موازنه فراگیر

واقع‏گرایی و نوواقع‏گرایی به عنوان رهیافت مسلط بر مطالعات روابط بین‏الملل و سیاست خارجی با تأکید بر دولت‏گرایی و غلبه دادن عنصر ساختار به جای بازیگران در نظام بین‏الملل نقشی برای تأثیرگذاری قومیت و گروه های قومی بر سیاست خارجی دولت ها قائل نمی‏شود. در حالی که با پایان جنگ سرد شاهد گسترش تأثیرگذاری متغیر گروه های قومی بر ترتیبات امنیتی سیستم‏های تابع و نظم‏های منطقه‏ای به ویژه در خاورمیانه هستیم. این مقاله با بررسی ناکارآمدی تبیین نظریه موازنه قوای سنتی در تبیین این روند رو به گسترش، نظریه «موازنه فراگیر» را به عنوان الگوی بدیل جهت تحلیل نقش و تأثیرگذاری قومیت و گروه های قومی بر سیاست خارجی با تأکید بر خاورمیانه عرضه می‏دارد.

چین یکی از مهم ترین قدرت های نوظهور است که نظم بین المللی را وارد دوره تغییر سیستمیک یعنی تغییر قطبیت کرده است.در این مسیر طی سالیان اخیر چین نقش فعالی را در نهادهای بین المللی چندجانبه دنبال کرده است؛ چراکه نهاد های بین المللی به عنوان بخش تشکیل دهنده نظم بین المللی، برای تغییر نظم بین الملل اهمیت زیادی دارند. یکی از معماهای رفتار نهادی این کشور، راهبردهای متفاوت آن در راستای بهره مندی از نهاد های مختلف بوده است. نویسنده در این مقاله کوشش کرده است نگرش و رفتار راهبردی چین در قبال نهاد های مختلف بین المللی را تبیین نماید. پرسش اصلی پیش روی مقاله ازاین قرار است که چین از چه استراتژی هایی در نهادهای مختلف برای به چالش کشیدن نظم بین الملل به رهبری ایالات متحده استفاده کرده است؟ در پاسخ به سوال اصلی این فرضیه مطرح می شود که چین به عنوان یکی از قدرت های ناراضی و چالشگر برخی ارکان و ابعاد نظم، به موازنه نهادی« فراگیر» و «انحصاری» برای به چالش کشیدن نظم ساختاری بین الملل متکی بوده است. مقاله در بررسی فرضیه مذکور نیز از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره گرفته است. ﮔﺮدآوری داده ها و اطلاعات موردنیاز پژوهش نیز به روش مطالعه اﺳﻨﺎدی، کﺘﺎبخاﻧﻪای صورت گرفته که در آن از کتاب ها، مقالات، اسناد و ﻣﻨﺎﺑﻊ ایﻨﺘﺮﻧﺘی استفاده می شود.

برقراری «روابط استراتژیک» و «اتحاد» با قدرت های بزرگ، به ویژه ایالات متحده آمریکا، ساخت حوزه نفوذ یا «عمق استراتژیک» و برقراری روابط نزدیک با کشورهای همسایه ایران بخشی از الگوهای رفتاری رژیم صهیونیستی در سیاست خارجی برای توازن، مهار و تضعیف جمهوری اسلامی است.اسرائیل عمق استراتژیک خود را جمهوری آذربایجان و اقلیم کردستان عراق قرار داده و با امضای پیمان ابراهیم کوشیده است در کنار مرزهای جنوبی ایران جای پایی برای خود باز کند. نقش آذربایجان و اقلیم کردستان برای اسرائیل مانند نقش سوریه و لبنان برای ایران است.اما رژیم صهیونیستی تنها به «موازنه قدرت» و «موازنه تهدید» بسنده نکرده و کوشیده است با پشتیبانی از گروه های تجزیه طلب و تحریک شکاف های قومیتی در ایران، نظام جمهوری اسلامی را از درون به چالش بکشد. مجموع این اقدامات همراه با انگشت گذاشتن روی نقاط آسیب پذیر با هدف تضعیف حریف در راستای راهبرد «موازنه فراگیر» انجام می شود.هدف کلیدی این پژوهش پاسخ گویی به این پرسش است که راهبرد «موازنه فراگیر» رژیم صهیونیستی در برابر جمهوری اسلامی ایران دارای چه مولفه هایی هستند و کدامیک برای اسرائیل از اولویت بیشتری برخوردارند؟روش پژوهش «کیفی» و موضوع با بهره گیری از نظریه «موازنه فراگیر» کنکاش شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد دولت سازی و ملت سازی معیوب، که از ویژگی های خاورمیانه می باشد، ایران و اسرائیل را به پیروی از راهبرد «موازنه فراگیر» ترغیب کرده است.این پژوهش نتیجه می گیرد که اتحاد با دولت های منطقه ای و قدرت های فرامنطقه ای، تقویت توان نظامی، ساخت عمق استراتژیک، نفوذ اطلاعاتی و تحریک شکاف های قومیتی در ایران اولویت های اسرائیل در «موازنه فراگیر» هستند.