۱.
کلید واژه ها:
آمریکا چین تحریم های ایران سیاست خارجی روش ردیابی فرایند
آمریکا در طول سال های جدال هسته ای، بیشتر شرکای تجاری ایران را به کاهش تجارت با تهران واداشت. اما در همین دوران، چین نه تنها تجارت با ایران را کاهش نداد، بلکه مبادلات تجاری این کشور با جمهوری اسلامی چندین برابر نیز شد و تا حدودی خلأ ناشی از عقب نشینی شرکت های اروپایی و آسیایی را جبران نمود و از فشار تحریم ها بر ایران کاست. این پژوهش با استفاده از روش ردیابی فرایند، به دنبال پاسخ به این پرسش است که چرا دولت اوباما نتوانست چین را همانند سایر شرکای تجاری ایران با تحریم ها همراه سازد و با چه محدودیت هایی در این زمینه مواجه بود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که چندین دهه رشد اقتصادی فوق العاده موجب شده است که چین در جایگاهی قرار گیرد که ابزارهای قدرت آمریکا نظیر فشار، تهدید، تحریم و دیپلماسی به آسانی بر پکن کارگر نیفتد و یا برای آمریکا گران تمام شود."
۲.
کلید واژه ها:
بیداری اسلامی دموکراسی کنترل نیابتی دیپلماسی عمومی مداخله بشردوستانه راهبردهای آمریکا
بیداری اسلامی در سال 2011 م افزون بر پیامدهای بسیار عمیق بر معادلات منطقه ای و فرامنطقه ای، منافع بازیگرانش ازجمله آمریکا را با چالش مواجه کرد. ازاین رو آمریکا درصدد کنترل و مدیریت این تحولات در راستای منافع راهبردی خود برآمد. پرسش اصلی مقاله حاضر با استفاده از رویکرد تحلیلی، گونه شناسی راهبردهای آمریکا در مواجهه با بیداری اسلامی است. یافته های تحقیق نشان می دهد که آمریکا علی رغم اتخاذ الگوی رفتاری محتاطانه در ابتدای این تحولات، در ادامه تنوعی از راهبردهای نرم (با هدف حفظ وضع موجود) مانند مصادره بیداری اسلامی، تغییر هویت آن، ارائه مدل لیبرال دموکراسی و معرفی الگوی بدیل (ترکیه) را اتخاذ کرده است. راهبردهای سخت نیز (با هدف تغییر وضع موجود) مانند مداخله نظامی بشردوستانه، کنترل نیابتی و شبیه سازی نافرمانی مدنی، از سوی این کشور اعمال گردید که هدف اساسی، تأمین منافع راهبردی برای آمریکا بوده است."
۳.
کلید واژه ها:
بایسته های فرهنگی بایسته های نظری بایسته های ساختاری تمدن اسلامی ایرانی
شناخت مسئله های تمدن سازی نظام اسلامی، دغدغه اصلی مقاله حاضر می باشد؛ موضوعی که واکاوی علل و عوامل مؤثر در فرایند پیشرفت ایران، ارزیابی روندهای جاری و بازشناسی فرصت ها و چالش های پیش روی نظام اسلامی در امر تمدنی را می طلبد. در این مقاله در پاسخ به این سؤال که مسئله انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن در امر تمدن سازی کدام است؟ با کاربست روش توصیفی تحلیلی، تلاش گردید مؤلفه های سه گانه فرهنگی، نظری و ساختاری برآمده از نسبت سنجی میان فرهنگ و تمدن، مصداق یابی گردد و از دو منظر فرصت ها و آسیب ها تبیین شود. استدلال های انجام شده نشان می دهد نقطه تمایز انقلاب اسلامی با سایر انقلاب ها با ابتنای آن بر فرهنگ متعالی اسلامی، معنویت و عدالتی است که آسیب در آن از آسیب های در خور تأمل انقلاب اسلامی در فرایند تمدن سازی محسوب می گردد. جمهوری اسلامی برای دست یافتن به تمدن اسلامی می بایست حرکت پیوسته ای را در سه مؤلفه فرهنگی، نظری و ساختاری اتخاذ نماید. در این راستا از ضروری ترین راهبردهای جمهوری اسلامی، جستجوی هویتِ تمدنی، بسترسازی برای رفتن دانشگاه به سمت نخبه پروری و نظریه پردازی و کوشش برای تحقق کامل مقتضیات مردم سالاری دینی است."
۴.
