حسین محمودیان

حسین محمودیان

مدرک تحصیلی: دانشیار، گروه جمعیت شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۴ مورد.
۱.

تحلیل وضعیت طول مدت بیکاری زنان و مردان جویای کار مراجعه کننده به مراکز کاریابی کشور در دوره 1392-1398(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۲ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ 653 - 680

کلیدواژه‌ها: اشتغال جنس سن مدت بیکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۴
هدف این پژوهش، تحلیل وضعیت مدت بیکاری و مقایسه آن در بین زنان و مردان ایرانی مراجعه کننده به مراکز کاریابی است. مطالعه حاضر از نوع تحلیل ثانویه و جامعه آماری مورد مطالعه، شامل کلیه جویندگان کار 15 تا 45 ساله مراجعه کننده به کاریابی های سراسر کشور، از ابتدای سال 1392 تا پایان مهرماه سال 1398 است که با کمک تکنیک آماری تحلیل بقا انجام پذیرفته است. براساس یافته های این مطالعه، زنان دوره بیکاری طولانی تری از مردان دارند. جویندگان کار گروه های سنی 20 تا 24 سال، دارای میانگین دوره بیکاری کوتاه تری از سایر گروه های سنی هستند. کارجویان متأهل، مطلقه و بیوه، احتمال بقای بیکاری کمتری از افراد مجرد دارند. کارجویان بی سواد دارای بیشترین احتمال بیکاری هستند و افراد با سطح تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری در رده دوم بالاترین احتمال بیکاری قرار دارند. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که در فرایند سیاست گذاری و مدیریت بازار کار کشور، توجه به تغییرات ساختار سنی و جنسی جمعیت، نیازمند اهتمام جدی است. زنان نیمی از جمعیت کشور هستند؛ بنابراین ضروری است استفاده از این ظرفیت، به ویژه در شرایط خروج از پنجره جمعیتی و نیز برنامه ریزی برای ایجاد اشتغال پایدار و کاهش طول دوره بیکاری، ضمن توجه به محدودیت تنوع شغلی و نقش آنان در تأهل و فرزندآوری و تربیت فرزندان، در اولویت قرار گیرد.
۲.

جهانی شدن و مهاجرت نخبگان: شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر مهاجرت نخبگان ایرانی با رویکرد تحلیل سلسله مراتبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال ۱۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۷ 375 - 416

کلیدواژه‌ها: مهاجرت نخبگان علمی ایران جهانی شدن پرسشنامه خبره تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۲۲
منابع انسانی ارزشمند نظیر افراد نخبه و کارآمد علمی در یک جامعه در عرصه های مختلف ملی نقش حیاتی ایفا کرده و از اینرو، مدیریت مطلوب و هدفمند این سرمایه های ارزشمند امری مهم به شمار می آید. با توجه به اهمیت مهاجرت نخبگان علمی و تأثیر منفی آن بر فرآیند توسعه در کشور، مطالعه حاضر به بررسی و شناسایی عوامل موثر بر مهاجرت نخبگان علمی در کشور ایران می پردازد. در این مطالعه از مدل ارزیابی مبتنی بر فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به منظور رتبه بندی عوامل موثر بر مهاجرت نخبگان علمی به عنوان ابزاری کارآمد استفاده شده است. در همین راستا، ابتدا پرسشنامه خبره طراحی و در ادامه توسط خبرگان دانشگاهی تکمیل شده است. نتایج مطالعه حاضر مبین این مهم است که براساس دیدگاه خبرگان شاخص جهانی شدن بیشترین اثر گذاری را بر مهاجرت نخبگان علمی ایرانی دارد. مقاله حاضر ایجاد شبکه هایی متشکل از متخصصان ایرانی در خارج از کشور به منظور همکاری به صورت پاره وقت با مراکز علمی داخلی به عنوان راهکار کوتاه مدت و ایجاد فضای مناسب در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای حفظ متخصصان کشور و جلوگیری از مهاجرت آن ها به خارج از کشور را به عنوان یک راهکار بلند مدت پیشنهاد می نماید. 
۳.

بررسی به زیستن اجتماعی زنان مراقب والدین سالمند شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال ۲۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۰۲ 65 - 92

