صداوسیما

مقدمه و هدف پژوهش : در چند دهه اخیر نقش سازمان های رسانه ای بیشتر و پررنگ تر شده است و این امر باعث شده است که این سازمان ها از ابعاد مختلف مورد مطالعه و تحقیق قرار گیرند. یکی از این ابعاد بعد مدیریتی و اثربخشی این سازمان ها است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین سبک رهبری تحول گرا و اثربخشی سازمانی در سازمان صدا و سیما در تهران به روش پیمایشی انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی- تحلیلی و روش آن پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 400 نفر از کارکنان 7 معاونت «سیما، صدا، خبر، پشتیبانی، آموزش، پژوهش و برنامه ریزی و فنی» در تهران بوده اند. این نمونه با روش تصادفی طبقه ای در این معاونت ها انتخاب شده اند. داده از طریق پرسشنامه استاندارد سبک رهبری تحول گرا (سؤال 20) و پرسشنامه اثربخشی سازمانی (سؤال 28) گرداوری شده است. پایایی این پرسشنامه ها با آلفای کرونباخ محاسبه شده برای پرسشنامه سبک رهبری تحول گرا 90/0 و پرسشنامه اثربخشی سازمانی 91/0 به تأیید رسیده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSSنسخه 26 انجام شده است. یافته ها : یافته های پژوهش نشان می دهد که بین مؤلفه های سبک رهبری تحول گرا و اثربخشی سازمانی در سازمان صدا و سیما رابطه معنی داری در سطح 1درصد (01/0>(000/0p=) وجود دارد. به طور کلی بین شاخص سبک رهبری تحول گرا و اثربخشی آن در سازمان صدا و سیما رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش، سبک رهبری تحول گرا رابطه ای قوی و مثبتی با میزان اثربخشی سازمانی دارد، بدین معنا که بکارگیری سبک رهبری تحول گرا در سازمان صدا و سیما منجر به هدایت کارکنان جهت افزایش اثربخشی بیشتر سازمان و در نتیجه رسیدن سازمان صدا و سیما به اهداف از پیش تعیین شده می شود.  

کاربرد زبان ها و گویش های محلی در برنامه های محلی شبکه های سیمای استانی از اهمیت بسزایی برخوردار است و نقش مهمی در پاسداشت زبان و فرهنگ بومی کشور دارد.  این مهم در مورد زبان های مرزی شاید از اهمیت بیش تری برخوردار باشد. پژوهش حاضر به بررسی کاربرد زبان کُردی در برنامه های سیمای استانی کرمانشاه و کردستان می پردازد. روش گردآوری داده ها از نوع مشاهده غیرمشارکتی است. جامعه آماری شامل همه برنامه های پخش شده در دو شبکه سیمای استانی کرمانشاه و کردستان است که در آن ها از زبان کُردی استفاده شده است. از میان این جامعه آماری، برنامه های پخششده در بازه دوماهه فروردین و اردیبهشت 1399 به روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان گر آن است که برنامه های کُردی شبکه استانی کردستان به لحاظ کمّی و کیفی، مقبول تر از برنامه های کرمانشاه است و تأثیر مثبتی بر نگرش زبانی مخاطبان کردزبان خود می گذارند. مهم ترین آسیب های کاربرد زبان کردی در برنامه های سیمای کرمانشاه عبارتند از عدم توجه به تنوع گویشی در سطح استان؛ استفاده از مجریانی که گفتار کُردی غیراصیل و آمیخته با وام واژه های بیش از حد فارسی دارند؛ عدم توجه به خط کردی و استفاده از آن در برنامه های محلی؛ پایین بودن مدت زمان برنامه های محلی نسبت به کل برنامه های فارسی زبان شبکه؛ نبود برنامه ویژه کودک و نوجوان به زبان کردی؛ نبود سریال های محلی. 