کلید واژه ها:
انقلاب اسلامی تاریخ نگاری تاریخ شفاهی سندپژوهی
انقلاب اسلامی ایران از مهم ترین رویدادهای اواخر قرن بیستم در جهان، دگرگونی های گسترده ای را در حوزه های سیاسی و اجتماعی ایران به همراه داشته است. تاریخ نگاری نیز از این دگرگونی ها بی نصیب نماند. تاریخ نگاری امری مهم، پیچیده و حاصل تعامل آگاهانه ذهن مورخ با واقعه تاریخی است و در هر عصری برخاسته از اندیشه ها و گفتمان های نسل معاصر خود است که در پرتو آن، دوره های تاریخ نگاری متفاوتی شکل گرفته اند. چنان که نمی توان پذیرفت تاریخ نگاری انقلاب اسلامی در سبک، روش و نگرش، ادامه تاریخ نگاری عصر پهلوی باشد. آنچه در تاریخ نگاری اهمیت دارد، شناخت روند رخداد تاریخی، نگرش و تفکر مورخ، پیرامون آن است. به این خاطر مورخان در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی و تحلیل رخدادهای تاریخی ضروری است بر مقدمات و بایسته هایی در این امر توجه نمایند تا زمینه های شکل گیری تاریخ نگاری جامع و مستندی را فراهم سازند. در این پژوهش سعی شده است ضمن اشاره به سیر تکوین تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، با روشی تحلیلی و مسئله محور، مهم ترین ضرورت ها، بایستگی ها و آسیب های تاریخ نگاری نقد و بررسی شود."
۵.
کلید واژه ها:
آیت الله خامنه ای تفسیر سیاسی قرآن انقلاب اسلامی مفاهیم قرآنی
پژوهش حاضر به تفسیر سیاسی مفاهیم قرآنی از منظر آیت الله خامنه ای در انقلاب اسلامی پرداخته است. هدف آن، آشنایی با رویکرد تفسیر سیاسی آیت الله خامنه ای از قرآن و تأثیر آن، در انقلاب اسلامی است. روش این پژوهش، توصیفی تحلیلی است. در تفسیر سیاسی قرآن، متن معتبر (آیات قرآن) و تأثیر زمینه های سیاسی، اجتماعی و فکری در پدید آمدن تفسیر سیاسی مفاهیم قرآن و کاربرد آن در انقلاب اسلامی، نقش داشته است. در این رویکرد، دین پاسخ گوی تمام نیازهای فردی، اجتماعی و سیاسی است. آیت الله خامنه ای قبل از انقلاب اسلامی به تفسیر سیاسی مفاهیم اعتقادی (نظیر توحید، نبوت و امامت) از قرآن کریم، در راستای حرکت، مبارزه و انقلاب علیه وضع موجود (استبداد داخلی و سلطه خارجی)، استفاده کرده است. تفاسیر سیاسی بعد از انقلاب، ناظر به ساختار نظام سیاسی، مبارزه با نظام سلطه و وحدت مسلمین معطوف است."
۶.
کلید واژه ها:
نظم موجود جهانی آیت الله خامنه ای نظریه داده بنیاد تمدن اسلامی
با فروپاشی شوروی در سال1990م، نظم لیبرال با محوریت آمریکا، منطق حاکم بر روابط بین الملل را شکل داد. اما این نظم، ساختار معیوبی دارد که موجبات خسران بشریت را فراهم می آورد. در اندیشه آیت الله خامنه ای برای تغییر نظم موجود جهانی و دستیابی به نظم مطلوب جهانی، دستورالعمل جامعی وجود دارد. پرسش اصلی مقاله این است که نظم مطلوب جهانی از دیدگاه آیت الله خامنه ای دارای چه اصول و ویژگی هایی است؟ با بهره گیری از نظریه پردازی «داده بنیاد»، یافته ها حاکی از آن است که آیت الله خامنه ای نظم موجود جهانی را به دلیل ماهیت سلطه گرایانه و استکباری و به دلیل ابتناء بر پایه های باطل و اصول ظالمانه به شدت مورد انتقاد قرار داده؛ چراکه آن را در تقابل با شرافت و کرامت انسانی قلمداد می کند. اما در مقابل، به نظمی قائل است که مقبول و مطلوب و متناسب با نظام احسن و آفرینش بوده و بر پایه فطرت الهی انسان شکل گرفته است؛ نظمی که هدفش از یک سو تربیت و تزکیه انسان و از سوی دیگر تأمین رفاه دنیوی و سعادت اُخروی است."
۷.
کلید واژه ها:
انقلاب اسلامی هویت هویت فرهنگی بیداری اسلامی
مهم ترین چالش جهان اسلام در دوره معاصر، چالش فکری و فرهنگی متاثر از هجوم آموزه ها و ارزش های تمدن غرب و متعاقب آن بروز بحران هویت است. در چنین شرایطی وقوع انقلاب اسلامی برپایه مبانی اصیل اسلامی، هویت فرهنگی جدیدی که از آن می توان با عنوان «هویت اسلامی انسانی » ی اد کرد را به ارمغان آورد و نقطه عطف تاریخی و سرآغاز دوران جدید از حکومت اسلامی در تاریخ جهان اسلام شد و مفاهیم ناب الهی – انسانی در چارچوب آموزه های دین مبین اسلام احیاء گردید. تاثیرگذاری انقلاب اسلامی در جهان اسلام از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر تلاش دارد پیوندهای هویتی انقلاب اسلامی با تحولات معاصرجهان اسلام را تحلیل و اثبات نماید هویت خواهی که از عوامل شکل گیری انقلاب اسلامی بود؛ به دلیل ظرفیت فرهنگی ایجاد شده و غنای محتوایی، موجب احیای هویت در جهان اسلام گشت. لذا با پیوند دو مقوله هویت و فرهنگ، رفتارها، کنش و واکنش های جوامع اسلامی را بر اساس هویت فرهنگی ایجاد شده توسط انقلاب اسلامی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و بر همین اساس ضمن احصاء فرصت ها و چالش های پیش آمده، به ترسیم چشم انداز آینده پرداخته می شود."
