مطالب مرتبط با کلیدواژه

عمل

۴۱.

تبیین و بررسی حقیقت ایمان، ویژگی ها و پیامدهای آن در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نعمت الله بدخشان

منبع: معرفت کلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۴)

کلیدواژه‌ها: علم اعتقاد حقیقت ایمان تصدیق عمل التزام مراتب ایمان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۳۱ تعداد دانلود : ۹۴۷

بحث حقیقت ایمان و ویژگی ها و پیامدهای آن از محوری ترین مباحث دین شناسی است که تبیین و بررسی دقیق آن افزون بر اینکه می تواند در تصحیح دیدگاه های نظری و باورهای انسان تأثیر بسزایی داشته باشد، از جنبة عملی هم نقشی اساسی در اصلاح رفتارها و اعمال آدمی دارد. نوشتار حاضر می کوشد تا با استناد به آثار علّامه طباطبائی، به ویژه تفسیر المیزان، دیدگاه ایشان را دربارة این موضوع بررسی کند. در این بررسی ابتدا تعاریفی که ایشان از حقیقت ایمان ارائه کرده است، مختصراً تبیین می شوند و سپس عناصر مندرج در این تعاریف، تحت عناوینی کانون بحث و بررسی قرار می گیرند تا از این راه عناصر مندرج در ماهیت و ساختار ذاتی ایمان از منظر ایشان روشن شوند. پس از آن، برخی از ویژگی های ایمان مانند اختیاری بودن ایمان، مراتب و درجات ایمان، و افزایش و کاهش پذیری آن بررسی می شوند و سپس برخی از پیامدهای مهم ایمان، مانند ارتباط ایمان با عمل، ارتباط ایمان با اسلام و ارتباط آن با اخلاق از نظر ایشان کانون تبیین و بررسی قرار خواهند گرفت.

۴۲.

تأملی در شاکله ارزشیِ توسعه و تعالیِ نظر و عمل انسان (از منظر حکمت متعالیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حبیب الله دانش شهرکی حسین رمضانی

منبع: قبسات سال بیستم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۷۷

کلیدواژه‌ها: انسان نظر عمل جامعه ارزش توسعه و تعالی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۴ تعداد دانلود : ۵۱۰

مقاله حاضر به ابعاد محتوایی و ساختاریِ توسعه و تعالی نظر و عمل انسان از مجرایِ بسط ارزش های مدنی در جامعه توجه دارد. تحلیل و تبیین این موضوع در این مقاله، بر پایه قرائت حکمت متعالیه از منظومه حکمت و معرفت اسلامی استوار است. در آغاز، پس از تبیین ماهیت حیات اجتماعی، به این مسئله اساسی عطف نظر شده که ارزش های بنیادین هدایتگر حیات مدنی و توسعه و تعالی انسان در ساحت عمومی را تحت چگونه ساختاری می توان مقوله بندی کرد. ترتب سه نظام «نیازها»، «عمل کردها» و «پاداش ها» بر ابعاد طولیِ تعاملات انسان، یعنی انسان در نسبت با پروردگار متعال، خود، دیگری و خلقت الهی، ساختاری را فراهم آورده که بر اساس آن می توان ارزش های بنیادین را شناسایی و ارائه کرد. در ادامه، چگونگیِ اصطیاد مفهومیِ ارزش های بنیادینِ آمده در ساختار یادشده، در چارچوب منظومه معرفت دینی و حِکمی توضیح داده شده است. ازجمله مباحث مهم در این مقاله، تبیین ساختار سه سطحیِِ بسط و انتشار ارزش ها در ساحت اخلاق عمومی و فرهنگ است.

۴۳.

تبیین حقیقت عمل در قرآن با تکیه بر دیدگاه علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نصرت نیل ساز ناصر کولیوند

منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: نفس عمل حقیقت عمل ماهیت عمل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۸۳ تعداد دانلود : ۵۱۷

در یک نگاه کلّی به الفاظی نظیر عمل، فعل و... چنین به نظر می رسد که اختلاف معنایی چندانی بین این الفاظ وجود ندارد. اغلب برخی این الفاظ را به جای یکدیگر استعمال کرده اند و آن گونه که پیداست تفاوتی میان آن ها قائل نشده اند. از طرفی، برخی واژه شناسان و مفسران برای الفاظ مذکور تعاریفی ذکر کرده اند که بر اختلاف معنایی میان آن ها دلالت دارد. در این میان علامه طباطبایی مفسر و حکیم برجسته معاصر، بیشترین توجه را به کشف حقیقت معنایی عمل مبذول داشته اند. ایشان با استناد به آیات قرآن و روایاتِ دالّ بر گستره معنایی عمل، حقیقت این واژه را به نحو دقیقی تبیین کرده اند. از دیدگاه علامه، عمل هیئتی ملکوتی است که بر نفس مجرد نقش می بندد.

