مطالب مرتبط با کلیدواژه

تحلیل گفتمان


۵۲۱.

بررسی تطبیقی تحلیل محتوای آثار گفتمان مذهبی و چپ در فرایند انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال ۲۶ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۱۰۵ 85 - 112

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی تحلیل گفتمان گفتمان مذهبی گفتمان چپ جریان فکری متفکران انقلاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۶۰
بررسی ها حاکی از آن است در فرایند انقلاب اسلامی کنشگران، متفکران و جامعه هدف از ابزار کتاب به عنوان عاملی تأثیرگذار در تحریک احساسات و عواطف استفاده می کردند. هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تطبیقی تحلیل محتوای آثار گفتمان مذهبی و چپ با استفاده از نظریه تحلیل گفتمان جیمز پل جی است. گفتمان مذهبی و چپ با الهام از آثار و کتب مؤثر سعی در جذب مردم در فرایند انقلاب اسلامی داشت. در این راستا از مذهبی ها و چپ ها کتبی همچون ولایت فقیه (حکومت اسلامی) اثر امام خمینی، نهضت های اسلامی صدساله اخیر اثر مرتضی مطهری، مبارزه پیروز؛ تاریخ تحلیلی قیام عاشورا اثر محمدحسین بهشتی، از آزادی تا شهادت اثر سید محمود طالقانی، تزی برای تحرک اثر مصطفی شعاعیان، تحلیل موقعیت نیروهای انقلابی در ایران اثر بیژن جزنی و ماهی سیاه کوچولو اثر صمد بهرنگی مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است. نویسندگان در این مقاله در پی پاسخ به این سؤال اند که تحلیل محتوای آثار گفتمان مذهبی و چپ در فرایند انقلاب اسلامی بر اساس نظریه جیمز پل جی به چه صورت است؟ روش مورداستفاده در این مقاله روش تحلیل گفتمان با کمک از نظریه تحلیل گفتمان جیمز است. پژوهش نشان می دهد با توجه به هفت مؤلفهازندگی جیمز در آثار گفتمان مذهبی و چپ در موضوعاتی چون نارضایتی از وضعیت موجود، ترسیم وضعیت مطلوب، نقد و شیوه توسعه یافتگی رژیم پهلوی، استفاده ابزاری از سنت و دین و در کارکرد روشنفکران اشتراک دارند. از سوی دیگر تحلیل و بررسی آثار دو گفتمان مذهبی و چپ نشان می دهد هر دو گفتمان در مؤلفه هایی چون نگاه به عالم هستی و طبیعت، نگاه به مفاهیم مدرن، رویکردهای توسعه، بن مایه های گفتمان، در مکتب و انگیزه ها و احساسات افتراق دارند.
۵۲۲.

تحلیل گفتمان انتقادی در عرصۀ عمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: غرب شناسی بنیادی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 55-84

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان ساختار گرایی سیاست واقعی کارگزاری سیاسی گفتمان انتقادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۶۳
عرصه تعاملات سیاسی، عرصه کارگزاری انسان هاست و ابزار تعامل کارگزاران انسانی نهایتاً «زبان» است. نظریات مختلف در رشته های متنوع علوم انسانی می تواند ما را در فهم زمینه شکل گیری این تعاملات زبانی یاری کند؛ اما هیچ تحلیل سیاسی ای نمی تواند خود را صرفاً به این سطح پیرامونی محدود کند. تحلیل گران همواره با متونی مواجه اند و تحلیل آن ها نیز نیازمند نظم روش شناختی است تا به فهم روشن از این تعاملات زبانی برسد. رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی واجد یک جعبه ابزار روش شناختی مجهز است که آشنایی با آن می تواند ما را در فهم تعاملات زبانی در عرصه سیاسی یاری کند. رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی همچنین درک کارکردی بسیار منظمی از عرصه گفتمان دارد و گفتمان ها را بر این اساس خالقِ یک جهان و عرصه تعامل معرفی می کند. جهانی که واجد قواعدِ بازی و تعامل مشخص است و کارگزاران انسانی و نهادی در این جهانِ بازنمایی و معرفی شده در هر گفتمان، هریک واجد سهمی مشخص از قدرت اند. براساس بازنمایی از جهان است که سنخ خاصی از رابطه قدرت بین کارگزاران شکل می گیرد. کالبدشکافی گفتمان ها براساس این کارکردها می تواند پژوهشگر علوم اجتماعی را قادر به فهم روشن تر از بازی های زبانی و معانی ای کند که هر دال یا واژه در این بازی ها واجد آن است.
۵۲۳.

بررسی اصول گرایس در قرآن: گفتگوی موسی (ع) و فرعون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال ۸ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیایی ۳۲) 117-149

کلیدواژه‌ها: گفتگوهای قرآنی موسی (ع) و فرعون اصول گرایس نقض اصول گرایس تحلیل گفتمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۷۲
قرآن به عنوان کتاب مقدس اسلامی، شامل انواع گفتگوهای افراد در موقعیت های متفاوت است. بنابراین می تواند همانند متون گفتگو محور، به لحاظ زبان شناسی موردبررسی قرار گیرد. در این راستا پژوهش پیش رو به بررسی گفتگوهای موسی(ع) و فرعون در قرآن می پردازد. ازآنجاکه مدل نظری گرایس که به عنوان مدلی مناسب برای بررسی گفتگوها و تعاملات افراد به شمار می رود، چارچوب نظری پژوهش حاضر است. این مدل مشهور به «اصل همیاری گرایس» است که شامل چهار اصل کمیت، کیفیت، ربط و شیوه برای داشتن ارتباط ایده آل است هرچند به خاطر برخی از دلایل، این اصول مورد خلل قرار می گیرند. پژوهش پیش رو در پی پاسخ به دو سؤال اساسی است: آیا اصول گرایس در گفتگوی موسی(ع) و فرعون در قرآن قابل مشاهده است؟ کاربرد و عدم کاربرد اصول گرایس در گفتگوی موسی(ع) و فرعون چگونه است؟ به این منظور تمامی آیه های گفتگویی موسی(ع) و فرعون در قرآن، داده های پژوهش حاضر هستند که پس از بازسازی داستان، بر اساس اصول همکاری تحلیل شده اند و کاربرد و نقش این اصول بیان شده است. ازاین رو روش اتخاذی پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که بررسی این گفتگوهای قرآنی نیز (همچون دیگر متن های گفتگویی) نشان از کاربرد و عدم کاربرد این اصول (نقض اصول گرایس) دارند. برخی از آیات شامل کاربرد چند اصل به طور همزمان هستند.
۵۲۴.

