روانشناسی بالینی

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی تأثیر روان درمانی پویشی بلند مدت با رویکرد روابط موضوعی کرنبرگ بر ساختار شخصیت بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وابسته بود. روش : 30 مراجع مبتلا به اختلال شخصیت وابسته از بین زنان مراجعه کننده به مراکز درمانی تهران بر اساس معیارهای تشخیصیDSM5  و  ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند؛ آزمودنی ها به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. رضایت آگاهانه از آزمودنی ها اخذ شد و گروه آزمایش به مدت 6 ماه و دو جلسه در هفته تحت درمان روان پویشی بلند مدت  قرار گرفتند، گروه کنترل نیز به منظور رعایت اخلاق پژوهش در نوبت رواندرمانی قرار گرفت. مصاحبه ساختار  یافته برای ارزیابی سازمان شخصیت (STIPO) در ابتدا از هر دو گروه گرفته شد. علاوه بر آن پس از 6 ماه و پس از پایان جلسات درمانی نیز مجدداً تکرار گردید. یافته ها : نتایج نشان داد گروه آزمایش کاهش معناداری در میانگین ابعاد ساختاری خشکی شخصیت، هویت و مکانیزم های دفاعی پس از 6 ماه از درمان و در ابعاد ساختاری خشکی شخصیت، هویت، مکانیزم های دفاعی، روابط موضوعی و اخلاقیات پس از اتمام درمان نسبت به گروه کنترل نشان داد.   نتیجه گیری: برحسب نتایج حاصل از این پژوهش مداخله روان درمانی پویشی بلند مدت با رویکرد روابط موضوعی کرنبرگ بر تغییر ساختار شخصیت مبتلایان به اختلال شخصیت وابسته اثرگذار بود. به متخصصان بالینی در کار با بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وابسته استفاده از این درمان توصیه می شود.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی اعتبار و پایایی مقیاس وجودی است تا از این طریق ابزاری برای ارزیابی در فرایند پژوهش، یا ارزیابی نتیجه درمان وجودی تهیه و مورد استفاده پژوهشگران و درمانگران قرار گیرد. روش: در پژوهش حاضر 500 معلم شاغل در مدارس تهران شرکت کردند. روش نمونه گیری از نوع خوشه ای تک مرحله ای بود؛ به منظور ارزیابی اعتبار ملاکی مقیاس وجودی، از پرسشنامه سلامت عمومی استفاده شد؛ همچنین به منظور ارزیابی پایایی بازآزمایی ابزار، مقیاس وجودی روی 10 درصد افراد نمونه به صورت تصادفی با فاصله زمانی دو هفته اجرا شد. یافته ها: نتایج بررسی اعتبار ملاکی نشان داد که همبستگی بین نمرات مقیاس وجودی با آزمون سلامت عمومی، منفی و معنادار است. نتایج تحلیل عاملی، به استخراج 4 عامل با ارزش ویژه بالاتر از 6/1 انجامید و 8 گویه نیز به دلیل بار عاملی ضعیف، حذف شدند. تحلیل عاملی تأییدی نیز برازش خوب مدل 4 عاملی را نشان داد. آلفای کرونباخ 85/0 حاکی از بالا بودن همسانی درونی آزمون بود و ضریب پایایی نتایج آزمون- بازآزمون بعد از دو هفته نیز 88/0به دست آمد. نتیجه گیری: نتیجه پژوهش حاضر نشان می  دهد که مقیاس وجودی در جامعه معلمان ایرانی دارای اعتبار و پایایی مناسبی بوده و میتوان از آن به عنوان یک ابزار جهت اندازه گیری عوامل وجودی در پژوهش ها و اقدامات بالینی بهره برد.

