مصرف کالای داخلی

مصرف گرایی و نبود یک الگوی صحیح در مصرف، امروزه بسیاری از کشورها را با چالش فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مواجه ساخته است. اهمیت اصلاح الگوی مصرف در کشور، با توجه به اهتمامی که در سال های اخیر، مقام معظّم رهبری به این مهم داشته اند، بر کسی پوشیده نیست. این مقاله تجارب زنان خانواده در اجرایی کردن الگوی مطلوب مصرف، اعم از صرفه جویی، پرهیز از اسراف و مصرف کالای داخلی را از زبان آنان، بررسی کرده است. انجام این مطالعه از طریق «بررسی اسناد» و روش «فوکوس گروپ» صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد با توجه به جزئی نگر بودن روحیه زنانه، خلّاقیت، لطافت، و تأثیرگذاری بسیار بر همسر و فرزندان، زنان نقش زیادی در اجرای مصرف مطلوب در خانواده دارند. این تجارب هرچند جزئی می تواند تغییراتی اساسی در الگوی مصرف خانواده و جامعه ایجاد کند. مطرح شدن این تجارب در سطح جامعه، می تواند دو پیامد مثبت داشته باشد: از یک سو، موجب می شود دیگر زنان نیز آن را به کار گیرند، و از سوی دیگر، موجب خواهد شد سیاست گذاران هم از توانمندی زنان آگاه شده، علاوه بر اتخاذ سیاست هایی مبتنی بر آموزش خانواده و نیز حمایت از تجارب موفق به عنوان الگویی فرهنگی، از توانایی و تجارب زنان، در زمینه ظرفیت های سیاست گذاری مصرف در خانواده و اجرای آن، برای تحقق الگوی مصرف مطلوب در جامعه، بهره گیرند.

امروزه اکثر مصرف کنندگان هویت های محلی و جهانی دارند. هویت محلی شامل بازنمایی های ذهنی است که مصرف-کنندگان به اعتقادات و سنت ها و آداب و رسوم محلی احترام می گذارند، به رویدادهای محلی علاقمند هستند و جوامع محلی را منحصر به فرد تشخیص می دهند. از آنجاییکه هویت ملی می تواند به عنوان یک عامل اثرگذار در مصرف کالاهای داخلی باشد، این مطالعه بدنبال تدوین مقیاس هویت ملی مصرف کننده است. مطالعه حاضر که به روش آمیخته انجام شده است به دنبال شناسایی ابعاد و مولفه های هویت ملی است که باعث اثرگذاری بر مصرف کالاهای داخلی در صنعت پوشاک می شود. جامعه آماری در مرحله کیفی شامل خبرگان صنعت پوشاک ایران بودند که نمونه ای 20 نفره از آنان به روش قضاوتی انتخاب شد. در مرحله کمی، جامعه آماری را مصرف کنندگان پوشاک در ایران تشکیل می داد که با روش نمونه گیری خوشه ای، انتخاب شدند. جهت انجام این پژوهش، پس انجام مصاحبه با خبرگان صنعت و استفاده از روش تحلیل تم، مولفه های اصلی شناسایی شد. سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی مولفه های شناسایی شده، در قالب ابعاد تقسیم بندی و صحت آنها مورد بررسی قرار گرفت. در پایان مقیاس هویت ملی که در خرید کالاهای داخلی موثر هستند، شناسایی و پیشنهاد گردید.