تحلیل گفتمان موضوع حجاب به روش پدام در مطبوعات عصر مشروطه (با تأکید بر نشریه ایرانشهر)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلامی زنان و خانواده سال ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 65 - 86

کلیدواژه‌ها: مشروطه مطبوعات زنان حجاب ایرانشهر تحلیل گفتمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۵۰
با شروع روند مدرنیزاسیون در ایران عصر قاجار و اوج گیری آن در مشروطه، مطالبی بی سابقه پیرامون حجاب در فضای مطبوعات آن دوره مطرح شد. پرداختن و اعتراض به مسئله حجاب زنان ایرانی در آن عصر، مسئله ای بود که به شدت عرصه سیاسی و اجتماعی ایران را حساس و برآشفته می کرد. با این حال، ادبیات جدیدی که زمینه های تغییر در وضعیت زنان ایرانی را به وجود آورد، به تدریج وارد این حوزه شد. این مقاله با روش تحلیل گفتمان پدام در پنج لایه تحلیل، از مرحله «سطحی-سطحی» تا مرحله «عمیق تر» به بررسی برخی متون مندرج در نشریات مشروطه درباره زنان می پردازد و در عین کمبود پژوهش ها در این باره و کارآیی محدود روش های تاریخی، با بیان دلایل و انگیزه ها، نقش شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن دوره، تأثیر آنها را در طرح مسئله حجاب و پیشبرد آن روشن می کند. تحصیل زنان و روشنفکران آن عصر در مدارس اروپایی، پذیرش رهبری فرهنگی اروپا، لزوم ترقی و تجدد ایران و از طرف دیگر فرو رفتگی عمیق زنان ایرانی در باورهای سنتی و کهنه در کنار مردسالاری شدید جامعه ایرانی، نقش اصلی را در موضع گیری نسبت به ترقی و رشد زنان آن عصر دارد. با بررسی مطالبی از محتوای نشریه ایرانشهر که به علت چاپ آن در خارج از ایران در بیان افکار خود محدودیت کمتری داشته است، معلوم می شود که خواسته های هم عرض اجتماعی آن عصر، مانند حق تحصیل، تساوی در حقوق و آزادی اجتماعی زنان، در کنار ادبیات انتقادی حمله به سنت ها و فرهنگ زنان و مردان ایرانی، قیاس زنان ایرانی با زنان اروپا، تمسخر نهادهای فرهنگی مانند تربیت، خانه داری و همسرداری به سبک ایرانی، به نوعی ادبیات تمهیدی، کنایی و جایگزین برای طرح مسائل حساس دینی و اجتماعی، مانند حجاب بوده است.
۵۲۵.

بررسی وجوه شکل گیری مرقع هفت اورنگ ابراهیم میرزا صفوی با رویکرد تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال ۲۲ فروردین ۱۴۰۴ شماره ۱۴۲ 83 - 92

کلیدواژه‌ها: مرقع هفت اورنگ ابراهیم میرزا صفویه تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف مرقع نگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۴۲
بیان مسئله: نگارگری از منابع غنی هنر ایران و تمدن اسلامی است و دوره صفویه جزء درخشان ترین دوره در هنر اسلامی به شمار می رود. مطالعه آثار این دوره به دلیل بازشناسی پیشینه فرهنگ و هویت ایرانی و تأثیراتشان بر هنر اسلامی ایران، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مرقع هفت اورنگ ابراهیم میرزا، معروف به جامی فریر، آخرین نسخه مصور ممتاز با معیارهای سلطنتی بوده که به سفارش و حمایت سلطان ابراهیم میرزا در دوره صفویه تولید شده است. این مرقع در دوره شاه تهماسب، همزمان با تغییرات سیاسی و اجتماعی و محدودیت های حمایتی از هنر و هنرمندان، خلق شده است. به نظر می رسد این اثر در فضایی نسبتاً آزاد و مستقل از تحولات و ایدئولوژی حاکم بر زمان خود شکل گرفته است.هدف پژوهش: این پژوهش با رویکردی تاریخی و گفتمانی، در چارچوب نظری نورمن فرکلاف، به بررسی بافت زمینه ای و عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر شکل گیری مرقع هفت اورنگ ابراهیم میرزا می پردازد. روش تحلیل گفتمان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین برای واکاوی این اثر به کار گرفته شده است. از نظر هدف، این پژوهش در دسته تحقیقات توسعه ای قرار می گیرد.روش پژوهش: این پژوهش از نظر ماهیت، توصیفی-تاریخی-تحلیلی است. و بر پایه بررسی های تاریخی و اطلاعات به دست آمده از بسترهای اجتماعی و سیاسی زمان شکل گیری مرقع ابراهیم میرزا انجام شده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها کیفی است. نتیجه گیری: با بررسی تاریخی بافت زمینه ای عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر شکل گیری این مرقع در چهارچوب نظری نورمن فرکلاف نشان می دهد که ابراهیم میرزا، به دلیل موقعیت سیاسی، روابط سلطنتی و جهان بینی متفاوت خود، نقشی محوری در خلق این اثر داشته است. همچنین، تغییرات سیاسی و مذهبی ایجاد شده در قدرت حاکم صفویه برموضوع، تصاویر و مضامین مرقع تأثیرگذاشته و سبب ایجاد اثری هنری با ویژگی های متفاوت نسبت به سایر آثار هم دوره اش شده است.
۵۲۶.

