۱.
کلید واژه ها:
حق قانون اساسی حقوق ملت جمهوری اسلامی ایران فرانسه
تحدید حقوق ملت در قانون اساسی اصلی انکارناپذیر است، اما دامنه محدودیت حقوق و آزادی ها در قوانین اساسی هر کشور با یکدیگر متفاوت می باشد. در این راستا مسئله تحقیق حاضر این است که علت تفاوت در محدوده اعمال حقوق ملت و تأثیر تقیید آزادی های عمومی بر تضمین حقوق شهروندان چیست؟ پژوهش حاضر ضمن تحلیل مصادیق حقوق و آزادی های عمومی در قانون اساسی ایران و فرانسه، میزان قبض و بسط آزادی های عمومی را متأثر از مبانی، اصول و ارزش های متفاوت حاکم بر قانون اساسی هر کشور ارزیابی می کند که به معنای برتری یک نظام سیاسی بر دیگری نیست. همچنین تعیین محدوده مشروعیت برای اعمال حقوق ملت در قانون اساسی، امری ضروری در جهت حفظ و صیانت از آزادی های عمومی تلقی می شود. چراکه اعطای آزادی نامحدود، به دلیل امکان تجاوز یا سوء استفاده شهروندان از اطلاق در حقوق و آزادی ها، موجب اضرار به غیر و در نهایت عدم استیفای سایر افراد ملت از آزادی های مشروع و قانونی خود می شود.
۲.
کلید واژه ها:
حکم حکومتی مکتب نجف مکتب قم امام خمینی ره آیت الله خویی
حکم حکومتی به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای اداره جامعه اسلامی در دست حاکم دینی است که حکومت به سبب آن از اقتدار ویژه ای جهت رتق و فتق امور اجتماعی زندگی مسلمین برخوردار می شود. اعمال این اقتدار منوط به تأمین مصلحت می باشد. مصلحت می تواند به معنی ضد مفسده و یا به معنی نقیض مفسده بیاید. مکاتب فقهی نجف و قم به عنوان دو مکتب اصلی فقاهت امامیه به علت داشتن مبانی و منهج متفاوت اجتهادی، در بحث و بررسی کارویژه حکم حکومتی در دفع مفسده یا جلب مصلحت رویکرد متفاوتی دارند. مکتب نجف به سبب ملاک انگاری حفظ نظام در تأسیس حکومت، کارویژه حکم حکومتی را در دفع مفسده از نظام می داند که در این صورت حکم حکومتی با حصول عناوین ثانویه جواز صدور پیدا می کند. اما مکتب قم به سبب باورمندی به ولایت مطلقه فقیه، کارویژه حکم حکومتی را علاوه بر دفع مفسده از نظام، در تأمین رفاه عمومی و جلب مصالح تحسینی می داند که همین امر موجب توانمندی حکم حکومتی در جهت کارآمدسازی نظام اسلامی می شود.
۳.
کلید واژه ها:
بازاریابی اجتماعی بسیج عمومی دفاع مقدس راهبرد نظریه برخاسته از داده ها
در دهه های اخیر، استفاده از راهبرد بازاریابی اجتماعی جهت ترویج رفتارهای مطلوب در جامعه افزایش یافته است. بسیج عمومی در دوران دفاع مقدس را نیز می توان از مصادیق موفق رویکرد بازاریابی اجتماعی برشمرد. هدف پژوهش حاضر، تبیین راهبردهای بازاریابی اجتماعی در بسیج نیروهای مردمی در دوران دفاع مقدس است. مدل تحقیق با استفاده از روش «نظریه برخاسته از داده ها» و با تحلیل کیفی متن مصاحبه با رزمندگان و سایر منابع تدوین گردید. بنابر نتایج تحقیق، ارکان بسیج عمومی شامل ایدئولوژی، رهبری، مشارکت مردمی و سازماندهی است. راهبردهای بازاریابی اجتماعی که در دوران دفاع مقدس برای بسیج عمومی استفاده شده اند، عبارت اند از: راهبرد ایده پردازی حضور مشتاقانه در جبهه ها، راهبرد قیمت گذاری ارزشی (تأکید بر ارزش مجاهدت و شهادت)، راهبرد تبلیغات سینه به سینه و حماسی و راهبرد توزیع گسترده پایگاه های بسیج در سرتاسر کشور. پیاده سازی موفق این راهبردها دستاوردهایی همچون ارتقای توانمندی های نظامی امنیتی، نهادینه شدن ارزش های اسلامی، نهادینه شدن انضباط اقتصادی و ارتقاء ثبات سیاسی نظام به دنبال داشته است.
۴.