مقدمه: افراد با اختلال هویت جنسی قبل و بعد از عمل مشکلات زیادی در زمینه سازگاری با محیط اجتماعی دارند. هدف این پژوهش مقایسه میزان رفتارهای خود آسیب رسانی و مکانیسم های دفاعی در دوره قبل و بعد از عمل تغییر جنسیت است. روش : با روش علی مقایسه ای ۳۰ فرد با اختلال هویت جنسی قبل از عمل، ۳۰ نفر بعد از عمل و ۳۰ نفر افراد عادی با هم مقایسه شدند یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد پس از عمل میزان خودآسیب رسانی مستقیم کاهش می یابد؛ اما تفاوتی در خودآسیب رسانی غیر مستقیم به وجود نمی آید. میزان استفاده از مکانیسم های دفاعی رشد نیافته در افراد عمل کرده به صورت معنی داری کمتر از گروه عمل نکرده است. تفاوتی به لحاظ مکانیسم های دفاعی رشد یافته و روان رنجور بین افراد عمل کرده و عمل نکرده وجود ندارد.   نتیجه گیری: به نظر می رسد عمل تغییر جنسیت در کاهش رفتار های خود آسیب رسانی مستقیم و کاهش میزان استفاده از مکانیسم های دفاعی رشد نیافته مؤثر است اما عمل تغییر جنسیت در کاهش رفتارهای خودآسیب رسانی غیرمستقیم و تغییر مکانیسم های دفاعی روان رنجور و رشد یافته مؤثر نیست. می توان نتیجه گیری کرد که رفتارهای خود آسیب رسانی غیر مستقیم پس از عمل باقی می مانند که غلبه بر آنها احتمالاً به مداخله های روانی و اجتماعی نیاز دارد و تغییر مکانیسم های دفاعی رشد نیافته می تواند شاخصی معتبر در سنجش اثر بخشی مداخلات زیستی و روانی به حساب آید.

مقدمه: اختلالات اضطرابی بیشترین فراوانی را در سطح جامعه دارند، ابزارهای مختلفی برای سنجش و اندازه گیری اضطراب ساخته شده است که بیشتر بر پایه ی علائم آن می باشد اما ابزاری برای اندازه گیری کنترل اضطراب در ایران وجود ندارد به همین دلیل هدف این تحقیق اعتباریابی و پایایی سنجی پرسشنامه کنترل اضطراب در ایران بود. روش : بدین منظور طی یک پژوهش تحلیلی – مقطعی 250 نفر از دانشجویان موسسه امام خمینی از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب و پرسشنامه اضطراب بک، مقیاس افسردگی ، اضطراب و استرس و پرسشنامه کنترل اضطراب را تکمیل کردند. به منظور تعیین اعتبار سازه از روش تحلیل عاملی اکتشافی، برای تعیین همسانی درونی از ضرایب آلفای کرونباخ و برای ارزیابی اعتبار همگرا و واگرا، از ضرایب همبستگی پرسشنامه کنترل اضطراب با پرسشنامه ی اضطراب بک و مقیاس افسردگی ، اضطراب و استرس استفاده شد. یافته ها : مقدار پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 89/0 بدست آمد. به منظور بررسی اعتبار همگرا و واگرای این پرسشنامه از پرسشنامه اضطراب بک و مقیاس اضطراب، افسردگی و استرس استفاده شد که نتایج مطالعه نشان دهنده اعتبار مناسب پرسشنامه کنترل اضطراب می باشد. در نهایت چهار عامل با استفاده از تحلیل عاملی استخراج شد که 11/46 درصد نمرات پرسشنامه را تبیین می کرد. نتیجه گیری : با در نظر گرفتن مقدار پایایی و اعتبار این پرسشنامه به نظر می رسد این ابزار جهت سنجش بالینی مناسب باشد.