کلیدواژه‌ها: به زیستن اجتماعی فشار مراقبتی مراقبت از والدین سالمند زنان شهر ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۴
مقاله حاضربه بررسی وضعیت به زیستن اجتماعی زنان شهر ایلام و اثر پذیری این وضعیت از فشارهای ناشی از مراقبت خانگی از والدین سالمند را مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش به شیوه پیمایشی، بر اساس طرح مقطعی انجام و اطلاعات مورد نیاز به وسیله ی توزیع پرسشنامه به شیوه خوشه ای در بین 593 نفر از زنان 49-30 ساله شهر ایلام گردآوری شده است. نتایج حاکی از به زیستن اجتماعی متوسط و فشار مراقبتی پایین در بین افراد مورد بررسی است. همچنین میانگین نمره به زیستن اجتماعی پاسخگویان بر حسب متغیرهای سن، شغل، سطح تحصیلات و تعلق ذهنی طبقاتی از تفاوت معنی دار برخوردار است و فرضیه های مربوط به تفاوت میانگین به زیستن اجتماعی بر حسب این متغیرها تایید شد. بررسی رابطه متغیر فشار های مراقبتی با به زیستن اجتماعی بیانگر وجود همبستگی معکوس و تایید فرضیه ی مربوطه است. نتایج این پژوهش نشان می دهد هرچه فشار مراقبتی ناشی از مراقبت خانگی از والدین سالمند بیشتر باشد، به زیستن اجتماعی زنان بزرگسال کمتر است که می تواند حساسیت و نگرانی مسئولان را در مورد به زیستن اجتماعی زنان و نیز مراقبت خانگی از سالمندان بیشتر کند. سازمان ها و ارگان های ذیربط می توانند در راستای حفظ و ارتقای سلامت فردی و به زیستن اجتماعی که در نهایت، منجر به عملکرد بهتر زنان در جامعه می شود گام های موثری بردارند و به مداخلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مناسب دست بزنند تا در سایه سلامت جامعه، مشکلات اجتماعی کاهش یافته و روابط در لوای تصحیح شیوه های رفتاری بهبود یابد.
۴.

پیش بینی میزان مشارکت نیروی کار در ایران به وسیله شبیه سازی مبتنی بر شبکه عصبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 1 - 24

کلیدواژه‌ها: پنجره جمعیتی میزان مشارکت در نیروی کار شبکه عصبی پیش بینی شبیه سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۴
بیش از 70 درصد از جمعیت ایران در سنین کار و فعالیت بوده و این کشور در حال حاضر در پنجره جمعیتی قرار دارد. با توجه به قرار گرفتن کشور ایران در دوره پنجره جمعیتی، افزایش میزان مشارکت نیروی کار می تواند بستری مناسب برای رشد و توسعه اقتصادی فراهم سازد. پیش بینی میزان مشارکت نیروی کار به واسطه تأثیر آن بر رشد اقتصادی در کشور می تواند نگرش عمیق تر و جامع تری نسبت به مقوله عرضه نیروی کار به منظور سیاست گذاری و برنامه ریزی فراهم نماید. یقیناً دانش از بازخورد یک تصمیم در آینده و ارائه برنامه ای جامع و هدفمند رشد و توسعه اقتصادی مطلوب را به همراه خواهد داشت. مقاله حاضر، با تکیه بر شبیه سازی مبتنی بر شبکه های عصبی به دنبال پیش بینی میزان مشارکت در نیروی کار زنان، مردان و کل جمعیت مربوط به سالهای 1397 تا سال 1407 در یک بازه 10 ساله متوالی می باشد. شبیه سازیها در نرم افزار متلب و بر پایه داده های سازمان بین المللی کار انجام شده است. این داده ها مربوط به 27 سال متوالی از سال 1369 تا 1396 می باشد. نتایج روند نزولی در میزان مشارکت نیروی کار مردان، زنان و کل جمعیت تا سال 1407 را نشان می دهند. بر مبنای نتایج شبیه سازی میزان مشارکت نیروی کار مردان، زنان و جمعیت کل 15 تا 64 ساله از سال 1397 تا سال 1407 به ترتیب از حدود 5/74 به 5/73 درصد، از 16/0 به 14/0 درصد و از 5/46 به 5/44 درصد تغییر خواهند نمود. نتایج مقاله حاضر زنگ هشداری است برای برنامه ریزان و سیاست گذارن در سطح کلان جهت توجه ویژه به برنامه ریزی های هدفمند در حوزه اشتغال و سرمایه گذاری تا بتوانند بهترین بهره برداری را از فرصت قرار گرفتن در پنجره جمعیتی برای کشور تأمین نمایند.
۵.

آگاهی، عقلانیت و ساختار نگرش در رژیم های باروری: رویکردی شناختی به فرزندآوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۴ 39 - 72
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۱۶۶
این پژوهش قصد دارد درکی شناختی از گذار باروری ارائه دهد. در این راستا، تغییر رفتار باروری از جمعیت های پیشاگذار تا پساگذار از لحاظ سه عنصر آگاهی، عقلانیت و ساختار نگرش مورد بررسی قرار می گیرد. به همین منظور، نظریه های کاهش باروری و دلالت های آن برای آگاهی و عقلانیت و نیز فرایندهای شناختی در شکل گیری باورها و نگرش ها درباره فرزندآوری مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در مراحل پایانی گذار باروری، به تدریج رفتار باروری آگاهانه تر می شود و نقش عناصر شناختیِ عقلانیت در پیش آیندهای رفتار باروری افزایش می یابد. همراه با کاهش باروری به سطح جانشینی، گذار ارزش فرزند و تغییرات فرهنگی سبب افزایش تعارض میان ارزش فرزند و ارزش های رقیب آن می شود و درنتیجه ساختار نگرش به فرزندآوری مسئله ساز خواهد شد. یافته های تجربی این تحقیق که با مطالعه 482 زن 39-15 ساله همسردار در شهر تهران به دست آمد نشان داد که احساس دوسوگرایی یا تردید به عنوان یکی از جنبه های مهم ساختار نگرش، درباره فرزندآوری اول و دوم در مقایسه با فرزندآوری مراتب بالاتر، به طور معناداری بیشتر است.
۶.