کلید واژه ها:
اصلاح گر رهبران شیعه رهبران اهل تسنن اندیشه اسلامی
یکی از عوامل مؤثر بر کنش سیاسی اصلاح گران مذهبی، خاستگاه آنان است. بررسی ها نشان می دهد خاستگاه رهبران اصلاح گر شیعه و اهل تسنن، کاملاً متفاوت با یکدیگر است. به طوری که اصلاح گران شیعه دارای خاستگاه حوزوی بوده و به عنوان مرجع تقلید و زعیم شیعیان شناخته می شوند. نمونه بارز آنان میرزای شیرازی در جریان تحریم تنباکو و حضرت امام خمینی & در دوران معاصر است. در حالی که رهبران اصلاح گر اهل تسنن عموماً مطالعات حوزوی را در قالب سیستم دانشگاهی فراگرفته یا دارای خاستگاه دانشگاهی محض بوده اند. به طور نمونه می توان به حسن البنّا مؤسس اخوان المسلمین و در دوران معاصر به محمد مرسی اشاره نمود. این تفاوت خاستگاه، سبب تفاوت هایی در تحولات فکری و عملکرد این رهبران شده است. ازجمله این تفاوت ها می توان به جایگاه اصول اسلامی در تنظیم تمام برنامه های اصلاحی، افراطی گری یا عدم آن و میزان تأثیرپذیری از تفکرات غیر اسلامی اشاره نمود. در این نوشتار تلاش شده است ضمن نشان دادن تفاوت در خاستگاه ها، به تفاوت در عملکردها و تحولات فکری رهبران شیعه و سنّی پرداخته شود .
۵.
کلید واژه ها:
اخباری گری نواخباریان مکتب اجتهاد اصولی انقلاب اسلامی
در عصر غیبت، شیعیان در منابع و روش استنباط احک ام ب ه دو دس ته اخب اری و اصولی تقسیم شدند. مکتب اخباری، حدود دو قرن به عنوان اندیشه مسلط مط رح بود تا اینکه گسترش اندیشه آیت الله بهبهانی و شاگردانش موجب افول اندیشه اخباری ان گردید. با پیروزی اصولیان و به تبع آن قدرت یافتن اجتهاد، زمین ه ورود علما به سیاست فراهم شد؛ پیروزی انقلاب اسلامی یکی از جل وه های این اندیشه محسوب می گردد. در این عصر، شواهدی متغایر با اندیشه اصولی مشاهده می شود. ب راین اساس مسئله تحقیق پیش رو، بررسی میزان ارتباط شواهد و رفتارهای موجود در اندیشه اخباری گری در دوران انقلاب اسلامی است. فرضیه این تحقیق بر ارتب اط شواهد موجود بر اخباری گری مبتنی است. گسترش رویکرد ظاهرنگری به قرآن کریم، سطحی نگری، گسترش استناد به خواب و رؤیا، تقابل با علوم عقلی و فعالیت مکتب تفکیک و انجمن حجتیه از شواهد بازتولید اندیشه اخباری گری محسوب می شود.
۶.
کلید واژه ها:
اسرائیل اقلیم کردستان همه پرسی استقلال جمهوری اسلامی ایران
رژیم صهیونیستی از زمان شکل گیری در سال 1948 توجه خاصی به کردستان عراق داشته و تنها کشوری است که به حمایت آشکار از پروسه استقلال خواهی اقلیم کردستان پرداخت. بر این اساس مسئله تحقیق حاضر این است که علت این حمایت ها و همکاری های استراتژیک بین اقلیم کردستان و رژیم صهیونیستی بدون داشتن روابط رسمی دیپلماتیک چیست و چه تبعات و پیامدهایی برای ایران به دنبال داشته است؟ ازاین منظر فرضیه ذیل مطرح می شود که رژیم صهیونیستی به دنبال تأمین منافع سیاسی، اقتصادی و استراتژیک خود در منطقه بوده و با توجه به توان و نفوذ ایران در منطقه، سعی در نزدیکی به مرزهای ایران و مقابله با سیاست های منطقه ای آن از طریق استقلال کردستان و تجزیه عراق دارد. هدف از تحقیق پیش رو پاسخ به پرسش های پژوهش و بررسی صحت یا نادرستی فرضیه مطرح شده با تکیه بر روش تبیینی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و الکترونیکی است. نتایج تحقیق، حاکی از گسترش روزافزون روابط رژیم صهیونیستی و اقلیم کردستان در ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی است.
۷.
