روانشناسی بالینی

مقدمه: اثرات مخرب عود مصرف مواد همواره یکی از چالش های عمده در درمان اعتیاد بوده است. هدف این پژوهش تبیین مدل عود مصرف مواد بر اساس آسیب های دوران کودکی، با در نظر گرفتن نقش میانجی بیگانگی روابط موضوعی، سازمان شخصیت مرزی و افسردگی در گروهی از معتادان تحت درمان با متادون بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه معتادان مرد تحت درمان با متادون شهرستان کاشان در بهار 1398 بودند. تعداد 170 نفربه روش نمونه گیری در دسترس و بر اساس ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند. جمع آوری داده ها از طریق مقیاس عود مصرف، آسیب های دوران کودکی، پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه روابط موضوعی بل، و سیاهه سازمان شخصیت کرنبرگ انجام شد. تحلیل داده ها به روش تحلیل مسیر از نوع مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها: مدل یابی روابط ساختاری میان متغیرهای آسیب های کودکی، بیگانگی روابط موضوعی، سازمان شخصیت مرزی و افسردگی با عود مصرف مواد به صورت مستقیم و غیرمستقیم، برازندگی خوبی نشان داد ( RMSEA=0/0489). در میان مسیرهای غیرمستقیم، متغیرهای میانجی روابط موضوعی و افسردگی معنادار بودند. در مجموع این مدل 49/6 درصد از عود مصرف مواد در میان معتادان تحت درمان متادون را تبیین می کند. نتیجه گیری: آسیب های دوران کودکی، می تواند به شکل تاثیر بر سازمان شخصیت، احساس بیگانگی و بالتبع افسردگی در دوران های بعدی زندگی افراد معتاد بروز کند و عود مواد راهبردی جهت رهایی از این رنج است. از این منظر شناسایی و پرداختن به عوامل مذکور، درک عمیق تری از عود ارائه می نماید. پیشنهاد می گردد متخصصین در یک بستر درمانی مؤثر به متغیرهای مذکور در قالب پروتکل های درمانی بپردازند.

مقدمه: پرخاشگری ارتباطی از عوامل تأثیرگذار بر روابط زوج ها می باشد، لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های زناشویی مبتنی بر مدل گاتمن بر پرخاشگری ارتباطی پنهانِ زنان انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و به شیوه پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه می باشد. جامعه آماری این پژوهش، شامل مادران دانش آموزان دختر دبستانی مدرسه بهشت شهرستان شهریار در سال 1397 نمونه ای شامل 30 زن واجد شرایط به شیوه داوطلبانه انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. گروه آزمایش مداخله درمانی را دریافت کردند و گروه کنترل در لیست انتظار ماند. دو گروه بوسیله مقیاس پرخاشگری ارتباطی پنهان نلسون و کارول، در مرحله پیش آزمون و پس آزمون مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده گردید. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که بین زنان دو گروه از لحاظ میزان پرخاشگری ارتباطی پنهان تفاوت معناداری وجود دارد و آموزش مهارت ها باعث کاهش پرخاشگری ارتباطی پنهان در زنان گروه آزمایش شد. نتیجه گیری: آموزش مهارت های زناشویی مبتنی بر مدل گاتمن باعث کاهش پرخاشگری ارتباطی پنهان زنان می گردد و لذا به درمانگران قابل توصیه است.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر شفقت خود بر خود انتقادگری و اجتناب شناختی رفتاری در نوجوانان  تا تشخیص افسرده بود. روش: پژوهش حاضر از نوع روش آزمایشی کنترل شده تصادفی بود. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان مبتلا به نشانه های افسردگی آموزش و پرورش ناحیه 4 شیراز که در سال 97-98 در مقطع تحصیلی دهم تا دوازدهم در حال تحصیل بودند، بود. از بین این افراد 30 نفر به صورت پس از غربال گری بصورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. پرسشنامه سطوح خود انتقادگری ، پرسشنامه اجتناب شناختی - رفتاری و پرسشنامه افسردگی بک اجرا شدند. گروه آزمایش طی 8  جلسه ۹۰ دقیقه ای تحت آموزش گروهی شفقت درمانی قرار گرفتند. داده ها به کمک روش آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری و با استفاده از نرم افزار  SPSS-20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین نمرات خود انتقادگری و اجتناب شناختی - رفتاری در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون، نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی داری داشت. گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری را در نمرات خود انتقادگری و اجتناب شناختی -رفتاری نشان دادند. نتیجه گیری: این یافته ها حاکی از آن است که آموزش گروهی مبتنی بر شفقت خود عامل تأثیرگذار مهمی بر کاهش مؤلفه های افسردگی شامل خود انتقادگری و اجتناب شناختی - رفتاری در نوجوانان است.

