زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

نمایش ۳۸۱ تا ۴۰۰ مورد از کل ۸۹۹ مورد.

۳۸۱.

نقد اجتماعی و فرهنگی دیدگاه های آل احمد و منفلوطی در ارتباط با مسائل زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: معصومه نعمتی قزوینی نرگس انصاری

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۷ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 269 - 293

کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی جلال آل احمد زن مصطفی لطفی منفلوطی نقد اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۷۰

امروزه، مسائل و معضلات مربوط به زنان، به دلیل جایگاه ویژه و محوری ایشان در خانواده و پرورش نسل های آینده، به یکی از دغدغه های اصلی اندیشمندان و روشن فکران مبدل شده است. جلال آل احمد (1302 1348) و مصطفی لطفی منفلوطی (1876 1924)، دو تن از مصلحان اجتماعی و نویسندگان معاصر در عرصه ادبیات فارسی و عربی، نیز هریک به مثابه شرایط جامعه خویش و دیدگاه ویژه ای که به مسائل اجتماعی و فرهنگی داشته اند، به طرح مسئله زنان پرداخته و ابعاد گوناگون آن را به نقد و نظر نشسته اند. نوشتار حاضر که با روش توصیفی تحلیلی به مقایسه آثار این دو نویسنده پرداخته، حاکی از وجود مشابهت های بسیاری در نحوه نگرش ایشان به مسائل زنان است که در شش محور کلی غرب زدگی، آزادی، نابرابری های اجتماعی، حجاب، ازدواج و علم آموزی قابل بررسی بوده و در عین شباهت در مفاهیم، به فراخور شرایط، در سبک های نوشتاری تقریباً متمایزی ارائه شده است.

۳۸۲.

بررسی اثر بخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر میزان اعتیاد به اینترنت زنان در پی گیری 6 ماهه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمد حسینی بهشتیان

منبع: پژوهشنامه زنان سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: دانشجویان دختر اعتیاد به اینترنت درمان شناختی ـرفتاری پی گیری 6 ماهه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۷۰۴

هدف این تحقیق بررسی اثر بخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر اعتیاد به اینترنت دانشجویان دختر معتاد به اینترنت دانشگاه های دولتی شهر تهران بود. نمونه شامل 24 دانشجوی دخترمعتاد به اینترنت بود که به تصادف از بین افراد وابسته به اینترنت دانشگاه های دولتی شهر تهران انتخاب شدند.آزمودنی ها به تصادف به دو گروه 12 نفری کنترل و آزمایش تقسیم شدند. پس از اجرای آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ (21 سوالی) برای اعضای هر دو گروه، برای اعضای گروه اول درمان شناختی رفتار گروهی به مدت 10 جلسه 2 ساعته اجرا شد. برای اعضای گروه کنترل درمانی اجرا نشد. پس از اتمام درمان و نیز پس از گذشت 6 ماه آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ مجددا برای هر دو گروه اجرا شد. نتایج با روش تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته های تحقیق نشان داد که درمان شناختی رفتاری گروهی به طور معنی داری باعث کاهش اعتیاد به اینترنت می شود و اثرات درمانی پس از گذشت 6 ماه نیز تداوم دارد.

۳۸۳.

بررسی رفتار انتخاباتی زنان در ایران (مطالعه موردی: رفتار انتخاباتی زنان شهر رشت در انتخابات ریاست جمهوری ایران دوره های دهم ویازدهم، سال های 1388 و 1392)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید اسلامی غلامرضا صائبی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: مشارکت سیاسی وسایل ارتباط جمعی انتخابات زن سنتی زن مدرن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۵۷ تعداد دانلود : ۹۰۷

جوامع برای رسیدن به توسعه، نیازمند بهره گیری از ظرفیت کامل منابع انسانی خویش اند. برپایة مطالعات دفتر توسعة انسانی سازمان ملل متحد (2009)، در کشورهای خاورمیانه، حضور زنان در عرصه های سیاسی و مشارکت سیاسی پایین تر از مردان است. پژوهش حاضر رفتار انتخاباتی جامعة زنان رشت در انتخابات ریاست جمهوری دهم و یازدهم را بررسی می کند. براین اساس، پرسش های پژوهش حاضر عبارت اند از: 1. مدرن شدن جامعة زنان رشتی، چقدر بر مشارکت سیاسی آنان تأثیر داشته است؟ 2. زنان در انتخاب نامزد شایسته تر در انتخابات ریاست جمهوری دوره های دهم و یازدهم، چقدر از آرای همسرانشان تأثیر پذیرفته اند؟ پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعة آماری، همه زنان بالای 18 سال شهر رشت (317,000 نفر) است و حجم نمونه 510 نفر برآورد شده است. برای آزمون فرضیه ها، از آزمون ضریب همبستگی خی دو و نیز تفاوت میانگین (t) استفاده شد. براساس نتایج، بین متغیر مدرن یا سنتی بودن زنان و متغیرهای حضور در انتخابات ریاست جمهوری دوره های دهم و یازدهم، انتخاب مشاور برای برگزیدن نامزد شایسته تر و اهمیت دادن به رأی همسر، رابطه ای معنادار وجود دارد.