۴۴.

عوامل مساعدت کننده عمل در جهت استکمال نفس از دیدگاه ملاصدرا

نویسنده: فروغ السادات رحیم پور فرزانه هاشمی زنجیرانی

منبع: پژوهش های علوم انسانی نقش جهان دوره جدید سال اول پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: ملاصدرا عمل استکمال

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۷ تعداد دانلود : ۴۶۷

استکمال انسان در نوشتار حاضر بدین معنا است که به صورت تدریجی، با دو ابزار «علم» و «عمل» قوا و استعدادهای ویژه خویش را به فعلیت رساند ونفس او، که حقیقت اوست،در مراتب عالی وجود سیر نماید. در این میانْ شناخت عوامل زمینه ساز عمل اهمیت خاصّی دارد، چرا که مساعدت کنده عمل اند و از این روآگاهی ازآنها، جهت تقویتشان ضرورت دارد. در این مقاله پس از استقصا و دست یافتن به عوامل مساعدت کننده عمل که عبارتند از خواطر خیر،علم و معرفت، عشق به خدا،ایمان، ذکر و ... به تحلیل این عوامل و نحوه ی تأثیرگذاری آنها پرداخته خواهد شد. ملاصدرا، عمل، استکمال

۴۵.

تجارب دانشجومعلمان از نقش مربی در پیوند نظر و عمل در برنامه کارورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اعظم جمشیدی توانا محمدرضا امام جمعه علیرضا عصاره

منبع: نظریه و عمل در برنامه درسی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: عمل مربی تربیت معلم کارورزی دانشجومعلم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم تربیتی برنامه ریزی آموزشی بزرگسالان

تعداد بازدید : ۱۱۴۸ تعداد دانلود : ۹۱۲

معلمان آینده، دانشجومعلمان کنونی هستند که آموزش آنان به منظور معلمی در عرصه پیوند نظر و عمل، با تمرکز بر توسعه دانش معلمی در برنامه کارورزی به عنوان جز مهمی از برنامه تربیت معلم تدوین شده است. یکی از مولفه های اثرگذار در این برنامه پیش از خدمت در مدارس، مربی است که این پژوهش در صدد مطالعه آن است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی- پدیدارشناسی و با تمرکز بر چهار شرکت کننده، از میان 22 مورد مطالعه انجام شده است . همچنین مصاحبه نیمه ساختاری با مربیان آنان صورت گرفته است. داده ها از طریق کدگذاری و مقوله بندی اشتراس و کوربین تجزیه و تحلیل شده اند. تحلیل داده ها نشان از آن دارد که مربی، نقش را گاه به صورت مربی به عنوان مقلد، گاه به شکل شریک تجارب و گاه به شکل مجموعه ای از بازاندیشی ها نشان می دهد.

۴۶.

نقش ساختارهای ادبیِ آیات قرآن در اثبات نظریّة تجسّم اعمال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناصر کولیوند نصرت نیل ساز

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: عمل ساختار ادبی تعبیر تجسم اعمال تعابیر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۳ تعداد دانلود : ۷۴۷

نظریّة تجسّم اعمال که عهده دار تبیینِ کیفیّت و نحوة دریافت جزای اعمال در عالم آخرت است، حقیقت اعمال آدمی را به عنوان پاداش یا کیفر او در آن عالم معرّفی می کند. درگفته های بسیاری از عالمان و مفسّران افزون بر ادلّة عقلی، شواهد نقلی فراوانی برای اثبات این نظریّه به چشم می خورد. حدود 95 آیه از آیات قرآن به مسئلة تجسّم اعمال اشاره شده است. این آیات با توجّه به گوناگونی آنها در نوع ساختار ادبی به دسته های متعدّدی تقسیم می شوند. دسته ای از این آیات با تعبیرهای مختلف از جمله دیدن اعمال، حضور اعمال، آوردن اعمال، آزمودن عمل و غیره به صراحت بر تجسّم یافتن اعمال در عالم آخرت تأکید می کنند. دسته ای دیگر با ساختار نحوی خاص از جمله کاربرد استفهام انکاری و حصر، جزای اعمال در آخرت را عین اعمال معرّفی می کنند. دستة سوم از آیات با تصویرپردازی های متعدّد به صورت تشبیه یا تمثیل مانند تشبیه اعمال نیک مؤمنان به نور و اعمال کافران به سراب و تاریکی، ماهیّت درونی برخی از اعمال را به تصویر کشیده اند. این جستار به بررسی ساختارهای ادبی و تعابیری در آیات قرآن می پردازد که می تواند شاهدی بر نظریّة تجسّم اعمال باشد.

