مطالب مرتبط با کلیدواژه

تحریم

۲۱.

تأثیر تحریمهای وضع شده علیه ایران بر محیط زیست، انرژی و انتقال تکنولوژی از منظر حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی مشهدی مهناز رشیدی

منبع: پژوهش حقوق عمومی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۴۶

کلیدواژه‌ها: انرژی محیط زیست تحریم انتقال تکنولوژی اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۸۶۱

اعمال تحریمهای بینالمللی آثار متعددی را در سطح ملی در پیدارند؛ این نوشتار با توجه به تحریمهای گستردة چندجانبه و یکجانبه علیه ایران در سالیان اخیر، اثرات این تحریم ها را بر حوزة محیط زیست، انرژی و انتقال تکنولوژی از منظر حقوق بینالملل مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. فرضیه بنیادین این مقاله بر این مبنا استوار است که تحریم ها در حوزه محیط زیست موجب نقض حق بر بهرهبرداری از محیط زیست پاک که ارتباط مستقیمی با حق بر سلامت و حق حیات دارد و نیز نقض اصول عام و خاص حقوق محیط زیست ازجمله اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت، اصل همکاری میشود. همچنین با توجه به اهمیت گستردة انرژی در اقتصاد ایران، اثرات گستردة تحریمها بر این بخش امری محرز اس . ت در زمینه انتقال تکنولوژی نیز، با تحدید انتقال دانش و تکنولوژیهای مربوط به فعالیتهای هستهای و انرژی و با تفسیر موسع قوانین واضع تحریم از تعریف تکنولوژی، بخشهای مختلف صنعت و فناوری با مشکل مواجه شده است.

۲۲.

اثرات زیرساخت های نهادی و متغیرهای کلان اقتصادی بر تنوع صادرات ایران (با استفاده از رگرسیون ریج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین محمدی بهزاد فکاری سردهایی

منبع: سیاست های راهبردی و کلان سال سوم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: صادرات نفت تحریم رگرسیون ریج تمرکز صادرات زیرساخت نهادی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد بین الملل تجارت مطالعات صنعتی و ملی تجارت

تعداد بازدید : ۸۶۱ تعداد دانلود : ۴۱۸

یکی از موضوعاتی که آسیب پذیری اقتصاد کشور از اعمال تحریم ها را افزایش می دهد، وابستگی بیش از حد اقتصاد کشور به صادرات نفت است و به دلیل عدم تنوع صادرات و تمرکز بر صادرات فرآورده های نفتی، اقتصاد کشور وابستگی بسیاری به درآمدهای حاصل از صدور این فراورده ها دارد و هر گونه اعمال فشاری از این ناحیه می تواند کل سیستم اقتصادی کشور را با اخلال مواجه سازد. از این رو بررسی این موضوع که چه عواملی روی تمرکز صادرات بر روی محصول خاص اثر می گذارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تنوع صادرات از دو جنبه کیفیت نهادهای اقتصادی و متغیرهای کلان اقتصادی تأثیر می پذیرد. بنابراین در این مطالعه به بررسی اثرات متغیرهای کلان اقتصادی و نهادی بر تمرکز صادرات ایران با استفاده از اطلاعات دوره 1374 تا 1391 با به کارگیری الگوی رگرسیون ریج پرداخته شده است. نتایج نشان داد که سرمایه گذاری خارجی، درآمد ناخالص سرانه و همچنین شاخص های کیفیت قوانین و مقررات، انتقادپذیری و پاسخ گویی اثرات معنی داری روی تمرکز صادرات در ایران داشته اند.

۲۳.

بررسی و تحلیل حقوقی رویکردها و راه کارهای بی اثر کردن تحریم های اقتصادی در قراردادهای تجاری بین المللی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: محسن ایزانلو علی هاتفی

منبع: معرفت حقوقی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: قرارداد اقتصاد مشارکت خطرپذیری مذاکره تحریم قاهره بین المللی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۶۲ تعداد دانلود : ۹۷۸

مقالة حاضر پژوهشی است علمی در خصوص تبیین رویکردها و راه کارهای بی اثر کردن تحریم های اقتصادی در اجرای قراردادهای تجاری بین المللی. امروزه وضع و اِعمال تحریم های اقتصادی این قابلیت را دارد که اجرای تعهدات قراردادی را از خود متأثر نماید؛ زیرا این نوع تحریم ها معمولاً ارائة کالاها، خدمات و به طور کلی، مزایای تجارت بین الملل را با محدودیت مواجه می سازد. در فرایند این محدودیت ها، واضح است که قراردادهای تجاری بین المللی نیز از وضع و اِعمال تحریم های اقتصادی متأثر می گردد. باید در نظر داشت که اگر خدمات یا کالاهای تجاری وارداتی هدف تحریم باشد، این امکان وجود دارد که نتوان شرکت تجاری یا تاجر صادرکننده را مجبور به ایفای تعهد قراردادی خود نمود. از سوی دیگر، عکس این مطلب هم صادق است. بالتبع این وضعیت فعالیت های تجاری را کاهش می دهد و هزینة بسیاری بر تجار و اقتصاد کشورها تحمیل می کند. پس به کار گرفتن رویکردها یا راه کارهای حقوقی مناسب نسبت به پدیدة تحریم های اقتصادی، می تواند مشکل این وضعیت را به نحوی حل کند که قرارداد اجرا شود و متعاملان در وضعیت بهینه قرار گیرند. به کار گرفتن تدابیری همچون فرضیة «مشارکت»، طرفین را به همکاری سوق می دهد و تخصیص «خطرپذیری قراردادی»، کسی را که باید ریسک تحریم را متحمل شود، مشخص می سازد. همچنین درج شرط قراردادی در زمینة «قوة قاهره»، که در آن به صراحت، تحریم های اقتصادی را از شمول خود خارج سازد یا شرط تعدیل منوط به مذاکرة مجدد، که نقش تأثیرگذاری در اعادة وضعیت قرارداد به تعادل اولیه ایفا می کند، از جملة دیگر رویکردها و راه کارهای حقوقی برای بقای یک قرارداد به شمار می آید.