۳۸۴.

بازنمایی جنسیت در پوستر فیلم های پرفروش پنجاه سال اخیر سینمای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احسان آقابابایی داوود زهرانی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۷ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 295 - 312

کلیدواژه‌ها: بازنمایی پوستر فیلم جنسیت سینمای ایران نشانه شناسی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۲۱

امروزه، در گفتمان سینمایی، پوستر فیلم بخش مهمی از نمایش فیلم محسوب می شود. این پوسترها از گفتمان اجتماعی و سیاسی دوران ساخت فیلم متأثرند و هدف مقاله حاضر توصیف بازنمایی جنسیت در پوستر فیلم های پرفروش تاریخ پنجاه سال اخیر سینمای ایران و تفسیر روند تغییرات محتوایی در ارتباط با شرایط گفتمانی دوران نمایش فیلم ها و پوسترهاست. برای نیل به هدف یادشده، 47 پوستر از فیلم های پرفروش تاریخ پنجاه ساله اخیر سینمای ایران انتخاب شدند. همچنین، برای تحلیل از روش نشانه شناسی «گیلیان دیر» به منزله چارچوب مفهومی استفاده شده است. گزارش نویسی مقاله نیز بر اساس روند تغییرات انجام شده است. نتایج نشان می دهند که به طور کلی پوسترهای فیلم ها مردمحورند و از گفتمان اجتماعی و سیاسی دوران نمایش تأثیر پذیرفته اند. بدین معنا که محتوای پوسترها از برنامه مدرنیزاسیون محمدرضا شاه، انقلاب اسلامی، جنگ هشت ساله ایران و عراق، نوسازی و مصرف گرایی تأثیر پذیرفته و در محتوای خود آن را بازنمایی کرده اند.

۳۸۵.

تن نمایی زنان در فضای مجازی با نگاهی به آموزه های فقه امامیه و حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا زهروی رسول احمدزاده

منبع: مطالعات راهبردی زنان سال هجدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۷۰

کلیدواژه‌ها: فضای مجازی حریم خصوصی تن نمایی زنان حجاب شرعی داده های مجرمانه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۳۸ تعداد دانلود : ۱۳۰۰

بر اساس تبصره ی ماده ی 638 قانون مجازات اسلامی، می توان استفاده کنندگان از پوشش های غیراسلامی که در معابر عمومی ظاهر می شوند را مجازات کرد، این درحالی است که تن نمایی زنان در فضای مجازی که به مراتب آثار مخرب و جدی تری به دنبال دارد فاقد نص صریح در قوانین کیفری است و قاضی برای محکوم کردن، به اطلاقات یا عمومات قانونی یا اصل 167 قانون اساسی استناد می کند. بر این پایه در پژوهش حاضر سعی شده است، با مراجعه به منابع فقهی و حقوقی، تن نمایی و فحشای زنان در فضای مجازی مورد مداقه قرار گیرد و با معناشناسی، بررسی ارکان تشکیل دهنده ی آن، مبانی جر مانگاری و تحلیل قوانین موجود و خلأهای مربوط به این پدیده حدود و ثغور تن نمایی بررسی شود و راه کارهایی برای رفع این خلأها پیشنهاد شود.

۳۸۶.

بازتاب زندگی اجتماعی و فرهنگی زنان ایل بختیاری بر اساس آثار سفرنامه نویسان خارجی دورة قاجاریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدرحیم ربانی زاده حسن زندیه مرضیه خورج

منبع: پژوهشنامه زنان سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: قاجار زنان بختیاری سفرنامه نویسان خارجی زندگی اجتماعی و فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۲۴ تعداد دانلود : ۱۱۳۱