تأثیر مهاجرت داخلی برتغییرات نسبت جنسی شهرستان های ایران در دوره 1395- 1390؛ کاربرد رگرسیون وزن دار جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۴ 207 - 240
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۱۴۱
مهاجرت یکی از مؤلفه های تغییر جمعیت است که به علت فرایند گزینشی بودن، می تواند منجر به تغیر نسبت جنسی در مبدأ و مقصد مهاجرت شود. هدف این مطالعه، بررسی تأثیر مهاجرت داخلی بر تغییرات نسبت جنسی شهرستان های ایران و تبیین این اثر با استفاده از رگرسیون وزن دار جغرافیایی بوده است. بدین منظور، از داده های سرشماری 1390 و 1395 و سالنامه آماری 1395 استفاده شده است. محاسبه تأثیر مهاجرت بر تغییرات نسبت جنسی شهرستان ها با روش اثر ترکیبی مهاجرت رودریگرز ویگنولی و رو (2018) انجام شده است. یافته ها نشان داد که بیشترین تغییر نسبت جنسی شهرستان ها در سنین 29-15 سال است و تأثیر مهاجرت بر تغییرات نسبت جنسی کل، 29-15 سال و 49-30 سال شهرستان ها دارای خود همبستگی فضایی است. تحلیل یافته ها با استفاده از آزمون رگرسیون وزن دار جغرافیایی و مقایسه آن با نتایج آزمون رگرسیون حداقل مربعات، نشان از این دارد که مهاجرت منجر به کاهش نسبت جنسی شهرستان های با توسعه آموزشی بالاترو افزایش نسبت جنسی شهرستان های با توسعه اقتصادی-اجتماعی بالاتر شده است. اعمال سیاست هایی در جهت کاهش نابرابری های توسعه ای در حوزه اقتصادی و آموزش عالی می تواند منجر به کاهش مهاجرت های داخلی و در نتیجه عدم تعادل نسبت جنسی در برخی از مناطق مهاجرپذیر و مهاجرفرست شود.
۷.

تحلیل فضایی تأثیر مهاجرت داخلی بر تغییر ساختار سنی جمعیت در شهرستان های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 121 - 154

کلیدواژه‌ها: مهاجرت داخلی اثر ترکیبی مهاجرت ساختار سنی سطح توسعه یافتگی خود همبستگی فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۳۶۴
درحال حاضر، مهاجرت داخلی، به عنوان عامل اصلی تغییر جمعیت، در بسیاری از کشورها جایگزین باروری و مرگ و میر شده است و اصلی ترین روند شکل گیری الگوهای سکونت انسانی در داخل و بین کشورها است. به علاوه مهاجرت داخلی، به علت فرایند گزینشی بودن مهاجرت، منجر به بازتوزیع گروه های مختلف سنی می شود و ساختار سنی جمعیت را در مناطق مبدأ و مقصد تغییر می دهد. دراین راستا، این مقاله به بررسی تأثیر جریان مهاجرت داخلی بر تغییرات ساختار سنی جمعیت در شهرستان های کشور با استفاده از تحلیل ثانویه داد ه های سرشماری سال های 1390 و 1395 می پردازد. نتایج بیانگر بیشترین تأثیر مهاجرت بر تغییرات ترکیب جمعیت در سنین جوانی (29-15 سال) است. نتایج آزمون مورانز آیِ دومتغیره نیز نشان داد همبستگی فضایی بین سطح توسعه یافتگی و تغییرات ساختار سنی، ناشی از مهاجرت، وجود دارد. در واقع، مهاجرت منجر به افزایش سهم جمعیت جوان در شهرستان های بیشترتوسعه یافته، و کاهش آن در شهرستان های کمترتوسعه یافته شده است. در نتیجه، جریان مهاجرت داخلی می تواند با تغییر در ترکیب جمعیت جوان، که محور و منبع توسعه است، منجر به افزایش نابرابری های منطقه ای در کشور شود.
۸.

