مطالب مرتبط با کلیدواژه

آموزش عالی


۵۸۱.

تحلیلی بر نفوذ سرمایه داری آکادمیک در نظام آموزش عالی ایران با واکاوی اسناد راهبردی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال پانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۷ 167 - 203

کلیدواژه‌ها: سرمایه داری آکادمیک اسناد راهبردی کشور الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت آموزش عالی سیاستگذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۲۸۹
نظر به تغییرات پارادیمی ناشی از اقتصاد مبتنی بر دانش، امروزه اصلاحات بازارمحور در آموزش عالی در سراسر جهان به یک پدیده رایج تبدیل شده است؛ اما آنچه در حال حاضر در نظام آموزش عالی ایران در حال تکوین است، خصوصی سازی و تجاری سازی در آموزش عالی است که به عنوان یک کپی کم رنگ از منطق نئولیبرالیسم، دیدگاه سودآوری دانش و دانشگاه را توجیه می کند. چنین اصلاحات بازارگرایانه ای نه تنها با مبانی ارزشی دینی در یک جامعه اسلامی در تباین کامل است، بلکه به دلیل فراهم نبودن شرایط مناسب سخت افزاری و نرم افزاری و در غیاب زیرساخت های مختلف، به آموزش عالی کشور آسیب جدی وارد خواهد ساخت. از این رو پژوهش حاضر به عنوان یک مطالعه کیفی در تلاش است تا با تحلیل اسناد فرادستی، دامنه و شعاع نفوذ سرمایه داری آکادمیک در نظام آموزش عالی کشور را بررسی نماید. برای این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و بهره گیری از رویکرد استقرایی، محتوای متنی اسناد فرادستی آموزش عالی، تحلیل و مفاهیم در قالب کدهای باز و محوری استخراج شدند. نتایج حاصل از تحلیل محتوای شش سند فرادستی منتخب آموزش عالی و گزاره های الزام آور برای دانشگاه ها در دوازده مفهوم اصلی استخراج و دسته بندی شد. این مفاهیم مشتمل بر تجاری سازی، کالایی سازی، جهانی سازی، مشتری مداری، خصوصی سازی، شفافیت و پاسخگویی، رقابت پذیری و کمی سازی، مدیریت دولتی نوین، بین المللی سازی، تغییر سیاست های تأمین منابع مالی دانشگاه ها و طراحی سازمان های درون شبکه ای بودند. 
۵۸۲.

نقش آفرینان سیاست گذاری بین المللی شدن آموزش عالی در نظام علم و فن آوری ایران (کارکردها، نهادها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۹ 257 - 288

کلیدواژه‌ها: بین المللی شدن کارکرد نهاد آموزش عالی سیاست گذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۴۳
هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل و نقشه ی راه آموزش عالی با رویکرد بین المللی شدن و اعتبارسنجی آن انجام شده است. روش مطالعه: پژوهش کیفی از نوع داده بنیاد کلاسیک است. مشارکت کنندگان شامل 20 نفر از صاحب نظران و استادان و پژوهشگران حوزه ی آموزش عالی می باشند که به روش هدفمند نمونه گیری و سپس به صورت نیمه-ساختاریافته مصاحبه شده اند. داده ها به کمک نرم افزار MAXQDAv2020 کدگذاری شده و برای اعتباریابی الگوی پژوهش از شاخص های مقبولیت اشتراوس و کوربین، تکنیک بازدید توسط اعضا و رویکرد خودبازبینی توسط محقق استفاده شده است. یافته ها: براساس یافته ها مهم ترین نهادهای تأثیرگذار بر بین المللی سازی آموزش عالی 5 دسته، یعنی نهادهای سیاست گذار کلان، نهادهای واسطه ی پیاده سازی سیاست ها، نهادهای اجرایی، نهادهای سیاست گذار اجرایی و نهادهای سیاست گذار برنامه ای می باشند. همچنین، مهم ترین کارکردها این نهادها در جهت بین المللی سازی آموزش عالی شامل کارکردهای سیاست گذاری، تنظیم گری، تسهیل گری و ارائه ی خدمات می باشد. نتیجه گیری: بنابر نتایج بیان می شود که جهت حرکت به سمت بین المللی شدن علاوه بر ساختار درون دانشگاه ها و آموزش عالی نهادها، کل محیط خارج از دانشگاه نیز در این امر دخیل هستند؛ چراکه نتایج آن به خارج از دانشگاه نیز برخواهد گشت؛ بنابراین زمانی قادر خواهیم بود در مسیر بین المللی شدن حرکت کنیم که علاوه بر نهاد دانشگاه کل کشور و نظام در حرکت به سمت بین المللی شدن دارای عزم و اراده ی جدی، سیاست، برنامه، سند، قانون و چشم انداز باشد و نقش، کارکرد و ارتباط تک تک این نهادهای کشور باید مشخص گردد تا بتوان در این مسیر گام درست برداشت.
۵۸۳.

