مطالعات انقلاب اسلامی

مطالعات انقلاب اسلامی

مطالعات انقلاب اسلامی سال دوازدهم زمستان 1394 شماره 43 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

کاربست دیپلماسی عمومی در صدور انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دیپلماسی عمومی انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی صدور انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۸ تعداد دانلود : ۵۱۳
ماهیت اسلامی و مردمی انقلاب اسلامی و نظام برخاسته از آن، دشمنی قدرت های شرق و غرب را به همراه داشت و ازسوی دیگر ایران اسلامی را کانون توجه ملت های تحت سلطه به ویژه مسلمانان تبدیل کرد. بر این اساس رهبر انقلاب اسلامی از نخستین روزهای پیروزی انقلاب برای انتقال اندیشه ها، آموزه ها و تجربیات انقلاب اسلامی به سایر جوامع، اندیشه و سیاست صدور انقلاب را مطرح کردند که مردم و عناصر فرهنگی در آن، نقش مخاطب و پیام را داشتند. بنابراین دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی ایران به عنوان ابزار و روشی برای شکل دادن به افکار عمومی، مورد توجه دولت های جمهوری اسلامی قرار گرفت. دیپلماسی عمومی نقش ویژه ای را در صدور انقلاب برعهده گرفت و نظام جمهوری اسلامی نیز تلاش کرده است تا از ظرفیت آن برای ترویج ارزش های انقلابی و فرهنگ و ایدئولوژی اسلامی بهره جوید.
۲.

بررسی تأثیرات سیاسی فرهنگی انقلاب اسلامی بر تحولات کشورهای حوزه دریای خزر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی آسیای مرکزی تأثیرات فرهنگی و اجتماعی حوزه دریای خزر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۲ تعداد دانلود : ۴۸۶
یک بررسی همه جانبه از آثار و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی بر ملل دیگر نشان می دهد میزان تأثیرگذاری انقلاب اسلامی با توجه به نزدیکی و دوری فرهنگی و جغرافیایی جوامع مختلف با جامعه ایران، متفاوت بوده است. فرضیه اصلی تحقیق عبارت است از این که در بین مجموع عوامل تأثیرگذار، عوامل فرهنگی و سیاسی، بیشترین سهم را در قفقاز شمالی، جنوبی و برخی از کشورهای آسیای مرکزی دارد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیرات سیاسی فرهنگی انقلاب اسلامی بر تحولات کشورهای حوزه دریای خزر می باشد. نتایج تحقیق نیز نشان می دهد با توجه به وجود موانع مختلف، انقلاب اسلامی توانست تأثیرات قابل ملاحظه ای را در این مناطق داشته باشد.
۳.

جامعه پذیری سیاسی در کتاب های آموزشی دانش آموزان مقطع دبیرستان بعد از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه پذیری آموزش و پرورش فرهنگ سیاسی جامعه پذیری سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۱ تعداد دانلود : ۵۰۵
هدف از این مقاله، بررسی جامعه پذیری سیاسی در کتاب های آموزشی دانش آموزان مقطع دبیرستان بعد از انقلاب اسلامی است. باتوجه به آنکه این مفهوم در چهار کتاب علوم اجتماعی، تاریخ، ادبیات فارسی و معارف اسلامی کاربرد دارد، جامعه آماری در این تحقیق شامل کتاب های اشاره شده در مقطع دبیرستان، در سه دهه بعد از انقلاب اسلامی است. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل محتوا و واحد تحلیل مضمون واحد زمینه ای است. یافته های تحقیق نشان می دهد که کتاب های دهه ۶۰ با ۵/۳۹ درصد بیشترین و کتاب های دهه ۷۰ با ۳/۲۷ درصد، کمترین مقدار جامعه پذیری سیاسی را به خود اختصاص داده اند. همچنین یافته ها بر این نکته تأکید دارد که کتاب های علوم اجتماعی با ۱/۵۹ درصد بیشترین و ادبیات فارسی با ۵/۴ درصد کمترین میزان جامعه پذیری سیاسی را داشته و کتاب های تاریخ با ۸/۲۶ درصد و معارف اسلامی با ۵/۹ درصد در رتبه های دوم و سوم قرار دارند.
۴.