مقدمه: هدف این پژوهش، تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر افسردگی و فقدان لذت جویی بیماران سرطانی شهر اهواز بود. روش: جامعه ی آماری شامل کلیه ی بیماران سرطانی مرحله ی آخر شهر اهواز بود که از این میان 30 نفر با روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شد. ابزار مورد استفاده شامل خرده مقیاس افسردگی از پرسشنامه ی 90-SCL و پرسشنامه ی فقدان لذت جویی هامیلتون بود. برای گروه آزمایش، 8 جلسه ی 90 دقیقه ای هفتگی برنامه ی درمان پذیرش و تعهد اجرا شد و گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. برای تحلیل داده ها از روش های آمار استنباطی تحلیل کواریانس چندمتغیری و تک متغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج MANCOVA و ANCOVA نشان داد که درمان پذیرش و تعهد باعث کاهش میزان افسردگی و فقدان لذت جویی بیماران سرطانی مرحله ی آخر می شود. نتیجه گیری: به طور کلی، می توان گفت که درمان پذیرش و تعهد برای افزایش ظرفیت لذت جویی در افراد دچار سرطانی که با مرگ مواجه هستند، اثربخش است و توصیه می شود.

مقدمه: کیفیت و طول خواب مناسب یک عامل تاثیر گذار مهم بر سلامت جسم و روان است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک های دلبستگی ناایمن با مشکلات خواب با میانجی گری افسردگی و اضطراب انجام شد. روش: پژوهش حاضر با توجه به نحوه گرد آوری داده ها، جزء تحقیقات توصیفی- همبستگی بوده و با توجه به اهداف از نوع بنیادی است که در آن روابط متغیر ملاک و متغیرهای پیش بین بررسی شدند. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش آموزان دختر، در دوره دوم متوسطه کلاس یازدهم از رشته های مختلف شهرستان تبریز بود. حجم جامعه مورد نظر که به تعداد 9426 نفر بود بر اساس آن حجم نمونه به وسیله جدول مورگان به تعداد 373 نفر انتخاب شد. ابزارهای پژوهش عبارتند از: پرسشنامه کیفیت خواب پترزبورگ (PSQI)، پرسشنامه سبک دلبستگی بزرگسالان هازن و شیور، پرسشنامه افسردگی بک (BDI-II)، پرسشنامه اضطراب بک (BAI)، به منظور جمع آوری اطلاعات استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی (معادلات ساختاری SEM) استفاده شد. یافته ها: اثر دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا بر افسردگی و اضطراب و مشکلات خواب با ضرایب بتای بالای 0/03 معنی دار است. اثر افسردگی و اضطراب بر مشکلات خواب با ضرایب بتای بالای 0/47 معنی دار است. اثر غیرمستقیم دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا بر مشکلات خواب به واسطه افسردگی و اضطراب با ضرایب بتای بالای 0/15 معنی دار است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد بین سبک های دلبستگی ناایمن اجتنابی و دوسوگرا با افسردگی و اضطراب رابطه معنی داری وجود دارد. بین افسردگی و اضطراب با مشکلات خواب رابطه معنی داری وجود دارد. افسردگی و اضطراب رابطه بین سبک های دلبستگی ناایمن اجتنابی و اضطراب را با مشکلات خواب میانجی گری می کند.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا با درمان اکت بر سلامت اجتماعی سالمندان انجام شد. روش: در یک طرح کاربندی کنترل شده تصادفی نمونه پژوهش شامل 66 سالمند (46 زن و 20 مرد) از مراکز توانبخشی سالمندان روزانه بهزیستی شهرستان ساری انتخاب شدند. آزمودنی ها به روش تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل بدون درمان تقسیم شدند. گروه آزمایشی اول و دوم به ترتیب مداخله معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا ، و اکت را دریافت کردند، اما گروه کنترل در لیست انتظار ماند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه سلامت اجتماعی کییز انجام شد و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط تحلیل شدند. یافته ها: میانگین مؤلفه های اجتماعی بطور معناداری در هر دو گروه آزمایشی بالاتر از گروه کنترل بود (0/001>P). دو گروه آزمایشی تفاوت معنی داری با یکدیگر  در مؤلفه ها نداشتند (0/05<P)، ولی گروه معنادرمانی نسبت به گروه اکت از سطح کلی سلامت اجتماعی بالاتری برخوردار بوده است (0/05>P). نتیجه گیری: با توجه به ساختار فرهنگی-اجتماعی جامعه ایرانی، قویاً استفاده از رویکردهای درمانی مبتنی بر فرهنگ را توصیه می کنیم.