نقش موزه در معرفی هویت فرهنگی نو ظهور قطر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جلوه هنر سال ۱۷ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۴۶) 66-77

کلیدواژه‌ها: موزه اسلامی قطر تحلیل گفتمان هویت دیپلماسی فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۴۴
در سال های اخیر فعالیت های فرهنگی در حوزه خلیج فارس باهدف هویت سازی و هویت یابیِ ملی رشد چشم گیری داشته است؛ به عبارتی ما با نهضتی تمدن ساز و تاریخ ساز در منطقه روبرو هستیم. این مقاله به تحلیل چگونگی استفاده دولت قطر از شیوه های دیپلماسی فرهنگی در سال های گذشته برای ارتقای جایگاه خود در خارج از کشور و تحکیم مشروعیت آن در داخل می پردازد. پژوهش حاضر با کاربست نظریه و روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف، قصد دارد به دو مسأله و هدف دست یابد: نخست، شناسایی گفتمان های مسلط در فضای گفتمان فرهنگی "هویت نوظهور قطر" و دیگر نقش نهاد فرهنگی مانند موزه های تازه تأسیس قطر در برجسته سازی گفتمان های شناسایی شده. گردآوری داده ها به شیوه کتابخانه ای صورت گرفته است؛ تجزیه و تحلیل مبتنی بر متن ها و نمونه های هدفمند منتخب، مانند اسناد رسمی مکتوب، اظهارات مقامات دولتی، بیانیه های مطبوعاتی و بیانیه های مربوط به توسعه فرهنگی در قطر (شامل تجزیه وتحلیل سخنرانی های متصدیان موزه در خصوص چشم انداز و مأموریت موزه های جدید به عنوان بازیگران فعال در عرصه فرهنگ و سیاست) کدگذاری شده و سپس مورد تحلیل و تفسیر قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد دولت قطر از دیپلماسی فرهنگی و به طور استراتژیک از موزه ها برای تقویت هویت ملی، اعتباریابی در سطح بین المللی، خلق هویت منسجم در پیوند با دیگر سرزمین های اسلامی و برجسته سازی سبقه تاریخی در منطقه استفاده می کند.    
۵۲۷.

تاریخ نگاری، آشنایی زدایی و تحلیل گفتمان عکس های شخصی در دوره معاصر

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای هنر دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 195 - 216

کلیدواژه‌ها: عکاسی آشنایی زدایی تحلیل گفتمان بینامتنیت فرکلاف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸ تعداد دانلود : ۳۶
از ورود صنعت عکاسی به ایران، این فن به یکی از مهم ترین بسترهای انتقال معنا به مخاطب تبدیل شده است. فراگیر شدن استفاده از عکس در امور اداری در جامعه و علاقه مردم به ثبت لحظات شخصی باعث گسترش عکاسی شخصی در طی 180 سال شده است. هر عکس یک متن است و می توان فنون نقد متن را برای آن به کار برد و در بینامتنیت با متون دیگر بررسی نمود. عکس خنثی نیست و بارِ معنایی دارد . با تحلیل گفتمان می توان معانی آشکار و پنهان عکس و همچنین ایدئولوژی نهان شده در آن و بازتولید گفتمان موجود در عکس به خصوص عکس های اجتماعی و خانوادگی را بازخوانی و آشکار نمود. در تفسیر عکس نیز همچنین از هرمنوتیک نقد متن می توان بهره گرفت. مسئله پژوهش حاضر، بررسی چگونگی  آشکار شدن عناصر تاریخی، گفتمان و ایدئولوژی پنهان در عکس ها با روش آشنایی زدایی و تحلیل گفتمان است. در این پژوهش با روش تحقیق کیفی و اسنادی، تعدادی عکس های پرسنلی و شخصی در دوره معاصر بعد از آشنایی زدایی با روش تحلیل گفتمان فرکلاف بررسی می شوند. نتایج پژوهش نشان می دهد با تجزیه عناصر فرمی سوژه های عکس می توان به دوره تاریخی عکس و تحلیل عناصر کالبدی اطراف سوژه به تغییرات محیطی در طی دوره و تحلیل گفتمان فرم و محتوای عکس های شخصی و خانوادگی به تاریخ دوره، ایدئولوژی و گفتمان پنهان در زمینه و زمانه عکس دست یافت. درحقیقت هر عکس یک متن تاریخی است که با گذر به لایه های پنهان آن می توان لابه لای سطور آن را خواند و بازبینی نمود.
۵۲۸.

تعارض نهادهای ذی مدخل در پروژه های شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 191 - 224

کلیدواژه‌ها: گفتمان تحلیل گفتمان کنشگران سیاست پژوهی طرح پیاده راه 17 شهریور تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۱
تحلیل نحویه موضع گیری و استدلال مسئولین موافق و مخالف طرح های شهری، می تواند زمینه های ذهنی کنش گران صاحب قدرت شهری (ازجمله نهادهای رسمی مدیریت و سیاست گذاری) را در راستای کشف دلایل اصلی و ریشه ای عدم موفقیت طرح ها تبیین نماید. چنین تحلیلی نه تنها بر «متن» موضع گیری های سیاست گذاران متمرکز است، بلکه به زمینه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی اظهارات نیز متوجه است. به عبارت دیگر، تحلیل استدلال موافقان و مخالفان سیاست های شهری، به جای تمرکز بر گفتگوی میان ایشان، به تحلیل انتقادی «گفتمان» آنها می پردازد که به صورت توأمان در برگیرندیه «متن» و «فرامتن» (انگیزه ها، پیش فرض ها و ابعاد پنهان موجود در یک متن) است. روش تحقیق پژوهش حاضر، کیفی و براساس روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف[1] است. براین مبنا، این مقاله در قالب سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین به تحلیل چرایی شکل گیری، روند اجرا و پیامدهای طرح پیاده راه 17 شهریور تهران (1391) می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که مواردی مثل نیازهای شهر و شهروندان و بررسی های مطالعاتی_کارشناسی، ولو به صورت ظاهری، هم از طرف مسئولین مدافع و هم ازسوی مسئولان منتقد پروژه، به دلیل ارزش و مقبولیتی که در اذهان عمومی داشته، مورد تأکید قرار گرفته اند؛ اما در این پروژه، عوامل پنهان و مهم تری شکل دهندیه اساس گفتمان کنشگران سیاست گذاری و اجرای پروژه بوده اند. این عوامل شامل قدرت مداری و تخصص محوری در اداریه امور شهری، موضع گیری ها و برخوردهای سیاسی، رکود و مشکلات اقتصادی، فقدان مدیریت مشارکتی و یکپارچیه شهری و عدم باور به حقوق شهروندی، به عنوان مهم ترین چالش های موجود در پس اجرای این پروژه است. براین اساس، عوامل پیش گفته توانسته اند موجب محدودیت و به حاشیه رفتن نقش برنامه ریزان و طراحان شهری شده و فعالیت های آنان را جهت دار نمایند. <br clear="all" /> [1].  Fairclough
۵۲۹.

فمینیسم حقوق گرا و مسئله ی زن در ایران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 257 - 285

کلیدواژه‌ها: مسئله ی جنسیت فمینیسم حقوق گرا کمپین یک میلیون امضا فمینیسم موج سوم تحلیل گفتمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۵۱
پژوهش حاضر با هدف نقد فرایندهای مسئله یابی و مسئله سازی فمینیسم حقوق گرا نوشته شده است. بدین منظور با تمرکز بر ماهنامیه زنان در دهیه هفتاد به عنوان یکی از مهم ترین تریبون های این جریان تلاش شده است تا فرایندهای رؤیت پذیری-رؤیت ناپذیری در گفتمانِ مسلطِ مجله بررسی شوند  و به این پرسش پاسخ داده شود که گفتمان و پروبلماتیک حاکم بر این مجله چه موضوعاتی را آشکار و چه موضوعاتی را ناآشکار می کند و طی این فرایند چگونه فرایندهای مولد نابرابری و تبعیض را نادیدنی می کند؟ به این منظور با مروری بر شماره های منتشر شدیه این مجله برخی از مقالات کلیدی برای این گفتمان را مورد نقد درون ماندگار قرار داده و با روش تحلیل گفتمان منطق گزاره های حاکم بر این مقالات و پیامدهای آن را روشن ساختیم. نتایج نشان می دهند که نویسندگان از دو استراتژی بازتفسیر آیات قرآنی و نقد قانون اساسی، نابرابری حقوقی میان دو جنس را برجسته کرده اند؛ اما با ماندن در گفتمانی که به تبعیض منتهی می شود و از افقی نخبه گرایانه که آگاهی بخشی را در دستورکار خود قرار می دهد، فرایندهای مولد نابرابری در دیگر سطوح را رؤیت ناپذیر می سازند. علاوه براین، رویکرد ذات گرایانه حاکم بر منطق گزاره های حقوقی ماهنامه، از دیدن تمایزاتِ درونیِ میان زنان عاجز است. در این مقاله همچنین، رویکرد کمپین یک میلیون امضا به عنوان چشم گیرترین ثمره ی عملی تلاش های فمینیست ها  مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در نهایت این یافته ها با تمرکز بر مباحث فمینیسم موج سوم و مبتنی بر منطق تفاوت و تمایز مورد بحث قرار گرفتند.
۵۳۰.

تحلیل گفتمان رسانه ملی در مورد فرزندآوری از 1399 تا خرداد 1403(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال ۱۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۳۸ 97 - 142

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان رسانه ی ملی باروری تغییرات جمعیتی قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۴۹
با توجه به تغییر سیاست های کلان کشور و تصویب قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، همچنین با در نظر گرفتن نقش مهمی که رسانه ها می توانند در شکل گیری و تغییر نگرش های افراد ایفا کنند، این مقاله به بررسی نقش رسانه های ملی در این زمینه می پردازد. هدف اصلی این تحلیل، فهم چگونگی بازنمایی موضوع فرزندآوری در رسانه های ملی و تأثیرات احتمالی این بازنمایی ها بر نگرش ها و رفتارهای باروری جامعه است. بنابراین پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان و بهره گیری از چارچوب نظری و عملی سه مرحله ای فرکلاف، به تحلیل محتوای برنامه های ترکیبی تلویزیون در بازه ی زمانی 1399 تا خرداد ۱۴۰۳ پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که فضای تک گفتمانی در خصوص فرزندآوری بر رسانه ملی حاکم است. این بدان معناست که رسانه ملی به طور غالب و یک جانبه بر اهمیت و ضرورت افزایش فرزندآوری تأکید دارد و این گفتمان را به عنوان تنها گفتمان مشروع و مطلوب به مخاطبان ارائه می دهد.  این رویکرد یک جانبه، اگرچه ممکن است در کوتاه مدت بر نگرش های بخشی از جامعه تأثیر بگذارد، اما در بلندمدت می تواند منجر به مقاومت یا بی تفاوتی مخاطبان نسبت به این موضوع شود. از این رو، پیشنهاد می شود که رسانه ملی با در نظر گرفتن تنوع دیدگاه ها و نیازهای مختلف مخاطبان در جامعه، به ارائه گفتمان های متنوع تر و متعادل تری در این زمینه، مبتنی بر دیدگاه های تخصصی و جامع نگرانه تر بپردازد تا بتوانند تأثیرگذاری پایدارتری بر مخاطبان و جامعه داشته باشند.
۵۳۱.

فناوری آینده در سینمای علمی-تخیلی ایران: فن دوستی یا فن هراسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 199 - 219

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی انتقادی فیلم آینده نگر تصاویر آینده تحلیل گفتمان فن دوستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۳۶
هدف: مطالعه تصاویر آینده، از موضوعات مورد توجه حوزه میان رشته ای آینده پژوهی است. تعدادی از آینده پژوهان برجسته دنیا؛ ازجمله فردپولاک، جیمز دیتور، وندل بل، سهیل عنایت الله و دیگران، به مطالعه تصاویر آینده توجه کرده اند. سینما از جمله اصلی ترین منابع تولید تصاویر آینده است. در این مقاله، تصویری تحلیل خواهد شد که در فیلم انیمیشن «تهران ۱۵۰۰» از فناوری یک قرن آینده ایران برساخته شده است.روش: روش بکار برده شده، تحلیل گفتمان است که با استفاده از وجهه انتقادی آن تلاش شد تصاویر آینده واسازی شود.یافته ها: تحلیل گفتمان نشان داد، این فیلم بازتولیدی از گفتمان فن دوستی و حتی فناوری گرایی است که در سینمای علمی – تخیلی غربی سابقه طولانی دارد. از این جهت، با قرض گرفتن مفهوم «آینده مستعمل» از سهیل عنایت الله، می توان مدعی شد که فیلم، آینده مستعملِ غربی را که در دهه های گذشته به عنوان آینده شهرهای بزرگ دنیا بخصوص در امریکا و سایر کشورهای پیشرو فناوری تصویر شده بود، برای آینده تهران در نظر می گیرد. این در حالی است که تلاش شده، با دادن رنگ و لعاب به ظاهر اسلامی – ایرانی در پوسته بیرونی شهر، این تقلید بنیادین پوشانده شود.نتیجه گیری: در این گونه فیلم ها، تنها وجوه تکنیکی، جلوه های ویژه جذاب و فنون سینمایی پیشرفته اهمیت ندارد و فراتر از آن باید به تصاویر ذهنی که می تواند در مخاطب ایجاد شود، توجه کرد.
۵۳۲.

واکاوی ارتباط اندیشه های دینی پیشا اسلامی با برخی روایات معراج نبی اکرم(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۶ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 23 - 46

کلیدواژه‌ها: روایات معراجیه معراج پیامبر نمادهای دینی تحلیل گفتمان قرآن کتاب مقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۲۰
قرآن کریم درباره تجربه جسمانی عروج نبی اکرم(ص) شرح کاملی بیان نفرموده است و بیشتر ارتقای روحی پیامبر(ص) و مشاهده برخی آیات الهی از آن فهم می شود، اما برخی روایات به تجربه جسمانی پیامبر(ص) در عروج به آسمان های هفت گانه از طریق مرکبی به نام «براق» اشاره می کنند. کیفیت عروج در لسان این روایات مناقشه برانگیز است و استنادی از آن در قرآن یافت نمی شود. ازسوی دیگر تاریخ این روایات به قرن سوم هجری برمی گردد که از عصر نزول قرآن فاصله دارد و نهایتاً رد پای برخی اندیشه های دینی گذشته در محتوای این احادیث یافت می شود. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی نشان داده می شود که فضای زیستی تاریخی راویان حدیث و استفاده از مفاهیم استعاری و نمادین جهت تفسیر قرآن می توانسته است در تدوین این گونه احادیث مؤثر باشد. حاصل اینکه اصل آموزه معراج، هم در ادیان گذشته و هم در اسلام مورد تأیید است. در قرآن کریم جزئیات مشروح در این گونه روایات یافت نمی شود، اما این روایات با رویکردی تأویلی به تفسیر قرآن می پردازند و احتمال اثرپذیری متون روایی از متون ادیان توحیدی دور از ذهن نیست.
۵۳۳.

بررسی ساختار زبان شناختی فرسته های جعلی تبلیغاتی در پیام رسان های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژوهش های زبان شناسی: نظریه و کاربرد سال ۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۵) 85 - 117

کلیدواژه‌ها: خبر جعلی دروغ رسانی تحلیل گفتمان تراکم اطلاعاتی قطعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۵
بررسی اخبار جعلی، دیرینه ای بس طولانی، تقریباً به قدمت تاریخ رسانه دارد و در سالیان اخیر، مجدداً به کانون توجه پژوهشگران بازگشته و از آنجا که ماده خام تمام اخبار، محتوای زبانی است، ویژگی های اخبار جعلی از منظر زبانی نیز در سالیان اخیر مورد توجه زبانشناسان قرار گرفته است. در این پژوهش که از نظر روش شناختی از نوع توصیفی-تحلیلی و از منظر جمع آوری داده ها از نوع کتابخانه ای است، مبتنی بر چارچوب پیشنهادی گریو و وودفیلد (2023)، به بررسی ویژگی های زبانشناختی اخبار جعلی، در پیکره ای متشکل از 100 پیام متنی منتشر شده در صفحات فارسی پیام رسانهای اجتماعی تلگرام و اینستاگرام در پاییز و زمستان 1402 پرداخته ایم. هدف از انجام این پژوهش، بررسی مولفه های زبانشناختی فرسته ها و پیام های تبلیغیِ دروغ رسان، در پیام رسانهای اجتماعی است. پیکره مورد بررسی شامل پیام هایی است که به طور محرز درچارچوب دروغ رسانی در برابر غلط رسانی قرار می گیرند. پیکره پژوهش حاضر که شامل 7330 واژه می باشد، دربرگیرنده پیامهایی است که ظاهراً به نیّت اطلاع رسانی و تبلیغ، اما در اصل برای فریب مخاطب در صفحات و کانال های پیامرسان های اجتماعی پرمخاطب منتشر شده است. نتایج نشان داد که این گونه از پیام ها به لحاظ تراکم اطلاعات از نوع پیام های کم تراکم اما از نظر ویژگی قطعیت از نوع متن هایی با قطعیت بالا هستند. یافته های این پژوهش می تواند هم به عمق بخشی بینش زبانشناسان از سازوکارهای زبانی خبر جعلی (به ویژه از نوع دروغ رسانی) منجر شود و هم در نهایت به افزایش آگاهی مخاطبان این رسانه ها و پیام رسانها بیانجامد.
۵۳۴.

تحلیل گفتمان فرائد السلوک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه متون ادبی دوره عراقی دوره ۵ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ 113 - 133

کلیدواژه‌ها: متون اخلاقی فرائد السلوک تحلیل گفتمان دین و تصوف فتوت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۹
شمس سُجاسی در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم فرائد السلوک را با نثری فنی در شرح مفاهیم اخلاقی نوشته است. فرائد السلوک در میان متون مختلف اخلاق نویسی، شیوه تفسیری متفاوتی از مفاهیم اخلاقی ارائه می دهد. شرح عامدانه این متن همچون روایتی هدفمند از اخلاق جهت تأثیر بر آگاهی مخاطب، نقد و تحلیل کارکرد گفتمانی آن را ضروری می سازد. نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه به سبب تأکید بر بافت اجتماعی- سیاسی اثر و مؤلفه های فراجمله ای، همچنین اعتقاد به متن به عنوانِ برساختی از واقعیت نهفته، شیوه مناسبی در بررسی این کتاب است. نتیجه تحقیق نشان می دهد فرائد السلوک از یک سو به حکومتی که ارزش های اخلاقی را به عنوانِ اصول حکومتی، مبنای قانون و آیین خود قرار داده باشد مشروعیّت می بخشد و از سوی دیگر از حکومت غلام زادگان به سب تهی شدن از مکارم اخلاق مشروعیّت زدایی می کند. دال مرکزی شاه- اولی الأمر به عنوانِ «گرهگاه» گفتمان دینی و تیپ سازی های صوفی و فتی، دال پنهان نومسلمانی ریایی، غلام زادگی و عدمِ اصالت نژاد ایرانی شاه عصر را علناً نشان می دهد و کاستی و کاهلی شاه را در قبال مسئولیت دینی و اجتماعی اش یادآور می شود. نویسنده از قدرت تصوّف جهت مقابله با ستمگران استفاده می نماید و با گفتمان فتوّت در میان مردم نفوذمی کند. هدف از تلفیق دین، تصوّف و فتوّت جهت سوژه سازی شاه و اطرافیان او بوده است تا با گوشزدکردنِ مسئولیت هایشان، دنیایی آرام و جامعه ای سالم ساخته شود.
۵۳۵.

نقش مؤلّفه های ملی گرایی و دین گرایی در تقویت گفتمان ضداستعماری محمّدتقی بهار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال ۲۴ بهار و تابستان ۱۴۰۴ شماره ۴۷ 259 - 281
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۱۰
شعر «ایران مال شماست» از محمدتقی بهار، نمونه ای برجسته از ادبیات ضداستعماری دوران قاجار است که با بهره گیری از گفتمان های ملی گرایی و دین گرایی، تصویری هماهنگ از این دو مفهوم را ارائه می دهد. این اثر در دوره ای خلق شد که ایران با چالش های گسترده ای از جمله تهدیدات خارجی، دخالت های استعماری و بحران های داخلی روبرو بود. بهار با درآمیختن مفاهیم ملی و دینی و استفاده از زبانی خطابی و استعاری، تلاش کرده است حس مسئولیت پذیری و آگاهی ملی و دینی مخاطبان خود را تقویت کند. این مقاله با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی عناصر زبانی، تصاویر شعری و استعاره های موجود در این اثر پرداخته و به تحلیل نقش آن ها در بازتاب شرایط اجتماعی و سیاسی زمانه می پردازد. پرسش اصلی پژوهش این است که بهار چگونه از ترکیب گفتمان های ملی و دینی برای تشویق مخاطبان به واکنش اجتماعی و سیاسی بهره گرفته است. یافته ها نشان می دهد که شاعر با تکرار عبارت «ایران مال شماست»، نه تنها بر تعلق ایرانیان به سرزمین خود تأکید می کند، بلکه این عبارت را به عنوان فراخوانی برای اتحاد ملی و مقابله با چالش های داخلی و خارجی به کار می برد. همچنین، استفاده از مفاهیم تاریخی و دینی بهار را قادر ساخته است تا تصویری هشداردهنده از آینده ایرانِ تحت تهدید ارائه دهد. هدف اصلی این پژوهش نشان دادن این است که چگونه بهار از تهدیدات بیرونی و بحران های درونی به عنوان محرکی برای بیداری ملی و دینی بهره برده و زمینه را برای شکل گیری یک گفتمان ضداستعماری قوی فراهم کرده است.
۵۳۶.

