مسعود کوچانی اصفهانی

زمینه و هدف: خشونت خانگی نسبت به زنان همواره یک مشکل اجتماعی بوده و در تاریخ اجتماعی ایران تداوم داشته است. مطالعات زیادی از دیدگاه های مختلف به بررسی علل و زمینه های این مشکل پرداخته اند. این مطالعه با هدف دستیابی به یک مدل نظری جامع از علل و زمینه های خشونت خانگی نسبت به زنان در ایران انجام شده است. روش و داده ها: روش انجام این مطالعه، مرور روایتی بوده و تعداد 95 مطالعه به زبان فارسی که طی سال های 1381 تا 1400 منتشر شده است را مورد بررسی قرار داده است. متغیرهایی که در مطالعات قبلی اثر یا همبستگی معناداری با خشونت نسبت به زنان داشتند، دسته بندی شد و روابط متغیرهای جدید با یکدیگر مشخص شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که ارزش ها و باورهای مردسالارانه و تفاوت در پایگاه اجتماعی-اقتصادی و سرمایه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پایین، علل اصلی و بنیادی خشونت خانگی نسبت به زنان است. متغیرهای دیگری که در مدل نهایی نشان داده شد، همه متأثر از یکی از این دو متغیر اصلی بودند. بحث و نتیجه گیری: در این مطالعه، عوامل اجتماعی و فرهنگی در کنار هم گذاشته شده تا تصویری کامل تر از عوامل و زمینه های تببین کننده خشونت خانگی نسبت به زنان در ایران ارائه شود. مدل نهایی ارائه شده می تواند به عنوان چارچوب نظری در پژوهش های آتی مورد استفاده قرار گیرد. پیام اصلی: ارزش ها و باورهای مردسالارانه و نابرابری جنسیتی عوامل اصلی و زمینه ساز خشونت خانگی نسبت به زنان در ایران است.

هدف : هدف این پژوهش بررسی تفاوت اثرگذاری سرمایه فرهنگی بر مدیریت بدن در میان ساکنان بزرگسال شهر شیراز است. روش : این مطالعه از نوع کمّی است که با روش پیمایش و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه انجام شده است. نمونه مورد مطالعه ۳۹۸ شهروند( 18 تا 65 ساله ) شهر شیراز بوده که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. تحقیق حاضر بر مبنای چارچوب نظری برگرفته از آراء" بوردیو"  به تبیین تأثیر سرمایه فرهنگی بر مدیریت بدن و نظریه فمینیستی برای توضیح تفاوت های جنسیتی تدوین شده است. یافته ها : نتایج تحقیق حاکی از فزونی پرداختن زنان به مدیریت بدن و اهمیت جنسیت در تبیین مدیریت بدن است ، همچنین سرمایه های فرهنگی عینیت یافته و تجسم یافته بر مدیریت بدن زنان و سرمایه فرهنگی عینیت یافته بر مدیریت بدن مردان تأثیر مثبت دارد؛ درحالی که سرمایه فرهنگی نهادینه شده تأثیری بر مدیریت بدن هیچ یک از دو گروه ندارد.

سرمایه فرهنگی بخشی از دارایی هر فرد است که نقش بسزایی در سبک و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی دانش آموزان بر میزان سلامت عمومی به سبب سبک زندگی سلامت محور آن هاست. چهارچوب نظری به کار رفته در این پژوهش، نظریه سرمایه فرهنگی بوردیو و سبک زندگی سلامت محور کاکرهام است. جامعه آماری، دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر شیراز است و نمونه آماری 391 نفری پسر و دختر با استفاده از فرمول کوکران بررسی شده است. روش نمونه گیری، روش خوشه ای متناسب با حجم بوده است که با استفاده از آمار گرفته شده از اداره آموزش و پرورش شیراز، تعداد جامعه آماری و سهم هر خوشه به دست آمده است. نتیجه های پژوهش نشان داد هر سه متغیر سرمایه فرهنگی، سبک زندگی سلامت محور و سلامت عمومی همبستگی مثبت و معناداری با هم دارند؛ همچنین نتیجه های الگو سازی معادله های ساختاری نشان داد سرمایه فرهنگی به طور غیرمستقیم و به سبب سبک زندگی سلامت محور بر سلامت عمومی دانش آموزان تأثیر مثبت دارد. به طور کلی نتیجه های این پژوهش درستی الگوی مورد بررسی را تأیید می کند.

  امروزه، غذا علاوه بر ایفای نقش اصلی خود، رفع گرسنگی و تأمین مایحتاج بدن، عامل تمایز و تعیین کننده موقعیت اجتماعی-اقتصادی افراد محسوب می شود. مطالعه سبک های تغذیه به عنوان بخش مهمی از سبک زندگی افراد، توجه پژوهش های جامعه شناختی کمتری را در ایران به خود اختصاص داده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سرمایه فرهنگی با مصرف غذاهای مدرن و سنتی است. روش این مطالعه، پیمایش و تکنیک جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه است. نمونه مورد مطالعه ۳۹۸ شهروند شیرازی بوده که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ایانتخاب شده اند. پس از بررسی مطالعات داخلی و خارجی با استفاده از مدل نظری مبتنی بر نظریات بوریو، به بررسی تاثیر میزان سرمایه فرهنگی بر مصرف غذاهای مدرن و سنتی پرداخته شد. نتایج تحقیق حاکی از اهمیت متغیرهای جنسیت، وضعیت تاهل، سن، درآمد و سرمایه فرهنگی در تبیین مصرف غذاهای مدرن و سنتی است. در نهایت، با استفاده از آزمون رگرسیون به شیوه گام به گام، اثرگذاری متغیرهای سرمایه فرهنگی و سن بر مصرف غذاهای مدرن و سنتی بررسی شده و نتایج به دست آمده نشان داد که میزان سرمایه فرهنگی و سن آنها 1/41 درصد از تغییرات مصرف غذای مدرن و 3/13 درصد از تغییرات مصرف غذای سنتی را در شهر شیراز تبیین کرده است.

بحث مضیقه ازدواج یا عدم تعادل تعداد مردان و زنان واقع در سن ازدواج در اثر تغییرات ساختار سنی جمعیت کشور در پژوهش های پیشین مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش به روز کردن اطلاعات موجود در مورد وضعیت مضیقه ازدواج در ایران بر اساس نتایج آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال 1390 است. به منظور دست یابی به تحلیلی دقیق از وضعیت مضیقه ازدواج، علاوه بر بررسی نسبت های جنسی و مقایسه های توصیفی، از شاخص میزان فراهمی زوج و شاخص مقایسه ای نسبت شانس ازدواج نیز استفاده می گردد. این شاخص ها برای زنان و مردان در کل کشور و نیز به تفکیک مناطق شهری-روستایی محاسبه می شوند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که در گروه سنی 24-20 ساله، زنان به جز زنان شهرنشین دارای تحصیلات متوسطه و پیش دانشگاهی؛ در گروه سنی 29-25، مردان شهر نشین دارای تحصیلات متوسطه و پیش دانشگاهی و کل زنان این گروه سنی؛ در گروه سنی 34-30، همه زنان در شرایط مضیقه ازدواج هستند و به طور کلی زنان بیش از مردان با مضیقه ازدواج روبرو هستند.