تحلیل وضعیت جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی خانوارهای زن سرپرست در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 1 - 18

کلیدواژه‌ها: جمعیت تغییرات جمعیتی خانوار خانوار زن سرپرست ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۲۱۴
هدف : مقاله پیش رو بر آن است تا با رویکردی توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های خام و دو درصد سرشماری سال 1395، وضعیت جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی خانوارهای زن سرپرست در ایران را مورد بررسی قرار دهد. روش : این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش بررسی، توصیفی _ تحلیلی است که در آن به تجزیه و تحلیل داده ها به صورت مقطعی پرداخته شده است. منابع داده ها شامل داده های خام دو درصد سرشماری سال 1395 است که توسط مرکز آمار ایران گردآوری شده. آزمون های مجذور خی دو در مورد ارتباط متغیرها با جنسیت سرپرست خانوار انجام شد. درنهایت، داده ها با استفاده از مدل رگرسیونی لوجیت تحلیل شدند. یافته ها : نتایج نشان داد که نسبت زنان سرپرست خانوار در کشور طی دو دهه اخیر افزایش 3/4 درصدی داشته است. استان های سیستان بلوچستان و کردستان به ترتیب بیشترین و کمترین درصد زنان سرپرست خانوار را دارند. این افزایش برای خانوارهای تک نفره زن سرپرست نیز بوده است. بیشترین درصد این خانوار در استان خراسان جنوبی و کمترین آن در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده اند. بیش از 27 درصد خانوارهای زن سرپرست، هیچ فرد باسوادی در خانوار خود نداشته اند. همچنین86 درصد زنان سرپرست بیکار و 14 درصد آن ها شاغل بودند که در مقایسه با مردان سرپرست خانوار، شکاف گسترده ای بین این دودسته از خانوارها وجود دارد.
۹.

اثر مهاجرت بر کیفیت زندگی: مطالعه موردی خانواده های مهاجرکوهدشتی ساکن شهر قدس و همتایان غیر مهاجر ساکن شهرستان کوهدشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 179 - 210

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی مهاجر غیر مهاجر کوهدشت شهر قدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۳۲۸
الگوی کلی مهاجرت در کشورهای در حال توسعه، مهاجرت از مناطق کمتر توسعه یافته به مناطق توسعه یافته تر است. چنین مهاجرتی عمدتا در پاسخ به نابرابری های بین مناطق، در جهت ارتقاء کیفیت زندگی، انجام می گیرد. این مطالعه در پاسخ به این سوال است که آیا مهاجرت تغییری در کیفیت زندگی، در مقایسه با مبدا، ایجاد می کند؟ جامعه آماری پژوهش، سرپرستان خانواده های مهاجر کوهدشتی ساکن در شهر قدس تهران و سرپرستان خانواده های غیر مهاجر همتای آن ها ساکن در شهرستان کوهدشت را در بر گرفته است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه بدست آمده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، 400 خانوار (200 نفر مهاجر و 200 نفر غیرمهاجر) انتخاب شدند. جهت بررسی فرضیات تحقیق از آزمون های آماری T، آزمون کی دو و رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که خانواده های مهاجر در مجموع از کیفیت زندگی نسبتاً مطلوب تری نسبت به همتایان غیرمهاجر خود برخوردار بوده اند. افراد دارای تحصیلات کمتر و غیرشاغل، کیفیت زندگی بالاتری را گزارش کرده اند. نابرابری در امکانات اقتصادی و اجتماعی دو منطقه و تفاوت در ویژگی های اقتصادی و اجتماعی مهاجران و غیرمهاجران تبیین کننده اصلی این تفاوت می باشند.
۱۰.

مطالعه تطبیقی سبک زندگی سلامت محور سالمندان ترک و کرد در شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۰ 107 - 133

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی سلامت محور قومیت سالمندان ترک و کرد ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۲۲۴
سلامت به عنوان سبک زندگی و پیشگیری در مقابل بیماری مطرح است که تحت تاثیر شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، محیطی و فرهنگی افراد قرار می گیرد. مطالعات نشان می دهد شرایط اقتصادی-اجتماعی متفاوت قومیت ها می تواند در سلامت آنان اثرگذار باشد. در این مطالعه، داده ها از تکنیک پیمایش، از طریق پرسشنامه ساختارمند و از افراد 60 سال به بالاتر شهر ارومیه، شامل 386 نفر سالمندان کرد و ترک (226نفر ترک،161نفر کرد) جمع آوری گردید. میانگین و انحراف معیار برای نه بُعد مورد مطالعه، برای قومیت ترک به ترتیب 83/17 و 18/2 و برای قومیت کرد 48/18 و 11/2 با سطح معنی داری 004/0 بدست آمد. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که قومیت بدون کنترل متغیرهای جمعیتی و اقتصادی با ضریب 145/0 تاثیر مثبتی بر سبک زندگی سالمندان دارد که با کنترل همین متغیر به 182/0 افزایش می یابد و درآمد ماهیانه و قومیت (یعنی کرد بودن) بیشترین تاثیر مثبت و معنادار را بر آن دارد. یافته ها نشان دادند شرایط اجتماعی-جمعیتی و اقتصادی، تفاوت معناداری را در سبک زندگی سلامت محور دو قومیت بوجود می آورد. سالمندان قوم کرد سبک زندگی سالم تری از سالمندان قوم ترک دارند که می تواند بیانگر وضعیت اقتصادی بهتر قومیت کرد در مقایسه با قومیت ترک در شهر ارومیه باشد. 
۱۱.