توسعه پایدار؛ تحلیل گفتمان پرسش بلاغی آیه ترجیعی سوره الرحمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال ۲۲ بهار ۱۴۰۴ شماره ۸۶ «ویژه پژوهش های حدیثی» ۱۲۵-۱۱۳

کلیدواژه‌ها: سوره الرحمن تحلیل گفتمان پرسش بلاغی ترجیع بند (بند برگردان) توسعه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۷
سوره الرحمن با اشاره به آفرینش جن و انس، به بیان انواع نعمت های دنیوی و اخروی، و رحمت الهی در آسمان ها و زمین می پردازد. این سوره حاوی یک آیه بلاغی ترجیعی (برگردان، تکرار شونده) می باشد که قالب، مفهوم و تکرار آن از ابعاد و نظرگاه های متفاوت علوم مختلفی قابل تحلیل و بررسی است. پژوهش حاضر به پاسخگویی این پرسش پرداخته است که با توجه به چهارچوب مطالعاتی علم تحلیل گفتمان (مدل ون دایک) و فن بلاغت، پرسش استفهامی و آیه بلاغی ترجیعی «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ» در بافت زمینه ای سوره الرحمن چه معنا، مفهوم و کاربردی دارد. به منظور پاسخگویی به سوال این مطالعه، روش تحقیق کیفی توصیفی پدیدار شناسی مورد انتخاب قرار گرفته و مدل مفهومی تحلیل گفتمان ون دایک به کار گرفته شد. نتیجه مطالعه نشان داد که رحمانیت الهی نه تنها عطای نعمات عام، بلکه آگاهی سازی و هشدار به بندگان برای تلاش برای بهره مندی مدام از آنهاست. موضوع و زمینه کلی سوره الرحمن به همراه آیه بلاغی ترجیعی و تکرار شونده آن اهدافی همچون اقرار گیری، بیدارسازی مکرر و مداوم بندگان به وجود و اهمیت برخورداری از نعمتها و آیات الهی، و همچنین هشدار و تاکید به لزوم مدیریت صحیح منایع طبیعی و محیط زیست را در راستای توسعه پایدار در بر دارد. به بیان دیگر، تکرار و پایداری پرسش بلاغی آن سوره در لابلای آیات و کل آن سوره، همراه با برشماری نعمات الهی و طبیعی که اشاره بر عام المنفعه بودن آنها برای کل موجودات تمام نسل ها نیز دارد، لزوم مدیریت صحیح توسعه پایدار در استفاده از منابع طبیعی و زیست محیطی را خاطر نشان می دارد.
۵۳۷.

کاربست نظریه تحلیل گفتمان در تبیین و بازخوانی گفتمان جبهه مقاومت (با تأکید بر عملیات طوفان الاقصی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۳۴) 72 - 53

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان محور مقاومت نظام سلطه اسلام سیاسی فلسطین طوفان الاقصی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۵
در پاسخ به تشکیل جریان های سکولار و تکفیری و نیز مداخله گسترده عوامل خارجی در منطقه، و همچنین در واکنش به جنایات رژیم صهیونیستی و بی توجهی جهانی به حقوق فلسطینیان، گفتمان مقاومت در دهه های اخیر به عنوان یک نیروی عدالت طلب و سلطه ستیز در سطح منطقه و جهان مطرح شده است. عملیات طوفان الاقصی در اکتبر ۲۰۲۳ توسط گروه سیاسی حماس انجام شد. این عملیات نشانه ای از شکست رویکرد سازش گرایانه و تسلیم طلبانه در مذاکرات فلسطین با رژیم صهیونیستی است. همچنین طوفان الاقصی بیانگر تقویت گفتمان مقاومت برای مقابله با توسعه طلبی رژیم صهیونیستی و نظام سلطه در منطقه می باشد (مسئله).این پژوهش باهدف تحلیل گفتمان جبهه مقاومت و تبیین نقش آن در تحولات منطقه ای و جهانی، با تمرکز بر عملیات طوفان الاقصی به عنوان مسئله ای ژئوپلیتیکی انجام شده است (اهداف).پرسش اصلی این است که گفتمان مقاومت بر چه اصولی تکیه دارد و چگونه توانسته نظم های مسلط را به چالش بکشد و در عرصه بین المللی نقش آفرینی کند؟ (سؤال پژوهش) این مطالعه با استفاده از روش کیفی و چارچوب تحلیل گفتمان لاکلا و موف، به بررسی دال های مرکزی و مفصل بندی های گفتمان مقاومت می پردازد (روش).یافته ها نشان می دهد که گفتمان مقاومت با تأکید بر احیای مسئله فلسطین، مقابله با رویکردهای سازش طلبانه، عدالت خواهی و افشای نظام های استعماری، موفق شده سلطه گفتمان مسلط را زیر سؤال ببرد و به یک جریان مؤثر در منطقه تبدیل شود (یافته ها)
۵۳۸.

گفتمان دولتشهری و تکوین اندیشه سیاسی در یونان باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال ۱۰ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴۰ 229 - 264

کلیدواژه‌ها: گفتمان دولتشهری اندیشه سیاسی یونان باستان تحلیل گفتمان بحران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۲
تلاش برای رمزگشایی از پیچیدگی های اندیشه سیاسی یونان باستان به عنوان خاستگاه دانش سیاست، همچنان مورد توجه اهل فن است، به طوری که از نظرگاه های مختلف به تدقیق در چگونگی شکل گیری و شرایط ظهور اندیشه سیاسی و ماهیت و چیستی آن در یونان باستان پرداخته شد و بسته به نظام تحلیلی اندیشمندان، عوامل مختلفی چون نظام حکمرانی، فرهنگ و جغرافیا در شکل گیری و برساخت اندیشه سیاسی در یونان باستان اهمیت پیدا می کند. در همین راستا هدف این پژوهش «تحلیل نقش و جایگاه نظام دولتشهری در تکوین اندیشه سیاسی یونان باستان است». سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از «ظهور نظام دولتشهری چه تأثیری در شکل گیری اندیشه سیاسی در یونان باستان داشته است؟ فرضیه پژوهش بدین نحو مطرح می شود که: « نظام دولتشهری نه صرفاً به عنوان یک نظام سیاسی بلکه در قامت یک گفتمان مسلط نه تنها به مناسبات سیاسی روزمره در یونان باستان تعین می بخشید؛ بلکه نقشی انکارناپذیر در نضج تفکر سیاسی و ماهیت آن داشته است. به بیان دیگر، اندیشه سیاسی به عنوان یک دانش تاریخی از قواعد چگونگی شکل گیری و تحول در گفتمان ها پیروی می کند». در همین راستا روش شناسی پژوهش شاهد سه مرحله در شکل گیری گفتمان دولتشهری و در نتیجه تکوین اندیشه سیاسی در یونان باستان هستیم. مرحله نخست  ظهور بحران در گفتمان سلطنت (مونارک). مرحله دوم شکل گیری و تثبیت گفتمان دولتشهری به عنوان گفتمان هژمون، مرحله سوم مفصل بندی عناصر گفتمانی اندیشه سیاسی که حول یک دال مرکزی (دولتشهر) معنا پیدا می کنند. لازم به ذکر است نگارنده از تحلیل گفتمان به عنوان روش و چارچوب نظری پژوهش بهره می برد.
۵۳۹.

تحلیل گفتمانی هویت مذهبی و ملی در ایران پس از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سیاسی بین النهرین دوره ۳ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ 593-624

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان هویت ملی انقلاب اسلامی ملی گرایی متأخر ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۴
این مقاله در یک فضای گفتمانی به بررسی مفصل بندی ساخت هویت در ایران پس از انقلاب اسلامی با تمرکز بر گفتمان ملی گرایی متأخر می پردازد. انقلاب اسلامی، به عنوان یکی از مهم ترین نقاط عطف تاریخی ایران، زمینه ساز تحولات اساسی در گفتمان های هویتی و سیاسی کشور شد. در این دوران، گفتمان های مختلفی در تلاش برای تعریف و بازتعریف هویت ملی ایرانی بوده اند. در پژوهش حاضر، با استفاده از چارچوب نظریه گفتمان لاکلا و موفه، سعی شده روندهای گفتمانی و مفصل بندی های ناشی از آن در ملی گرایی متأخر بررسی و نشان داده شود که چگونه این گفتمان تلاش کرده تا عناصر گوناگون هویتی، از جمله مؤلفه های مذهبی، تاریخی و فرهنگی را در چارچوب یک روایت مشترک تلفیق نماید. همچنین، به تحلیل چالش ها و رقابت های گفتمانی میان ملی گرایی متأخر و سایر گفتمان های هویتی، نظیر اسلام گرایی و غرب گرایی رادیکال پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که این گفتمان از طریق بهره گیری از نمادها، داشته ها و روایت های تاریخی، توانسته است به طور نسبی در بازتولید هویت ملی موفق عمل کند؛ اما همچنان با چالش هایی در مفصل بندی کامل و پذیرش عمومی روبه رو است. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، به ارائه تصویری جامع از تغییرات گفتمانی و تأثیر آن بر ساخت هویت ملی در ایران پس از انقلاب پرداخته است.
۵۴۰.

تحلیل گفتمان آیت الله خامنه ای پیرامون مسئله فلسطین پس از طوفان الاقصی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی انقلاب اسلامی دوره ۲ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۸) 93 - 118

کلیدواژه‌ها: آیت الله خامنه ای فلسطین طوفان الاقصی تحلیل گفتمان مقاومت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۱۵
مسئله فلسطین، یکی از پیچیده ترین و حساس ترین بحران های سیاسی و انسانی در تاریخ معاصر است که تأثیرات آن فراتر از مرزهای منطقه ای بوده و به گفتمان جهانی تبدیل شده است. در این میان، بیانات و مواضع آیت الله خامنه ای، نقشی کلیدی در شکل دهی به گفتمان اسلامی درباره فلسطین دارد. این اهمیت در حوادث اخیر، به ویژه پس از عملیات «طوفان الاقصی»، دوچندان شده است؛ زیرا این رویداد نقطه عطفی در مقاومت مردم فلسطین و تغییر معادلات منطقه ای بوده است. با وجود پژوهش های متعدد در زمینه مسئله فلسطین، خلأ قابل توجهی در تحلیل دقیق و کیفی مواضع آیت الله خامنه ایآیت الله خامنه ای درباره حوادث پس از این عملیات وجود دارد. بیانات ایشان که در محافل مختلف ارائه شده اند، نه تنها به تبیین ابعاد سیاسی، اخلاقی و دینی این مسئله پرداخته اند، بلکه الگویی جامع برای مقاومت و مقابله با تجاوزات رژیم صهیونیستی ارائه می دهند. این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل مضمون و چهارچوب نظری تحلیل گفتمان، به تحلیل عمیق راهبردها و مواضع ایشان در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی می پردازد. بررسی محورهایی نظیر شکست پذیری رژیم صهیونیستی، قدرت مقاومت مردم فلسطین، مظلومیت و جنایات بی سابقه و مسئولیت دنیای اسلام، نشان دهنده رویکرد جامع نگر و تأثیرگذار ایشان در این گفتمان است. نتایج پژوهش نشان می دهد که گفتمان آیت الله خامنه ای، مقاومت را به عنوان اصلی ترین راهبرد آزادسازی فلسطین معرفی کرده و آن را در جایگاه محوری گفتمان سیاسی-دینی جهان اسلام قرار داده است و بیانات ایشان با ارائه الگویی جامع، توانسته است به طور مؤثری به تقویت گفتمان مقاومت و مقابله با زیاده خواهی های رژیم صهیونیستی کمک کند.