مطالعات انقلاب اسلامی

مطالعات انقلاب اسلامی

مطالعات انقلاب اسلامی سال 20 بهار 1402 شماره 72 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

افول آمریکا از منظر دموکرات ها و جمهوری خواهان؛ دیگری سازی و برساختن هویت آمریکایی در سخنرانی های انتخاباتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایالات متحده آمریکا افول هویت مشترک تحلیل گفتمان انتقادی نظریه هویت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۱۹
افول آمریکا مبحثی است که مورد توجه مجامع علمی سیاسی ایران قرار گرفته است، با این وجود کمتر به ابعاد داخلی آن از جمله اختلاف نظر محافظه کاران و لیبرال ها بر سر این مفهوم پرداخته شده است. این تفاوت نگاه در دو عرصه تعریف چیستی هویت آمریکایی و جایگاه بین المللی آمریکا تبلور یافته است. وجود نگاه های متفاوت باعث شده توافقی برای متوقف کردن سراشیبی افول وجود نداشته باشد و هویت مشترک تضعیف شود. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی به بررسی سخنان افراد شاخص دو حزب اصلی آمریکا با تمرکز بر دوره ظهور ترامپ پرداخته تا تم های مرتبط با افول را شناسایی نماید. نظریه هویت اجتماعی و به طور خاص مفهوم هویت مشترک درون گروهی، برای تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج این تحلیل مؤید وجود اختلاف عمیق در تعریف چیستی آمریکا و در عین حال، اتفاق نظر در مواردی مانند استثناگرایی آمریکایی است.
۲.

ژئوپلیتیک انتقادی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست خارجی ژئوپلیتیک انتقادی جمهوری اسلامی ایران روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۸
ژئوپلیتیک انتقادی که با تلاش تئوریسین های مکتب فرانکفورت، از سال 1975 وارد ادبیات روابط بین الملل گردید، هویت، رویکرد گفتمانی و اهمیت بازیگران غیررسمی دولتی، از جمله مؤلفه های اساسی این رویکرد محسوب می گردد. مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا امکان و توانمندی استفاده از نظریه ژئوپلیتیک انتقادی در تجزیه و تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می باشد؟ یافته ها و گمان نویسندگان نشان دهنده آن است که مؤلفه های موجود در نظریه ژئوپلیتیک انتقادی مانند هویت، مشروعیت بازیگران غیر دولتی و غیر رسمی می تواند در تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گیرد. ازاین رو هدف این مقاله واکاوی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، با استفاده از نظریه ژئوپلیتیک انتقادی بوده (هدف) که با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ظرفیت نظری رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی در روابط بین الملل به تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی این موضوع می پردازد
۳.

بررسی راهبردهای شیخ زکزاکی برای گسترش تشیع در نیجریه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیخ زکزاکی تشیع نیجریه جنبش های اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۵۱
پژوهش پیش رو با طرح این پرسش اساسی که راهبردهای شیخ زکزاکی برای گسترش تشیع در نیجریه چه می باشد، این فرضیه را مطرح نموده که راهبردهای ایشان دعوت عملی، ارائه تصویری عقلانی، غیر متعصبانه و پایبندی به اصل وحدت و تقریب مذاهب اسلامی و غیراسلامی، تأکید بر عدالت خواهی و مبارزه با ظلم، دعوت به تعقل و تفکر، پرهیز از انزوا و گسترش تشکیلات جنبش اسلامی در سراسر کشور نیجریه می باشد که با برنامه هایی عملیاتی تعقیب می شود. مقاله با بهره گیری از روش تحلیلی و پیمایشی و با استفاده از مصاحبه با 7 تن از طلاب نیجریه ای جامعه المصطفی العالمیه، کتب مرتبط با شیعیان نیجریه و وب سایت های مجازی کوشیده است با تحلیل اطلاعات، فرضیه تحقیق را اثبات نماید. راهبردهای شیخ زکزاکی منبعث از مفاهیم اسلامی بوده و دعوت غیر مستقیم وجه مشترک تمامی آنها می باشد
۴.

شاخص های الگوی مطلوب عدالت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر اندیشه امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شاخص الگوی مطلوب عدالت سیاسی جمهوری اسلامی امام خمینی مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۷۸
عدالت یکی از اصلی ترین اهداف جمهوری اسلامی ایران به شمار می آید. برای تحقق این مهم در جامعه داشتن الگویی مطلوب از عدالت سیاسی که قابلیت تحقق خارجی داشته باشد، امری ضروری است. (بیان مسئله) به همین منظور پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از چارچوب نظری علل اربعه (روش) در قالب علل مادی و صوری با برداشت از بیانات امام خمینی& و مقام معظم رهبری به ارائه شاخص های الگوی مطلوب از عدالت سیاسی می پردازد. (هدف) یافته های تحقیق حاکی از آن است که الگوی مطلوب عدالت سیاسی مبتنی بر سه شاخص برابری، شایستگی و بیشینه کردن آن دو بوده و در صدد تحقق شاخص برابری در حق تعیین سرنوشت، در ارتباط با قانون، برخورداری همگان از امنیت سیاسی و آزادی های سیاسی می باشد. همچنین شاخص شایستگی به دنبال تحقق حاکمیت شایسته، توجه به شایستگی در مقام وضع قانون و در نهایت شاخص بیشینه کردن برابری و شایستگی در صدد بهره مندی بیشترین تعداد به نسبت شایسته ترین افراد جامعه از مزیت های سیاسی اجتماعی می باشد. (یافته ها)
۵.