بررسی رابطه ابعاد احساس نابرابری جنسیتی و به زیستی اجتماعی زنان شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان دوره هفدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۶۰) 7-30

کلیدواژه‌ها: به زیستی اجتماعی احساس نابرابری جنسیتی زنان شهر ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۶۱۹
به زیستی اجتماعی زنان شهر ایلام در تلاقی ابعاد احساس نابرابری جنسیتی در راستای توجه به سلامت و به زیستی در جامعه، در این پژوهش، رابطه ابعاد احساس نابرابری جنسیتی با به-زیستی اجتماعی زنان شهر ایلام بررسی شد. روش پژوهش پیمایشی، بر اساس طرح مقطعی بود و اطلاعات مورد نیاز به وسیله توزیع پرسشنامه در بین 597 نفر از زنان شهر ایلام گردآوری شد. یافته ها بیان کننده آن بود که پاسخگویان از احساس نابرابری جنسیتی نسبتاً بالا و میزان به زیستی اجتماعی متوسط برخوردار بودند و همبستگی بین متغیرهای احساس نابرابری جنسیتی و ابعاد آن با بهزیستی اجتماعی و ابعاد آن در بین زنان مورد بررسی معنادار و معکوس بود. تفسیر نتایج تحلیل رگرسیونی گام به گام نشان داد متغیرهای احساس نابرابری اقتصادی، اجتماعی و حقوقی طی 3 مرحله وارد معادله شده و در نهایت تقریباً 18 درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی بهزیستی اجتماعی را تبیین نمودند. در مجموع ارزیابی یافته ها نشان داد مدل پژوهش حاضر از قدرت تبیین و پیش بینی متوسطی برخوردار است. به زیستی اجتماعی؛ احساس نابرابری جنسیتی؛ زنان شهر ایلام.
۱۲.

رابطه باروری و تحرک اجتماعی در ایران با استفاده از داده های سرشماری و طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۷ 59-84

کلیدواژه‌ها: باروری روش فرزندان خود تحرک اجتماعی صعود اجتماعی قشربندی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۴۴۰
رابطه بین باروری و تحرک اجتماعی به ویژه بررسی فرضیاتی مبنی بر رابطه معکوس بین این دو مقوله، به اندازه ای حائز اهمیت است که در دهه های گذشته مطالعات متعددی به ویژه در قالب مطالعات پرینستون و ایندیاناپولیس در این خصوص شکل گرفت. در ایران نیز با توجه به بازنگری جامع سیاست های جمعیتی کشور در قالب «سیاست های کلی جمعیت»، شناخت صحیح، دقیق و جامع از تحولات و حرکات جمعیتی و عوامل مؤثر بر آن ضرورت یافته؛ به گونه ای که بررسی فرضیاتی نظیر اینکه "افراد از طبقه یا موقعیت اقتصادی و اجتماعی بالاتر، باروری پایین تری دارند" نیز از اهمیت بسزایی برخوردار گردیده است. در این تحقیق با بررسی داده های موجود، رابطه بین موقعیت اقتصادی و اجتماعی افراد با میزان باروری کل مورد مطالعه قرار گرفته و برای این منظور، تعداد 20 متغیر در ابعاد اقتصادی و اجتماعی تحرک اجتماعی در داده های مذکور شناسایی و تفاوت های میزان باروری کل به ازای هر یک از مقادیر این متغیرها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داد "تحرک اجتماعی صعودی" در قالب ابعاد اقتصادی و اجتماعی، غالباً با میزان باروری کل طی سال های مورد بررسی «رابطه معکوس» دارد و بنابراین، شواهد قابل قبولی در جهت تأیید فرضیه مزبور برای ایران به دست آمد.
۱۳.

بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی بر سلامت عمومی با میانجی گری سبک زندگی سلامت محور (مطالعه موردی: دانش آموزان متوسطه دوم شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 1-16

کلیدواژه‌ها: سرمایه فرهنگی سلامت عمومی سبک زندگی سلامت محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۴۷۲
سرمایه فرهنگی بخشی از دارایی هر فرد است که نقش بسزایی در سبک و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی دانش آموزان بر میزان سلامت عمومی به سبب سبک زندگی سلامت محور آن هاست. چهارچوب نظری به کار رفته در این پژوهش، نظریه سرمایه فرهنگی بوردیو و سبک زندگی سلامت محور کاکرهام است. جامعه آماری، دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر شیراز است و نمونه آماری 391 نفری پسر و دختر با استفاده از فرمول کوکران بررسی شده است. روش نمونه گیری، روش خوشه ای متناسب با حجم بوده است که با استفاده از آمار گرفته شده از اداره آموزش و پرورش شیراز، تعداد جامعه آماری و سهم هر خوشه به دست آمده است. نتیجه های پژوهش نشان داد هر سه متغیر سرمایه فرهنگی، سبک زندگی سلامت محور و سلامت عمومی همبستگی مثبت و معناداری با هم دارند؛ همچنین نتیجه های الگو سازی معادله های ساختاری نشان داد سرمایه فرهنگی به طور غیرمستقیم و به سبب سبک زندگی سلامت محور بر سلامت عمومی دانش آموزان تأثیر مثبت دارد. به طور کلی نتیجه های این پژوهش درستی الگوی مورد بررسی را تأیید می کند.
۱۴.

شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر تمایل به مهاجرت افراد از شهر آبادان با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال سیزدهم تم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۶ 89-118

کلیدواژه‌ها: مهاجرت تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره مدل تحلیل سلسله مراتبی الگوی تحلیلی تاپسیس شهرآبادان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۸ تعداد دانلود : ۴۸۲
پدیده مهاجرت از شهر تحت تأثیر عوامل مختلفی می باشد و حاصل برآیند نظرات و تصمیمات افرادی است که جهت دستیابی به رفاه و امکانات بهتر اقدام به مهاجرت می کنند. مقاله پیش رو بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از نظریات مهاجرتی جذب و دفع، سرمایه انسانی، محرومیت نسبی و نظریه مهاجرتی نئوکلاسیک ها، تأثیر شاخص های اثرگذار بر تمایل به مهاجرت افراد از شهر آبادان را با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره (مدل تحلیل سلسله مراتبی و الگوی تحلیلی تاپسیس)، شناسایی و رتبه بندی کند. جامعه آماری تحقیق ساکنان شهر آبادان می باشند. با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، 5 محله انتخاب شدند و تعداد 385 نفر از ساکنان شهر به روش نمونه گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفته اند. اطلاعات موردنیاز با استفاده از روش پیمایش و با کمک پرسشنامه به دست آمده است. نتایج به دست آمده، بیانگر آن است که از بین شاخص های مختلف (اقلیمی- جغرافیایی، خدماتی- رفاهی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و امنیتی)، شاخص اقتصادی بیشترین تأثیر را بر تمایل به مهاجرت افراد از شهر آبادان به دیگر نقاط کشور داشته است. همچنین بیشترین ضریب تأثیر در میان مؤلفه های شاخص اقتصادی مربوط به بیکاری و درآمد پایین می باشد.
۱۵.

زمینه های طرح مهاجرت خانوادگی از سوی زنانِ مهاجر ساکنِ استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 9-32

کلیدواژه‌ها: زنان قدرت در خانواده مهاجرت خانوادگی مطرح کننده مهاجرت استان تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۴۴۱
در جریان مهاجرت های داخلی در ایران، زنان حضور قابل توجهی دارند. اما با وجود این، در مطالعات تجربی کمتر بشمار آمده اند. مطالعه حاضر به دنبال بررسی سهم زنان در طرح مهاجرت در خانواده است. برای این منظور تعداد 500 نفر زن مهاجر دارای همسر در مناطق 4 و 5 شهر تهران و نیز شهر ملارد با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که زنان از قدرت نسبتاً بالایی در خانواده برخوردارند و در بسیاری از موارد اولین فرد مطرح کننده مهاجرت خانوادگی به استان تهران هستند. برخلاف ادعای مرسوم یعنی تبعی بودن مهاجرت زنان، نتایج این مطالعه گویای آن است که زنان خود از زمینه سازان مهاجرت بوده و با توجه به روند رو به بهبود موقعیت زنان در جامعه، حتی انتظار می رود سهم آنها در زمینه سازی مهاجرت خانواده افزایش یابد. مهاجرت به استان تهران و سکونت در تهران بی تردید پیامدهایی برای زنان و حتی کلیت خانواده آنها به دنبال خواهد داشت و ساختار کنونی خانواده ها پس از مهاجرت به چالش کشیده خواهد شد.
۱۶.