۴۷.

انتقال از ادراک به عمل: نقش یکپارچگی بینایی شنوایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسام رمضان زاده بهروز عبدلی علیرضا فارسی محمدعلی سنجری

منبع: رفتار حرکتی زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: ادراک عمل یادگیری حرکتی الگودهی یکپارچگی بینایی شنوایی سونیفیکیشن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۴۴۷

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر یکپارچگی بینایی شنوایی بر ادراک و بازتولید و نیز انتقال از ادراک به عمل انجام گرفت. بدین منظور، 30 آزمودنی در سه گروه بینایی، بینایی شنوایی (تک کانالی) و بینایی شنوایی (دوکانالی) قرار گرفتند. افراد در گروه بینایی، الگوی فرد ماهری را تماشا کردند و افراد در گروه های بینایی شنوایی، هم زمان با الگوی بینایی، سرعت زاویه ای مفصل آرنج (تک کانالی) و سرعت زاویه ای مفاصل آرنج و مچ (دو کانالی) را به صورت سونیفیکیشن دریافت نمودند. الگوی مورد نظر، پنج مرتبه ارائه گردید و افراد به 10 سؤال در ارتباط با جنبه های مختلف الگو پاسخ دادند و سپس، در آزمون های بازشناسی پارامتر و الگو شرکت کردند. برای مفاصل آرنج و مچ، چهار متغیر خطای حداکثر سرعت زاویه ای فلکشن، خطای حداکثر سرعت زاویه ای اکستنشن، خطای حداکثر دامنه حرکتی فلکشن و پارامتر زمان کلی شناسایی گردید. نتایج نشان می دهد که در متغیر درصد اطمینان پاسخ گویی و نه پاسخ به سؤالات، بین گروه های آزمایشی تفاوت معناداری وجود دارد (P=0.001). در مرحله بازتولید نیز در متغیرهای خطای حداکثر سرعت زاویه ای اکستنشن و پارامتر زمان کلی هر دو مفصل، بین گروه ها تفاوت معناداری به نفع گروه های دو حسی مشاهده می شود (P<0.05). به طور کلی، در این پژوهش اثر مثبت یکپارچگی بینایی شنوایی بر ادراک و بازتولید و نیز انتقال مثبت ادراک عمل، به ویژه برای گروه های دو حسی تأیید گردید. این نتایج با فرضیه تناسب حسی هم راستا است و بیان می کند که در تکلیف شوت جفت بسکتبال، به دلیل سازگاری های زمانی خاص، حس شنوایی نقش مثبتی را در ادراک بهتر الگوی سرعت زاویه ای ایفا می کند.

۴۸.

شیعیان واقعى؛ برخوردار از ملکات و فضایل ناب انسانى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدتقى مصباح یزدی

منبع: معرفت سال بیست و پنجم فروردین ۱۳۹۵ شماره ۲۲۰ «ویژه فلسفه»

کلیدواژه‌ها: عمل عمل صالح گناه فضایل فواضل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۹۶

این مقال، به شرح و تفسیر صفات مؤمنان و شیعیان در باب فضایل و ملکات اخلاقى مى پردازد. فضایل بیشتر درباره ملکات راسخ و صفات ثابت کاربرد دارد و فواضل به رفتارهاى اخلاقى مانند احسان به دیگران که هنوز به صورت ملکه راسخ درنیامده، اطلاق مى شود. فضایل از امور تشکیکى و داراى مراتب و درجات کمّى و کیفى هستند. براى تشخیص برترى و مرتبه کیفى و سنجش رفتار از نظر کیفیت، دو معیار و ملاک وجود دارد: یکى معرفت فردى است که آن عمل را انجام مى دهد. دوم اخلاص او، هرچه معرفت و اخلاص فرد بیشتر باشد، ارزش و کیفیت عمل فرد به مراتب فزونى مى یابد. از سوى دیگر، همین معرفت و اخلاص هم متلازم هم هستند. هرکس معرفتش بیشتر باشد، اخلاصش در عمل نیز بیشتر است.

۴۹.

انقلاب اسلامی و راهبرد عدم تعهدگرایی جهانی؛ از نظر تا عمل

نویسنده: محمدحسین جمشیدی

منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) عدم تعهدگرایی جهانی نظر عمل

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۷۷۴ تعداد دانلود : ۳۱۲

انقلاب اسلامی ایران با الهام از مکتب اسلام و جهان بینی و ارزش های اسلامی در ربع آخر سده بیستم میلادی با نفی نظام های فکری و سیاسی موجود به پیروزی رسید. لذا مهم ترین ویژگی آن عدم تعهدگرایی جهانی است که در این نوشتار متکی بر داده های کتابخانه ای و با رویکرد تحلیلی- نظری موردبررسی قرارگرفته است. یافته های تحقیق بیانگر این است که عدم تعهدگرایی جهانی در سیاست انقلاب اسلامی ایران، در اصل بی طرفی فعال و مثبت است که در عین نفی تعهد در برابر قدرت های مسلط، نوعی ائتلاف و پیوستگی جهانی را برای جلوگیری از بحران های بین المللی و مبارزه با ستم و سلطه می رساند. بر همین اساس اصول عدم تعهدگرایی جهانی انقلاب اسلامی در بعد نظری شامل نفی سیاست های سلطه محور، استقلال، خودکفایی، سیاست نه شرقی - نه غربی، تعهد در برابر جوامع برابر و هم آرمان و استکبارستیزی است که طول دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در عمل در قالب پیروزی انقلاب اسلامی، صدور ارزش های انقلابی، حضور فعال در جنبش عدم تعهد، حمایت از حرکت های آزادی بخش، مقابله با استکبار جهانی، اسرائیل ستیزی، نقش فعال در تحولات منطقه ای و حمایت از مستضعفان، نفی سلطه طلبی و رد تعهد در برابر غرب و عوامل آن تحقق یافته است.

۵۰.

مؤلفه های کنش از منظر قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: فاضل حسامی محمد رفیق

منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 107 - 130

کلیدواژه‌ها: مؤلفه کنش کنش گر عمل قرآن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۱۱۰۱ تعداد دانلود : ۵۹۶

هر کُنشی دارای مؤلفه های متفاوت است که شناخت آنها مهم تر از انجام کُنش است. در واقع ارزش کُنش، ارتباط مستقیمی با شناخت مؤلفه های آن دارد. مؤلفه ها؛ یعنی عناصری که کُنش از آن ها شکل می گیرد. بعضی از مؤلفه ها «پیشاکُنش»، بعضی «حینِ کُنش»، و برخی «پساکُنش» می باشند. این نوشتار در صدد آن است که مؤلفه های «حین کُنش» را با روش استقرائی- تفسیری و توصیفی - تحلیلی در قرآن کریم از منظر مطالعات اجتماعی مورد بررسی قرار داده و به این پرسش، پاسخ دهد که «از منظر قرآن کریم کُنش از چه مؤلفه هایی تشکیل می شود؟». با مرور آیات شریفه می توان اذعان داشت که دامنه مفهومی کُنش در قرآن کریم عبارتند از: «کسب»، «صنع»، «فعل»، «عمل»، «حسن» و «سوء». بررسی آیات نشان می دهد که قرآن کریم تقریبا بیست مرحله «حین کُنش» را بیان کرده است؛ از قبیل: احساس نیاز، تصور، سنجش، مقایسه، مشورت، شوق، گزینش، خواستن، تصدیق، نیّت، دلیل و علت، اراده، تصمیم نهائی، عَزم، توکل، تدبیر، اقدام، سعی، انجام، صبر و استقامت. برای تعیین مؤلفه ها، مکانیسم، ترتیب، شدّت و ضعف مؤلفه های یک کنش، اول باید نوع کنش مشخص شود؛ چون لازم نیست هر کُنش همه این مؤلفه ها را دارا باشد. تقسیم مؤلفه به سه قسم و استخراج حداکثر مراحل برای کُنش از نوآوری های تحقیق می باشد.

۵۱.

موانع عمل در فرآیند استکمال انسان از دیدگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فروغ السادات رحیم پور صادق خوشخو فرزانه سادات هاشمی

منبع: انسان پژوهی دینی سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰ 145 - 162

کلیدواژه‌ها: ملاصدرا نفس عمل استکمال موانع

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۴۲۸

استکمال انسان از دیدگاه فلاسفه امری پذیرفته شده است. نفس انسان دارای دو ساحت عالی و سافل است. انسان با دو ابزار علم و عمل می تواند در جهت عالی نفس سیر کرده، مراحل استکمال را طی کند یا از کمال فاصله بگیرد و جهت سافل وجودش را تقویت کند. نوشتار حاضر موانعی را بررسی می کند که بر سر راه عمل استکمال بخش قرار می گیرند و سیر انسان در مسیر سعادت و غایت حقیقی را، که همان قرب خدا و مقام خلیفهاللهی است، با مشکل مواجه می کنند. بررسی موانع عمل از آن روی مهم است که شناخت آنها انسان را یاری می کند تا ضمن دوری از آنها به سمت عواملی سوق یابد که در استکمال وی مؤثرند. در این مقاله، پس از استقصاء و دست یافتن به این موانع در آثار ملاصدرا، همچون حب دنیا، شیطان و اولیایش، تقلید، جهل و عقاید باطل، بی ایمانی، ضعف ایمان و ... ، به تحلیل این موانع و نحوه تأثیرگذاری آنها بر استکمال انسان پرداخته شده است.

۵۲.

تأثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفت در فلسفه فارابی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مهدی عباس زاده

منبع: پژوهش های عقلی نوین سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵ 55 - 75

کلیدواژه‌ها: فارابی عوامل غیرمعرفتی عمل معرفت شهود

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق

تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۶۸۸

بحث از عوامل غیرمعرفتی مؤثر بر معرفت، از مباحث جدید معرفت شناسی است. این عوامل، اموری هستند که با وجود اینکه نظری، شناختی و معرفتی به شمار نمی آیند، اما در شکل گیری و گسترش یا در فروپاشی و فروکاهش برخی از معارف انسانی مؤثراند. در مشائیان مسلمان، التزام به عقل گرایی باعث شده است توجه به این عوامل قدری کم رنگ شود، اما در این میان، فارابی دارای وضعیتی خاص است. او در آثار و رساله های خویش تا حدی به این عوامل توجه داشته، لیکن اگر فصوص الحکم را نیز بدانها بیافزاییم و آن را جزء آثار فارابی بدانیم، این مبحث در کانون توجه او قرار خواهد گرفت، چه او در این رساله طرحی از معرفت شهودی پایه ریزی می کند که مستقیماً تحت تأثیر عوامل غیرمعرفتی و به ویژه اعمال فردی انسان است. مدعای نوشتار حاضر این است که در فلسفه فارابی، اجتماع انسانی و نیز افعال و کنش های فردی به مثابه عوامل غیرمعرفتی بر معرفت انسان مؤثراند و با توجه به نسبت وثیق عمل و نظر، این تأثیرگذاری طی فرآیندی انجام می گیرد که دارای پنج ویژگی اساسی است.

۵۳.

رابطه باور و عمل دینی: دیدگاه جان کاتینگهام با تأکید بر نظر پاسکال درباره تقدم عمل دینی بر باور دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی غفوریان امیرعباس علیزمانی

منبع: فلسفه دین سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 273 - 285

کلیدواژه‌ها: پاسکال تحول درونی خداباوری دین عاطفه عمل کاتینگهام

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۹۲۴ تعداد دانلود : ۳۵۴

کاتینگهام به پیروی از پاسکال معتقد است که دین به سبب آنکه از موجودی متعالی سخن می گوید که فراتر از درک و فهم عقلانی بشر بوده و بالطبع به دلیل استفاده از زبانی که آکنده از نماد، تمثیل، استعاره و حکایت است، اساساً امکان ندارد مورد تحلیل عقلانی واقع شود. به این ترتیب، اثبات یا انکار وجود خداوند از طریق صرفاً استدلال عقلانی ناممکن است. با وجود این، کاتینگهام از آنجا که با الهام از پاسکال، درکی عملی از دین دارد و دین را چیزی بیش از آموزه های نظری - عقیدتی می داند، از استدلالی عملی برای نشان دادن معقولیت باور به خداوند و نه برای اثبات وجود او استفاده می کند. از آنجا که آدمی با نظرورزی قادر به فهم خداوند نیست، راه مواجهه با خداوند نه نظری بلکه عملی است؛ با به کارگیری احساسات و عواطف و درگیری عملی با آموزه ها و باورهای دینی، می توان معقولیت باورهای دینی را دریافت و حضور خداوند در زندگی را حس کرد. بر این اساس، تغییر و تحول درونی منوط بر به کار بستن اعمال و ورزه های مورد توصیه ادیان و سنت های معنوی است.

۵۴.

الگوی ساختاریِ توسعه نظام دانش و دلالت های آن از منظر قرآن کریم در چارچوب مبانی حکمت متعالیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: حسین رمضانی حسین آباد

منبع: ذهن زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷۲ 113 - 146

کلیدواژه‌ها: توسعه نظر عمل دانش علوم حکمت متعالیه قرآن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق

تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۲۳۹

توسعه در وجه انضمامیِ خود، تابعِ بسط و تعالیِ نظر و عمل به نحو توأمان است. به همین وزان، توسعه در واقعیت اجتماعی، نسبتی متقابل با توسعه نظام دانش و علوم دارد. اینکه سنخ دانش و علوم چگونه و بر مبنای چه الگوی ساختاری و ارزشی ای بسط یابد، متأثر از مبانی معرفتی حاکم بر نگرش فردی و جمعی پدیدآورندگان علوم و نیز تجارب ایشان است. این، بدان معناست که نحوه توسعه دانش و علوم، گرانبار از پیش فرض هایی است که خواه ناخواه با پذیرش یک الگوی ساختاری، تسری و امتداد می یابند؛ ازاین رو هر دستگاه معرفتی بایسته است مبتنی بر مبانیِ خود، الگوی توسعه منظومه دانش و علوم را شناسایی نموده، رهیافتی روش شناختی نسبت به توسعه دانش و علوم داشته باشد. مقاله حاضر از منظر این ضرورت، با استفاده از مبانی حکمت متعالیه، به تأمل در الگوی ساختاریِ توسعه نظام دانش و علوم بر مبنای دلالت های آیات قرآن کریم پرداخته است. هدف این مقاله، ترسیم یک الگوی عام طبقه بندی دانش نیست، بلکه آن است که بتواند با شناساییِ مبادی معرفت، در نظام روابط انسان از منظر دلالت آیات قرآن کریم، نحوه بسط دانش و علوم را شناسایی و تبیین نماید.

۵۵.

بررسی ارتباط علم (نظر) و عمل در حکمت اشراق سهروردی بر اساس مدل فلسفه به مثابه روش زندگی پی یر آدو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا رستاخیز قصرالدشتی امیرعباس علیزمانی

منبع: پژوهش های فلسفی - کلامی سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۷۴) 68 - 89

کلیدواژه‌ها: پی یر آدو فلسفه به مثابه روش زندگی فلسفه باستان حکمت اشراق گفتارِ فلسفی نظر عمل

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق

تعداد بازدید : ۷۹۸ تعداد دانلود : ۴۹۵

پی یر آدو (1922-2010م) فیلسوفِ فرانسوی معاصر ، با ارائه مدلِ فلسفه به مثابه روشِ زندگی که حاصل سال ها پژوهش او در زمینه فلسفه باستان است ، پویایی و حیاتِ حقیقی فلسفه را در زندگیِ روزمره فیلسوف نشان می دهد. در این مقاله با استفاده از این مدلِ فلسفی(فلسفه به مثابه روشِ زندگی) به بررسی رابطه علم (نظر) و عمل در حکمتِ اشراق خواهیم پرداخت. یکی از عناصر مهم در این مدلِ، گفتارِ فلسفی است. ارزشِ گفتار (فلسفه نظری) در مکاتب فلسفی ، از نظرِ آدو در خدمتی است که به بهبود کیفیت زندگی و عملکرد و رفتارِ انسان می کند. سهروردی نیز به اهمیت حکمتِ نظری(بحثی) به عنوان مقدمه و راهنما در برگزیدن شیوه زندگی اشراقی تأکید می کند. به همین دلیل در این مقاله ابتدا به بررسی جایگاهِ گفتار (نظریه های فلسفی) در مکاتب فلسفیِ دورانِ باستان - با استفاده از مدلِ فلسفه به مثابه روشِ زندگی - می پردازیم تا تصویری واضح از ارتباط میانِ گفتار (نظر) و عمل در مکاتب فلسفی ارائه دهیم و در نهایت ، بتوانیم دیدگاه آدو را نسبت به ارتباطِ میان گفتار (نظر) و عمل نشان دهیم. در پایان به بررسی اهمیتِ گفتار (نظر- حکمت بحثی) در حکمتِ اشراق سهروردی و کاربرد آن - به عنوان مقدمه ای ضروری برای ورود و انتخاب ِزندگیِ اشراقی و هدایت سالکِ اشراقی در مسیر زندگی و درکِ حکمتِ عملی و کسب آن - خواهیم پرداخت.

۵۶.

ضعف اراده- آکراسیا؛ چالشی معاصر درباره معنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود مقدسی

منبع: شناخت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۷۶

کلیدواژه‌ها: ضعف اراده آکراسیا تصمیم داوری بهتر عمل هولتون ملی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق

تعداد بازدید : ۸۹۴ تعداد دانلود : ۷۳۸

در ادبیات فلسفی معاصر، عمل عامدانه و آزادانه فرد برخلاف داوری بهترش همزمان با عناوین آکراسیا و ضعف اراده شناخته می شود و بحث ها در این حوزه بر سر امکان و تبیین چنین عملی است. اما ریچارد هولتون مدّعی است فیلسوفان در یکی دانستن آکراسیا و ضعف اراده مرتکب خطا شده اند. به عقیده او کاربران معمول زبان، ضعف اراده را وصف تغییر ناموجّه تصمیم فرد می دانند و تعبیر «عمل خلاف داوری بهتر فرد» معنای مفهوم برساخته فیلسوفان یعنی آکراسیا است. به همین دلیل او معتقد است پیش فرضی نادرست در بحث های درباره ضعف اراده وجود دارد. آلفرد ملی کوشید با توسل به روش های فلسفه های تجربی نشان دهد عقل سلیم مدعای هولتون را تأیید نمی کند. نقد او با پاسخ هولتون و مِی همراه بود. در این مقاله می کوشیم ضمن بازخوانی بحث های دامنه دار انجام شده درباره این موضوع نشان دهیم چرا هولتون چنین مدّعایی را مطرح می کند، چرا این بحث به فلسفه تجربی کشیده شده است و لوازم طرح بحث در چنین فضایی کدام است؟ و در پایان پس از ارزیابی دیدگاه های معرفی شده، تعریفی از ضعف اراده ارائه می کنیم که اولاً تا حدّ امکان به درک عقل سلیم از این مفهوم نزدیک باشد و ثانیاً موضوعیت مسئله سنّتی ضعف اراده (تببین امکان آن) را از میان نبرد.

۵۷.

بازشناسی مفهوم عملکرد در اندیشه قرآنی: با تأکید بر رویکرد سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید مسعودی پور عرفان مصلح

منبع: چشم انداز مدیریت دولتی سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: عمل ارزیابی عملکرد مدیریت عملکرد سازمان اسلام قرآن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دولتی

تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۱۵

کلیدی ترین مفهوم در حوزه مدیریت و ارزیابی عملکرد، شناخت چیستی عملکرد است که در غرب، حاکمیت اندیشه پراگماتیسم به این حوزه کاملاً مشهود است. در این مطالعه تلاش شده است تا از منظر اسلامی مدلی برای تبیین مفهوم عملکرد ارائه شود. بدین منظور پس از بررسی مبانی نظری غرب در این حوزه، ابتدا آیاتی از قرآن کریم که در آن ها از ریشه عمل کلماتی به کار رفته است؛ احصا شدند و موردبررسی و تدبر قرار گرفتند؛ درنهایت مدل مفهومی عمل در بیان قرآن به دست آمد که دارای سه بُعد موضوع های مربوط به عمل، موضوع های مربوط به عامل و موضوع های مربوط به ناظر عمل شکل گرفت. بعد از مشخص شدن مبانی عملکرد از منظر قرآن کریم، مدل مفهومی عملکرد صالحانه طراحی شد. این مدل دارای دو بُعد حُسن فعلی و حُسن فاعلی است. مهم ترین تفاوت مدل عملکرد صالحانه سازمانی با الگوهای متعارف، توجه به حُسن فاعلی است که تبعات قابل توجهی را در حوزه مدیریت عملکرد به دنبال خواهد داشت.

۵۸.

معیارهای ارزش رفتارهای جزئی در منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عالم زاده نوری

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰ 27-46

کلیدواژه‌ها: عمل ارزش اخلاقی حسن فعلی حسن فاعلی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

تعداد بازدید : ۹۸۲ تعداد دانلود : ۵۳۲

این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال است که «از نظر اسلام ارزش اخلاقی رفتارهای جزئی چگونه سنجیده می شود؟» پاسخ به این سؤال در مقایسه میزان ارزش اعمال و قضاوت اخلاقی نسبت به آن ها و نسبت به فاعل آنها مؤثر است. روش این پژوهش کاملاً اسنادی و کتابخانه ای است و با جمع آوری آیات و روایات، تحلیل مفاد آن ها و بررسی آرای مفسران قرآن کریم و شارحان حدیث، صورت گرفته است. برای کشفِ میزان ارزشِ یک عمل، باید میزان مُقرِّبیت و مُبعِّدیت آن را سنجید. هرچه یک عمل در حرکت دادن به سمت خدا و نزدیکی به او تأثیر بیشتری داشته باشد و انسان را بیشتر در معرض رحمت خدا قرار دهد ارزشمندتر و خوب تر است. «ارزش اخلاقی عمل» به دو معناست؛ یکی ارزش کلی (ذاتی و نوعی)، دوم: ارزش جزئی (موقعیتی و شخصی) پاداش یک عمل نه فقط براساس ارزش کلی و ذاتی که بعد از ملاحظه همه شرایط و ویژگی های موقعیتی محاسبه می گردد. وقتی حسن فعلی یک عمل را با همه عوامل تأثیرگذار دیگر، جمع جبری می کنیم ارزش نهایی عمل به دست می آید. علاوه بر حسن فعلی و درجه صلاحیت نوعی، ویژگی هایی که در ارزش جزئی عمل تأثیر دارد به قرار زیر است: ایمان، نیت الهی، علم و معرفت، مقدار عمل، دشواری عمل، توان و تلاش، منظومه و بافت مناسب، استمرار، اهمیت نسبی و موقعیتی، گستره تأثیر و بهره مندی مردم.