بررسی انتقادی رویکردهای مختلف در معیار فقهی بودن قوانین دولت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نظام تقنین دولت اسلامی ترخیص مصلحت فتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۷۴
مهم ترین شرط تحقق دولت اسلامی ابتنای نظام تقنین دولت اسلامی بر اصول و معیارهای دینی است. بحث از معیار دینی بودن قانون دولت اسلامی دیرینه ای نه چندان طولانی از عصر مشروطه تا به امروز داشته و با پرسش اساسی ضرورت و چیستی معیار دینی بودن قانون اسلامی عجین شده است. این پژوهش، در پی پاسخ به این پرسش، تلاش می کند با کنکاش در اندیشه های مطرح این حوزه و نقد و ارزیابی آنها، به پاسخی در خور نظام اسلامی دست یابد. این پاسخ مبتنی بر پیش فرض نظام وارگی اندیشه اسلامی، امکان سنجی عمل به فتوای فقیه حاکم و شمول و گستردگی آن نسبت به سایر دیدگاه های مطرح در این زمینه، با بهره مندی از روش تحلیلی انتقادی به تصویر کشیده می شود. بر این اساس فتاوای صادره از فقیه حاکم به دلیل شرایط، موقعیت و گستره موضوعی مورد ابتلا در مقام فتوا نزدیک ترین فتوا به مصالح عمومی و در نتیجه کارآمدترین در مقام عمل در نظام تقنین دولت اسلامی است.
۶.

سنخ شناسی مواجهه فرهنگی غرب با سبک تغذیه در ایران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: غرب فرهنگ سبک تغذیه ایران معاصر مواجهه فرهنگی سبک زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۹۱
این مقاله به بررسی شگردهای غرب در تغییر فرهنگ تغذیه در ایران پرداخته است. استحاله الگوی غذایی مردم ایران و اقامه فرهنگ تغذیه مغرب زمین، در زمره اهدافی است که استعمارگران غربی جهت براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران و اضمحلال باورها و سنت های اصلی و بنیادین جامعه ایران نشانه گرفته اند. آنها از طریق وسایل ارتباطی و رسانه های جمعی به مثابه پرقدرتمندترین و نافذترین ابزار تهاجم فرهنگی در تدارک الگوهای ناسالم و غیراسلامی به ایران هستند. نوشتار حاضر به روش تحلیلی به گوشه هایی از شگردها و ترفندهای فرهنگی کشورهای غربی در این باب نظر افکنده است که عبارتند از: تحقیر فرهنگ بومی و اسلامی در عرصه سبک تغذیه، تصویر سازی کاذب از میراث فرهنگی اسلام در عرصه سبک تغذیه، فرهنگ آرایی سبک تغذیه غربی، حمایت از مروجان سبک تغذیه غربی، هنجارسازی کاذب فرهنگی در عرصه سبک تغذیه، سلطه گری فرهنگی در عرصه دیپلماسی غذایی.
۷.

نسبت تغییر رژیم سیاسی با سبک زندگی؛ مطالعه موردی سیاست های آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی الگوی زندگی رژیم سیاسی قدرت نرم تغییر نظام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۶۵
سبک زندگی یکی از دغدغه های اصلی اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی و عرصه فرهنگی است؛ با این وجود به دلیل بطئی بودن فرآیند تغییر سبک زندگی، تحلیل گران سیاسی و امنیتی کمتر به این مقوله به مثابه یک عامل راهبردی و امنیتی می نگرند. ازاین رو مقاله حاضر به رابطه میان تغییر سبک زندگی و تغییر رژیم سیاسی می پردازد که در آن بر سیاست های دولت آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران تأکید می شود. پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از: «نسبت میان تغییر سبک زندگی با تغییر رژیم سیاسی چیست و چگونه دولت آمریکا از مجازی دستکاری در الگوی زندگی ایرانیان، تغییر نظام سیاسی در ایران را دنبال می کند؟». بررسی ها نشان می دهد فرآیند تغییر سبک زندگی شکل جدیدی از ذوائق اجتماعی در میان توده مردم و حتی بخش نخبگانی جوامع تولید می کند. درنتیجه با ظهور خواسته های سیاسی جدید و تصدی گیری سیاستمداران معتقد به الگوهای نوظهور، نظام سیاسی با تجدید نظر در روند سابق خود، در مسیر تغییر رژیم سیاسی قدم می گذارد.
۸.

مطالعه تطبیقی رویکرد متفکران مسلمان شیعه و اهل سنت نسبت به مقوله انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: متفکران اسلامی شیعه سنی رویکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۳۰
انقلاب وسیع ترین و سریع ترین دگرگونی در یک جامعه است که هم حاصل دگرگونی و هم عاملی برای دگرگونی های بعدی است. مقاله حاضر با روش تطبیقی و ابزار کتابخانه ای؛ با هدف مطالعه تطبیقی رویکرد متفکران مسلمان شیعه و اهل سنت نسبت به مقوله انقلاب اسلامی انجام شده است؛ به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی است که رویکرد متفکران مسلمان شیعه و اهل سنت نسبت به مقوله انقلاب اسلامی چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که در اندیشه متفکران اهل سنت اولویت با حفظ وضع موجود، نظام خلافت، آموزه های خلفای راشدین، انجام اصلاحات به جای انقلاب است؛ نیز از نظر متفکران شیعه اولویت با فقه شیعه، آموزه های محرک بخش اسلام، مکتب امام حسین× و پیامبر|، ظلم ستیزی و معنویت خواهی، وقوع انقلاب به جای اصلاح است؛ مقوله انقلاب اسلامی به عنوان یک مقوله مثبت و یک ضرورت در رویکرد متفکران مسلمان شیعه و سنی است؛ که ادامه رسالت پیامبر| و پیروزی مکتب حق بر باطل است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۹