اسکلروزچندگانه یکی از بیماری های ناتوان کننده سیستم ایمنی، با ماهیت تحلیل برنده سیستم اعصاب مرکزی می باشد که بخش قابل توجهی از زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر کیفیت خواب این بیماران بود. روش : روش تحقیق نیمه ازمایشی با پیش ازمون و پس ازمون با گروه کنترل بود. جامعه اماری بیماران عضو انجمن ام اس شهرستان جهرم بودند که با نمونه گیری هدفمند پس از در نظر گرفتن ملاکهای ورود، همتاسازی و مشخص شدن تعداد، ۴۵ نفر در سه گروه ۱۵ نفری به صورت کاملا تصادفی قرار گرفتند. برای جمع اوری داده ها از پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ استفاده گردید. پایایی با ضریب الفای کرونباخ ۰/۸۰۶ بدست امد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss22 و کوواریانس استفاده شد. یافته ها: هر دو روش بر کیفیت خواب تاثیر معناداری داشتند اما گروه درمانی شناختی رفتاری بیشتر بر کیفیت خواب تاثیر داشت. نتیجه گیری: می توان با روش گروه درمانی شناختی _ رفتاری کیفیت خواب را بهبود بخشید.

هدف: اختلال یادگیری غیرکلامی به عنوان نشانگان خاص در یادگیری و حتی استدلال در نظر گرفته می شود. این پژوهش با هدف بررسی شیوع اختلال یادگیری غیرکلامی در دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی در شهر کرج انجام شد. روش : در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، از دانش آموزان پسر پایه های تحصیلی چهارم، پنجم و ششم ابتدایی شهر کرج، 286 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و با استفاده از مقیاس کم توانی های یادگیری غیرکلامی کودکان ارزیابی شدند. سپس 8 دانش آموز که نمره 30 و بالاتر در مقیاس مذکور به دست آوردند مشکوک به اختلال یادگیری غیرکلامی تشخیص داده شدند و با استفاده از سومین نسخه آزمون هوشی وکسلر کودکان مورد ارزیابی قرار گرفتند. 5 نفر از دانش آموزان (3 نفر از پایه چهارم و 2 نفر از پایه ششم) که هوشبهر کلی آنها 85 و بالاتر بود و هوش بهر کلامی آنها 10 امتیاز یا بیشتر با هوش بهر عملی آنها اختلاف داشت، به عنوان افراد دارای اختلال یادگیری غیرکلامی تشخیص دریافت کردند. داده ها با استفاده از آزمون یو مان-ویتنی در نرم افزار SPSS نسخه 22 تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که میزان شیوع اختلال یادگیری غیرکلامی در دانش آموزان پسر 8/1% بود. در واقع، 6/2% دانش آموزان پسر در پایه چهارم ابتدایی و 4/2% در پایه ششم ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی بودند. نتیجه گیری: با توجه به شیوع نسبتاً بالای اختلال یادگیری غیرکلامی می توان با اجرای مداخلات آموزشی بهنگام و ارائه خدمات تخصصی از مشکلات رفتاری، تحصیلی و احتمالاً حرفه ای آنها در آینده پیشگیری نمود.

این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه اثربخشی رواندرمانی مثبت نگر و درمان شناختی رفتاری بر کاهش نشخوار فکری تحصیلی و استرس تحصیلی دانش آموزان دختر تیزهوش انجام شد. پژوهش یک مطالعه شبه آزمایشی همراه با انتخاب و گمارش تصادفی آزمودنی ها، در گروه های آزمایش و کنترل به همراه پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوم استعدادهای درخشان شهر خرم آباد بود که ابتدا با استفاده از روش سرشماری همه دانش آموزان پرسشنامه های نشخوار فکری تحصیلی و استرس تحصیلی را تکمیل کردند. سپس تعداد 45 نفر که بالاترین نمرات را در مقایسه با سایرین کسب کردند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (هر کدام 15 نفر) و یک گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش اول به مدت 8 جلسه تحت مداخلات روان درمانی مثبت نگر و گروه آزمایش دوم هم به مدت 8 جلسه تحت مداخلات شناختی رفتاری قرار گرفتند، اما گروه کنترل طی این مدت هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس یکطرفه تحلیل شدند. نتایج نشان داد که هر دو روش منجر به کاهش معنادار نشخوار فکری تحصیلی و استرس تحصیلی آزمودنی های گروه های آزمایش شدند. مداخلات روان درمانی مثبت نگر تاثیر بیشتری در کاهش نشخوار فکری تحصیلی داشت، اما بین دو نوع درمان در کاهش استرس تحصیلی تفاوت معناداری وجود نداشت. بر اساس نتایج، روش های فوق می تواند به عنوان روشی کارآمد به منظور کاهش نشخوار فکری تحصیلی و استرس تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد.