مطالعات انقلاب اسلامی

مطالعات انقلاب اسلامی

مطالعات انقلاب اسلامی سال 20 تابستان 1402 شماره 73 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی میزان آگاهی سیاسی درباره دفاع مقدس: نمونه موردی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آگاهی سیاسی دانش آموزان یاسوج دفاع مقدس مقطع متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 359 تعداد دانلود : 394
نظام آموزشی ایران تلاش دارد آگاهی سیاسی دانش آموزان را درخصوص انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و ... را افزایش دهد. سؤالی که مطرح می گردد این است که میزان آگاهی سیاسی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر یاسوج درخصوص دفاع مقدس چقدر است؟ و چه ارتباطی بین آگاهی سیاسی و متغیرهای جنس، طبقه اجتماعی و میزان تحصیلات وجود دارد؟ روش پژوهش، روش کمّی با استفاده از شیوه گردآوری اطلاعات به صورت پرسشنامه است. نمونه پژوهش شامل 445 دانش آموز مقطع متوسطه دوم شهر یاسوج در بازه زمانی مهر 1400 تا مهر 1401 می باشد که به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای و بر اساس فرمول کوکران انتخاب گردیدند. تأیید روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید علوم سیاسی و علوم اجتماعی صورت گرفت و برای سنجش پایایی آن یک مطالعه پیش آهنگ انجام شد. یافته های پژوهش نشان دادند به طورکلی نمره آگاهی سیاسی همه دانش آموزان از میانگین کمتر است. همچنین آگاهی سیاسی دانش آموزان نسبت به چهره ها و شخصیت های سیاسی بیشترین میانگین را در بین ابعاد چهارگانه متغیر آگاهی سیاسی داشت.
۲.

تبیینِ تغییر و تحول ماهیت و ساختار دولت از مشروطه تا استقرار پهلوی (با تأکید بر مفهوم ترمیدور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مشروطه سلطنت قاجاریه دولت پهلوی ترمیدور ساختار دولت دولت مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 549 تعداد دانلود : 991
هدف مقاله حاضر، شناخت و تبیینِ ماهیت و ساختار دولت در ایران پس از جنبش مشروطیت تا حکومت پهلوی است. جهت تطبیق ترمیدور در مقاله از بخش دوم نظریه کرین برینتون استفاده شده است. نظریه مزبور به مراحل چهارگانه پسا انقلاب (میانه رو، رادیکال، وحشت و ترمیدور) می پردازد. سوال پژوهش این است که ماهیت و ساختار دولت از مشروطه تا استقرار پهلوی (1285 1304 ش) چه فرایند و مراحلی را طی کرده و مهم ترین تغییر و تحول آن کدام است؟ یافته ها نشان می دهد؛ دولت پسا مشروطه چهار مرحله منتهی به ترمیدور را سپری کرد. در نتیجه ماهیت درونی دولت متحول نشد و ساختار دولت از استبداد سنتی در دوره قاجاریه به دولتِ مطلقهِ مدرن با استقرار پهلوی تغییر کرد. پژوهش از حیث هدف بنیادی و از نوع کیفی، با تکیه بر روش تاریخی و با استفاده از تحلیل محتوا و با استناد به شواهد تاریخی انجام گرفته است
۳.

تهاجم فرهنگی و نقض حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهاجم فرهنگی جهانی شدن حقوق بشر آزادی اطلاعات هویت فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 587 تعداد دانلود : 807
فرهنگ هر ملتی متشکل از ارزش ها و باورهایی است که هویت افراد را مشخص می کنند که در طی روند جهانی شدن دستخوش تغییر و تحول و بعضاً تهاجم می گردد. توجه به پیامدها و خطرات تهاجم فرهنگی می تواند اثر همه جانبه و گسترده ای بر ابعاد مختلف حکمرانی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی داشته باشد و بر حاکمیت در قلمرو تأثیر بگذارد. تحقیق توصیفی تحلیلی حاضر، به دنبال شناخت مفهوم تهاجم فرهنگی و مصادیق مختلف آن از منظر حقوق بین الملل است. این پژوهش نشان می دهد هرچند نمی توان مدعی بود که امور فرهنگی انحصارا در صلاحیت ملی باقی مانده است، اما پروپاگاندا و نسل زدایی فرهنگی از مهم ترین مصادیق تهاجم فرهنگی هستند و حقوق بین الملل ابزارهای مختلفی ازجمله خودیاری، دفاع مشروع و تحریم فرهنگی را پیش روی دولت تحت تهاجم می گذارد و با بهره گیری از موازین عام مسئولیت بین المللی در جایی که تهاجم فرهنگی مغایر قواعد حقوقی بین المللی باشد می توان مسئولیت متخلفان را مطالبه نمود.
۴.

علت غائی نظام سیاسی پیشرفته اسلامی؛ چیستی، ابعاد و استلزامات حصول آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیشرفت سیاسی توسعه سیاسی نظام سیاسی علت غائی اسلام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 758 تعداد دانلود : 880
هدف پژوهش حاضر بررسی چیستی، ابعاد و استلزامات حصول علت نظام سیاسی پیشرفته است. مسئله این پژوهش بررسی چیستی و انواع غایت در نظام سیاسی پیشرفته است. روش به کار رفته از نوع توصیفی تحلیلی بوده و نتایج پژوهش نشان می دهد که بر خلاف نظام های سیاسی توسعه یافته که صرفاً غایات مادی و متوسط را به رسمیت شناخته و دنبال می کنند، غایات نظام سیاسی پیشرفته بر دو قسم غایت نهایی و غایات متوسط هستند. غایت نهایی این نظام، قرب الهی بوده و غایات متوسط نیازهای پنجگانه عادی انسان هستند که 5 نهاد حکومت، اقتصاد، خانواده، آموزش و پرورش و مذهب یا حقوق متکفل تأمین آنها هستند. این تحقیق با استفاده از روش اسنادی در سطح تحلیلی به شناسائی علت غائی نظام سیاسی پیشرفته اسلامی و تمایز آن از علت غائی نظام های سیاسی توسعه یافته غربی و ذکر پاره ای از سطوح و الزامات حصول غایت در نظام سیاسی پیشرفته اسلامی می پردازد.
۵.

شناسایی سازوکار تبیین دستاوردهای انقلاب اسلامی در رسانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دستاورد ها انقلاب اسلامی رسانه تبیین باورپذیری اعتماد شبهه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 712 تعداد دانلود : 810
تلاش دشمنان در طول بیش از چهاردهه، بر اجرای راهبرد ناکارآمد نشان دادن نظام جمهوری اسلامی، موجب شده تا شبهه نا کارآمد بودن نظام جمهوری اسلامی ایجاد شود. در این میان، رسانه های جمعی از مهم ترین مولفه های تبیین، آگاهی بخشی و تعمیق باور عموم نسبت به کارآمدی نظام می باشند؛ ازاین رو هدف این پژوهش شناسایی و ارائه سازوکار های رسانه ای تبیین کارآمدی نظام انقلاب اسلامی ایران و مولفه های باورپذیری آن است. این پژوهش در قلمرو تحقیقات کیفی بوده و از روش مصاحبه بهره گرفته شده است. بیان دستاوردهای نظام از زبان گروه مختلف جامعه، ارتقای خواست های عمومی نسبت به آرمان های انقلاب اسلامی، مدیریت کارآمد در سطح جامعه و عدم بی تفاوتی نسبت به چگونگی عملکرد مسئولان، پرداخت بدون اغراق به فعالیت های دستگاه های اجرایی در بطن نظام، برخی از نتایج این پژوهش است.
۶.

علامه طباطبایی و لیبرالیسم؛ تطبیق و نقد مبانی و شیوه های مواجهه عملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی گفتمان لیبرالیسم انقلاب اسلامی مواجهه تلفیقی حلقات فکری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 705 تعداد دانلود : 859
علامه طباطبایی، با تکیه بر مبانی عقلانی و وحیانی فرهنگ اسلام شیعی، با آراء و گفتمان های رقیب و معارض عصر خود، ازجمله لیبرالیسم به مواجهه نظری و عملی پرداخت. این پژوهش در صدد است، با مراجعه به منابع مکتوب و اسناد و آثار علامه طباطبایی، روش توصیفی و تحلیلی، دو نوع مواجهه ایشان با جریان لیبرالیسم را تحلیل و ارائه کند. ایشان در این مواجهه از واقع گرایی هستی شناختی، اصل تشکیک وجود و اصل علیت از مبانی هستی شناختی؛ کارآمدی ابزارهای معرفت ازجمله حس و عقل و وحی، از مبانی معرفت شناختی و دوساحتی بودن انسان، فطرت و سعادت از مبانی انسان شناختی با ارائه دقیق و نظام مند بهره برداری می کند و در مواجهه عملی، با تشکیل حلقه های فکری و علمی همچون: حلقه تفسیر قرآن کریم و ...، اشاعه آموزه های قرآن، سنت و حکمت در این اجتماعات، به سوی اهداف علمی و اعتقادی مطلوب خود گام برداشته است.
۷.

طرح دولت اسلامی تحول گرا در گذار از الگوی پایه به الگوی مطلوب پیشرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت اسلامی تحول گرایی نظام سازی عوامل پیشران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 580 تعداد دانلود : 785
با گذشت بیش از چهاردهه از پیروزی انقلاب اسلامی، از یک سو شاهد پیشرفت و از دیگر سو، شاهد چالش های جدّی در عرصه ی کار آمدی می باشیم اگر راه طی شده تا کنون را درست می دانیم، پرسش اصلی در مورد راه بیرون رفت از تنگناهای موجود است؟ مقاله پیش رو، بررسی ادله کامیابی ها و ناکامی ها، به فرصت ها و چالش های پیش رو می پردازد و در ادامه به راهبردهای اساسی و پیشران در طرح دولت اسلامی تحول گرا اشاره می کند و بر این باور است که: سازمان دهی نیروهای انقلابی و مخلص در عرصه های مختلف تخصّصی و بر اساس رابطه امّت و امام، اصلاح قوانین و ساختارهای غیر متناسب با اهداف انقلاب، طراحی وضع مطلوب همراه با چگونگی اجراء و ارائه نظام پایش و توجه به هشدارها، از سرفصل های بنیادین آن است.
۸.

بررسی مقایسه ای سیاست خارجی ترامپ و بایدن در قبال جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایالات متحده آمریکا جمهوری اسلامی ایران سیاست خارجی دونالد ترامپ جو بایدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 989 تعداد دانلود : 742
روابط جمهوری اسلامی ایران با آمریکا در بیش از چهار دهه گذشته رابطه پرتنشی بوده و در این مدت آمریکا از هیچ تلاشی برای مقابله و تهدید ایران مضایقه نکرده و در دوره های مختلف الگوی رفتاری تعارضی آمریکا فراز و نشیب هایی داشته است. بنابراین پرسش اصلی پژوهش این است که سیاست خارجی ترامپ و بایدن در قبال جمهوری اسلامی ایران چه تفاوت و شباهت هایی داشته است؟ یافته های پژوهش با استفاده از روش مطالعه اسنادی و تحلیل گفتارها، مکتوبات و مواضع اعلامی هر دو رئیس جمهور و اطرافیان آنها در دولت و نهادهای فکری، بیانگر این است که تهدید و چالش بودن ایران برای منافع آمریکا و ضرورت مقابله با آن وجه تشابه در انگاره هر دو رئیس جمهور بوده ولی در رویکرد مقابله ای آنها تفاوت هایی وجود دارد که ترامپ رویکرد فشار حداکثری با هدف تغییر نظام و بایدن رویکرد متعادل تری را با هدف تغییر رفتار جمهوری اسلامی ایران دنبال کرده اند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۷