امروزه ورزش نه تنها یک فعالیت فردی است که به تأمین سلامت جسمی کمک می کند، بلکه نوعی پدیده اجتماعی است که بر ابعاد مختلف زندگی افراد جامعه اثر می گذارد. بااین حال، گسترش ویروس کرونا منجر به تغییرات جدی در ابعاد مختلف زندگی بسیاری از افراد شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی نقش صدا و سیما در توسعه فرهنگ ورزش در خانه در دوران کرونا بوده است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و بر حسب نحوه اجرا از نوع پیمایشی است. جامعه آماری را نیز تمامی شهروندان شهر تهران تشکیل می دهد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر برآورد شده که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده و داده های به دست آمده، به کمک آزمون های آماری مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد که رسانه در زمینه آموزش و ایجاد بسترهای فرهنگی لازم برای ورزش در خانه نقش پررنگ تری دارد و در رتبه های بعدی، ایجاد هیجان و ارزش آفرینی قرار گرفته اند. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش نیز حاکی از آن است که در توسعه فرهنگ ورزش در خانه، صداوسیما باتوجه به جنسیت، سطح سلامت، منطقه سکونت، اوقات فراغت هفتگی و وضعیت مالی دارای نقش مؤثر است؛ اما باتوجه به میزان تحصیلات، شغل، سن، اوقات فراغت روزانه، آداب و رسوم، تعداد اعضای خانواده و وضعیت تأهل، نقش مؤثری ندارد. 

در فضای رسانه ای کشور، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، اصلی ترین سازمان رسانه ای است که روایت رسمی را از رویدادها ارائه می دهد، اما نوع مواجهه مخاطبان با این روایت ها و یا خوانش آنها همیشه دغدغه جدی مسئولان و سیاستگذاران بوده است. این تحقیق با هدف شناخت قرائت های مخاطبان از اخبار و سیاست های خبری صداوسیما انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از روش مصاحبه کیفی متمرکز، 24 مصاحبه نیمه ساخت یافته فردی و گروهی با 32 نفر از مخاطبان تهرانی بالای 18 سال صورت گرفته و داده های حاصل از این مصاحبه ها به روش تحلیل مضمونی، واکاوی شده است.نتایج تحقیق نشان داد که خوانش مصاحبه شوندگان از سیاست های بازنمایی اخبار بین المللی حاوی دو مولفه اصلی است: بزرگنمایی مشکلات کشورهای دیگر و بازنمایی دوقطبی اخبار خوب و بد بین المللی (اهوارایی/ اهریمنی). همچنین خوانش آنها از اخبار سیاسی داخلی در سه مولفه اصلی بازنمایی غیرمتوازن گروه های اجتماعی، سوگیری جناحی و سیاست های محدودکننده (سانسور و سوگیری) خلاصه می شود. البته مصاحبه شوندگان سیاست خبری تلویزیون برای بازنمایی اقتصاد را با مولفه های (بازنمایی آرامش اقتصادی؛ ناهمخوانی بازنمایی شاخص های اقتصادی با تجربه زندگی روزمره؛ بازنمایی دوگانه وضعیت اقتصادی کشور) خوانش کردند. همچنین از نظر آنها بازنمایی فرهنگ در برنامه های خبری تلویزیون را می توان در سه مقوله دسته بندی کرد: سیاست های متناقض در بازنمایی مولفه های فرهنگی؛ مرزبندی در بازنمایی مسائل اجتماعی و فرهنگی و آسیب های بازنمایی برنامه های خبری فرهنگی در تلویزیون.

از چند دهه گذشته، کشورهای زیادی با درک ضرورت آموزش سواد رسانه ای در عصر جدید، به آموزش این نوع از سواد پرداخته اند و سعی کرده اند در این زمینه اقتضائات و شرایط بومی کشورشان را هم در نظر بگیرند. تجربیات کشورهای مختلف، دانش گران بهایی است که ما می توانیم با استفاده از آن تا حدودی عقب افتادگی خود را در این زمینه جبران کنیم و با در نظر گرفتن شرایط بومی خود، به الگوی بومی آموزش سواد رسانه ای دست یابیم. با توجه به اهمیت سنین نوجوانی و تمرکز هجمه های رسانه ای بر آنان، هدف تحقیق حاضر طراحی الگوی بومی آموزش سواد رسانه ای به نوجوانان است. برای این منظور، از روش نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در الگوی بومی آموزش سواد رسانه ای به نوجوانان در ایران، دو نهاد آموزش و پرورش و صدا و سیما، نقش بسزایی در آموزش سواد رسانه ای دارند. در این الگو، هدف اصلی، هدایت و تربیت نوجوانان است و ملزومات آموزش سواد رسانه ای، شیوه تدریس و محتوای آموزشی بر اساس اهداف اصلی و فرعی الگو، طراحی شده است.