۵۹.

مرزشناسی و مرزداری در رویکرد تأسیسی به علم دینی با تأکید بر حوزه علوم تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نرگس سجادیه سعید آزادمنش آزاد محمدی محمدرضا مدنی فر

منبع: روش شناسی علوم انسانی سال ۲۴ بهار ۱۳۹۷ شماره ۹۴ 119 - 138

تعداد بازدید : ۶۵۵ تعداد دانلود : ۴۹۶

باقری (1391) با طرح رویکرد تأسیسی، یکی از رویکردهای معطوف به علم دینی، تلاش کرده تا با مصداق یابی در علوم تربیتی، گزاره هایی فلسفی در این حوزه از علوم انسانی فراهم آورد؛ به این امید که این گزاره ها بتوانند در مقام سخت هسته ای فلسفی، هدایتگر برنامه های پژوهشی–علمی باشند و علمی دینی را در این حوزه پایه گذاری کنند. یکی از چالش های پیش روی این رویکرد، وجود ابهام در برخی مفاهیم مطرح در آن است. این ابهام، گاه فهم هایی از آن را مطرح کرده که با ادعاهای اساسی آن در تعارض قرار گرفته است. این مقاله بر آن است تا با خوانشی دوباره از این رویکرد و با تمرکز بر مرزهای مفهومی مندرج در آن، تفسیرهای روا و ناروا از آن را متمایز و برخی فهم ها از آن را نقادی کند. رویکرد روشی این مقاله، نوعی تحلیل مفهومی و تحلیل زبانی در هندسه این دیدگاه خواهد بود. هفت مرز مفهومی اساسی در این مقاله مد نظر قرار گرفته اند که برخی از آنها بدین قرارند: مرز میان علم به معنای خاص تجربی و دانش به معنای عام، مرز میان مفروض بودن و مصون بودن پیش فرض ها، مرز میان نسبیت معرفتی و نسبیت معرفت شناختی و مرز میان داوری تجربی و باور دینی

۶۰.

بررسی تطبیقی عمل در حدیقة الحقیقة و بهگودگیتا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید گراوند سجاد دهقان زاده

منبع: معرفت ادیان سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ ۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: حدیقة الحقیقة بهگودگیتا عمل ترک عمل شریعت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۴۳۱

عمل و تحلیل عرفانی آن، یکی از مهم ترین مسائل مورد بررسی در اغلب سنت های دینی و عرفانی است. این مسئله در بسیاری از منابع دین اسلام، اعم از فقهی، اخلاقی و عرفانی، به عنوان یک موضوع عرفانی قابل ملاحظه است. در آیین هندو نیز عمل در براهمنه ها و پورانه ها و بهگود گیتا مورد تأکید است. در دو متن حدیقةالحقیقه و بهگودگیتا، عمل و انجام تکالیف دینی تبلوری ویژه یافته و از آن به عنوان یکی از بدیل های طریق رستگاری تعبیر شده است. در این پژوهش، خدا آدمی را برای عمل خلق کرده است؛ بخصوص التزام به اعمال شرعی در همه مراحل سلوک برای همه لازم و ضروری است. تا آنجا که می تواند صفات آدمی را تغییر دهد. در حدیقه اهل عمل، بر اساس امکان وجودی و اغراض مختلف، متفاوت عمل می کنند. درحالیکه در بهگود گیتا عمل انسان ها بر اساس گونه ها (کیفیّات ازلی) است. به علاوه، انسان ها بر اساس طبقات مختلف اجتماعی، هریک اعمال و تکالیف خاص خود را دارند. این نوشتار به بررسی و مقایسه چیستی عمل و ابعاد مختلف آن در دو متن حدیقةالحقیقه و بهگودگیتا می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که حدیقة الحقیقه و بهگودگیتا، با تفسیر خود از حقیقت عمل، الگویی از عرفان عمل گرا و سلوک معنوی را نشان می دهند که مانع اشتغال دنیایی انسان معاصر نیست. افزون بر این، برخلاف تلقی نادرست از عمل و عمل گرایی و نتایج سوء آن در جهان معاصر، حدیقه و بهگودگیتا برای نیل آدمی به شکوفایی معنوی، بر اصالت عمل و انجام تکالیف دینی، اصرار می ورزند.