تأثیر جهت گیری های ارزشی - نگرشی بر ایده آل های فرزندآوری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال سیزدهم تم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۶ 37-66

کلیدواژه‌ها: ایده آل فرزندآوری دینداری برابری جنسیتی رضایت از زندگی شبکه های اجتماعی مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰۷ تعداد دانلود : ۴۷۹
تعداد ایده آل فرزندان شاخص مهمی در بررسی تحولات آینده باروری است. مقاله حاضر به بررسی اثرگذاری متغیرهای ارزشی- نگرشی بر ایده آل های فرزندآوری 14906پاسخگوی بالای 15 سال ساکن در نقاط شهری و روستایی کشور می پردازد. این پژوهش از تحلیل ثانویه داده های پیمایش ملی ارزش ها و نگرشهای ایرانیان در سال 1394 استفاده کرده است. نتایج نشان می دهد که با وجود ایده آل دو فرزندی1/48 درصد، حدود 43 درصد نیز سه فرزندی و بیشتر را ایده آل فرزندآوری گزارش کرده اند. یافته ها نشان می دهد از میان متغیرهای ارزشی- نگرشی، برابری جنسیتی و دینداری بیشترین تاثیر را بر ایده آل فرزندآوری دارند، به گونه ای که با کنترل متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و جمعیّتی، نگرش به برابری جنسیتی و دینداری تاثیر معناداری بر ترجیحات فرزندآوری افراد داشته اند. افراد با نگرش جنسیتی سنتی 13 درصد ایده آل های فرزندآوری بالاتری نسبت به افراد مدرن دارند، و افراد با  دینداری متوسط 10 درصد ایده آل های فرزندآوری کمتری نسبت به افراد با دینداری بالا دارند. نتایج نشان می دهد، با اینکه تمایل به رتبه های بالاتر از سه فرزند بیشتر است، اما تحقق تمایلات باروری خانوارها مستلزم اجرای سیاست ها و برنامه های حمایتی است تا فرزندآوری را تسهیل کند.
۱۷.

بررسی نقش زنان در فرایند تصمیم گیری مهاجرت خانوادگی به استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۵ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 477 - 498

کلیدواژه‌ها: استان تهران تصمیم گیری مهاجرت شبکه مهاجرت قدرت در خانواده موقعیت زنان مهاجرت خانوادگی مهاجرت داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۰۱
عمده زنان در جریان مهاجرت های خانوادگی به عنوان مهاجر تبعی شناخته می شوند و نقش آنان در فرایند تصمیم گیری مهاجرت مغفول مانده است. مطالعه حاضر به دنبال بررسی نقش زنان در جریان مهاجرت های خانوادگی به استان تهران است. جامعه آماری همه زنان مهاجری است که در دوره 1385 تا 1395 وارد استان تهران شده اند. با استفاده از تکنیک پیمایش و ابزار پرسش نامه تعداد 500 نفر زن مهاجر دارای همسر در شهرهای تهران و ملارد پیمایش شدند. یافته ها از آن حکایت دارد که هر اندازه زنان از محل سکونت خود (شهر/ روستا) ناراضی بوده اند، در تصمیم گیری مهاجرت به استان تهران مشارکت بیشتری کرده اند. با افزایش قدرت زنان در خانواده، مشارکت آنان در جریان مهاجرت خانواده بیشتر شده است. زنان بیشترین مشارکت را به ترتیب در مهاجرت های زن محور، فرزند محور و شوهر محور ایفا کرده اند. مطالعه حاضر نشان می دهد که زنان مهاجرت را راهبردی فردی برای رهایی از محدودیت های مبدأ و نیز راهبردی خانوادگی برای بهبود وضعیت معیشت خانواده و تأمین آینده ای بهتر برای فرزندان خود می بینند. با ادامه روند بهبود وضعیت اجتماعی زنان، انتظار می رود نقش و مشارکت آنان در مهاجرت خانوادگی نیز بیشتر شود.
۱۸.

تحلیل علل مهاجرت های داخلی ایران در سرشماری های 1385 و 1390(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره ششم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: تعیین کننده های مهاجرت علل مهاجرت مهاجرت اقتصادی مهاجرت تبعی مهاجرت های داخلی ایران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جمعیت شناسی
تعداد بازدید : ۳۵۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۰۰
مهاجرت های داخلی براساس دلایل متعددی صورت می گیرد و در حال حاضر یکی از مهم ترین مسائل جمعیتی در ایران به شمار می رود. در این پژوهش، با تحلیل ثانویة داده های سرشماری های عمومی نفوس و مسکن 1385 و 1390، مهم ترین علل مهاجرت های داخلی در ایران به همراه عوامل و تبیین کننده های آن شناسایی شده است. مهم ترین علت مهاجرت پیروی از خانوار (یک علت کلی و مبهم) است و بعد از آن دلایل مربوط به اشتغال، تحصیل و پایان تحصیل، دستیابی به مسکن مناسب تر، انجام دادن و پایان خدمت وظیفه است که می توان آن ها را در دو دستة کلی مهاجرت تبعی و مهاجرت اقتصادی قرار داد. مهاجران واردشده به مناطق شهری و روستایی، مهاجران مرد و زن و مهاجران دارای دوره های سنی مختلف، دلایل تقریباً متفاوتی را برای مهاجرت خود برشمرده اند. براساس نتایج تحلیل های چند متغیره، جنس و سن مهاجران (به عنوان دو متغیر جمعیتی) از تبیین کننده های بسیار قوی در احتمال وقوع مهاجرت های تبعی و اقتصادی محسوب می شوند و پس از آن ها متغیرهای تحصیلات، جریان مهاجرت، نوع مهاجرت و سطح توسعه یافتگی مقصد قرار می گیرند. نوع مهاجرت های مورد بررسی، پیامدهای متفاوتی برای مبدأ و مقصد به همراه دارد که با آگاهی از تبیین کننده های آن می توان در راستای برنامه ریزی مهاجرت های داخلی در ایران گام برداشت.
۱۹.