مقالة حاضر بر آن است به این پرسش پاسخ دهد که سفرنامه نویسان خارجی در نگاشته هایشان چگونه مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی زنان بختیاری را تبیین کرده اند؟ پژوهش حاضر، که به شیوة تبیین تاریخی و با مراجعه به منابع و داده های سیاحان خارجی تنظیم شده، حاکی از آن است که سیاحان به وضعیت زنان بختیاری توجه خاصی معطوف داشته اند، به ویژه سفرنامه نویسان زن که با زنان بختیاری ارتباط تنگاتنگی داشته اند و با موشکافی و دقت نظر بیش تری دربارة طرز زندگی آنان بحث کرده اند. در میان سیاحان، توجه سفرنامه نویسان انگلیسی و اطلاعات آن ها دربارة زنان بختیاری، به نسبت سفرنامه های سیاحان کشورهای دیگر بارزتر و غنی تر است. این امر را می توان در راستای تلاش انگلیسی ها در این دوره برای توسعة نفوذ سیاسی و اقتصادی خود در ایل بختیاری دانست.

۳۸۷.

واکاوی قرائت زنان از تماشای سریال های شبکه ماهواره ای جم (GEM TV)؛ مورد مطالعه: شهر کامیاران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمد مهدی زاده هادی خانیکی حمید عزیزی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هشتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلیدواژه‌ها: زنان قرائت واکاوی سریال های شبکة جم شهر کامیاران

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۵۳ تعداد دانلود : ۸۱۲

هدف پژوهش حاضر واکاوی قرائت زنان از تماشای سریال های شبکة ماهواره ای جم (GEM TV) است. این پژوهش از نوع کیفی و به شیوة مصاحبة ساخت نیافته است. جامعة آماری این پژوهش شامل کلیة زنان مخاطب سریال های شبکة جم در شهر کامیاران است. به منظور انتخاب نمونه از روش غیراحتمالی نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. حجم نمونة مورد استفاده برای انجام مصاحبه 26 نفر است. علاوه بر مصاحبه از روش کتابخانه ای نیز به منظور تکمیل اطلاعات بهره گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش کدگذاری و تفسیر کد های به دست آمده، استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که مصاحبه شوندگان بیشتر تمایل دارند که وضعیت زندگی زنان این سریال ها را با وضعیت زندگی خود مقایسه کنند.همچنین یافته ها نشان داد که زنان اکثراً معتقدند که این سریال ها تأثیر چندانی بر روی آنها ندارد. در این رابطه به نظر می رسد که محیط و جامعه تغییرات ناخودآگاهی را که در افکار آنان به وجود آمده است، نادیده می گیرد و تمایل دارد که همان شرایط قبلی را بازتولید کند. درکُل می توان گفت که زنان، خواهان تغییرات در روابط با مردان، سهیم شدن در قدرت و کسب استقلال هستند.

۳۸۸.

خوانش و رمزگشایی مخاطبان زن از فیلم های عامه پسند شبکه های ماهواره ( مطالعة موردی زنان شهر ساری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی رحمانی فیروزجاه سعدیه سهرابی

منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان (مطالعات زنان سابق) دوره سیزدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۴۵)

کلیدواژه‌ها: فیلم های عامه پسند هم ذات پنداری بازنمایی هویت زنانه بازنمائی گذشته گریز از واقعیت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۵ تعداد دانلود : ۶۷۱

امروزه فیلم های عامه پسند نوعی تولید رسانه ای محسوب می شوند که بر اساس تئوری های مطالعات فرهنگی به عنوان یک متن، قرائت ها و خوانش های گوناگون و گاه معارض را فراهم می کنند . این قرائت ها و خوانش ها نوعی تولید ثانویه محسوب شده و علت ها و انگیزه های متعددی را در بر می گیرد. لذا در پژوهش حاضر خوانش و رمزگشایی مخاطبان زن از فیلم های عامه پسند شبکه های ماهواره ای، با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه و مصاحبة اکتشافی و حجم نمونة 400 نفر بین زنان در شهر ساری انجام شد. داده های به دست آمده از طریق تکنیک آماری آزمون دوجمله ای(Binomial Test)تجزیه و تحلیل شدند که یافته ها نشان داد 85 درصدپاسخگویان با متغیرگریز از واقعیت به خوانش فیلم ها اقدام کرده و شاخص کمبود عشق از این متغیر برای حل متنی خود به وفور عشق در سریال ها روی آورده است.نتایج به طور کلی حاکی از آن بود که زنان با هم ذات پنداری با بازیگران سریال ها، بازنمائی هویّت زنانه ،گریز از واقعیت و بازنمائی گذشته، از فیلم ها رمزگشائی و به خوانش آن ها اقدام می کنند

۳۸۹.

