آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۳۱

چکیده

گورستان در اکثر شهرهای امروز ایران، به فضاهایی باز در مقیاس های کلان و خارج از شهرها تبدیل شده است؛ همپای این امر، گورستان های تاریخی درون شهرها نیز به گونه ای متروک به حال خود رها شده است و اثری از پویایی فضای شهری در آنها دیده نمی شود. این در حالی است که به نظر می رسد فضای شهری با عملکرد گورستان، پتانسیل های فراوانی را از جنبه های فرهنگی و اجتماعی دارا است. از آنجایی که توسعه پایدار شهری از دهه 80 قرن بیستم در بسیاری از شهرهای جهان مطرح شده است و به تبع آن در ایران نیز مورد توجه قرار گرفته و در اهداف برنامه آتی مطرح است، لذا مساله روند متروک و فرسوده شدن گورستان های درون شهری در شهرهای ایران، و همچنین تک و کلان گورستانی شدن در آنها، به عنوان یکی از موانع دست یابی به توسعه پایدار شهری، امری قابل توجه و تامل برانگیز به نظر می رسد. روش مورد استفاده در این مقاله، راهبرد تحقیق کیفی با رویکرد نظریه های زمینه ای است. در زمینه مطالعات تحقیق پیش رو، بررسی نقش گورستان در شهر، به عنوان یک فضای شهری، در جوانب گوناگون فرهنگی و اجتماعی، هریک به نوبه خود می تواند یاری بخش حل این مساله باشد. در راستای دست یابی به توسعه پایدار، دستور کار 21 به عنوان مبنایی برای دست یابی به این توسعه به سه جنبه اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی پرداخته است و توجهی به امر فرهنگ و تنوع فرهنگی در آن دیده نمی شود. لیکن رویکرد این مقاله ابتدا بر لزوم توجه به جنبه فرهنگی در توسعه پایدار است و در این راستا به بیانیه یونسکو در رابطه با تنوع فرهنگی می پردازد. سپس با علم بر نقش فرهنگی و اجتماعی گورستان ها در شهر در کنار آگاهی از جوانب اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی توسعه پایدار، به بیان راهکارهایی برای ارتقای نقش گورستان ها در شهرهای ایران، به سوی دست یابی به توسعه پایدار پرداخته شده است به طور کلی پیشنهادی مبنی بر ترکیبی از چهار برنامه ذیل مطرح می شود:1. بازیابی، احیا و ارتقای کیفی گورستان های تاریخی موجود 2. گسترش این گورستان ها بنا به موقعیت و کاربری ها در بافت اطراف 3. مکان یابی مزار های جدید در موقعیت های مکانی و فضایی مناسب داخل شهر در قالب کاربری های متناسب با آنها؛ نظیر کاربری های فرهنگی و به خاک سپردن بزرگان در زمینه های همخوان با آن در جوار این فضا 4. بهره گیری از گورستان ها به منزله فضای سبز شهری. به نظر می رسد در اجرای هریک از این چهار برنامه پیشنهادی، که در بدنه اصلی مقاله به توضیح و تفصیل آن پرداخته خواهد شد، توجه به جوانب گوناگون فضای گورستان ضروری است و بدین وسیله در عین سنجش و بهینه عمل نمودن در شرایط ویژه هریک از آنها، می توان در جهت تقویت و بهبود عملکرد گورستان ها در دست یابی به توسعه شهری پایدار در کلان شهرهای ایران گام برداشت.

تبلیغات