مقدمه: مقیاس الگوی جدید اختلال سازگاری، ابزاری خود اظهاری برای ارزیابی اختلال سازگاری می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی این پرسش نامه در جمعیت ایران است. روش: در یک طرح همبستگی تعداد 150 نفر (92 مرد و 58 زن) از بین ساکنین شهر شیراز به شیوه غیر تصادفی هدفمند انتخاب و به مقیاس های رضایت از زندگی، سرزندگی، امید، استرس پس از سانحه، فهرست وارسی نشانگان، دس و تنیدگی ادراک شده پاسخ دادند. برای بررسی پایایی کل و عامل های پرسش نامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. ساختار عاملی پرسش نامه از طریق تحلیل عاملی تأییدی و همبستگی مؤلفه ها و نمره کل پرسش نامه با متغیرهای پژوهش موردبررسی قرار گرفت. یافته ها: بررسی های آماری داده های پژوهش حاکی از اعتبار و پایایی مناسب پرسش نامه بود.مؤلفه های پرسشنامه اختلال سازگاری همبستگی مثبتی با استرس پس از سانحه، فهرست وارسی نشانگان، دس و اضطراب ادراک شده نشان دادند. همچنین بین مؤلفه های پرسشنامه اختلال سازگاری همبستگی منفی با رضایت از زندگی، امید و سرزندگی وجود داشت. از طرفی شاخص های برازندگی در محدوده پذیرش مدل قرار دارد. نتیجه گیری: مقیاس الگوی جدید اختلال سازگاری، ابزار مناسبی برای ارزیابی وضعیت فعلی یک فرد و تشخیص در تحقیقات و مداخلات بالینی در جامعه ایران است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر هیپنودرمانی شناختی – رفتاری بر بهبود اضطراب و عملکرد جنسی در بیماران مبتلا به واژینیسموس انجام پذیرفت. روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه ی بیماران مبتلا به واژینیسموس 20 تا 35 ساله شهر اصفهان در سال 1395 بود که به روش در دسترس 26 نفر انتخاب و به تصادف در گروه های آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش در مدت دو ماه تحت درمان هیپنودرمانی شناختی – رفتاری قرار گرفت. هر دو گروه در سه مرحله ی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری توسط مقیاس ها ی عملکرد جنسی زنان و اضطراب جنسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با روش تحلیل کواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت بین نمرات سه مرحله پژوهش در همه متغیرهای پژوهش  معنی دار  بود. همچنین تفاوت میانگین نمرات همه متغیرهای پژوهش در دو گروه آزمایش و کنترل معنی دار به دست آمده است. تعامل بین مرحله پس آزمون و مرحله پیگیری با کنترل پیش آزمون در عضویت گروهی همه متغیرهای پژوهش نیز معنی دار بود. نتیجه گیری: هیپنودرمانی شناختی – رفتاری می تواند باعث بهبود اضطراب جنسی و عملکرد جنسی بیماران مبتلا به واژینیسموس گردد. لذا پیشنهاد می شود که در کلینیک ها و مراکز درمانی اختلالات جنسی به عنوان یک روش اثربخشی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر شفقت به خود مادران بر کیفیت خواب کودکان پیش دبستانی با نشانه های ناتوانی یادگیری بود. روش: بدین منظور یک طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه آزمایش و کنترل اجرا گردید. جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان پیش دبستانی با نشانه های ناتوانی یادگیری و اختلال خواب شهرستان مبارکه در سال تحصیلی 1396-1395 بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 30 نفر از مادرانی که دارای کودک با نشانه های ناتوانی یادگیری و اختلال خواب بودند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل فهرست وارسی نشانه های ناتوانی های یادگیری کودکان پیش از دبستانی استیل و پرسشنامه کیفیت و عادات خواب کودکان اوونز و همکاران بود. گروه آزمایش یک دوره آموزش مبتنی بر شفقت به خود را در هشت جلسه دریافت کردند. آزمودنی های هر دو گروه قبل از شروع آموزش ، در پایان آموزش و یک ماه پس از پایان دوره ، به پرسشنامه ها پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره نشان داد که آموزش