مدل بندی ساختاری عوامل مؤثر بر تسهیم دانش بین اعضای هیات علمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت دانش سازمانی سال پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۸ 37 - 67

کلیدواژه‌ها: جو سازمانی تسهیم دانش آموزش عالی مدیریت رفتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۲۴۱
تسهیم دانش در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دارای اهمیت فراوانی است؛ زیرا آنان را در فرآیندی رقابتی به منظور خلق و تولید دانش و در نهایت اشتراک گذاری آن فعال می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و میزان تأثیر عوامل مختلف در تسهیم دانش بین اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده انجام شده است. رویکرد تحقیق کمّی و روش آن توصیفی از نوع علّی و از نظر زمانی مقطعی بوده است. جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی اعضای هیئت علمی دانشگاه غیردولتی علم و فرهنگ به تعداد 103 نفر بوده است که حجم نمونه لازم از بین آنان بر اساس فرمول کوکران برابر 81 نفر تعیین شده است. روش نمونه گیری طبقه بندی متناسب با حجم و بر مبنای انتخاب دانشکده های دانشگاه به عنوان طبقه صورت گرفته است. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه های تسهیم دانش، جو سازمانی، قصد، نگرش و هنجار ذهنی بوک و همکاران (2005)، پرسشنامه کنترل رفتار درک شده السوئیدی (2014)، پرسش نامه اعتماد کیم و جو (2008) و پرسش نامه رهبری ریج (2005) استفاده شده است. از روش مدل بندی معادلات ساختاری به شیوه کمترین مربعات جزئی به منظور تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داده است از دیدگاه اعضای هیئت علمی، رابطه معنی دار بین جو سازمانی و تسهیم دانش و هم چنین رابطه معنادار بین قصد، نگرش و هنجار ذهنی با تسهیم دانش، تأیید شده است.
۵۸۴.

واکاوی اشکال خلاقیت دانشگاهی و بسط مدل دانشگاه خلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 5 - 27

کلیدواژه‌ها: خلاقیت دانشگاهی دانشگاه خلاق خلاقیت فکری خلاقیت پداگوژیکی خلاقیت یادگیری خلاقیت محیطی خلاقیت تأملی دانشگاه آموزش عالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۲۳۰
هدف اصلی این پژوهش، واکاوی اشکال خلاقیت دانشگاهی و بسط مدل دانشگاه خلاق بوده است. برای دست یابی به این هدف از دو روش مرور نظام مند و بسط مفهومی بهره گرفته شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که طبق دیدگاه بارنت (2020) ایده خلاقیت دست کم در پنج سطح از دانشگاه مؤثر است و تنها زمانی به طور کامل محقق می شود که هر پنج سطح تحقق یابد. این پنج سطح عبارت اند از: خلاقیت فکری، خلاقیت پداگوژیکی، خلاقیت یادگیری، خلاقیت محیطی و خلاقیت تأملی. در این پژوهش علاوه بر تبیین سطوح پنج گانه دانشگاه خلاق، برای هر یک از سطوح ابعاد و راهبردهایی نیز تعیین شده است. ابعاد، اشاره به حوزه هایی دارند که سطوح خلاقیت دانشگاهی در آن ها نمود پیدا می کنند. راهبردها نیز اقدامات اثربخش در شکل گیری خلاقیت در هر یک از ابعاد و سطوح هستند.
۵۸۵.

تأملی درباره روایت های فرهنگی اثرگذار بر آموزش عالی ایران: تلفیق یا التقاط(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 28 - 45

کلیدواژه‌ها: فرهنگ دانشگاه آموزش عالی ایدئولوژی التقاط تلفیق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۷۱
هدف اصلی این مقاله بررسی تعارضات میان روایت های تأثیرگذار بر آموزش عالی ایران است که در چند دهه اخیر، سیاست های فرهنگی را تحت تأثیر قرار داده است. سیاست های فرهنگی در دانشگاه های ایران دست کم تحت تأثیر سه نوع روایت استعلایی-دینی، ایدئولوژیک و بازاری بوده است. تلاش برای تلفیق این روایت های سه گانه، به خوبی در دو سند «تحول راهبردی علم و فناوری» و سند «دانشگاه اسلامی» آشکار است. بااین حال این روایت ها با یکدیگر تعارض ساختاری دارند. در این پژوهش برای نشان دادن این تعارض ها از روش ترکیبی با تأکید بر دیدگاه تلینگز درباره تلفیق نظریه ها استفاده شد. منابع تحقیق شامل همه منابع دست اول و دومی بوده که در دسترس پژوهشگر بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مبانی روایت های مذکور با یکدیگر متفاوت است. در اسناد آموزش عالی، این تفاوت ها نادیده گرفته شده و درنتیجه تلاش برای تلفیق روایت ها به وضعیت تعارض آمیزی منجر شده است. سردرگمی در انجام مأموریت های فرهنگی و نیز از بین رفتن استقلال دانشگاه ها و وابستگی آن به نیروهای بیرونی، ازجمله پیامدهای ناخواسته تأثیر این روایت های ناسازگار بر سیاست های فرهنگی دانشگاه ها بوده است.
۵۸۶.

طراحی و اعتباربخشی مدل برنامه درسی کارآفرینی اجتماعی در آموزش عالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی آموزش عالی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۵ 145 - 177

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی برنامه درسی کارآفرینی کارآفرینی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۵۷
هدف از پژوهش حاضر، طراحی و اعتباربخشی مدل برنامه درسی کارآفرینی اجتماعی در آموزش عالی بود. این پژوهش جزء پژوهش های ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی است. بخش کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوا با رویکرد قیاسی و کدگذاری باز و محوری و در بخش کمی با استفاده از روش آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون استنباطی و ناپارامتریک خی دو  و همچنین فریدمن جهت رتبه بندی گویه های هر عنصر استفاده شد. مشارکت کنندگان در بخش کیفی شامل 4 گروه، متخصصان کارآفرینی، برنامه ریزان درسی، جامعه شناسی و کارآفرینی اجتماعی و با تکنیک گلوله برفی بود که تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه به عمل آمد. جامعه آماری در بخش کمی شامل دانشجویان کارآفرینی و متخصصین کارآفرینی اجتماعی  و با روش هدفمند و در دسترس انجام شد. در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که از روایی و پایایی قابل قبول برخوردار بودند. سپس با استفاده از نظر 7 متخصص کارآفرینی اجتماعی و برنامه ریز درسی مدل بدست آمده اعتبار بخشی  شد که مورد تأیید قرار گرفت. در پایان مدل نهایی برنامه درسی کارآفرینی اجتماعی در آموزش عالی با 87 عنوان در قالب عناصر دهگانه اکر، طراحی و تدوین شد. 
۵۸۷.

شناسایی ویژگی ها و مولفه های برنامه درسی آموزشی عالی در عصر انقلاب صنعتی چهارم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی آموزش عالی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۵ 271 - 293

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی آموزش عالی انقلاب صنعتی چهارم آموزش عالی ویژگی ها و مؤلفه های برنامه درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۹۲
پژوهش حاضر با هدف شناسایی ویژگی ها و مولفه های برنامه ی درسی آموزش عالی در عصر انقلاب صنعتی چهارم انجام شده است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی و روش آن سنتزپژوهی است. جامعه پژوهش شامل کلیه مقالات نگاشته شده به زبان انگلیسی در حوزه های برنامه درسی آموزش عالی درعصر انقلاب صنعتی چهارم در طی سال های 2016 تا 2021 بوده است. از 162 مقاله به دست آمده به روش هدفمند، 86 مقاله جهت تحلیل نهایی انتخاب شد. بر اساس یافته های پژوهش، آموزش عالی4.0 ، بازطراحی برنامه های درسی ، فناوری محوری، مهارت پروری، آموزش استم  به سوی استیم ، برنامه درسی جهانی با رویکرد بومی گرایی، یادگیری مادام العمر، رویکرد میان رشته ای، تربیت منابع انسانی شایسته، پیوند برنامه درسی و صنعت 4.0، شخصی سازی برنامه درسی و آموزش نوآورانه ویژگی ها و مولفه های برنامه درسی آموزش عالی در عصر انقلاب صنعتی چهارم می باشند. با توجه به نتایج این پژوهش به طور کلی می توان بیان نمود که برنامه های درسی در عصر انقلاب صنعتی چهارم نیازمند بازطراحی، بازنگری و ارزشیابی مداوم است.
۵۸۸.

طراحی الگوی مطلوب یادگیری ترکیبی در دانشگاه پیام نور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش و ارزشیابی سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۸ 33 - 66

کلیدواژه‌ها: آموزش ترکیبی طراحی الگو آموزش ترکیبی آموزش عالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۸۸
پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی آموزش ترکیبی در دانشگاه پیام نور انجام پذیرفته است. بر این اساس رویکرد پژوهش، از نوع کیفی به شیوه تحلیل محتوای کیفی و از نوع عرفی استفاده شده است، بدین منظور برای بررسی پیشینه پژوهش و جمع آوری داده های متناسب با هدف پژوهش از منابع موجود در پایان نامه ها، کتابخانه، طرح های پژوهشی و مقالات موجود در پایگاه های اطلاعات داخل و خارج کشور استفاده شد. روند پژوهش ابتدا با مصاحبه متخصصان حوزه آموزش، برنامه ریزی و آموزش ترکیبی آغاز شد بدین منظور 25 نفر در داخل و خارج از دانشگاه استفاده شد و در ادامه به بررسی مقالات، منابع و اسناد به ترتیب کل مطالعات مرتبط با کلید واژه ها شامل 89 مورد بدست آمد، پس از بررسی منابع 35 اثر نامرتبط حذف گردید، بنابر این در این پژوهش 54 منبع جهت بررسی انتخاب شد. پس از گردآوری داده ها، یافته ها و نتایج پژوهش ها به تفکیک استخراج و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج جهت پاسخگویی به سؤالات پژوهش در رابطه با الگوی مطلوب آموزش ترکیبی در دانشگاه پیام نور به شرح ذیل بدست آمد که شامل 6 مؤلفه و 37 شاخص می باشد که به ترتیب شامل عناصر آموزش ترکیبی 5 شاخص، ویژگی ها 7 شاخص، کیفیت 6 شاخص، نکات قوت 6 شاخص، موانع و چالش 7 شاخص، شرایط عملیاتی 6 شاخص تعیین گردید. فلذا استفاده از مدل ارائه شده در بهبود و اثر بخشی آموزش و یادگیری در دانشگاه پیام نور مؤثر خواهد بود.
۵۸۹.