۸.
کلید واژه ها:
پیشرفت هگل پست مدرن انقلاب اسلامی الگوی اسلامی ایرانی
با توجه به تفاوت مفهوم پیشرفت متناسب با مبانی معرفتی و فلسفی، نگرش های فکری گوناگونی در ایران نسبت به صورت بندی این مسئله مبادرت ورزیده اند. بر این اساس مقاله حاضر با استناد به نگرش های فوکو، هگل و درنهایت نگرش های بومی به بررسی صورت بندی مفهوم پیشرفت در رویکردهای هگلی و پست مدرن و اسلامی ایرانی پرداخته و در تلاش برای پاسخ به این سؤال است که چه ارتباطی میان رویکردهای هگلی و پست مدرن با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت وجود دارد؟ نگرش های هگلی در ایران، نگاهی خطی به پیشرفت داشته و تنها الگوی ثابت در این امر را اخذ تجربه غرب می داند، در حالی که نگرش های پست مدرن، دیدگاهی غیرخطی (گسست تاریخ) به پیشرفت داشته و الگوی معیار در امر پیشرفت را الگوهای غیر خطی می داند. نگارندگان بر این باورند که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، علی رغم تلاش برخی برای ارتباطش با رویکرد پست مدرن، ارتباط چندانی با این رویکرد به مفهوم پیشرفت نداشته و رویکردی مبتنی بر هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی متفاوت را ارئه می دهد."
۹.
کلید واژه ها:
ایران پهلوی دوم احزاب دولت ساخته حزب مردم حزب ملیّون
بخش عمده ای از ادبیات موجود در باب احزاب دولتی، ناظر به عملکرد، کارایی و در نهایت، فرجام احزاب (مردم، ملیون) است. در حالی که مسئله اصلی این مقاله، انگیزه و نیت مؤسس احزاب نام برده است. پرسش تحقیق این است که «چرا دولت های اقتدارگرا، اقدام به تأسیس حزب می کنند»؟ یافته های مقاله با اتکا به امتزاج چارچوب های مفهومی گِدز و ماگالونی در باب احزاب دولت ساخته در اتصال به دو مورد مطالعاتی حزب مردم و ملیّون، حکایت از آن دارد که احزاب به مثابه ابزارهایی برای بقای رئیس دولت (دیکتاتور) عمل می کنند. بدین معنا که احزاب، زمان سقوط دیکتاتور را به آینده دور موکول و یا به استمرار حضور او در حکومت کمک می نمایند. بر این اساس، استنتاج می شود که محمدرضا پهلوی با اتکا به دو کارویژه مرسوم احزاب، یعنی کارویژه های «کنترل» و «رضایت بخشی» و به طور تفصیلی تر، به مدد اقداماتی همچون بازتعریف نقش پادشاه، موازنه رقبای سیاسی، کادرسازی و درنهایت، همسان ساختن احزاب و گروه های سیاسی مخالف، به استمرار حضور خود در قدرت کمک شایانی کرده است."
۱۰.
کلید واژه ها:
حسن باقری دفاع مقدس انقلاب اسلامی تاریخ معاصر
سؤال اصلی پژوهش حاضر آن است که ویژگی های شخصیتی و فعالیت های شهید حسن باقری در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس چیست؟ برای پاسخ به این سؤال، با استفاده از روش تحلیلی، اسناد و مدارک مربوطه مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که شهید حسن باقری دارای ویژگی هایی مهم در زمینه های مختلف شخصیتی و انقلابی است. ازجمله ویژگی های شخصیتی، اخلاص، نماز اول وقت، شجاعت و دلیری، روحیه جهادی، ساده زیستی و... است. در حوزه فعالیت های انقلابی ایشان در دوره شکل گیری انقلاب، می توان به فعالیت در دانشگاه، فعالیت انقلابی در دوره خدمت سربازی، فرار از پادگان رژیم وقت، عضویت در روزنامه جمهوری و عضویت اطلاعات سپاه اشاره نمود. همچنین در دوره دفاع مقدس، ایشان فرماندهی عملیات شکست محاصره سوسنگرد، امام مهدی # ، ثامن الائمه، طریق القدس، تثبیت تنگه چزابه، فتح المبین، بیت المقدس، رمضان، مسلم بن عقیل و محرم، را بر عهده داشته و در مأموریت های محوله با موفقیت عمل نموده است."