۲۴.

مدیریت واردات کالاهای وارداتی در وضعیت تشدید تحریم های بین المللی با اولویت بندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا گرشاسبی

منبع: بررسی های بازرگانی بهمن و اسفند ۱۳۹۳ شماره ۶۹

کلیدواژه‌ها: تحریم مدیریت واردات اولویت بندی و نرخ ارز

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد بین الملل تجارت مطالعات صنعتی و ملی تجارت

تعداد بازدید : ۸۵۶ تعداد دانلود : ۴۰۵

با تشدید تحریم های بین المللی به دلیل کاهش تامین کالاها از محل واردات و افزایش قیمت کالاهای وارداتی، افزایش هزینه های خرید کالاهای وارداتی و افزایش نرخ ارز، واردات با محدودیت روبرو شد. با توجه به نیاز بخش تولید به واردات و کمبود ارز، سیاست اولویت بندی کالاهای وارداتی در دستور کار دولت قرار گرفت. هدف این مقاله بررسی عملکرد این سیاست در حوزه واردات است. نتایج بررسی در این تحقیق نشان می دهد اولویت بندی توانسته است با علامت دهی به تخصیص ارز آثار آن را مدیریت کند. عملکرد واردات کشور در پایان سال 1391 نشان می دهد، از مجموع کالاهای وارداتی به کشور 8/61 درصد را می توان به صورت بالقوه با ارز ناشی از صادرات غیرنفتی تامین کرد.

۲۵.

تبیین دلایل روحانیت و گروه های سیاسی در تحریم انتخابات مجلس شورای ملی دوره ی بیست ویکم

نویسنده: حمید بصیرت منش توران منصوری

منبع: ژرفاپژوه سال دوم تابستان و پاییز ۱۳۹۴ شماره ۴ و ۵

کلیدواژه‌ها: تحریم روحانیت نهضت آزادی انتخابات مجلس جبهه ملی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۹ تعداد دانلود : ۵۴۲

از نیمة دوم مرداد 1342، که بحث انتخابات دورة بیست و یکم مجلس شورای ملی در محافل مختلف و روزنامه ها مطرح شد، در پی استفتای مردم مسلمان از مراجع تقلید، آنها با صدور فتاوایی به تحریم انتخابات پرداختند.گروه های سیاسی نیز به دلیل شرایط شکل گرفته در جامعه و دستگیری رهبران و خفقان و سرکوبی گسترده، با برگزاری انتخابات مجلس به مخالفت پرداختند. مقالة حاضر، با استفاده از شیوة توصیفی- تحلیلی، به بررسی مواضع روحانیت و گروه های سیاسی در قبال انتخابات مجلس بیست و یکم پرداخته است. پرسش اصلی این است که مخالفت و تحریم انتخابات این دوره از مجلس، از سوی روحانیت و گروه های سیاسی بر چه مبنایی صورت گرفت؟ شواهد نشان می دهد وجود اختناق و انسداد سیاسی، رفتارهای غیرقانونی دولت، اعتراض به رفراندوم شاه و به خصوص دستگیری آیت الله خمینی و تعداد دیگری از روحانیان و وقوع قیام 15خرداد، عدم آزادی برای برگزاری انتخابات سالم، دلایل این تصمیم بوده است و گروه های سیاسی مخالف رژیم همچون نهضت آزادی، جبهه ملی، و حزب زحمتکشان به تبعیت از مشی روحانیت، برای نخستین بار در تاریخ فعالیت های خود انتخابات این دوره را تحریم کردند.

۲۶.