سنخ شناسی و مقایسه وضع موجود محیط یادگیری مبتنی برتکنولوژی آموزشی در دروران کووید-19 (COVID-19) از دیدگاه اساتید و دانشجویان: مطالعه موردی دانشگاه فرهنگیان یزد

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال هشتم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 73 - 90

کلیدواژه‌ها: یادگیری الکترونیکی آموزش عالی دانشگاه فرهنگیان کووید-19 محیط تکنولوژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۸۶
هدف پژوهش حاضر سنخ شناسی و مقایسه وضعیت موجود محیط های یادگیری مبتنی برتکنولوژی آموزشی در دوران همه گیرکووید-19 از دیدگاه اساتید و دانشجویان: مطالعه موردی دانشگاه فرهنگیان یزد بود. پژوهش رویکردکیفی، روش مطالعه موردی است. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. نمونه جامعه آماری به صورت هدفمند 20 نفر از دانشجویان عضو انجمن فناوری اطلاعات و 10 نفر از اساتید دانشگاه فرهنگیان استان یزد انتخاب شدند. داده های حاصل از انجام مصاحبه در نرم افزار MAXQDA کدگذاری( باز و محوری) شد. کد های باز شامل 23 مفهوم از داده های دانشجویان و 36 مفهوم از داده های اساتید استخراج گردید. یافته های حاصله از پژوهش شامل 7 مقوله ی محوری استخراج شده از کد های باز، شامل 3 کدمحوری برگرفته از دیدگاه دانشجویان عبارتند از: پویایی و تعامل هوشمندانه در محیط یادگیری؛ افزایش شایستگی های فکری، انتقادی و رفتار یادگیرنده؛ ارتقاء کارکردهی شناختی و 4 مقوله، از دیدگاه اساتید، شمشیر دو لبه محیط تکنولوژی؛ صعودی- نزولی چالش های محیط تکنولوژی؛ باورهای ذهنی، تهدید- فرصت نسبت به محیط تکنولوژی؛ و افزایش شایستگی و صلاحیت های فکری، شناسایی شد. در راستای مقایسه این دو دیدگاه از پذیرش محیط یادگیری مبتنی بر تکنولوژی، درک دانشجویان از محیط به مثابه سکوی پیشرفت با رویکرد کنش ورزی بود در حالی که پذیرش اساتید خوش بینی محتاطانه و سازگار با شرایط ناپایدار با رویکرد محافظه کارانه درک می شود.
۵۹۰.

مدل سازی ساختاری تفسیری مؤلفه های سیاست گذاری مبتنی بر شواهد در سیستم آموزش عالی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ ۱۳۹-۱۰۰

کلیدواژه‌ها: مدل سازی ساختاری تفسیری سیاست گذاری سیاست گذاری مبتنی بر شواهد آموزش عالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۲۷۶
در عصر حاضر برخورداری از سیستم آموزش عالی به عنوان پاشنه آشیل توسعه همه جانبه و پویایی آن، ابزاری برای مقابله با بحران های پیش رو و متضمن برآورده سازی نیازهای جوامع به شمار می آیند. به طوری که دارا بودن این امتیاز معیاری برای سنجش پیشرفت و توسعه در کشورهای گوناگون و ابزاری قدرتمند در تمایز کشورها از دریچه توسعه یافتگی و یا عقب ماندگی است. بنابراین بهره گیری از رویکردی نوین، کارا و اثربخش در سیاست گذاری آموزش عالی که از شواهدی همچون شواهد کیفی، کمی، توصیفی، تجربی و شواهد موجود حاصل از پژوهش های هم سنخ بهره بگیرد، ضرورت استفاده از رویکرد سیاست گذاری مبتنی بر شواهد در کشور را حیاتی می سازد. به همین منظور هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل سیاست گذاری مبتنی بر شواهد برای نظام آموزش عالی ایران با استفاده از تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری می باشد. ازاین رو با استفاده از داده های جمع آوری شده از پرسشنامه توزیع شده در بین 20 نفر از اعضای کمیسیون آموزش عالی مجلس، مدیران ارشد، کارشناسان، و خبرگان وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و روسا و مدیران دانشگاه های جامع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، که به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. سطح بندی و اثر متقابل مؤلفه های سیاست گذاری مبتنی بر شواهد در سیستم آموزش عالی کشور تعیین گردید.
۵۹۱.

تحلیل پراکندگی رشته ها و شرایط پذیرش پذیرفته شدگان دوره دکتری آموزش عالی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ ۴۳-۲۴

