی دانشگاه ها و تخصیص بودجه، دسته بندی دانشجویان، و دسته بندی خدمات باشد.