تاثیر تحریم های اقتصادی برتولید و رفاه اجتماعی ایران: رهیافتی از الگوی رشد تعمیم یافته تصادفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین مرزبان علی حسین استادزاد

منبع: پژوهش های اقتصادی ایران سال بیستم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۶۳

کلیدواژه‌ها: رشد اقتصادی رفاه اجتماعی تحریم الگوریتم ژنتیک الگوی رشد تعمیم یافته فرآیند تصادفی تابع SHBJ

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۹۱ تعداد دانلود : ۷۸۰

اعمال تحریم های مختلف بر اقتصاد ایران اثرات نامطلوبی بر تولید و رفاه اجتماعی به جای گذاشته اند، اما در کمتر مطالعه ای به کمّی کردن تاثیر شدت تحریم ها بر تولید و همچنین رفاه اقتصادی پرداخته شده است. هدف این تحقیق در ابتدا بسط یک الگوی رشد تعمیمیافته با وجود تحریم و نرخ ارز تصادفی است. پس از بسط الگو، سه سناریو با توجه به نوع تحریم برای اقتصاد ایران تعریف شده که در آنها اثرات تحریم ها بر سطوح تولید و رفاه اجتماعی بررسی می شود. در الگوی بسط داده شده، تحریم ها به دو دسته تحریم های نفتی و تحریم های کالاهای مصرفی، واسطه ای و سرمایه ای تقسیم شده ا ند. با استفاده از تابع ارزش تصادفی همیلتون بلمن ژاکوبین (SHBJ) و همچنین روش بهینه سازی تکاملی الگوریتم ژنتیک در سه سناریو تغییرات تولید و رفاه اجتماعی در وضعیت یکنواخت برای اقتصاد ایران کالیبره و بررسی شده است. نتایج نشان دهنده این موضوع است که در سناریوی اول تحریم ها بیشتر بر تولید اثر خواهد کرد در حالی که در سناریوی دوم که تحریم های نفتی اعمال می شود، اثر آنها بر رفاه اجتماعی محسوس تر می شود. در سناریوی سوم که ترکیبی از تحریم های فروش نفت و کالاهای مصرفی، واسطه ای و سرمایه ای اعمال شده، تاثیر تحریم ها نسبت به دو سناریوی قبلی بسیار وسیع تر خواهد بود. براساس تولید تحقق یافته سال 1390 شدت تاثیر تحریم های نفتی کاهشی معادل 30 درصد در تولید ناخالص داخلی داشته و اعمال انواع تحریم ها بین 30 تا 50 درصد در کاهش تولید ناخالص داخلی نقش داشته اند.

۲۷.

تاثیر تحولات هسته ای بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس مدل سوات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی عباسی شوازی

منبع: دانش انتظامی سال هجدهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۷۰)

کلیدواژه‌ها: تحریم فرصت امنیت ملی تهدید تح ولات هسته ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۳۱ تعداد دانلود : ۶۳۸

زمینه و هدف: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک حکومت مستقل، داشتن فناوری صلح آمیز هسته ای را حق مسلم خود می داند، اما از آنجا که دستیابی به این فناوری تاکنون در اختیار قدرت های بزرگ جهانی بوده است، ایران در این مسیر با مخالفت هایی از سوی این قدرت ها رو برو است و این امر می تواند بر امنیت ملی ایران اثر بگذارد. این پژوهش قصد دارد تاثیر تحولات هسته ای را بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بررسی نماید. روش: در این پژوهش از چارچوب تحلیلی SWOT و روش تحلیلی تاپسیس بهره گرفته شده است. در این راستا، نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت ها و تهدیدات بین المللی برنامه هسته ای ایران شناسایی و با کمک نظرات خبرگان و نرم افزار تاپسیس اولویت بندی شده و در نهایت راهبردهایی برای تقویت امنیت ملی ایران ارائه شده است. نتایج و یافته ها: یافته ها نشان داد جمهوری اسلامی ایران در صورت تقویت نقاط قوت داخلی و بهره گیری از فرصتهای بین المللی فراروی خود در پرونده هسته ای و کاستن از نقاط ضعف در داخل و مقابلة صحیح و خردمندانه با تهدیدات بین المللی در این حوزه می تواند امنیت ملی خود را ارتقا بخشد یا برعکس به واسطة کارآیی نداشتن لازم در این حوزه ها، امنیت ملی کشور به مخاطره بیفتد.

۲۸.

استراتژی مقابله با تحریم ها در اجرای پروژه های پارس جنوبی (مورد مطالعه: واحد 106 فاز 19 پارس جنوبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سجاد شکوهیار علی احمدی

منبع: راهبرد سال بیست و پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۷۸

کلیدواژه‌ها: مدیریت استراتژیک تحریم ماتریس سوات پروژه ماتریس QSPM ماتریس EFE و IFE