یکی از مهم ترین مواردی که می تواند منجر به مزیت رقابتی سازمان صداوسیما در محیط پرتلاطم سازمان های رسانه ای شود، تدوین و اجرای راهبرد یا همان مدیریت راهبردی است. شناسایی ریسک های راهبردی و تمهید اقداماتی برای آن ها می تواند منجر به افزایش احتمال موفقیت مدیریت راهبردی در سازمان صداوسیما شود و قدرت رقابت پذیری این سازمان را در سپهر رسانه ای کشور و جهان افزایش دهد. هدف این پژوهش شناسایی و ارائه الگوی ریسک های راهبردی در سازمان صداوسیما می باشد. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، از روش نظریه زمینه ای (GT) استفاده شده است. داده های مورد نیاز پژوهش از طریق مصاحبه عمیق با چهارده نفر از خبرگان به دست آمد؛ این افراد به صورت هدفمند از بین معاونین، مشاوران، مدیران و کارشناسان سازمان صداوسیما که پست سازمانی و یا وظایف آن ها به مقوله راهبرد مربوط می شود و نیز اساتید دانشگاهی که آشنا به مقوله ریسک و راهبرد هستند، انتخاب شده اند. داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی با استفاده از نرم افزار اطلس تی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر این اساس 115 مفهوم در قالب هفت ریسک شامل ریسک های ساختاری، ریسک های دانشی، ریسک های تولید، ریسک های مدیریتی، ریسک های فنی و فناوری، ریسک های مالی و ریسک های منابع انسانی شناسایی و دسته بندی شدند.

کاربرد و به کارگیری روزنامه نگاری داده محور که اخبار را با داده ها و با کمک ابزارها و الگوریتم های رایانه ای روایت می کند چه از جنبه فناورانه و چه از لحاظ اجتماعی و ساختاری با الزامات و بسترسازی هایی همراه است. در همین راستا هدف مقاله حاضر شناسایی الزامات روزنامه نگاری داده محور در اخبار صداوسیما است. داده های پژوهش به وسیله مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و خبرگان گردآوری شده و تحلیل آن ها با روش تحلیل مضمون و رتبه بندی انجام شده است. استخراج 202 مضمون پایه از متون مصاحبه ها و تجمیع و یکپارچه سازی آن ها به 51 مضمون سازمان دهنده، در نهایت منتج به 6 مضمون فراگیر آموزش، پژوهش و یادگیری، ترویج و گفتمان سازی، تشکیل واحد و تیم روزنامه نگاری داده محور، آماده سازی و به روزرسانی بسترها و زیرساخت ها، به کارگیری راهبردهای متنوع، متکثر و خلاق در تولید و انتشار و استفاده فعالانه از پیشرفت های فناوری و توجه به روندهای آینده شده است که با روش رتبه بندی، به ترتیب فوق وزن دهی و اولویت گذاری شده اند. با نظر به یافته ها، می توان این گزاره را مطرح کرد که الزامات روزنامه نگاری داده محور احصا شده -در این پژوهش- با مراحل پنج گانه پذیرش نوآوری در نظریه اشاعه (پذیرش) نوآوری و نظریه گفتمان مطابقت و هم نهشت هستند.

