فمینیسم و کارآمدی آن در دفاع از حقوق زنان مسلمان خاورمیانه در زمینه اشتغال
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
نقش ویژه زنان در سرنوشت جامعه بشری سبب شده است تا این قشر همواره در کانون توجه قرار گرفته و مکاتب فکری بسیاری به عرضه آراء و دیدگاههای خود در این زمینه مبادرت ورزند. مکتب «فمینیسم» یکی از این دیدگاهها را عرضه نموده که طی آن، گسترش حقوق و نقش زن در جامعه مورد تأکید قرار گرفته است. فمینیسم به عنوان مکتبی شناخته میشود که داعیه مبارزه علیه فرودستی زنان نسبت به مردان در عرصه خصوصی و ادعای جایگاه نازل آنان در عرصه عمومی (محیط کار، جامعه، فرهنگ و عرف اجتماعی) را دارد. فمینیسم و مبارزات فمینیستی در کشورهای جهان سوم و از جمله جوامع اسلامی، پس از پیوستن این کشورها به فرآیند توسعه و افزایش حضور زنان در عرصه عمومی با هدف جبران عقب ماندگی زنان نسبت به مردان، به لحاظ حقوقی و اجتماعی، زمینه طرح پیدا کرد. روند توسعه کشورهای خاورمیانه بنابر ادعای فمینیستها، به دلیل نسخه برداری از الگوی جهان سرمایهداری، ناخواسته مناسبات پدر سالاری رایج در کشورهای غربی را به این جوامع منتقل ساخته است و در نتیجه، مردان جامعه، دارایی و سایر منابع اقتصادی را در کنترل خود گرفته و در تدوین حقوق و مقررات اجتماعی و توزیع مناصب سیاسی، به خود اولویت داده و زنان را همچون جنس دوم در رتبه بعدی اهمیت قرار میدهند.
وی در ادامه مقاله با توجه به زمینههای طرح اندیشه فمینیستی در جوامع اسلامی خاورمیانه چنین بیان میکند که، به زعم فردمداری در اندیشههای فمینیستی، اندیشههای اسلامی یکسره آنرا نمیپذیرد و در نتیجه، به نظر میرسد با عنایت به چنین نگرشی، اساسا مکتب فردمداری همچون فمینیسم، نتواند در جوامعی که زیرساخت فکری آنها را ایدئولوژی اسلامی تشکیل میدهد، مخاطبی بیابد. با این حال طرفداران اندیشه فمینیستی در جوامع اسلامی محدود و اندک نیستند. نگرش اسلام دیدگاهی بین فردگرایی و جمعگرایی است و نمیتوان در این بینش، اولویتی برای فرد یا اجتماع قایل شد و نیز تفاوت و تمایزی به لحاظ جسمانی بین مرد و زن (مگر به تقوا) وجود ندارد. گرچه در جوامع خاورمیانه، مقام و منزلت زن به واسطه برخی تنگ نظریها و برداشتهای سطحی از اصول اسلامی در جایگاه درستی نیست، اما تلاش زن مسلمان این جوامع با هدف بهبود منزلت و جایگاه خود و ایفای نقشی فعال و متناسب با آنچه شریعت از آنها انتظار دارد، نباید به تکوین این شبهه بیانجامد که زمینه فعالیت و گسترش تأیید نمیشود. تفاوتهای جنسی زن و مرد نیز نفی نمیگردد و برایناساس، اندیشه فروتری یک جنس و برتری جنس دیگر یکسره رد میشود.
وی در ادامه مقاله با توجه به زمینههای طرح اندیشه فمینیستی در جوامع اسلامی خاورمیانه چنین بیان میکند که، به زعم فردمداری در اندیشههای فمینیستی، اندیشههای اسلامی یکسره آنرا نمیپذیرد و در نتیجه، به نظر میرسد با عنایت به چنین نگرشی، اساسا مکتب فردمداری همچون فمینیسم، نتواند در جوامعی که زیرساخت فکری آنها را ایدئولوژی اسلامی تشکیل میدهد، مخاطبی بیابد. با این حال طرفداران اندیشه فمینیستی در جوامع اسلامی محدود و اندک نیستند. نگرش اسلام دیدگاهی بین فردگرایی و جمعگرایی است و نمیتوان در این بینش، اولویتی برای فرد یا اجتماع قایل شد و نیز تفاوت و تمایزی به لحاظ جسمانی بین مرد و زن (مگر به تقوا) وجود ندارد. گرچه در جوامع خاورمیانه، مقام و منزلت زن به واسطه برخی تنگ نظریها و برداشتهای سطحی از اصول اسلامی در جایگاه درستی نیست، اما تلاش زن مسلمان این جوامع با هدف بهبود منزلت و جایگاه خود و ایفای نقشی فعال و متناسب با آنچه شریعت از آنها انتظار دارد، نباید به تکوین این شبهه بیانجامد که زمینه فعالیت و گسترش تأیید نمیشود. تفاوتهای جنسی زن و مرد نیز نفی نمیگردد و برایناساس، اندیشه فروتری یک جنس و برتری جنس دیگر یکسره رد میشود.
تبلیغات