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۹۷ تعداد دانلود : ۹۸۹

اجرای پروژه های نفت و گاز به خصوص پروژه های مربوط به فاز های پارس جنوبی از اهمیت بسیاری برخوردار است. اجرای پروژه های مذکور در چارچوب مدت زمان، هزینه و کیفیت بالا از الزامات قراردادی می باشد. تحریم های ظالمانه ایالات متحده آمریکا، قوانین کنگره آمریکا و اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران از سال 2011 باعث اخلال در روند اجرایی پروژه ها شده است. در این تحقیق با استفاده از ماتر یس عوامل خارجی(EFE)، ماتر یس عوامل داخلی (IFE)، مهم ترین عوامل خارجی و داخلی شناسایی و با استفاده از ماتریس سوات نوع استراتژی تعیین شده و درنهایت با استفاده از ماتر یس QSPM، استراتژی ها اولویت بندی شده است. اساس این تحلیل بر این پایه استوار شده که بر اساس نقاط قوت و فرصت های موجود ، نقاط ضعف داخلی را کاهش داده و به سمتی پیش رویم که در مقابل تهدیدهایی همچون تحریم منزوی شویم. در بیشتر مواردی که از ماتر یس سوات استفاده شده ، استراتژی سازمان ها مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. براساس نتایج ، هفت استراتژی منتخب اولویت بندی شده شامل این موارد می باشد: استفاده از توانایی شرکت های زیر مجموعه گروه و حمایت از آنها در جهت کاهش تاخیرات در بخش خرید تجهیزات و حمایت از تولید داخل، استفاده از توانایی مدیران مجموعه به منظور سفارش تجهیزات از سازندگان دیگر در برای خنثی سازی تحریم، مدیریت قرارداد مشاور و پیمانکار در جهت کاهش و بستن راه های ادعایی آنها، استفاده از توانایی های مپنا بین الملل در جهت انتقال ارز به سازندگان خارجی.

۲۹.

سیاست گذاری اقتصاد سیاسی نفت و تحریم های بین المللی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس مصلی نژاد

منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال دهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: تحریم سیاستگذاری اقتصاد سیاسی موافقت نامه هسته ای مذاکرات بین المللی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۴۱۰ تعداد دانلود : ۸۹۳

اقتصاد سیاسی نفت در عرصه بین المللی تحت تاثیر مولفه های اجتماعی، اقتصادی و راهبردی قرار دارد و کشورهایی همانند ایران، همواره بدلیل برخورداری از این منابع طبیعی، تابع این قاعده بوده اند. در سالهای بعد از جنگ سرد شاهد تحول در ساختار و فرایندهای مربوط به اقتصاد جهانی می باشیم، بگونه ای که مولفه های جدیدی در زمره عوامل تاثیرگذار بر سیاست و اقتصاد بین الملل بویژه در سال های بعد از فروپاشی ساختار دوقطبی و تسلط نظام سرمایه داری در اقتصاد و سیاست جهانی، ظهور یافته است. از این بین اقتصاد سیاسی نفت را می توان از مولفه های بسیار اثر گذار و نوظهوری دانست که بعنوان ابزار پیوند و یا انزوای کشورها با اقتصاد جهانی، توسط قدرت های بزرگ بکار گرفته می شود. برای مثال، طرح هایی که در ارتباط با فرایند تحریم اقتصادی ایران تصویب می شود؛ تحت تاثیر عوامل متنوعی ازجمله سیاستگذاری اقتصاد سیاسی نفت است. درباره روند و چگونگی محدودسازی قابلیت های راهبردی ایران توسط آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر کشورهای صنعتی رویکردهای مختلفی ارایه شده است. در چنین شرایطی، محدودیت های راهبردی آمریکا علیه کشورهای منطقه و نظام بین الملل عموما بر اساس نیازهای اقتصاد جهانی تنظیم شده است. چنین ضرورت هایی همواره عامل اصلی تصمیم گیری سیاستگذاری اقتصاد سیاسی نفت از سوی کشورهای صنعتی در برخورد با بازیگران منطقه ای از جمله ایران است. این مقاله از نظر روش شناسی درزمره تحقیقات کیفی توصیفی است که در آن سیاست گذاری اقتصاد سیاسی نفت به عنوان متغیر مستقل و نوسانات قیمت نفت و تحریم های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بعنوان متغیر وابسته مورد بررسی قرار گرفته است. محور اصلی این جستار، پردازش به این موضوع می باشد که مذاکرات ژنو، مذاکرات وین و همچنین موافقت نامه هسته ای ایران و گروه 1+5 موسوم به « برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)» و هرگونه مذاکره و الگوی همکاری جویانه بین المللی تابعی از سیاستگذاری اقتصاد سیاسی کشورها در نظام بین الملل و بویژه اقتصاد نفت می باشد.

۳۰.

پیامدهای تحریم های آمریکا علیه ایران از سال ۱۳۶۷ ۱۳۵۷(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اصغر فروغی ابری عظیمه پاینده

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۳

کلیدواژه‌ها: اسلام ایران رهبری امریکا تحریم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۷۰۴ تعداد دانلود : ۷۳۳

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، آمریکا با توطئه های مختلف تلاش کرد ایران را منزوی سازد. اعمال تحریم ها از سوی غرب، گرچه موجب بروز مشکلاتی برای ایران شد؛ اما آثار مثبت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و روانی را نیز برای ایران به همراه داشت. با وجود این آمریکا برای پوشاندن تناقض بین قول و عمل و تحت تأثیر لابی یهودیان، از سیاست اعمال تحریم علیه ایران همچنان استفاده می کند. این پژوهش بر آن است تا با پاسخ به این پرسش که چه عواملی باعث شد آمریکا نتواند از تحریم علیه ایران به نتایج دلخواه خود برسد؟ این فرضیه را به آزمون گذارد که رهبری عالمانه حضرت امام و همراهی مردم تا حدود زیادی آثار تحریم را کمرنگ و بعضاً خنثی نمود.

۳۱.

تحریم ها و جهت گیری صادرات ایران: اقتصاد سیاسی دوران گذر در روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن شریعتی نیا محمدرضا عابدین مقانکی

منبع: روابط خارجی سال ششم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ایران صادرات تحریم انتقال قدرت چرخش

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۰۹۳ تعداد دانلود : ۵۷۸

در دهه های گذشته کشورهای توسعه یافته مهم ترین بازارهای صادراتی ایران بوده اند، اما در سال های اخیر کشورهای درحال توسعه به مهم ترین مقاصد کالاهای صادراتی این کشور تبدیل شده اند. بنابراین می توان مدعی چرخشی استراتژیک در جهت گیری صادراتی ایران شد. واکاوی دلایل چرخش در جهت گیری صادراتی ایران مسئله ای مهم است. هدف مطالعه حاضر، بررسی تأثیر روندهای بین المللی بر جهت گیری صادراتی ایران با تأکید بر صادرات غیرنفتی است. به عبارت دیگر، پرسش اساسی این مقاله آن است که چه عواملی زمینه های تغییر در جهت گیری صادراتی ایران را فراهم کرده اند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش ارائه شده عبارت از این است که روند انتقال قدرت در اقتصاد سیاسی بین الملل و تشدید تحریم های غرب علیه ایران، عوامل کلیدی ایجاد تغییر در جهت گیری صادراتی ایران بوده اند. نویسندگان با تحلیل داده های صادرات ایران در دو دهه اخیر استدلال کرده اند که در جهت گیری صادراتی ایران چرخش رخ داده است. آنان در تبیین دلایل تغییر در جهت گیری صادراتی ایران، خیزش قدرت های جدید در اقتصاد سیاسی بین الملل و تخاصم تشدیدشونده میان ایران و غرب که به شکل تحریم های بین المللی متجلی شده است را به عنوان دو عامل اصلی در شکل دهی به چرخش مورد بحث قرار داده اند. درنهایت از نظر آنان تغییر جهت گیری صادراتی ایران احتمالاً برگشت پذیر نیست و تأثیرات مهمی بر موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک کشور خواهد گذاشت

۳۲.

تأثیر توافق ژنو بر تحریم های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: هادی سمتی شانی هرمزی

منبع: روابط خارجی سال ششم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: تحریم برنامه هسته ای توافق ژنو غیرامنیتی کردن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۸۳۰

توافق ژنو نقطه عطفی در صحنه سیاست خارجی ایران به طور عام و در مورد مناقشه بر سر برنامه هسته ای ایران به طور خاص بوده است. این توافق اندکی پس از روی کار آمدن دولت روحانی، فضای بین المللی در قبال ایران را تغییر داده و عزم سیاسی دولت جدید برای تعامل سازنده با دنیا را در مصداقی عملی به رخ کشیده است. هرچند این توافق اولیه فارغ از کاستی ها نیست، اما تأثیرات مثبت آن در عرصة داخلی و خارجی بسیار قابل ملاحظه است. این مقاله بر آن است تا به طور مشخص به این پرسش پاسخ دهد که: «تأثیر توافق ژنو بر تحریم ها علیه ایران چه بوده است؟». به نظر نویسندگان توافق ژنو یا برنامه اقدام مشترک به طور مشخص در چهار سطح تأثیر عمده ای بر تحریم ها علیه ایران داشته است: الف) اصل تحریم: اجرایی شدن توافق ژنو به طور مستقیم تخفیف تحریم ها را به دنبال داشته است؛ ب) فضای تحریم: این برنامه، فضای بین المللی تحریم علیه ایران را نیز تضعیف کرده و مقدمه ساز روند غیرامنیتی کردن ایران و برنامه هسته ای کشور شده است؛ ج) تحریم کنندگان: توافق ژنو تا اندازه ای باعث ایجاد اختلاف میان مجموعه تحریم کنندگان ایران و تغییر وزن و جابه جایی در صف موافقان و مخالفان تحریم شده است؛ د) اهداف تحریم: برنامه اقدام مشترک شکاف و اختلاف نظر در اهداف تحریم ها در مورد دو قطبِ برچیدن برنامه هسته ای ایران و شفافیت و محدودیت برنامه هسته ای ایران را آشکار کرده است

۳۳.

تحولات خاورمیانه در دوره اوباما و تغییر استراتژی امریکا در قبال ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد جمشیدی

منبع: روابط خارجی سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: ایران امریکا تحریم بیداری اسلامی تحولات خاورمیانه مذاکرات هسته ای

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۰۷۹ تعداد دانلود : ۶۸۰

سیاست امریکا در قبال ایران در دوره اوباما از خصلت ژئوپلیتیک برخوردار بوده است و در واقع، مناسبات دوجانبه بین تهران و واشینگتن تابعی از این رقابت ژئوپلیتیک است. تحولات خاورمیانه در سال 2011، فارغ از چیستی ماهیت این تحولات، تاثیر بسیار عمیقی بر ژئوپلیتیک منطقه و در نتیجه ماهیت و دامنه رقابت راهبردی بین ایران و امریکا داشته است. بدین ترتیب نوع ادراک واشینگتن از تحولات منطقه و بخصوص رفتار و اهداف سیاست خارجی ایران در قبال این تحولات، تاثیر مستقیمی بر نوع سیاست امریکا در قبال ایران گذاشت؛ بطوریکه امریکا در بستر تحولات انقلابی منطقه، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان مهم ترین رقیب خود مشاهده کرد. این مقاله به دنبال پاسخ به این سئوال است که این تحولات چه تاثیری بر سیاست امریکا در قبال ایران گذاشت. فرضیه این نوشتار آن است که ناکامی امریکا در پیش بینی و مدیریت تحولات در خاورمیانه و شمال افریقا باعث تشدید سیاست های تهاجمی واشینگتن برضد تهران، با هدف جلوگیری از بهره برداری جمهوری اسلامی از ظرفیت های نوظهور منطقه ای و ناکارآمد نشان دادن الگوی انقلاب اسلامی برای منطقه شد. این رویکرد راهبردی در قالب سیاست «تشدید تحریم ها» علیه ایران تجلی پیدا نمود

۳۴.

رویکرد اقتصادی در سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه: مورد ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رویا رسولی همت ایمانی

منبع: روابط خارجی سال هفتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: واردات انرژی صادرات سرمایه گذاری تحریم روابط اقتصادی رویکرد اقتصادی حزب عدالت و توسعه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۲۸۸ تعداد دانلود : ۷۱۸

ایران و ترکیه به عنوان دو بازیگر مهم و تاثیرگذار منطقه خاورمیانه، با وجود دارا بودن نقاط اشتراک فراوان، به لحاظ نوع حکومت، سیاست، اقتصاد، فرهنگ و حتی سیاست خارجی ویژگی های خاص خود را دارند. این دو قدرت منطقه ای اهداف متفاوتی در منطقه و همچنین در عرصه جهانی دنبال می کنند. از سال 2002، با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، شاهد تغییراتی مهم در روابط این دو کشور هستیم که متفاوت از دوران قبل است. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کیفی مبتنی بر اسناد تاریخی و کتابخانه ای، ضمن تشریح اصول و جهت گیری سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه، تاثیر آن را بر روابط اقتصادی ترکیه و ایران بررسی خواهیم کرد. بر این اساس، سئوالی که در این مقاله مطرح می شود این است که رویکرد سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه چه تاثیری بر روابط اقتصادی ترکیه و ایران گذاشته است؟ در پاسخ به این سئوال، فرضیه ای که مطرح می شود این است که علی رغم برخی تنش های سیاسی- امنیتی، روابط اقتصادی ایران و ترکیه در دهه اخیر (از سال 2002 تا 2014)، نسبت به گذشته و به خصوص دهه 1990 بهبود یافته است و این بهبودی روابط می تواند تحت تاثیر رویکرد اقتصادی حزب عدالت و توسعه در سیاست خارجی و همچنین دکترین عمق استراتژیک داوود اوغلو و سیاست مشکلات صفر با همسایگان باشد.

۳۵.

راهبردهای تجارت بین الملل اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: الله مراد سیف علی اکبر حافظیه

منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۶۰

کلیدواژه‌ها: راهبرد تحریم تجارت بین الملل اقتصاد مقاومتی تعامل اقتصادی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۲۱۱ تعداد دانلود : ۵۴۴

تعامل سازنده و مؤثر جمهوری اسلامی ایران با جهان در شرایط تحریم، نیازمند داشتن راهبردهای تجارت بین الملل همراستا با آرمانها و ارزشها و مبتنی بر مصالح بلند مدت نظام اسلامی است؛ به گونه ای که در یک حرکت دائمی و تکاملی، بسترهای مناسب برای ایجاد تغییر در درون نظام فراهم شود. نقطه آغازین این فرایند، توجه هوشمندانه به ظرفیتها برای غلبه بر چالشها در چارچوب قواعد و هنجارهای جهانی از یک سو و نیز مبانی و ارزشهای بنیادین از سوی دیگر می باشد؛ از این رو سؤال محوری این مقاله آن است که « چه راهبردهایی درتجارت بین الملل برای جمهوری اسلامی ایران مناسب است که هم آرمانها و اهداف خود را حفظ کند و هم بتواند با تهدیدات اقتصادی ناشی از تحریم مقابله کند». در این مقاله با بررسی قابلیتهای اقتصادی نظام جمهوری اسلامی ایران و شناسایی مؤلفه های اصلی تأثیرگذار (داخلی و خارجی) بر الگوی تعامل مناسب اقتصادی با جهان و ارزیابی این عوامل از منظر ارتباط با اهداف اساسی نظام، عوامل کلیدی مشخص و سپس با تناظر برقرار کردن بین آنها در الگوی قوت- ضعف و فرصت - تهدید (سوآت) راهبردهای مناسب استخراج و در نهایت، ضریب جذابیت این راهبردها با ملاحظه شرایط جدید داخلی و خارجی مشخص شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران باید با بهره گیری از منابع عظیم خدادادی طبیعی، منابع انسانی مؤمن و کارآمد، ظرفیتهای علمی، واپایش اقتصاد غیررسمی، ایجاد تغییر در روشها، اصلاح و بهبود مستمر در برنامه ها در بعد داخلی و همچنین ارتقای کارآمدی، تحرک بی وقفه و جهت دار دیپلماسی و حضور فعال در معاهدات و هسته های منطقه ای و جهانی، شناسایی بازارهای جدید (کالایی- مکانی)، تعامل با اقتصاد بین الملل در چارچوب اصول حکمت و عزت و مصلحت و استفاده از ظرفیت ترانزیتی و فرصت دسترسی مستقیم به آبراه های آزاد در بعد خارجی، به هدف رشد و شکوفایی و مقابله با تهدیدات بیرونی و ضعفهای درونی دست یابد. مجموعه این نتایج حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران می تواند از طریق به کارگیری رویکرد اقتصاد مقاومتی در تعامل تجاری با جهان، ضمن پیشبرد آرمانها و اهداف، با تهدیدات موجود، از جمله تحریم نیز به خوبی مقابله نماید

۳۶.

تحلیل راهبردی تحریم های تحمیلی بر جمهوری اسلامی ایران(مبتنی بر الگوی واردن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا نیکوگفتار صفا علی ردادی

منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۶۶

کلیدواژه‌ها: تحریم الگوی واردن موضوع شناسی تحریم دستور کار راهبردی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۸۵۲ تعداد دانلود : ۵۴۲

تحریم، یک راهبرد اقتصادی منفی بوده و به نوعی «جایگزین ابزارهای سخت تر قدرت» است. همان طور که سیاستگذاران راهبردی کشور در مقابله با اعمال قدرت سخت باید ابتدا نقاط آسیب پذیر و نحوه آرایش نیروهای متخاصم را شناسایی نمایند، سیاستگذاران راهبردی باید بدانند راهبرد تحریم کدام قسمت از نظام اقتصادی کشور را نشانه گرفته است، چه نقشه تهدیدی را ایجاد کرده و آرایش نیروهای متخاصم در مقابل هر یک از لایه های اقتصاد ملی چگونه است؛ لذا سؤال اصلی این مقاله آن است که تحریم ها کدامیک از لایه های نظام حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران را نشانه گرفته است؟ و چگونه می توان نقشه اعمال فشار بر نظام اقتصادی کشور را ترسیم نمود؟ بدین منظور و با استفاده از روش پژوهش تحلیل محتوا، مجموعه اسناد تحریم های وارده بر جمهوری اسلامی ایران از طرف ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل بررسی و کدگذاری شدند و با استفاده از کاپای کوهن اعتبار کدگذاری به آزمون گذاشته شد و نتیجه مطلوب به دست آمد. در نهایت، برای ترسیم نقشه تهدید، کدهای نهایی با استفاده از مدل تحلیل راهبردی واردن مقوله بندی شده و نقاط اعمال فشار به دست آمد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که حسب تنوع و تعداد، تحریم ها بیش از همه بر مقوله تأمین ملزومات ملی و پس از آن بر زیرساخت های کشور اعمال فشار دارد و حلقه رهبری، کمترین سهم را در اسناد تحریمی به خود اختصاص داده است

۳۷.

برآورد اثر تحریم های اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی عزتی یونس سلمانی

منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال هجدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۶۷

کلیدواژه‌ها: رشد اقتصادی تحریم اقتصادی درآمدهای نفتی تحریم سرانه نیروی کارایران

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۶۶۳ تعداد دانلود : ۱۵۷۵

در این نوشتار اثر مستقیم تحریم های اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران از آغاز انقلاب تا سال 1391 بررسی شده است. داده های متغیرها، غیر از تحریم برای دوره زمانی 1345-1391 گرفته شده اند و برای هر تحریم یک متغیر مجازی آورده شده است. روش تجزیه و تحلیل، روش اقتصاد سنجی ARDL است. یافته ها نشان می دهد رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت سرانه نیروی کار در ایران؟؟؟ از تحریم های اقتصادی تا پیش از تحریم های گسترده نفتی و بانکی دو سال گذشته، اثر مستقیم معنا داری نپذیرفته است

۳۸.

تأثیر فرایند توافق هسته ای بر ادراک آمریکا از عقلانیت راهبردی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد جمشیدی

منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵ (پیاپی ۴۵)

کلیدواژه‌ها: عقلانیت آمریکا تحریم خاورمیانه بیداری اسلامی مذاکرات هسته ای برجام توافق هسته ای ژنو