هدف پژوهش شناخت رابطه بین دایره واژگانی آرشیویست های صداوسیما و توانایی های اطلاع رسانی آنان به همراه ارائه الگوی هستی شناسی آرشیو صداوسیما است. این پژوهش، کاربردی و ازنظر نوع پژوهش ترکیبی متوالی (کیفی-کمی)، ازنظر روش پژوهش، آمیخته[1] است. گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه و پرسشنامه بود. ابتدا در مطالعه دلفی از طریق مصاحبه با خبرگان و صاحب نظران در حوزه آرشیو که تعداد افراد در مطالعه دلفی 10 نفر بود، مؤلفه های اصلی تهیه شد و پرسشنامه محقق ساخته بین آرشیویست های صداوسیما مستقر در تهران که تعداد آن ها 120 نفر بود به صورت سرشماری توزیع شد. برای تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از دو روش کیفی (مطالعه دلفی) و کمی (پرسشنامه) استفاده شده است. جهت آزمون فرضیه ها از آزمون کولموگراف اسمیرنوف، جهت نرمال بودن داده ها و تحلیل داده ها از آزمون t (همبستگی)، از نرم افزار لیزرل[2]، برای ارائه الگوی هستی شناسی از نرم افزار پورتژه[3] استفاده شده است. فرضیه های پژوهش نیز با استفاده از فن مدل یابی معادلات ساختاری آزمون شده است. KMO یا آزمون مشخصه کایزر- مایر- اولکین یک معیار ارزیابی است که در تحلیل عاملی و تحلیل مؤلفه ها برای ارزیابی مناسبی داده ها و استفاده از مدل های عاملی استفاده می شود. این آزمون به اندازه گیری این موضوع می پردازد که آیا داده ها مناسب هستند تا از روش های تحلیل عاملی استفاده شود یا خیر. KMO یک اندازه گیر از میزان مشابهت بین متغیرها در داده ها است. مقادیر KMO بین 0 و 1 قرار دارند. اگر مقدار KMO نزدیک به 1 باشد (به عنوان مثال 8/0 یا بالاتر)، این نشان دهنده این است که داده ها به خوبی برای تحلیل عاملی مناسب هستند. نتایج حاصل از پژوهش تائید کننده این نظر هست که آرشیویست با دایره واژگانی غنی می تواند در اطلاع رسانی به کمک هستی شناسی آرشیو، بهینه و مفید باشد. هستی شناسی پیشنهادی حاصل تبدیل مفاهیم حوزه برنامه های صداوسیما که در آرشیوهای آن موجود است  در چهار مرحله: گردآوری مفاهیم، کشف و تعیین روابط میان مفاهیم، ایجاد کاربرگه برای هر مفهوم و پیاده سازی هستی شناسی در محیط پروتژه انجام پذیرفت. این الگوی پیشنهادی می تواند برای تولید هستی شناسی آرشیو صداوسیما مفید واقع شود. میانگین دایره واژگانی غنی در بین پاسخگویان برابر با 01/4 و حداقل و حداکثر آن 3 و 5 است بنابراین میانگین دایره واژگانی غنی در حد متوسط به بالا است که نشان دهنده این است که آرشیویست با دایره واژگانی غنی به کمک هستی شناسی آرشیو، می تواند منابع اطلاعاتی مرتبط با نیاز اطلاعاتی مراجعان به آرشیو های صداوسیما را در اختیار آنان قرار دهد. همچنین میانگین متغیر کیفیت اطلاع رسانی آرشیویست های صداوسیما در بین پاسخگویان برابر با 89/3 و حداقل و حداکثر آن92/2 و 72/4 است؛ بنابراین میانگین متغیر کیفیت اطلاع رسانی آرشیویست ها در حد متوسط به بالا است و با هستی شناسی آرشیو، کیفیت اطلاع رسانی بهتر خواهد شد. رابطه مثبت و معنی داری بین هستی شناسی و دایره واژگانی آرشیویست های صداوسیما برای اطلاع رسانی وجود دارد؛ به این معنا که با افزایش این متغیر میزان استفاده بهینه از دایره واژگانی و اطلاع رسانی بهینه آرشیویست های صداوسیما نیز افزایش می یابد. ارائه اطلاعات مفید در کمترین زمان، قابل توجه است و آرشیویست های صداوسیما توانایی ارائه اطلاعات متناسب با نیاز اطلاعاتی مراجعین را دارند. آموزش استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات، هستی شناسی و به کارگیری تجربیات حرفه ای آرشیویست ها، کیفیت اطلاع رسانی را بهتر می کند. [1]. Mix methode[2]. lisrer[3]. protege

رسانه ها پدیده هایی چندکارکردی هستند که همزمان و هم اندازه با تلاش برای سودآوری از طریق جذب مشتری باید بر هدایت مخاطب از راه نفوذ و اثرگذاری فکری و فرهنگی نیز متمرکز شوند. دیدگاه های تک جانبه به رسانه ها، نبود امکان تفاهم نظری، معطل ماندن بخش بزرگی از ظرفیت درک نظری و ارتقای عملی رسانه ها را در تحقق دوگانه یاد شده در پی داشته است. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با ارائه مدل مفهومی مرجعیت رسانه ای به صورت ویژه برای سازمان صداوسیما، رویکرد نوینی در این حوزه ارائه شود. طراحی مدل مفهومی، با روش نظریه زمینه ای و رویکرد نظام مند اشتراوس و کوربین انجام گرفته و مدل نهایی در شش عرصه کلی تبیین شده است. طبق یافته های این پژوهش، مرجعیت رسانه ای بر اثر عدالت، استقلال و پیشتازی رسانه ایجاد می شود، در بستر صلاحیت های سازمانی همچون بلوغ سازمانی، فرهنگ تعالی خواه و مدیریت صحیح استعدادها به شکوفایی می رسد، از طریق راهبردهایی همچون تمرکز بر قلمرو عملکرد راهبردی، اتحاد و توسعه بازار و چرخش پارادایم های رقابتی عینیت می یابد و در نهایت، به شهرت رسانه ای مثبت در میان ذی نفعان مختلف می انجامد. رسانه مرجع به دلیل کیفیت و کمیت مناسب در پاسخگویی به میل و نیاز مخاطبان و همچنین ظرفیت ارتباطی بالا با بدنه اجتماعی، از امکان اثرگذاری بسیاری در عرصه تحقق مصالح عمومی جامعه برخورداراست.

