سنجش نقش محور عبادی در شکل گیری مساجد یزد (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: نوع سازماندهی مساجد، نشان دهنده تفکرات سازندگان آن است که در قالب فرم کلی، سازماندهی نقشه، جایابی فضاها، تزئینات و از این دست قابل بیان است. از دیرباز توجه به جهت قبله و نحوه شکل یابی مسجد در نقشه سکونت گاه، یکی از مهم ترین مسائل شکل دهنده به کالبد مساجد بوده است. هدف پژوهش: هدف تحقیق بیان روش هایی است که در طی آن قبله نه تنها براساس جایگاه محراب بلکه به لحاظ سامانه حرکت و نسبت توده و فضا در شکل حجمی مساجد نشان داده شده است. در واقع می توان گفت که هدف تحقیق شناخت نحوه ترکیب محور عبادی و عرفی در مساجد یزد است. روش پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و موردکاوی به بررسی نقشه مساجد یزد بر مبنای تبیین نسبت آن با سلسله مراتب و مناسک عبادت، پرداخته است. اطلاعات لازم از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای و آرشیو سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد، کتب و مقالات موجود در این زمینه و همچنین مطالعات و بازدید های میدانی به دست آمده است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد، هندسه مساجد یزد، با تأثیرپذیری از محور قبله به سه دسته شامل تک محوری، دومحوری و چندمحوری و از دیدگاه شکلی به هندسی منظم و ترکیبی از اشکال هندسی منظم-غیرمنظم تقسیم شده که معمار در هر کدام از مساجد، بر اساس پیرامون بنا، تمهیداتی مانند الحاق فضاهای جانبی به بنا و یا چرخش در نقشه را اندیشیده و در نهایت فضایی خالص و دارای هندسه منظم را به عنوان نتیجه طراحی حاصل کرده است. در نتیجه علی رغم حل نقشه در کالبد پیرامون، محور عبادی، مهم ترین جهت در سازماندهی نقشه مساجد حفظ شده است.Assessing the Role of the Worship Axis in the Formation of Mosques in Yazd
Problem statement : The way of organizing mosques, which can be expressed in the form of a general shape, organizing a building plan, locating and decorating space, reflects the thoughts of its builders. For a long time, paying attention to the direction of the qibla and the formation of mosques on the map of settlements has been one of the most important issues in shaping the structures of mosques. Research objective : The purpose of this study is to offer the methods by which the qibla is shown not only based on the position of the mihrab, but also in terms of the system of movement and the ratio of mass and space in the volumetric form of the mosques. In fact, it can be said that the purpose of the research is to know how to combine the religious and customary axes in the mosques of Yazd. Research method : This research examines the plans of mosques in Yazd by descriptive-analytical and case study methods based on explaining their relationship with the hierarchy and rituals of worship. The information required for this research was obtained through library documents and archives of the cultural heritage, handicrafts, and tourism organizatio n (CHO) of Yazd, books, and articles related to the subject of research, as well as field studies and visits. Conclusion : It is concluded that the geometrical patterns of the plans of the mosques in Yazd are influenced by the Qibla axis. In terms of their geometrical axes, there are three categories: single axis, double axis, and multi-axis. In terms of geometric shapes, plans include right-angled geometric shapes, a combination of right-angled, and non-right-angled geometric shapes. In each of these mosques, depending on the regularity of the geometry of the site plan, the architect has contemplated measures such as adding extensions and sidings to the mosque or rotating the plan. Finally, a pure, ordered geometric space is obtained as a result of purposeful design. As a result, despite solving the plan in the exterior structure around the mosques, the axis of worship has been preserved as the most important direction in organizing the plans of mosques in Yazd.
تبلیغات