کلید واژه ها:
انقلاب اسلامی ایران مصر رهبری و ایدئولوژی
مقاله حاضر، در تلاش است با مقایسه دو انقلاب ایران و مصر در ابعاد چندگانه مدیریت انقلابی، آرمان مردمی، بسیج عمومی و اقدام جمعی، وجوه مشترک و متمایز آن دو را تبیین کند؛ تا بدین سان، علل کامیابی و ناکامی انقلاب های مذکور را در مقایسه با یکدیگر دریابد. شناخت دلایل صعود و سقوط انقلاب های ایران و مصر می تواند درس هایی برای افزودن تأثیرگذاری راهبری انقلاب های آینده در خاورمیانه از یک سو و کاستن از شرارت های قدرت های داخلی و خارجی بر روندهای انقلابی از سوی دیگر ارائه دهد. به علاوه، این مقایسه نشان می دهد توسل و کاربست صورت های ظاهری رهبری انقلابی و ایدئولوژی اسلامی، نمی تواند در شرایط متفاوت مذهبی، جغرافیایی، زبانی، قومی و ... ایران و مصر به پایداری انقلاب ها در شمال آفریقا منجر شود؛ بلکه ماندگاری بسیج مردمی و عمل گروهی در مصر را باید از مؤلفه های تاریخی، سیاسی، اقتصادی و... آن کشور به عاریت گرفت.
۸.
کلید واژه ها:
ولایت فقیه امام خمینی ره خلافت حسن البنا سید قطب
انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی & الگوی تمام عیار از تأثیر توده های مردم در پیدایش و بقای حکومت اسلامی است. ازدیگر سو، اخوان المسلمین مصر حرکتی تشکیلاتی در میان جنبش های اسلامی معاصر برای تحقق بخشیدن به حاکمیت اسلام در قالب خلافت است. مسئله محوری این نوشتار بررسی جایگاه سیاسی مردم در نظریه ولایت فقیه در اندیشه امام & و نظریه خلافت در اندیشه اخوان المسلمین است تا با شیوه اسنادی تحلیلی، نمایان سازد نقش مشارکت سیاسی مردم در نظریه ولایت فقیه در تحقق عینی، نظارت و کارآمدی حاکمیت الهی است و حقانیت آن برخاسته از اراده خداوند می باشد. در اندیشه رهبران اخوان، گرچه حاکمیت مطلق از آن خداوند است؛ اما در مشروعیت خلافت اسلامی، اذن خداوند نقشی ندارد و تابع بیعت مردم است با این حال حاکم، صرفاً مجری اراده خداوند است و در صورت تجاوز از شریعت خدا، حق اطاعت بر مردم ندارد.
۹.
کلید واژه ها:
گفتمان امر سیاسی انقلاب اسلامی آنتاگونیسم و آگونیسم
امر سیاسی در درون یک گفتمان، براساس دوگانه ضدیت و همدلی و یا رابطه متضاد و خصمانه با گفتمان های «دگر» شکل می گیرد.گفتمان ها با تعریفی که از امر سیاسی ارائه می دهند از یک سو مرزهای هویتی میان نیروهای «خودی» و «دیگری» و از سوی دیگر به نزاع های سیاسی در یک جامعه معنا می بخشند. این موضوع سهم به سزائی در روشن ساختن وضعیت فعلی احزاب، گفتمان ها، دیالوگ ها و نهایتاً توسعه سیاسی و فرهنگ سیاسی ایفاء می نماید. با توجه به مقدمات فوق، پژوهش حاضر به بررسی مفهوم امر سیاسی در یک دوره مهم و تعیین کننده تاریخ ایران معاصر، یعنی انقلاب اسلامی می پردازد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل گفتمان لاکلاو و موفه نشان دهد که صورت بندی مفهوم امر سیاسی در بین گفتمان های سیاسی در ایران بعد از انقلاب به چه صورت بوده است؟ برای دستیابی به پاسخ پرسش فوق، دو گفتمان لیبرال اسلامی و گفتمان اسلام سیاسی را که در دوران بعد از انقلاب اسلامی، در چارچوب نظام سیاسی، فرصت سیستم سازی و یا به تعبیری گفتمان سازی را یافتند، مورد بررسی قرار می گیرد.
۱۰.
کلید واژه ها:
آیت الله نائینی مشروطیت حکومت اسلامی اندیشه سیاسی
هدف پژوهش حاضر بررسی تفکر آیت الله نائینی در مشروطه به عنوان زیربنای نظری حکومت اسلامی می باشد. چراکه ایشان نظام سیاسی مطلوب را فقط از نوع دینی آن می داند. آیت الله نائینی در زمان مصادره مشروطیت به حمایت از مشروطه می پردازد. ایشان معتقد است مشروطه، استبداد را محدود و حق حاکمیت مردم را افزایش می دهد. به این جهت تلاش برای قطعیت مشروطه می نماید. براین اساس این تحقیق با روش توصیفی و رویکرد تحلیل اسنادی به بررسی این موضوع می پردازد که چه رابطه ای بین اندیشه سیاسی آیت الله نائینی و شکل گیری حکومت اسلامی وجود داشته است؟ و اما پاسخی که نویسندگان برای این سؤال در نظر گرفته اند این است که آیت الله نائینی نظام سیاسی امامت شیعی را به عنوان نظام مطلوب سیاسی به جای سلطنت پادشاهی معرفی و نوع حکومت و حاکم را در دوران غیبت که حکومت اسلامی به دست ولی فقیه باشد را معرفی نمود.