بررسی تأثیر انطباق فرد-محیط بر ماندگاری جمعیت مهاجر در منطقه صنعتی پارس جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۳ 142-179

کلیدواژه‌ها: صنعتی شدن مهاجرت ماندگاری و پایداری مهاجران انطباق فرد-محیط رگرسیون لجستیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۸ تعداد دانلود : ۳۳۹
صنعتی شدن و نوسازی علاوه بر اثرات اقتصادی و اجتماعی، دارای اثرات جمعیتی قابل توجهی در مناطق صنعتی است. مهاجرت، شکل گیری جریان های مهاجرتی، پایداری و ماندگاری آنان از ابعاد مهم پویایی جمعیت در مناطق صنعتی است. هدف از مقاله پیش رو، بررسی اثرگذاری میزان انطباق مهاجران با محیط های مختلف بر ماندگاری آنان در سه دوره زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است. تحقیق حاضر به روش پیمایش انجام شده و نمونه مورد مطالعه شامل 654 نفر از مهاجران در منطقه صنعتی پارس جنوبی است که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شده اند. بر اساس نتایج تحلیل های چند متغیری حاصل از رگرسیون لجستیک، عوامل اثرگذار در ماندگاری مهاجران در دوره کوتاه مدت (5 سال آینده)، شامل انطباق مهاجران با محیط طبیعی، طول مدت اقامت و شبکه است. در ماندگاری میان مدت، انطباق مهاجران با شغل، گروه کاری و وضعیت شغلی و در ماندگاری طولانی مدت، انطباق با شغل، محیط طبیعی، محیط اجتماعی و فرهنگی، تحصیلات و شبکه بیشترین تأثیر را در ماندگاری مهاجران داشته اند. بطور کلی، نتایج مطالعه نشان داد که نظریه انطباق فرد-محیط می تواند چارچوب تحلیلی مناسبی برای تبیین ماندگاری و پایداری مهاجران در منطقه صنعتی پارس جنوبی باشد.
۲۰.

بررسی نقش مصرف رسانه ای بر سرمایه اجتماعی مهاجرین شهر بهارستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال یازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: رسانه سرمایه اجتماعی مهاجرین بهارستان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه بررسی مخاطب
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۸۱۹ تعداد دانلود : ۶۶۳
نتایج بسیاری از پژوهش ها نشان می دهد که میزان سرمایه اجتماعی در ایران روند نزولی طی می کند. از جمله نتایج طرح ملی نگرش های ایرانیان در موج اول و دوم حاکی از آن است که شاخص های سرمایه اجتماعی رو به کاهش بوده که برای جامعه ایران بسیار خطرناک است. بررسی علمی و شناسایی رسانه های جمعی که از پیشرفت این روند جلوگیری می کنند و موجب افزایش سرمایه اجتماعی می شوند، امری ضروری است. هدف این پژوهش بررسی میزان سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن با تأکید بر مصرف رسانه ای در بین مهاجرین شهرستان بهارستان هست. روش تحقیق در این پژوهش پیمایش بوده و از طریق ابزار پرسش نامه انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه مهاجران بالای ۱۸ سال واردشده به شهرستان بهارستان بوده است. تعداد 325 نفر از جامعه آماری به شیوه تصادفی سیستماتیک برای مطالعه انتخاب شدند. سرمایه اجتماعی پس از تحلیل عامل به سه بعد اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و آگاهی و توجه به امور عمومی تقسیم شد. مصرف رسانه ای نیز پس از تحلیل عامل به سه بعد رسانه داخلی، رسانه خارجی و اینترنت تقسیم شد. متغیرهای تحصیلات، تعداد اعضای خانواده، مدت اقامت، مصرف رسانه داخلی، اینترنت و مجموع ابعاد مصرف رسانه (کل مصرف رسانه) با کل سرمایه اجتماعی دارای ارتباط معناداری بود. پنج متغیر طبقه اجتماعی، محل تولد، مصرف رسانه داخلی، تحصیلات و اینترنت در مجموع توانستند 48.3 درصد از تغییرات متغیر وابسته (کل سرمایه اجتماعی) را تبیین کنند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان