فرآیند مدیریت و توسعه

فرآیند مدیریت و توسعه

فرآیند مدیریت و توسعه دوره 34 زمستان 1400 شماره 4 (پیاپی 118) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تعالی خدمات عمومی بر پایه ارزش های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعالی خدمات عمومی ارزش ها اسلام دیدگاه غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 110 تعداد دانلود : 823
هدف: نظر به اهمیت ارائه خدمت برای تامین نیازهای عمومی مردم، ضمن تشریح موضوع از منظر نظریه های غربی، با اتکا به مبانی و رویکردهای اسلامی، الگویی برای تعالی خدمات عمومی در بخش دولتی ارائه شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: ابتدا با مرور پارادایم های اداره دولت در مکاتب مختلف، نزدیک ترین الگو یعنی مدیریت ارزش های عمومی مبنای تحلیل مقایسه ای قرار گرفت. سپس در راستای تبیین ابعاد تعالی خدمات عمومی مبتنی بر ارزش های اسلامی، از تفسیر قرآنی المیزان بهره برده شد. از این رو، یک روش کیفی برای پژوهش انتخاب گردید که با توجه به منبع متنی داده ها از نوع تحلیل مضمون است. یافته ها: مولفه های موثر بر تعالی خدمات در رویکرد اسلامی در چارچوبی مشتمل بر دو بُعد «حُسن فعلی» و «حُسن فاعلی» تقسیم پذیر هستند که مضامین به دست آمده برای هر یک از این ابعاد در قالب 13 مقوله فراگیر ارائه شده است. در نهایت، وجه تمایز تعالی خدمات عمومی در نظام ارزشی اسلام با نگرش علمی موجود در فلسفه غرب مورد بحث قرار گرفته است. ارزش/ اصالت پژوهش: با توجه به فقدان الگوی مدونی در این زمینه، پژوهش حاضر در پی آن است که از رهگذر کشف ابعاد و مولفه های مزبور، متولیان حکمرانی قادر شوند ملاک عالی بودن یک خدمت را درک کنند و شاخص های تعالی را در واحد اجرایی خود به دست آورند.
۲.

تحلیل روابط عوامل موثر بر اجرای خط مشی های عمومی با استفاده از مدلسازی ساختاری تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خط مشی اجرای خط مشی های عمومی روش فراترکیب مدلسازی ساختاری تفسیری شرکت های پروژه محور نفتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 517 تعداد دانلود : 324
هدف: خط مشی های عمومی ابزار کلیدی حکومت ها برای اعمال حکمرانی ملّی هستند. هدف این پژوهش شناسایی عوامل اثرگذار بر اجرای خط مشی های عمومی و تعیین روابط بین این عوامل با استفاده از مدلسازی ساختاری تفسیری در شرکت های پروژه محور دولتی صنعت نفت است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش از نظر روش، کیفی محسوب می گردد. در ابتدا به منظور شناسایی مولفه ها از مرور نظام مند متون استفاده شد. جامعه آماری مطالعه شامل مدیران ارشد شرکت های پروژه محور نفتی دولتی ایران فعال در حوزه های نفت و گاز و استادان دانشگاه در حوزه خط مشی است. در این پژوهش با 9 خبره مصاحبه به عمل آمد و 55 مقاله منتخب مورد بررسی قرار گرفت. به منظور مرور نظام مند مبانی و پیشینه پژوهش از روشی هشت مرحله ای استفاده شد و نهایتاً شش دسته مقوله با توجه بر مفاهیم ثانویه تهیه گردید. با توجه به چارچوب پژوهش، به منظور تبیین روابط بین متغیرها و سطح بندی مدل اجرای خط مشی های عمومی در جامعه پژوهش از روش مدلسازی ساختاری-تفسیری و برای گردآوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه مخصوص این روش استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که چارچوب اجرای خط مشی های عمومی شامل عناصر ابزارها و الزامات، یکپارچگی، شرایط محیطی، اثربخشی، نتایج، و راهبردهاست. در این تحلیل متغیرها به چهار گروه خودمختار، وابسته، پیوندی، و مستقل تقسیم شدند. همچنین، روابط و آثار مقوله مورد بررسی قرار گرفت.
۳.

شناسایی عوامل موثر بر پویایی مدل کسب وکار متأثر از همه گیری کووید-19 در شرکت های دانش بنیان نوپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مدل کسب کار پویایی مدل کسب وکار مدیریت بحران کووید- 19 تحلیل مضمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 919 تعداد دانلود : 504
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر پویایی مدل کسب وکار متاثر از کووید-19 در شرکت های دانش بنیان نوپا مستقر در استان کرمانشاه انجام شد. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش از نظر هدف کاربردی و دارای رویکرد کیفی است. داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختارمند با خبرگان کلیدی مطلع و با روش قضاوتی و گلوله برفی، تا دستیابی به اشباع نظری داده ها (19 نفر) گردآوری شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل مضمون فرایند شش مرحله ای استفاده گردید. یافته ها: عوامل موثر بر پویایی مدل کسب وکار در 624 کد، 64 مضمون پایه، 15 مضمون سازمان دهنده فرعی، و 5 مضمون سازمان دهنده اصلی قرار گرفتند. این 5 مضمون عبارت اند از: عوامل مرتبط با بازار هدف؛ عوامل مرتبط با منابع؛ عوامل مرتبط با فرایندهای مالی؛ عوامل مرتبط با آمیخته بازاریابی؛ و عوامل مرتبط با ذی نفعان در شرکت دانش بنیان نوپا. ارزش/ اصالت پژوهش: نتایج پژوهش کمک می کند که عناصر مفهومی و چارچوب نوینی برای پویایی مدل کسب وکار شناسایی شود تا شرکت های نوپا بتوانند بر چالش های ناشی از همه گیری کووید-19 و محدودیت های آن غلبه کنند. بدین ترتیب، بینش جدیدی برای شرکت ها، برنامه ریزان، و سیاست گذاران فراهم می گردد.
۴.

مدل سیستمی کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری در کسب و کارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کسب ارزش اقتصاد نوآوری کسب و کارهای دانش بنیان فناوری اطلاعات مدل سیستمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 504 تعداد دانلود : 106
هدف: این پژوهش با هدف ارائه مدل سیستمی کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری در کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات انجام شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پس از مرور ادبیات، به منظور غنای بیش تر با 12 نفر از خبرگان حوزه فناوری اطلاعات مصاحبه عمیق انجام شد و مهم ترین ابعاد و مولفه ها استخراج شدند. سپس پرسشنامه ای طراحی گردید و در اختیار 103 نفر از کارشناسان و مدیران کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات قرار داده شد. برای اعتبار سنجی مدل پیش بینی شده از سیستم استنتاج عصبی-فازی تطبیقی (ANFIS) بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد مهم ترین ابعاد موثر بر کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری در کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات به ترتیب اهمیت عبارت اند از: کسب وکار و بازار، اقتصاد نوآوری، ابعاد کسب ارزش، منابع فناوری اطلاعات، فناوری اطلاعات، نوآوری در فناوری اطلاعات، امنیت و قوانین. همچنین، با توجه به میزان خطای به دست آمده و نبود پدیده فرا-انطباق در ANFIS طراحی شده، مدل مذکور از اعتبار قابل قبول و قدرت بالایی برای پیش بینی برخوردار است. ارزش/ اصالت پژوهش: پژوهش حاضر با ارائه مدل سیستمی که دربردارنده مهم ترین ابعاد و مولفه های کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری است، می تواند به سیاست گذاران و مدیران موثر بر کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات در تصمیم گیری ها یاری رساند.
۵.

طراحی مدل شایستگی های مدیران آموزشی دستگاه های اجرایی استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شایستگی های فنی-تخصصی شایستگی های عمومی شایستگی های مدیریتی مدیران آموزشی دستگاه های آموزشی آذربایجان شرقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 222 تعداد دانلود : 645
هدف: وجود شاخص های مناسب برای انتخاب و بکارگماری مدیران آموزشی دستگاه های اجرایی زمینه را برای اجرای آموزش هایی باکیفیت برای کارکنان این سازمان ها فراهم می سازد. بنابراین، شناسایی شایستگی های مدیران آموزشی و طراحی مدل مناسب در این زمینه بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از منظر گردآوری اطلاعات از نوع آمیخته کیفی-کمّی است. برای جمع آوری داده ها در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده گردید و با استفاده از روش کدگذاری باز، تمامی عبارت های کلیدی مرتبط استخراج شدند و به شکل یک پرسشنامه درآمدند. در بخش کمّی، از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شد. در این مرحله، پرسشنامه در نمونه آماری 203 نفر از کادر حوزه منابع انسانی دستگاه های اجرایی، که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند، اجرا و داده های کمّی پژوهش گردآوری شد. یافته ها: شایستگی های استخراج شده برای مدیران آموزشی دستگاه های اجرایی استان آذربایجان شرقی در سه مولفه اصلی شایستگی های فنی-تخصصی (مهارت ارزیابی اثربخشی آموزشی، مهارت برنامه ریزی آموزشی، مهارت اجرای آموزش)، شایستگی های عمومی (شایستگی های شخصیتی-اخلاقی)، و شایستگی های مدیریتی (مهارت های ارتباطی، آینده نگری، مسئولیت پذیری، تفکر تحلیلی، انعطاف پذیری، تفکر خلاق، هدف گرایی، تفکر راهبردی، تیم سازی) دسته بندی شدند. ارزش/ اصالت: پژوهش حاضر می کوشد با ارائه مدل شایستگی های مدیران آموزشی دستگاه های اجرایی استان آذربایجان شرقی، مقداری از شکاف مبانی نظری را در این زمینه پر کند. یافته های این پژوهش با مدلسازی شایستگی های مدیران آموزشی دستگاه های اجرایی، حوزه دانشی جدیدی را در ادبیات موضوع مطرح می کند که می تواند در غنی تر شدن ادبیات تعیین کننده باشد.
۶.

تاثیر مشخصات شرکت های تصاحب کننده و تصاحب شونده بر عملکرد شرکت های ادغام و تملیک شده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادغام و تملیک بورس اوراق بهادار مدیریت دوشغله مالکیت نهادی تصاحب کننده. شرکت تصاحب شونده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 702 تعداد دانلود : 210
هدف: پژوهش حاضر به دنبال بررسی تاثیر مشخصات شرکت های تصاحب کننده و تصاحب شونده به لحاظ حاکمیت شرکتی و عوامل سازمانی بر عملکرد شرکت های ادغام و تملیک شده از دو بُعد رشد سود هر سهم و رشد بازده انباشه غیرنرمال است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: روش پژوهش میدانی، کاربردی، علمی و توصیفی است. جامعه آماری شامل تمامی شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران است. نمونه های پژوهش از داده های معاملاتی بلوکی مربوط به ادغام و تملیک شرکت ها در بورس اوراق بهادار است که در نهایت 198 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته ها: نتایج نشان می دهد که مشخصات شرکت تصاحب کننده، مالکیت سرمایه گذاران نهادی، نرخ برگشت دارایی ها، و نرخ بازده سرمایه صاحبان سهام بر عملکرد اثر مثبت و معنادار دارند. در کنار آن، حجم دارایی کل شرکت و فراصنعتی بودن یک شرکت نیز بر عملکرد شرکت های ادغام و تملیک شده اثر مثبت و معنادار دارند. بر اساس یافته ها، مالکیت نهادی و میزان مالکیت تصاحب شده به وسیله خریدار و اندازه هیئت مدیره خریداران و اندازه هیئت مدیره غیراجرایی خریداران، و همچنین تجربه در زمان خرید بر عملکرد شرکت های ادغام و تملیک شده اثر مثبت و معنادار دارند. جوان بودن شرکت ها نیز در زمان ادغام اثر مثبتی بر عملکرد پس از ادغام و تملیک آن ها دارد. ارزش/ اصالت پژوهش: شاخص های بکار برده شده در پژوهش حاضر بر مبنای نظریه های نمایندگی، مباشرت، و دیدگاه مبتنی بر منبع است که به صورت جامع در پنل های پنج گانه برای سنجش اثرگذاری آن ها بر عملکرد ادغام و تملیک آورده شده است. پیشنهادهای اجرایی: بر اساس نتایج، حاکمیت شرکتی و عوامل سازمانی در شرکت تصاحب کننده بر احتمال موفقیت ادغام و تملیک اثرگذار هستند. همچنین، ارزش بالای شفافیت اطلاعات مالی شرکت ها هنگام انجام ادغام و تملیک مورد تایید قرار گرفته است.
۷.

طراحی مفهومی سیستم مدیریت دانش 2.0 با رویکرد روش شناسی سیستم های نرم (SSM)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همکاری مدیریت دانش 2/0 فناوری وب2/0 و وب 3/0 روش شناسی سیستم های نرم مدیران دانشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 862 تعداد دانلود : 648
هدف: با پیدایش رویکردهای نوین در مدیریت دانش، ضرورت بکارگیری ابزارهای نوین در مدیریت دانش سازمان ها به روشنی احساس می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی الگوی مفهومی سیستم مدیریت دانش 2/0 در سازمان حج و زیارت با استفاده از روش شناسی سیستم های نرم است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: نوع پژوهش اکتشافی و روش گردآوری اطلاعات، مطالعات میدانی، مصاحبه، پرسشنامه های تشریحی و تحلیلی است که برای اجرای مراحل هفت گانه روش شناسی سیستم های نرم گردآوری شده است. جامعه آماری مدیران و کارشناسان ارشد معاونت های سازمان حج و زیارت هستند که با ساختار سازمان و موضوع مدیریت دانش و فناوری های اطلاعاتی آشنایی کامل دارند. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش مولفه های اصلی سیستم مدیریت دانش2/0 شامل همکاری، تشریک مساعی، پیوند، گفتگو، آموزش، مشوق های انگیزشی، ثبات مدیریتی، قطعیت سیستم و تشویق و تنبیه است. از میان مولفه های نه گانه، مهم ترین مولفه در سازمان همکاری است که باید در میان کارکنان و همه بخش های سازمان گسترش یابد. لازمه گسترش همکاری، حمایت مدیریت ارشد از نگرش همکارانه در سازمان است. پیشنهادهای اجرایی: گسترش فعالیت مشارکتی و ترویج حس اتمسفری در سازمان، به طوری که کارکنان سازمان را از خود بدانند و دریابند که نظرشان در پیشرفت سازمان اثرگذار است. همچنین، ایجاد کردن توازن میان مباحث مادی، هم فکری و هم اندیشی در سازمان.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۱