رسانه ها باتوجه به کارکردهایشان می توانند زمینه حضور بیشتر افراد جامعه را در فعالیت های ورزشی، به ویژه برای نوجوانان و جوان که زمان بیشتری از آنها استفاده می کنند، را فراهم کنند؛ ازاین رو، هدف از پژوهش حاضر، ارائه مدل ارتقای کیفیت برنامه های رسانه ای به منظور جذب نوجوانان و جوانان به مشارکت در ورزش و فعالیت بدنی بوده است. پژوهش حاضر که با رویکرد کیفی به روش داده بنیاد (مدل نظام مند اشتراوس و کوربین) انجام گرفته، از نظر هدف بنیادی بوده و جمع آوری داده ها را به صورت میدانی انجام داده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل خبرگان آشنا با رسانه، مشارکت کنندگان ورزشی، رسانه های ورزشی و روان شناسان نوجوانان و جوانان، همچنین پژوهشگران، استادان دانشگاه و دست اندرکاران رسانه های ورزشی، مدیران روابط عمومی سازمان های ورزشی و برخی از ورزشکاران نوجوان و جوان مطرح کشوری بوده که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند (25 نفر). در تجزیه وتحلیل داده ها برای کدگذاری باز، محوری و گزینشی، از رویکرد کیفی گراندد تئوری استفاده شده و با تحلیل مصاحبه ها، کدگذاری باز انجام گرفته است. مدل ارتقای کیفیت برنامه های رسانه ای به منظور جذب نوجوانان و جوانان به مشارکت در ورزش و فعالیت بدنی، از شرایط علی (نیروی انسانی، همکاری سازمانی و ساختار سازمانی) است و با در نظر گرفتن راهبردهای استخراجی (محتوای برنامه های رسانه های، برنامه سازی، برنامه ریزی و ارزیابی) که از شرایط زمینه ای (زیرساخت ها و فرهنگی) و شرایط مداخله گر (عوامل اقتصادی و سیاسی قانونی) تأثیر می پذیرد، می توان پیامدهایی نظیر توسعه ورزش، بهبود سلامت و آثار اجتماعی را مشاهده کرد. برنامه سازی تخصصی با توجه ویژه بر مزایای فعالیت بدنی، نیازهای ورزشی نوجوانان و جوانان، امکانات و تجهیزات موجود در مراکز ورزشی و ... می تواند کیفیت برنامه های رسانه ای را ارتقا دهد و به جذب اقشار مختلف به ویژه نوجوانان و جوانان به ورزش کمک کند.

کاربرد و به کارگیری روزنامه نگاری داده محور که اخبار را با داده ها و با کمک ابزارها و الگوریتم های رایانه ای روایت می کند چه از جنبه فناورانه و چه از لحاظ اجتماعی و ساختاری با الزامات و بسترسازی هایی همراه است. در همین راستا هدف مقاله حاضر شناسایی الزامات روزنامه نگاری داده محور در اخبار صداوسیما است. داده های پژوهش به وسیله مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و خبرگان گردآوری شده و تحلیل آن ها با روش تحلیل مضمون و رتبه بندی انجام شده است. استخراج 202 مضمون پایه از متون مصاحبه ها و تجمیع و یکپارچه سازی آن ها به 51 مضمون سازمان دهنده، در نهایت منتج به 6 مضمون فراگیر آموزش، پژوهش و یادگیری، ترویج و گفتمان سازی، تشکیل واحد و تیم روزنامه نگاری داده محور، آماده سازی و به روزرسانی بسترها و زیرساخت ها، به کارگیری راهبردهای متنوع، متکثر و خلاق در تولید و انتشار و استفاده فعالانه از پیشرفت های فناوری و توجه به روندهای آینده شده است که با روش رتبه بندی، به ترتیب فوق وزن دهی و اولویت گذاری شده اند. با نظر به یافته ها، می توان این گزاره را مطرح کرد که الزامات روزنامه نگاری داده محور احصا شده -در این پژوهش- با مراحل پنج گانه پذیرش نوآوری در نظریه اشاعه (پذیرش) نوآوری و نظریه گفتمان مطابقت و هم نهشت هستند.