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی پذیرفته شدگان شرایط پذیرش رشته ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۳۳
دانشگاه های ایران از ابتدای تعریف دوره دکتری آموزش عالی، تعداد دانشجویانی با رشته های مختلف در مقاطع قبلی پذیرفته اند. هدف از این پژوهش، تحلیل وضع موجود رشته آموزش عالی در ایران از نظر تعداد پذیرفته شدگان در دانشگاه های مختلف و همچنین تحلیل پراکندگی رشته مقاطع قبلی پذیرفته شدگان آموزش عالی است. همچنین پیشنهادهایی به عنوان پیش شرط یا شرایط پذیرش در دوره دکتری آموزش عالی با توجه به تجربه های بین المللی ارائه می گردد. پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به روش تحلیل مضامین و انباشت نگاشتی از طریق سند کاوی و استفاده از طرح پژوهش غیرآزمایشی تدوین شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه پذیرفته شدگان دانشگاه های سراسری دوره دکتری آموزش عالی از سال 90 تا 98 بودند. جهت پیشنهاد پیش شرط یا شرایط پذیرش در دوره دکتری آموزش عالی از روش پژوهش مطالعه تطبیقی استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش تعداد پذیرفته شدگان دوره دکتری آموزش عالی از سال 90 تا 94 روندی افزایشی داشته و از سال 95 روند افزایشی آن متوقف و تقریباً ثابت مانده است و از سال 97 همگام با روند کلی کاهش ظرفیت پذیرش دوره دکتری، کاهش یافته است. دانشگاه شهید بهشتی و علامه طباطبایی (46% از کل پذیرفته شدگان) بیشترین و دانشگاه اصفهان کمترین سهم (2%) را در پذیرش دانشجوی دکتری این دوره داشته اند. گروه علوم تربیتی و دبیری و آموزش، زبان های خارجی، مهندسی، علوم پزشکی و مدیریت و علوم اقتصادی بیشترین و رشته های علوم اجتماعی، روانشناسی، هنر و معارف نیز کمترین سهم را در رشته مقاطع قبلی پذیرفته شدگان دارند. تعریف حوزه پژوهشی مرتبط با حوزه تخصصی مقاطع قبلی پذیرفته شدگان، 3 تا 5 سال تجربه فعالیت حرفه ای، پژوهشی، تدریس، ارزشیابی یا مدیریت در حوزه آموزش عالی، توصیه نامه از اعضای هیئت علمی و ... به عنوان شرایط و پیش نیازهای پذیرش در دوره دکتری پیشنهاد شدند.
۵۹۲.

معرفی کتاب: کیفیت در آموزش عالی،محمد یمنی دوزی سرخابی، انتشارات سمت، چاپ سوم، 1397(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ ۱۲۲-۱۲۰

کلیدواژه‌ها: کیفیت آموزش عالی دانشگاه محمد یمنی دوزی سرخابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۱۵
کتاب کیفیت در آموزش عالی اثر آقای دکتر محمد یمنی دوزی سرخابی استاد دانشگاه شهید بهشتی است. این کتاب در سال 1391 توسط انتشارات سمت منتشرشده و در سال 1397 به چاپ سوم رسیده است. در مطالعه کتاب، یکی از نقاط برجسته ای که به ذهن متبادر می شود این است که نویسنده ایران را دوست می دارد و به عنوان یک استاد و معلم دانشگاه، آموزش عالی را یکی از مهم ترین عناصر پیشرفت و توسعه متوازن و همه جانبه کشور می داند و ازاین روست که بر موضوع «کیفیت در آموزش عالی» تأکید می کند. نویسنده ارائه مفهوم «کیفیت» در مقابل «کمیت» را ساده اندیشی می داند و با اشاره به مفهوم پیچیده و متنوع و مبهم دانشگاه و اکوسیستم آن، تأکید می کند که پدیده های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی و ... در دانشگاه ها در چنین میدان پیچیده ای زاده می شوند و بنابراین ابزارهای تعیین کیفیت در آموزش عالی، بدون توجه به این میدان، به شناختی سطحی از آموزش عالی دست می دهد و توهمی از «شناخت قطعی» به وجود می آورد. از مشخصه های کتاب، توجه نویسنده به فهم دانشگاه و فرهنگ دانشگاهی و شناخت مفاهیم برای نیل به مفهوم کیفیت است که در این مسیر، شناخت و نقد و آزاداندیشی را هم موردتوجه قرار می دهد. برای همین است که در مقدمه مفصل و خواندنی کتاب، چیستی و مفهوم پداگوژی مطرح و ویژگی های آن برشمرده می شود و میدان و ابعاد پداگوژی دانشگاهی تبیین و بر تفکر پداگوژیکِ همه کنشگران دانشگاه تأکید می شود.
۵۹۳.

آسیب شناسی نظام تأمین منابع انسانی در آموزش عالی: تدوین و اعتبارسنجی یک الگو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ ۶۴-۳۹

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی آسیب شناسی تأمین منابع انسانی آموزش عالی دانشگاه ها نظام تأمین منابع انسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۲۳۳
نظام آموزش عالی به عنوان یکی از مهم ترین ارکان هر جامعه برای توسعه و پیشرفت شناخته می شود. هدف اصلی این پژوهش، آسیب شناسی نظام تأمین منابع انسانی در آموزش عالی و تدوین و اعتباریابی الگویی برای آن بود. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و توسعه ای و از نظر شیوه گردآوری داده ها، ترکیبی اکتشافی متوالی و از نوع الگوسازی بوده که با استفاده از روش همسوسازی داده های چندگانه در سه مرحله، چارچوب نظری اولیه تدوین و در قالب یک الگو اعتباریابی شد. برای شناسایی آسیب ها، در مرحله اول با استفاده از روش مضمونیانی 15 مطالعه صورت گرفته در این حوزه در پایگاه های علمی معتبر با رویکرد هدفمند و با بهره از مراحل پنج گانه آرکسی و اومالی (2005) بررسی و تحلیل گردید. در مرحله دوم با بهره گیری از مطالعه موردی کیفی، دیدگاه ها و تجارب 12 نفر از خبرگان، مدیران و کارشناسان با رویکرد هدفمند و معیار اشباع نظری از طریق مصاحبه نیمه ساختمند مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون، داده ها تحلیل شدند. در مرحله سوم با استفاده از روش پیمایشی، ابعاد و مؤلفه های استخراج شده از طریق پرسشنامه محقق ساخته از دیدگاه 98 نفر از مدیران و کارشناسان منابع انسانی دانشگاه های دولتی زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تهران بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای نسبی بررسی شد. جهت تحلیل داده های به دست آمده، برای اعتباریابی چهارچوب تدوین شده از تحلیل حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم افزار اسمارت. پی. ال. اس استفاده شد. در نتیجه کدگذاری داده های حاصل از تحلیل اسناد و مصاحبه 213 کد، 33 مؤلفه و 14 بعد؛ طراحی و تجزیه وتحلیل مشاغل، برنامه ریزی نیروی انسانی، کارمندیابی، انتخاب، انتصاب، آشناسازی و آگاهی بخشی، فناوری، سیستمی، ساختار و منابع، قوانین و مقررات استقلال دانشگاهی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی استخراج شد. متغیرهای برنامه ریزی منابع انسانی، انتخاب منابع انسانی و طراحی و تجزیه وتحلیل مشاغل به ترتیب (با ضریب تعیین 83/0، 79/0، 79/0) بیشترین تبیین و عوامل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به ترتیب (با ضریب تعیین، 41/0، 49/0، 51/0) کمترین تبیین را از الگوی استخراج شده نشان دادند. الگوی تدوین شده می تواند چهارچوب مناسبی برای بررسی، آسیب شناسی و بهبود نظام تأمین منابع انسانی دانشگاه ها توسط نهادهای عالی سیاست گذاری در آموزش عالی کشور باشد.
۵۹۴.

مراحل اجرا و تحقق حکمرانی مشارکتی در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت بهبود و تحول پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۰۵ 103 - 135

کلیدواژه‌ها: مشارکت حکمرانی حکمرانی مشارکتی آموزش عالی حکمرانی آموزش عالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۶۲
حکمرانی مشارکتی در آموزش عالی یکی از رویکردهایی است که با تمرکز با مشارکت و درگیرسازی تمامی ذی نفعان در امور ناظر به اداره مؤسسه آکادمیک ارائه شده است. این پژوهش باهدف اکتشاف مؤلفه های مراحل اجرا و تحقق حکمرانی مشارکتی در مؤسسات آموزش عالی انجام شده است. پژوهش حاضر کیفی بوده و در پارادایم تفسیرگرایی و از دیدگاه هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر زمان پژوهش مقطعی است. روش تجزیه وتحلیل داده ها تحلیل مضمون بوده و مشارکت کنندگان در آن اساتید و متخصصان حوزه حکمرانی و آموزش عالی بوده اند که به صورت هدفمند انتخاب شده و بعد از اشباع نظری به تعداد 14 نفر رسیدند. گردآوری داده ها نیز از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد، باتوجه به کدگذاری صورت گرفته و مقوله های احصا شده، می توان برای مراحل اجرا و تحقق حکمرانی مشارکتی در مؤسسات آموزش عالی چهار مرحله را متصور شد: 1- مرحله آگاهی و آگاه سازی.2- ارزیابی.3- بهبود.4- مراقبت و نگهداری است. نتایج نشان می دهد که تحقق حکمرانی مشارکتی باتوجه به شرایط کنونی مؤسسات آموزش عالی و مفادی که این سبک از حکمرانی در جهت ارتقا کارایی و اثربخشی آن ها به همراه دارد، گامی مهم در جهت افزایش موفقیت آموزش عالی کشور خواهد بود.
۵۹۵.

ارائه الگوی ساختاری - تفسیری رهبری زیبایی شناختی در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رفتار سازمانی سال یازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 123 - 152

کلیدواژه‌ها: رهبری زیبایی شناختی آموزش عالی طرح تحقیق آمیخته اکتشافی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۳۵۸
رهبری زیبایی شناختی رویکردی مبتنی بر ادارکات احساسی و دانش ضمنی است که از طریق نفوذ احساسی در کارکنان آنها را با خود همراه می سازد. رهبری زیبایی شناختی سبک مناسب برای دانشگاه های پیشرو در هزاره سوم است. نظر به اهمیت موضوع در این پژوهش کوشش شد تا الگویی برای رهبری زیبایی شناختی در آموزش عالی کشور فراهم شود. پژوهش حاضر از منظر فلسفی مبتنی بر پارادایم تفسیری انجام شد. همچنین از نظر هدف یک پژوهش کاربردی-توسعه ای و از منظر شیوه گردآوری داده ها یک پژوهش توصیفی با روش پیمایشی مقطعی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه خبرگان دانشگاه های دولتی بوده که با روش گلوله برفی، نمونه گیری هدفمند انجام شد و با 13 نفر به اشباع نظری حاصل گردید. مقوله های زیربنایی الگوی رهبری زیبایی شناختی با روش تحلیل مضمون شناسایی و روابط مقوله های زیربنایی الگوی رهبری زیبایی شناختی با روش ساختاری-تفسیری تعیین گردید. برای انجام تحلیل مضمون از نرم افزار MaxQDA 20 استفاده شد و محاسبات مدلسازی ساختاری-تفسیری با نرم افزار MicMac انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد «رهبری ذهن و احساسات»، «موانع رهبری آموزشی زیباشناسانه» و «راهبرد رهبری آموزشی زیباشناسانه» بیشترین تأثیر را در رهبری زیبایی شناختی داشت. این عناصر بر «جو حاکم در دانشگاه» اثرگذار بودند. جو حاکم در دانشگاه نیز بر «ظرفیت های فردی» و «ظرفیت های سازمانی» اثرگذار بود. به همین ترتیب این عوامل بر «دیدگاه معنوی و بینش زیبا» و «رفتار آموزشی زیبا» تاثیر گذاشتند. در نهایت افزایش «آراستگی دانشگاه» به «دانشگاه زیبا» منتهی گردید.
۵۹۶.

شناسایی و اولویت بندی گزینه های تأمین مالی دانشگاهها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت در دانشگاه اسلامی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 201 - 218
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۲۸۱
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی کاراترین شیوه های تأمین مالی در بخش آموزش عالی دانشگاه قم انجام شد. به همین منظور، مطالعات تطبیقی بر الگوهای تأمین مالی دانشگاههای برتر جهان برای شناخت و بهره مندی از تجارب آنان صورت گرفت. روش: با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات مرتبط با آن، به مرور پیشینه پرداخته شد. پس از آن، طی مصاحبه ای با خبرگان و مسئولان دانشگاه قم، به بررسی گزینه های مالی پرداخته شد و در نهایت، با غربال گزینه های تأمین مالی با استفاده از آزمون بینم، تکنیک آنتروپی شانون و تعیین اولویت گزینه های تأمین مالی با استفاده از روش کداس، پیشنهاد مناسب به منظور بهبود روش تأمین مالی دانشگاه قم ارائه شد. یافته ها: عمده روشهایی که دانشگاههای برتر جهان برای تأمین مالی خود به کار می برند، از چهار منبع اصلیِ کمکهای مالی دولتی، پرداختی های دانشجویان، درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری و ارائه و فروش خدمات و محصولات و کمکهای مالی و موقوفات است. نتیجه گیری: اولویتهای گزینه های مالی پیشنهادی در حوزه آموزش، افزایش جذب دانشجویان شهریه پرداز غیر ایرانی؛ در حوزه پژوهش، جذب پروژه های پژوهشی صنعت و جامعه توسط اعضای هیئت علمی؛ در حوزه امکانات و فضاهای کالبدی دانشگاه، استفاده از ظرفیتهای سالنهای اجتماعات و آمفی تئاترهای دانشگاه؛ در حوزه خیّرین و وقف، گسترش و تنوع بخشی دارایی های موقوفه دانشگاه و در حوزه بودجه و برنامه ریزی، استفاده حداکثری از ظرفیتهای قانونی در تبصره های بودجه تعیین شدند.
۵۹۷.

تدوین الگوی دانشگاه سبز پایدار برای آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۱۶ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۷ 105 - 118

کلیدواژه‌ها: دانشگاه سبز پایدار آموزش عالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۸۳
هدف پژوهش حاضر تدوین الگوی دانشگاه سبز پایدار برای آموزش عالی بود که با رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی انجام شد. جامعه آماری، متخصصان و اساتید دانشگاه های سراسری کشور در حوزه دانشگاه سبز در سال 1400 بودند که 10 نفر طبق اصل اشباع نظری با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نمیه ساختاریافته و بررسی اسناد موجود در این زمینه بود. داده های به دست آمده با استفاده از روش بازخورد مشارکت کننده اعتباریابی شدند و روایی داده ها با استفاده از معیار کیفیت (مؤثق بودن) سنجیده و مورد تأیید قرار گرفت. داده ها با روش تحلیل مضمون تحلیل شدند. نتیجه تحلیل داده ها منجر به شناسایی 174 مضمون پایه، 40 مضمون سازمان دهنده در زمینه دانشگاه سبز پایدار گردید که در قالب 7 مضمون فراگیر به شرح 1. مدیریت منابع سبز پایدار، 2. مدیریت سبز پایدار دانشگاه، 3. امور آموزشی سبز پایدار، 4. امور سبز پژوهشی پایدار، 5. نظام مدیریت زیست محیطی فضای دانشگاه، 6. مدیریت منابع انسانی سبز پایدار، 7. فرهنگ سازی سبز پایدار سازمان دهی شدند. در نهایت با استفاده از یافته های پژوهش، مدلی تحت عنوان دانشگاه سبز پایدار برای آموزش عالی ارائه گردید. امید می رود الگوی تدوین شده به توسعه آموزش عالی در جهت سبز شدن دانشگاه ها و پایداری اقتدار علمی کشور کمک کند.
۵۹۸.

بررسی ابعاد تضمین کیفیت و رتبه بندی دانشگاهی در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۸ 127 - 148

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی تضمین کیفیت آموزش عالی رتبه بندی دانشگاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۲۸۹
امروزه، آموزش عالی به عنوان پیشران اصلی علم و فنّاوری در پیشبرد اهداف کشور ها به منظور رشد و توسعه همه جانبه و پایدار نقش مهمی ایفا می کند. از جمله چالش های آموزش عالی می توان به مواردی چون «تضمین کیفیت» و «رتبه بندی دانشگاهی» در آموزش عالی اشاره کرد که بر اجرای آنها به صورت توأمان در اسناد بالادستی تصریح شده اما اشاره ای به تفاوت های آنها نشده است. لذا، بررسی ابعاد و ویژگی های هر کدام از این دو رویکرد ارزیابی کیفیت آموزش عالی برای فراهم آوردن الزامات اجرای آنها ضروری به نظر می رسد. هدف این پژوهش پاسخ دادن به این پرسش است که این دو رویکرد ارزیابی در منابع موجود، چه تفاوت هایی دارند. بدین ترتیب، جامعه آماری پژوهش، کلیه متون مرتبط با ابعاد و ویژگی های تضمین کیفیت و رتبه بندی دانشگاهی در آموزش عالی در نظر گرفته و نمونه گیری به صورت هدفمند برای پاسخگویی به سؤال پژوهش انجام شد. سپس، با اتخاذ رویکرد کیفی و استفاده از روش پژوهش اسنادی به بررسی منابع تا زمان رسیدن به اشباع نظری پرداخته شد. یافته ها حاکی از آن بود که در «تضمین کیفیت» عمده ترین کارکرد، بهبود کیفیت و افزایش پاسخگویی است. شیوه ارزیابی به صورت ملاک محور و تکوینی و مخاطبان آن اغلب جامعه دانشگاهی اند. اما در «رتبه بندی دانشگاهی» اصلی ترین کارکرد، حکمرانی بر بخش آموزش عالی، شیوه ارزیابی به صورت مقایسه ای و پایانی و مخاطبان آن عموم مردم و جامعه دانشگاهی هستند. در پایان، با توجه به تفاوت های میان این دو، پیشنهادهایی به منظور اولویت بندی و نحوه اجرای دو شیوه مذکور ارائه شد.
۵۹۹.

الزامات فرآیند یاددهی- یادگیری مشارکتی در آموزش عالی مبتنی بر نیازها، علایق و مهارت ها- مورد مطالعه: دانشجویان مقطع کارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه درسی دوره دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 44 - 61

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی دانشجویان مقطع کارشناسی یاددهی - یادگیری مشارکتی ویژگی های نسل جدید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۲۶۶
پژوهش حاضر، با هدف شناسایی و تبیین بایسته های یاددهی- یادگیری مشارکتی، متناسب با نیازها، علایق و مهارت های دانشجویان دوره کارشناسی امروز، به روش آمیخته انجام شد. طرح پژوهش در بخش کیفی برمبنای تحلیل محتوا و در بخش کمی، توصیفی- پیمایشی است. مشارکت کنندگان در بخش کیفی شامل صاحب نظران در دو حوزه علوم تربیتی و علوم اجتماعی بودند که نمونه از بین آنها به صورت هدفمند و گلوله برفی تا حد اشباع اطلاعات ادامه یافت. جامعه ی آماری بخش کمی نیز شامل اعضای هیأت علمی و دانشجویان دوره ی کارشناسی از دانشکده های علوم تربیتی و علوم اجتماعیِ دو دانشگاه تهران و اصفهان بود که نمونه از بین آنها به روش سهمیه ای متناسب با حجم انتخاب شد. در بخش کیفی از ابزار مصاحبه ی نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از ابزار پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد. روایی محتوایی سؤالات پرسشنامه و مصاحبه براساس نظر هشت تن از متخصصان و پایایی پرسشنامه نیز از طریق آلفای کرونباخ با مقدار 93/0، مناسب برآورد شد. تحلیل یافته ها در بخش کیفی به روش تحلیل مضمون و در بخش کمی با استفاده از آما ر توصیفی- استنباطی انجام شد. براساس تحلیل یافته ها، هفت مؤلفه به عنوان مهمترین الزامات مورد شناسایی واقع شد که در میان آنها «تدارک فعالیت های درسی گروهی»، «تشکیل گروه های علمی مجازی» و «تنظیم چیدمان کلاسی چهره به چهره» در صدر قرار دارد. در نتیجه به مدرسان توصیه می گردد به منظور استفاده بهینه از فرصت های آموزشی، از به کارگیری آنها در تدریس غفلت نورزند.
۶۰۰.

بررسی شاخص های کیفیّت در آموزش عالی بر مبنای تحلیل شایستگی های کانونی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران ۱۳۸۷ تابستان شماره ۱ ۵۶-۳۱

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی شایستگی های کانونی کیفیت آموزش عالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۷
دانشگاه ها در طول عمر دراز خود، دارای کارکردهای گسترده ای بوده اند. تولید و انتقال دانش از عمده ترین این کارکردها هستند؛ لیکن در اثر تغییراتی که در نظام های اقتصادی و اجتماعی به طور عام و نظام تولید، انتقال و به کارگیری دانش به طور خاص، پدید آمده است، اعمال تغییراتی در نوع نگاه به دانشگاه و الزامات آموزشی آن لازم شده است. به علاوه، اکنون لازم است تا افرادی که در نظام های آموزش عالی تحصیل می کنند، از ویژگی هایی برخوردار باشند که در گذشته زیاد مورد توجّه نبوده بدین حد الزامی نبوده اند. این مقاله، ضمن بررسی تغییرات پدید آمده در نظام های اقتصادی و اجتماعی و پیامد های آن ها برای نظام آموزش عالی، فهرستی از ویژگی هایی که دانشجویان آموزش عالی در همه رشته ها باید دارا باشند ارائه کرده است و آن ها را شایستگی های کانونی می خواند. سپس به تحلیل این نکته پرداخته می شود که شاخص های کیفیّت آموزش عالی بر اساس متغیّرهای جمعیّت شناختی و آموزشی تا چه حد اعتبار دارد. میزان اعتبار این شاخص ها نیز بر اساس تکنیک تحلیل تمایز صورت گرفته است.