بررسی جایگاه زن در جامعه سنتی ایلام با نگاهی به مثنوی «والیه»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدجلیل بهادری

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴۶ و ۴۷

کلیدواژه‌ها: زن فرهنگ ایلام حشمت منصوری مثنوی والیه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۱۱ تعداد دانلود : ۹۸۰

آثار هنری و ادبی به منزله آیینه ای هستند، که عادات، رسوم، ارزش ها، باورها و ... را در جامعة معاصر خود، نمایش می دهند؛ بنابراین بهترین منبع برای دریافت و استدراک ویژگی ها و مشخصات فرهنگی مردم هر عصر به شمار می آیند. یکی از مسائل رایج در جوامع سنتی، وجود تبعیض میان زن و مرد است که در آثار ادبی به شیوه های گوناگون منعکس شده است. انتساب صفاتی چون دانایی و توانایی به مردان و زنان را ضعیفه و متعلقه دانستن از نمودهای این تبعیض جنسیتی است. در این راستا، نگارنده با هدف نشان دادن جایگاه زن در جامعه سنتی ایلام به بررسی منظومة «والیه» (682 بیت) از مجموعة اشعار حشمت منصوری (به ێان ده ئاسوو) به شیوه کتابخانه ای و تحلیلی پرداخته است. نتیجة پژوهش نشان می دهد که مهمترین مشکلات زنان در جامعه سنتی عبارتند از: فقر مادی، ازدواج زود هنگام، محدودیت تحصیل، عدم توجه به خواسته های زنان و ... .

۳۹۰.

شعر ژاله قائم مقامی و دفاع از حقوق زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ایوب مرادی

منبع: پژوهشنامه زنان سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: حقوق زنان عصر مشروطه شعر زنان ژاله قائم مقامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۴۳ تعداد دانلود : ۹۴۶

عالمتاج قائم مقامی، مشهور به ژاله، از ادبا و شاعران زن نازک اندیش و آرمان گرا در عصر مشروطه است. او در عصری می زیست که نگاه جامعه به زن و فعالیت های اجتماعی اش بسیار محدود و بسته بود و همین امر ژاله را بر آن داشت تا صدای اعتراض زنان را از دریچة اشعار خود بازتاب دهد. او بانوان هم عصر خود را به برگرفتن بند حقارت و اسارت از پای خویش فرا می خواند و نگرانِ پای مال شدن روح انسانیِ آن ها در برابر عقاید نظام مردسالار آن زمان است. این مقاله با رویکردی نو به سروده های ژاله قائم مقامی، می کوشد باورها و اندیشه های او در حوزة دفاع از حقوق زنان را بررسی و تحلیل کند.

۳۹۱.

بررسی واژگان زنانه در غزلیات عرفانی حافظ شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عزت ملاابراهیمی الهه علیخانی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۷ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 379 - 388

کلیدواژه‌ها: حافظ شیرازی زن عرفان واژگان زنانه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۴۰

موضوع این مقاله بررسی واژه هایی در صد غزل اول دیوان حافظ است که به طور ظاهری می توان آن ها را واژگانی زنانه دانست. برای یافتن معانی و مفاهیم پنهان آن ها و اینکه آیا منظور شاعر از آوردن این الفاظ، معنای ظاهری آن هاست یا در ذهن و اندیشه اش مفاهیمی ماوراء معنای ظاهری این الفاظ را در نظر داشته است. این پژوهش از نوع کیفی و روش تحقیق نیز اسنادی کتابخانه ای است و از روش تحلیل محتوا به صورت کیفی نیز برای تحلیل اشعار حافظ بهره گرفته شده است. اگر چه حافظ در غزلیاتش صراحتاً اشاره ای به زن نداشته است (با اینکه در برخی از غزل های او انتقاد از اجتماع وجود دارد، غزل حافظ به طور کلی عارفانه است نه اجتماعی. به بیان دیگر، عاشقانه عارفانه است؛ عاشقانه هایی که همه مدح و حمد و ثنای پروردگار است)، زن در اندیشه حافظ جایگاه بسیار والا و ارزشمندی دارد. حافظ برای فهم عامه و ادراک بهتر همگان هر جا خواسته از خداوند خود سخن بگوید، به توصیف زن و زیبایی های او پرداخته و همه توصیفات عاشقانه او از زن، استعاره و کنایه از پروردگار و دقیقاً اشاره به خداوند است.

۳۹۲.