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۷۶۵ تعداد دانلود : ۴۶۳

برخلاف فضاسازی های رسانه ای، اسناد رسمی ایالات متحده تصریح دارند که جمهوری اسلامی ایران یک بازیگر عقلانی است و این عقلانیت فرصتی برای اثرگذاری، در مناسبات با تهران، ایجاد می نماید. این درک راهبردی در کنار وضعیت «عدم اطمینان» در خاورمیانه در پی بیداری اسلامی از مبانی شکل دهنده نوع ابزارهای سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران، ازجمله تحریم، بوده است. در پی انتخابات ریاست جمهوری و توافق هسته ای، واشنگتن با ارزیابی مجدد از میزان کارایی سیاست و ابزارهای خود، الزامات تداوم/ تغییر مسیر را بررسی نموده است. این نوشتار با تمرکز بر تحلیل گفتمان رسمی واشنگتن در این دوره، به دنبال پاسخ به این سوال است که ارزیابی واشنگتن از تهران در پی توافق هسته ای چه بوده است و این ارزیابی چه تاثیری بر چشم انداز رقابت راهبردی بین ایران و آمریکا بخصوص در منطقه خواهد داشت. فرضیه نوشتار آنست که در وضعیت جدید، مواجهه بین ایران و آمریکا به سمت الگوی جدید ترکیبی سوق می یابد که از یک سو، مبتنی بر ""پیشگیری"" از ""مسیر"" تحقق گزینه های نامتعارف است و از سوی دیگر بر تداوم و تشدید تقابل در سطوح متعارف و نامتقارن استوار است. نهایتا این نوشتار به راهبرد مناسب جهت مدیریت وضعیت در راستای منافع ملی جمهوری اسلامی ایران می پردازد.

۳۹.

بررسی اثر تحریم های اقتصادی بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره 1392-1371(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علیرضا کازرونی حسین اصغرپور اوین خضری

منبع: پژوهشنامه بازرگانی سال بیستم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷۹

کلیدواژه‌ها: ایران تجارت خارجی تحریم هم انباشتگی پانلی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دولتی مباحث ویژه مدیریت دولتی مدیریت بحران

تعداد بازدید : ۱۳۶۶ تعداد دانلود : ۸۹۹

هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر تحریم های اقتصادی بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره زمانی 1392-1371 می باشد. برای این منظور ابتدا بر مبنای معیارهای ارائه شده توسط هافبائر تحریم ها در سه طیف ضعیف، متوسط و قوی تقسیم بندی شده و بصورت دو متغیر مجازی وارد مدل شده و سپس تأثیر این متغیرهای مجازی به همراه سایر متغیرهای مدل بر سهم تجارت ایران با شرکای تجاری در قالب تجزیه و تحلیل هم انباشتگی پانلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. برآورد مدل در این تحقیق در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست، مدل تحقیق برای کلیه کشورهای طرف تجاری با ایران برآورد گردیده است که نتایج نشان دهنده این است که تحریم های اقتصادی قوی نه تنها در دوره اجرای تحریم بلکه در دوره بعد از تحریم نیز تجارت ایران با کل شرکای تجاری را کاهش داده است. در مرحله دوم به منظور تحلیل حساسیت نتایج حاصل از برآورد مدل، کشورهای مورد بررسی در تحقیق با استفاده از روند سهم تجارت ایران با آن ها به دو گروه، کشورهایی با روند نزولی تجارت با ایران(کشورهای گروه اول) و کشورهایی با روند تجارت صعودی با ایران(کشورهای گروه دوم) تقسیم شده و نتایج برآورد مدل برای دو گروه مختلف کشورها حاکی از این است که با اجرای تحریم های اقتصادی قوی تجارت ایران با کشورهای گروه اول نیز هم در دوره اجرای تحریم هم دوره بعد از تحریم کاهش پیدا کرده و تجارت با کشورهای گروه دوم تنها در دوره اجرای تحریم کاهش یافته است.

۴۰.

تحریم های غرب علیه روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی روحانی احسان نمازی

منبع: روابط خارجی سال هشتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: تحریم روسیه تحریم های اقتصادی اقتصاد مقاومتی ضدتحریم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۱۲۵۷ تعداد دانلود : ۸۷۹

مناقشات بین روسیه و غرب بر سر موضوع اوکراین، نقطه آغاز تحریم های غرب علیه روسیه بود. این تحریم ها که با وضع محدودیت های مالی و مسافرتی علیه برخی اتباع روسی آغاز شد، طی چند ماه به محدودیت های سرمایه گذاری و هرگونه همکاری در حوزه انرژی و نیز بانکی روسیه افزایش یافت. مقاله حاضر که در گروه تحقیقات کاربردی دسته بندی می شود، به روش تحلیلی – توصیفی به بررسی تحریم های غرب علیه روسیه از سال 2014، آثار آنها بر اقتصاد روسیه و اقدامات متقابل روسیه در قبال این تحریم ها، به روش تحلیل اسناد حقوقی، آماری و مکتوب می پردازد. هدف مقاله، ارائه دلالت های سیاستی برای ایران، از اقدامات ضدتحریمی روسیه است. براساس این تحقیق، مهمترین تجربیات قابل استفاده از اقدامات متقابل روسیه در برابر تحریم ها عبارتند از: اقدام جهت ضربه زدن به منافع کشورهای تحریم کننده با تحریم واردات، کاهش وابستگی به دلار و یورو در تجارت خارجی با انعقاد پیمان های پولی دوجانبه، تغییر مقاصد صادراتی در اقلام مورد نیاز تحریم کنندگان، کاهش وابستگی به زیرساخت های تبادلات بانکی بین المللی، تدوین برنامه ملی شفاف برای حمایت از بنگاه های آسیب دیده از تحریم و بازنگری در بودجه سالانه دولت با توجه به شرایط تحریم است.