پیامدهای تحریم های آمریکا علیه ایران از سال ۱۳۶۷ ۱۳۵۷(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام ایران رهبری امریکا تحریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۲ تعداد دانلود : ۷۲۵
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، آمریکا با توطئه های مختلف تلاش کرد ایران را منزوی سازد. اعمال تحریم ها از سوی غرب، گرچه موجب بروز مشکلاتی برای ایران شد؛ اما آثار مثبت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و روانی را نیز برای ایران به همراه داشت. با وجود این آمریکا برای پوشاندن تناقض بین قول و عمل و تحت تأثیر لابی یهودیان، از سیاست اعمال تحریم علیه ایران همچنان استفاده می کند. این پژوهش بر آن است تا با پاسخ به این پرسش که چه عواملی باعث شد آمریکا نتواند از تحریم علیه ایران به نتایج دلخواه خود برسد؟ این فرضیه را به آزمون گذارد که رهبری عالمانه حضرت امام و همراهی مردم تا حدود زیادی آثار تحریم را کمرنگ و بعضاً خنثی نمود.
۵.

امنیت هویت و الگوی اسلامی ایرانی توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت امنیت قانون اساسی جامعه گرایی سند چشم انداز توسعه بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۸ تعداد دانلود : ۵۵۱
در فرایند پر فراز و نشیب توسعه، تغییرات نسبتاً زیادی در ارزش ها، هنجارها، عادات و رسوم جامعه به وجود می آید و توسعه هم نیازمند حفظ امنیت مبانی فرهنگی و هویتی و سازگار نمودن مؤلفه های توسعه با این مبانی است. همچنین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، راهنمای توسعه کشور به شمار می رود که در اسناد رسمی و کلان کشور ازجمله سند چشم انداز توسعه و قانون اساسی نیز منعکس شده است. سؤالی که در این پژوهش مطرح می شود این است که امنیت هویت اسلامی- ایرانی چه تأثیری بر موفقیت الگوی اسلامی- ایرانی توسعه دارد؟ فرضیه مقاله این است که امنیت هویت زمینه باز شدن(فعلیت یافتن) تدریجی الگوی اسلامی- ایرانی توسعه و آشکار شدن کامل اجزای آن که در نطفه این هویت مکنون است را فراهم می آورد. در این مقاله سعی خواهد شد با تکیه بر دیدگاه نظری جامعه گرایان در خصوص امنیت، نقش امنیت هویت در پیشبرد الگوی توسعه اسلامی- ایرانی تبیین و تحلیل گردد.
۶.

کارکردهای سیاسی «نهاد مرجعیت» از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تصمیم سازی جامعه پذیری سیاسی مرجعیت احزاب سیاسی کارکردهای حزبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۹ تعداد دانلود : ۶۱۹
در نبود احزاب سیاسی کارآمد در جامعه ایرانی در سال های بین انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، نهاد مرجعیت با توجه به خاستگاه مذهبی و پایگاه اجتماعی خود در جامعه توانست برخی از کارکردهای احزاب سیاسی را در جامعه برعهده گیرد. هرچند کارکردهای سیاسی نهاد مرجعیت در ایران، برخاسته از خاستگاه مذهبی آن است؛ اما به خودی خود وجهی بارز از فعالیت های این نهاد است. سازوکارهای اعمال قدرت در نهاد مرجعیت با نهادهای سیاسی فعال در غرب متفاوت است؛ اما این نهاد در برهه ای از تاریخ سیاسی ایران توانسته است کارکردهایی را که احزاب سیاسی در جوامع غربی ایفا می کنند را برعهده گیرد. هرچند تقلیل نقش سیاسی نهاد مرجعیت به کارویژه هایی حزبی، هدف این مقاله نیست و کارکردهای این نهاد بسیار فراتر از احزاب سیاسی است، اما می توان با ترسیم چارچوبی درباره فعالیت احزاب در جوامع غربی، فعالیت های نهاد مرجعیت را در این چارچوب بررسی کرد.
۷.

نقش راهبردی مقام معظم رهبری در ناکام گذاردن وقایع انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ریاست جمهوری رهبری انتخابات راهبرد فتنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۹ تعداد دانلود : ۴۷۶
عرصه انتخابات یکی از مجاری مورد توجه دشمنان نظام اسلامی ایران برای مقابله با جمهوری اسلامی بوده است و در هر دوره ای با درک شرایط آن برهه و با یک سناریوی خاص، درصدد نیل به اهداف خود بوده اند. در این بین انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ یکی از مهم ترین عرصه های سیاسی تاریخ جمهوری اسلامی است که مخالفان داخلی و خارجی، تمام عزم خود را جزم کرده بودند تا طومار نظام را در هم پیچیده و رؤیای سی ساله خود را جامه عمل بپوشانند. این مقاله با تشریح روند اقدامات معارضان نظام در دو برهه قبل و بعد از انتخابات، درصدد اثبات این فرضیه بوده که این اقدامات و حوادث، به رغم معضلات و مشکلاتی که طی چند ماه بعد از انتخابات برای جمهوری اسلامی ایجاد نمود، اما نظام اسلامی توانست تحت زعامت و تدابیر رهبر انقلاب و راهبردهای حکیمانه ایشان در برابر معترضین و معاندین نظام، بر این وقایع سهمگین فائق آید.
۸.

چالش های فراروی جریان اسلام گرا در مواجهه با جریان سکولار در جهان عرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه دموکراسی جریان اسلام گرا جریان سکولار دنیای عرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸ تعداد دانلود : ۴۴۶
نفوذ گسترده اندیشه های سکولار و الحادی به جهان اسلام در قالب ایدئولوژی های مختلف، در فهم اندیشه های سنتی و دینی تأثیر بسزایی داشته و چالش های بزرگی را در برابر آنها ایجاد کرده است. تکثر جریان های فکری نیز نشان می دهد که مناسبات دو مقوله اسلام و توسعه، تأثیر بسزایى در نوع صورت بندى آنها داشته است. جریان های تمدن گرای سکولار و غرب گرای عرب، سلفیت تکفیری، تمدن گرای اسلامی و اصول گرای اسلامی، از جریان های شاخص جهان عرب به شمار می روند که جریان سکولار به دلیل در اختیار داشتن ابزارهای رسانه ای توانسته است تاحدودی بر ادبیات و گفتمان دیگر جریان ها تأثیرگذار باشد. سکولارها در پی دست یابی به دموکراسی شبه لیبرال و یا نظام سیاسی غیردینی اند و در این زمینه از حمایت های داخلی و خارجی بهره مندند. اسلام گراها نیز یا خواهان احیاء خلافت اسلامی و یا دموکراسی ملهم از دین می باشند. اما به دلیل اقدامات سلفی های تکفیری، با اتهاماتی سخت مواجه اند. تحولات آینده، نشانگر مبارزات جدی تر این دو جریان خواهد بود.
۹.

حج ابراهیمی و صدور انقلاب اسلامی (فرصت ها و موانع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی صدور انقلاب نظریه پخش ارزش های انقلاب اسلامی حج ابراهیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۷ تعداد دانلود : ۴۴۳
در این پژوهش سعی شده است تا از نظریه پخش یا اشاعه که یکی از نظریه های رایج در باب توضیح چگونگی گسترش ایده ها و اندیشه ها و چارچوب نظری این تحقیق است، به عنوان مدلی برای صدور ارزش های انقلاب اسلامی از طریق مناسک حج ابراهیمی استفاده گردد. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که آیا می توان ارزش ها و آرمان های انقلاب اسلامی را از دریچه حج ابراهیمی به جهان اسلام صادر کرد؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ به این سؤال، میزان و شکل این صدور چگونه است؟ نتیجه پژوهش حاضر این است که حج ابراهیمی باوجود موانع بالفعل بر سر راه خود، ظرفیت های بالقوه فراوانی در ابعاد و سطوح مختلف جهت صدور ارزش های انقلاب اسلامی دارد و می توان ارزش های انقلاب اسلامی را از این دریچه به کشورهای مقصد، انتشار داد.
۱۰.

تحلیل آماری و محتوایی سخنرانی های امام خمینی در سال های ۱۳۶۸ ۱۳۴۱(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام خمینی صحیفه امام سخنرانی های امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۲ تعداد دانلود : ۵۶۰
امام خمینی در طول حیات خود، با ابزارهای مختلفی از جمله ارسال پیام و یا انجام مصاحبه و سخنرانی، به طرح اندیشه های خود مبادرت ورزید. این پژوهش بر آن است تا به این پرسش ها پاسخ دهد که سخنرانی های امام خمینی مندرج در «صحیفه امام» در سال های دوران حیات امام خمینی چه روندهایی را نشان می دهد و چه مباحث مهمی را شامل می شود؟ همچنین مباحثی که امام در هر مقطع در سخنرانی های خود بر آن تأکید داشتند کدام اند؟ تحقیق حاضر از روش ترکیبی که دربردارنده روش های کمّی و کیفی است، استفاده نموده است. برای این منظور ابتدا با بررسی مجموعه بیست و دو جلدی صحیفه امام، به شناسائی سخنرانی های ایشان و سپس با تحلیل کمّی، به تعیین جایگاه آن در بین دیگر فعالیت های تبلیغاتی وی پرداخته و در ادامه با تعیین شاخص هائی، تحلیل محتوایی از سخنرانی های امام خمینی ارائه نموده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۹