بررسی تحلیلی- نقدی درون مایه های شعر زنانه در عصر مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عزت ملاابراهیمی محمودرضا توکلی محمدی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۷ بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ 77 - 97

کلیدواژه‌ها: ادبیات معاصر فارسی شعر زنانه عصر مشروطه مضامین شعری نقد ادبی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۲۴۵

در عصر مشروطه، شعر فارسی، درکنار حفظ درون مایه های قدیمی خود، با مضامینی جدید آشنا شد که در دوره های قبل آن ها را تجربه نکرده بود. به همین دلیل، این دوره را عصر تغییر و تحول های بنیادین در درون مایه ها و مضامین قدیمی شعر فارسی می نامند. آشنایی با ادبیات غرب، تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، انقلاب فرانسه، جریان موسوم به روشن فکری، استبداد داخلی و استعمار خارجی از مسائلی است که در این زمینه نقش بسزایی داشت. البته این تغییر و تحول فقط مخصوص مضامین شعری نبوده و همه جنبه های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ایران را در بر می گرفت. این امر زندگی زن ایرانی را نیز، به عنوان نیمی از پیکره جامعه، دستخوش تغییر و تحول بنیادین کرد. آشنایی زنان با نقش و جایگاه واقعی خود در جامعه و در پی آن مشارکت آن ها در فعالیت های اجتماعی، دفاع از وطن به معنای امروزی آن و تغییر نگرش زنان ایرانی به خانواده از جمله این تغییر و تحول ها در عصر مشروطه به شمار می رود. پژوهش حاضر در صدد است با بررسی آثار ادبی و دیوان زنان شاعر در عصر مشروطه و به صورت توصیفی تحلیلی، به بررسی نقدی مسائل یاد شده و بازتاب آن ها در شعر شاعران زن مشروطه بپردازد. فعالیت های چشمگیر زنان ایرانی در عرصه های سیاسی و اجتماعی، آگاهی زنان از نقش سازنده خود در خانواده و تغییر نگرش زنان به مردان ایرانی از مسائلی است که در این زمینه اهمیت فراوان دارد و بازتاب آن در شعر شاعران زن عصر مشروطه نقد و بررسی شد.

۳۹۳.

بررسی ازدواج مردان مهاجر افغانی با دختران ایرانی و آثار و پیامدهای اجتماعی آن بر کشور بر مبنای جغرافیای جرم و آسیب های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کیومرث یزدان پناه درو

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۷ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 343 - 358

کلیدواژه‌ها: ازدواج بازگشت به افغانستان مشکلات مهاجرت مهاجران افغانی مهاجرت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۱۷۱

در دوران اقامت طولانی مهاجران افغانی در ایران، حدود 30 هزار نفر از زنان ایرانی با مردان افغانی ازدواج کردند. ازدواج زنان ایرانی با افغان ها نگران کننده است؛ به ویژه که 98 درصد از این ازدواج ها با شکست همراه اند. غیرقانونی بودن ازدواج با اتباع غیرمجاز، مشکلات شناسنامه ای، تحصیلی، بهداشتی و اسکان فرزندان آنان را در پی دارد و زنان را دچار سردرگمی و آوارگی می کند. با توجه به اینکه اکثر افرادی که تن به چنین ازدواج هایی می دهند از طبقه ضعیف اند، ضروری ا ست با برنامه ریزی های منطقی آنان را با عواقب دردسرساز بعدی آشنا کنیم. برخی از این زنان و دختران، که عمدتاً از طبقات پایین اجتماع هستند، بر اثر فریب و شیادی اتباع افغانی یا فروش از سوی پدرانشان، به ازدواج مردان افغانی درمی آیند. بسیاری از این ازدواج ها نا موفق است و اغلب از همان بدو ازدواج با مشکلات عدیده ای مواجه می شوند. اولین مشکلی که با ازدواج هر زن ایرانی با مرد افغانی رخ می نماید، از دست دادن تابعیت ایرانی این بانوان است. بسیاری از این زنان مدتی پس از ازدواج با افغانی ها در آن سوی مرزها رها می شوند یا شوهران آن ها پس از مدتی باز می گردند و آن ها و فرزندانشان را با مشکلات عدیده روحی و روانی و اقتصادی و اجتماعی به حال خود می گذارند.

۳۹۴.

الگوی نمایش کلیشه های جنسیّتی در تبلیغات تلویزیونی سیما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهناز اصلانی مسعود کیان پور

منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان (مطالعات زنان سابق) دوره سیزدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۳)

کلیدواژه‌ها: زنان آگهی های بازرگانی رسانه های جمعی کلیشه سازی تحلیل محتوای کیفی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۵۰ تعداد دانلود : ۸۸۳

گسترش شتابان تکنولوژی ارتباطی مسائل جدیدی درباره قدرت رسانه ها در مواجهه مخاطبان با آن ها پدید آورده است، که تصویرسازی جنسیّتی زنان و مردان در رسانه ها یکی از موارد آن است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف چگونگی بازنمایی کلیشه های جنسیّتی در آگهی های تلویزیونی با رویکرد برساختی- تفسیری و با روش تحلیل محتوای کیّفی انجام شده است. بنابراین، از میان آگهی های پخش شده از شبکه 3 سیمای جمهوری اسلامی ایران نمونه ای غیر همگون، به روش غیراحتمالی شامل 17 آگهی انتخاب و پس از پیاده سازی، تحلیل و کدبندی در نهایت براساس تعداد دفعات و کیّفیت حضور، نقش های شغلی و اجتماعی، ویژگی های شخصیتی شخصیت های مرد و زن و ویژگی های کلی آگهی، 7 مقوله استخراج شد که عبارت هستند از: تجویزهای نقشی، مناسکی شدن فرمانبری، پیشروی فرادستانه/ پسروی فرودستانه، نشانه گذاری جنسیّتی نیازها، نشانه گذاری جنسیّتی کالاها، فضای نمادین و اندازه نسبی. در تحلیل نهایی مشخص شد که آگهی های تلویزیونی دو الگوی متفاوت زنانه و مردانه از نقش جنسیّتی را به نمایش می گذارند و نه تنها کلیشه های رایج در جامعه را بازتولید می کنند، بلکه فرآیندی از کلیشه سازی را نیز شکل می دهند.

۳۹۵.

بررسی و تحلیل شخصیت زن در رمان های نجیب کیلانی (مطالعه موردی: رمان های الطریق الطویل، قاتل حمزه و الرجل الذی آمن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عزت ملاابراهیمی فهیمه یگانه دیزج ور

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۶ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ 517 - 530

کلیدواژه‌ها: الرجل الذی آمن الطریق الطویل زن شخصیت پردازی قاتل حمزه نجیب کیلانی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۴۴

ادبیات داستانی، به سبب گیرایی و جذابیت خاص، جایگاه ویژه ای دارد و از فنون مهم ادبی به شمار می آید. از مهم ترین وظایف داستان این است که فضیلت های اخلاقی و معنوی را از سوی شخصیت ها و قهرمانان داستان ترویج کند و با پلیدی ها و بی عدالتی ها به مبارزه برخیزد. از این رو، داستان نویس متعهد باید سعی بر آن داشته باشد که علاوه بر سرگرم کردن خواننده، از هدف نهایی خود، که همانا تعلیم دادن و آگاه کردن خواننده است، غافل نباشد. نجیب کیلانی، ادیب و داستان نویس برجسته معاصر، می کوشد با گنجاندن شخصیت های مختلف داستانی، رسالت دینی خود را به انجام رساند و سبک زندگی صحیح اسلامی را برای نسل جوان بازگو کند؛ در این مقاله، سعی شده که شخصیت پردازی زن در این سه رمان، که به ترتیب درون مایه های اجتماعی، تاریخی و اسلامی دارند، بررسی شود. نگارندگان در این مقاله از روش توصیفی و تحلیلی بهره برده و در نتایج پژوهش دریافته اند که نویسنده در شخصیت پردازی های خود از شیوه های مستقیم و غیر مستقیم استفاده کرده و از هر نوع شخصیتی، اعم از ایستا، پویا، مثبت، منفی و...، سود جسته است. شخصیت های زنانه در هر سه رمان شخصیت فرعی اند که کیلانی با مهارت کامل توانسته از رهگذر آن ها به اهداف اصلی خود، که اعتلای فرهنگ اسلامی است، دست یابد.

۳۹۶.

از فیلم مردم نگارانه تا شبه مستند (نقدی بر فیلم شهر زنان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جبار رحمانی یاسمن فرحزاد

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: فیلم مستند فیلم مردم نگارانه فیلم شبه مستند فیلم شهر زنان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۱۱ تعداد دانلود : ۸۸۹

فیلم شهر زنان(1377) اثر عطاالله حیاتی، در قالب فیلمی داستانی به آیین برف چال در روستای آب اسک آمل اشاره می کند. در این اثر، یک آیین سنّتی به شیوه «نمایشی شده» بازسازی می شود. با توجه به ورود اثر به حوزه آیین ها و فرهنگ بومی مردم یک منطقه واقعی، استفاده از فیلم های مستند، تأکید بر واقعی بودن داده های فیلم و همچنین طبقه بندی این اثر در گروه «فیلم های میانه»، این فیلم با نگاه مردم نگارانه و با معیار نقد یک فیلم مستند نقد می شود. با توجه به فقر مستندات در زمینه مطالعات مردم شناختی ایران، هر اثر شبه مستند یا میانه ای ممکن است اثری مستند در حوزه مردم نگاری و بر همین اساس قابل استناد و واقعی تلقی شود، لزوم نقد این دست آثار در تأکید بر اهمیت پژوهش علمی، پیش از تولید هر فیلمی در حوزه مردم شناسی است. فیلم ساز با گذشتن از کنار اعتقادهای مردم منطقه و با نمایش جزئیات غیرواقعی از آیین، بدون توجه به اهمیت پژوهش های علمی و دقیق در این زمینه، نه تنها از بافت جامعه ای که تصویر می کند، بسیار دور افتاده است، بلکه با ارائه داده های فرضی، باعث به وجود آمدن برداشت های اشتباه متعدد در مخاطب و بروز سوءتفاهم در مردم منطقه می شود. هدف نوشتار حاضر، علاوه بر نقد مردم نگارانه این فیلم، تأکید بر اهمیت تشخیص نوع یک اثر پیش از نقد آن است.

۳۹۷.

نقد جامعه شناسی رمان های سه گانه احلام مستغانمی (با تکیه بر رمانتیسم جامعه گرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عزت ملاابراهیمی علی صباغیان

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۶ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ 361 - 376

کلیدواژه‌ها: احلام مستغانمی الجزایر رمان نقد ادبی نقد جامعه شناسی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۳۷

در نقد جامعه شناختی رمان، ارتباط ساختار و محتوای داستان با وضعیت و دگرگونی های جامعه و محیطی که در آن متولد شده بررسی می شود و چگونگی انعکاس و بازنمایی هنرمندانه جامعه در جهان تخیلی اثر ادبی، نقد و تحلیل می شود. نویسندگان در این مقاله، بر پایه چارچوب نقد جامعه شناسی، به بررسی آثار نویسنده مشهور الجزایری، خانم احلام مستغانمی، پرداخته اند. با آنکه وی نویسنده ای رمانتیک است، در قالب رمانتیسم جامعه گرا در آثار خود به تبیین اوضاع فرهنگی و اجتماعی کشورش می پردازد. او از مسائلی چون حقوق زنان، فقر فرهنگی، تقابل سنت و مدرنیته و نابسامانی های اجتماعی سخن می گوید و زخم ها و جراحت هایی را که از رهگذر استعمار بر پیکره جامعه وارد شده، واکاوی و تشریح می کند. از یافته های این پژوهش، که به روشی توصیفی تحلیلی تدوین شده، برمی آید که نویسنده توانسته است روزنه ای جدید برای شناخت زوایای مختلف اشغال الجزایر، جنگ های آزادی بخش این کشور، پیامدهای استعمار و عقب ماندگی جوامع عربی در برابر چشمان مخاطب بگشاید. اما ،در عین حال، تلاش دارد با کاربرد لحنی احساسی، پایبندی خود به مکتب رمانتیسم را حفظ کند. با وجود این، هرچند آثار وی رنگ و بوی انتقادی به خود گرفته است، با رئالیسم اجتماعی تفاوت معناداری دارد.

۳۹۸.

بررسی جایگاه اجتماعی زنان و کودکان در دوره شاه طهماسب صفوی (930-983ق) بر اساس تطبیقِ نگاره های نُسخِ شاهنامه طهماسبی و هفت اورنگ جامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهناز شایسته فر محمد خزایی شهین عبدالکریمی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۶ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ 189 - 208

کلیدواژه‌ها: جایگاه اجتماعی زنان و کودکان شاهنامه طهماسبی نگارگری دوره شاه طهماسب صفوی هفت اورنگ جامی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۲۱۹

عوامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و مذهبی دوران صفوی بر حضور زنان در جامعه تأثیرگذار بود. در ساختارهای جدید، نقش زنان بر اساس جایگاه اجتماعی آن ها شکل می گرفت. همچنین، با برپایی آرامش، کودکان در جوار مادرانشان، از امنیت و آموزش و پرورش بهتری برخوردار شدند. این عوامل نگارگران را به ترسیم بیشتر تصویر زنان و کودکان در نگاره هایشان ترغیب کرد. هدف مقاله حاضر شناخت جایگاه اجتماعی زن و کودک در دوره شاه طهماسب، بر اساس نگاره های شاهنامه طهماسبی و هفت اورنگ جامی (نفیس ترین نُسخِ نگارگری دوره مذکور)، است و پرداختن به آن، با توجه به اینکه در این زمینه پژوهشی انجام نشده، لازم بوده و تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که ویژگی های بصری ترسیم نقش زنان و کودکان در نگاره های این دو نسخه کدام است و آیا این ویژگی ها نشان دهنده جایگاه طبقات مختلف اجتماعی آنان است؟ در این پژوهش، که گردآوری مطالب کتابخانه ای است و به روش تطبیقی توصیفی تحلیلی نگاشته شده، از هر نسخه پنج نگاره در موضوعات متفاوت، که نمایانگر نقش زن و کودک در دربارها و سایر طبقات اجتماعی هستند، مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته و می توان دریافت که تصویر زن و کودک در نگاره های نسخه درباری شاه طهماسبی بازگو کننده محدودیت های زندگی زنان دربار و اشراف است، اما در نسخه هفت اورنگ جامی زنان و کودکان سایر طبقات اجتماعی در محیط های شهری و روستایی آزادانه تر در فعالیت های اجتماعی حضور دارند.

۳۹۹.

تحلیل محتوای موضوعی مقالات علمی پژوهشی «حوزة زن و خانواده»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: آمنه بختیاری فاطمه بدوی مریم السادات هاشمی فشارکی بهاره نصیری

منبع: پژوهشنامه زنان سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: خانواده علوم انسانی تحلیل محتوا نشریات علمی پژوهشی مقاله علمی پژوهشی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۰۵۲

برای توسعه و سامان دهی جریان تحقیقات در حوزة «زن و خانواده» از وضعیت موجود به سوی وضعیت مطلوب، لازم است معضلات و کمبودهای پژوهشی در این زمینه، به لحاظ کمی، بررسی و ارزیابی شود. از این رو، مجریان پژوهش حاضر ضمن بررسی همه جانبة ۱۳۳ نشریة علمی پژوهشی مصوب وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری در گروه علوم انسانی (از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۰)، مبادرت به ایجاد یک بانک اطلاعاتی شامل 1990 مقاله با موضوع زن و خانواده کردند. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا و بررسی کلیة متغیرهای موجود در متن مقالات اعم از گرایش و روند موضوعی مقالات، روند رشد مقالات بر اساس سال انتشار، فراوانی آن ها در فصل نامه ها، تعداد نویسندگان و جنس و سطح تحصیلات آن ها، مبانی نظری مقالات، و کلیدواژه ها صورت گرفته است.

۴۰۰.

بررسی وضعیت زنان در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی پس از انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرشاد مومنی سمیه ارضروم چیلر عطیه هنردوست

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۶ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ 1 - 28

کلیدواژه‌ها: آمارتیا سن زنان برنامه های توسعه توانمندسازی زنان شاخص توسعه انسانی شاخص جنسیتی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۵۱

دستیابی به توسعه و بهبود کیفیت زندگی از آرمان هایی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. یکی از مقولات بسیار مهم در امر توسعه، که مدت ها مورد غفلت نظریه پردازان و سیاستگذاران قرار گرفته بود، موضوع زنان است. از این رو، در این پژوهش، هدفْ بررسی وضعیت و موقعیت زنان در برنامه های توسعه پس از انقلاب است. روش استفاده شده، توصیفی تحلیلی است و تحلیل یافته ها بر اساس الگوی نظری نهادگرایی، با تأکید ویژه بر دیدگاه های آمارتیا سن، انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، عمق اختلاف و تفاوت برنامه اول و دوم توسعه با نظریه های سن بسیار زیاد است و مهم ترین عامل مؤثر در این تفاوت، رشدمحور بودن این برنامه هاست. با توجه به رویکرد غالب در برنامه سوم، یعنی توانمندسازی زنان، با تأکید بر فراهم کردن زمینه های لازم برای افزایش مشارکت زنان، حرکتی همسو با دیدگاه سن صورت گرفته و توجه به آموزش، بهداشت، اشتغال، مشارکت سیاسی، و ... به منزله روش هایی برای افزایش توانمندی های زنان در نظر گرفته شده اند. روح حاکم بر برنامه چهارم توسعه، ایده جنسیت، و توسعه و ارتقای سطح کیفیت زندگی افراد، از طریق تحول اساسی در متغیرهای اقتصادی، آموزشی، و بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است. مروری بر شاخص های توسعه انسانی، توسعه جنسیتی، و توانمندسازی زنان نشان می دهد که طی اجرای برنامه های اول تا چهارم، وضعیت زنان از لحاظ بهداشت و آموزش بهبود نسبی پیدا کرده است.

درخت حوزه‌های تخصصی