مبتنی بر شفقت به خود مادران بر بهبود کیفیت خواب کودکان با نشانه های ناتوانی یادگیری تأثیر دارد. همچنین این مداخله بر مؤلفه های کیفیت خواب(مقاومت در برابر خواب، مدت زمان خواب، اختلالات تنفسی، تأخیر در شروع خواب و اضطراب خواب)، نیز تأثیر داشت. نتیجه گیری: در مجموع مشخص شد که آموزش مبتنی بر شفقت به خود مادران می تواند به عنوان روشی مؤثر در بهبود کیفیت خواب کودکان پیش دبستانی با نشانه های ناتوانی یادگیری مورد استفاده قرار گیرد زیرا سلامت روانی والدین و کیفیت رابطه آنها می تواند در کیفیت زیستی فرزندانشان تأثیر بگذارد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی سایکودراما با محتوای تحلیل رفتار متقابل بر تنظیم هیجانی و روابط با همسالان در نوجوانان دختر بدسرپرست استان اصفهان انجام شد. روش: این پژوهش از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی و طرح آن به صورت دو گروهی (گروه آزمایش و گروه کنترل) همراه با سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری( یک ماهه) بود. جامعه آماری، کلیه دختران نوجوان بدسرپرست استان اصفهان در سال 1394 بود که از میان آن ها 22 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. در این پژوهش از پرسشنامه های دشواری های تنظیم هیجانی(DERS) و مقیاس عملکرد اجتماعی- انطباقی کودک و نوجوان(CASAFS) استفاده شد. داده های حاصل از پژوهش با روش تحلیل کواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل کواریانس چند متغیره نشان دهنده تاثیر معنادار مداخله سایکودراما با محتوای تحلیل رفتار متقابل بر کاهش دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجانی و همچنین بهبود روابط با همسالان، در مرحله پس آزمون و پیگیری در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بود. نتیجه گیری: به طور کلی  نتایج حاکی از آن بود که سایکودراما با محتوای تحلیل رفتار متقابل با اثربخشی بر فرآیند تنظیم هیجانات دختران نوجوان بدسرپرست موجب افزایش کارآمدی آنان در استفاده از راهبردهای موثر تنظیم هیجانی و در نتیجه بهبود روابط از جمله روابط با همسالان می گردد.

مقدمه: وسواس در کودکان و نوجوانان، علی رغم داشتن سیری بسیار ناتوان کننده، همواره مورد بی توجهی قرار گرفته است. در واقع، ماهیت مرموز و پنهان این اختلال است که در تعامل با فرایند رشد٬ تابلویی پیچیده ترسیم کرده است که پی آمد آن بالطبع درمان دشوار این اختلال است.هدف پژوهش حاضراعتباریابی و پایایی سنجی پرسشنامه باورهای وسواسی کودک و نوجوان بود. روش: بدین منظور 324 نفر دانش آموزان شهر اصفهان و 15 نفر نوجوان مبتلا به وسواس فکری-عملی 17-14 سال مورد آزمون قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی با چرخش واریماکس چهار عامل را برای پرسشنامه باورهای وسواسی  نوجوان استخراج نمود که به ترتیب عبارتند از: اهمیت/کنترل افکار، کمال گرایی/یقین، مسئولیت پذیری، برآورد تهدید. نتایج همبستگی بالا پرسشنامه وسواس مادزلی با پرسشنامه پرسشنامه باورهای وسواسی نوجوان و همبستگی متوسط مقیاس ییل- براون با پرسشنامه باورهای وسواسی نوجوان را نشان داد. همبستگی متوسط بین پرسشنامه های اضطراب و افسردگی با پرسشنامه باورهای وسواسی نوجوان دیده شد. ضریب پایایی بازآزمایی در فاصله دو هفته برای کل پرسشنامه 67/0 و آلفای کرونباخ 81/0 به دست آمد. نتایج آزمون t مستقل، نشان داد که بین میانگین نمرات جنسیت تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج t جهت بررسی تفاوت میانگین نمرات دو گروه بالینی و عادی نشان دهنده تفاوت معنادار بین دو گروه بود. نتیجه گیری: همبستگی بالای این چهار عامل نشان دهنده ی همگرایی این عوامل است که هدف سنجش آزمون پرسشنامه باورهای وسواسی  نوجوان را تأمین می کند. بنابراین می توان چنین پیش بینی کرد که میان باورها و علائم وسواسی می تواند ارتباط محکمی وجود داشته باشد.