ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۶۱ تا ۸۸۰ مورد از کل ۱۱٬۸۶۹ مورد.
۸۶۱.

تحلیل انتقادی تاریخنگاری خوزستان در دوره پهلوی و جمهوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری خوزستان جغرافیای تاریخی تاریخ ایران تاریخ نگاری محلی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۸۳۹ تعداد دانلود : ۷۵۸
ثبت و ضبط حوادث و وقایع تاریخی و نیز ویژگی های جغرافیایی مناطق مختلف ایران با قدمتی چندهزارساله می تواند جزء رسالت های تاریخی محققان و پژوهشگران عرصه تاریخ و فرهنگ باشد.در این میان نگارش تاریخ خوزستان و پردازش ویژگی های جغرافیایی آن از اهمیت مضاعفی برخوردار است چرا که بر مبنای اسناد و مدارک معتبر تاریخی و جغرافیایی اولین دوره های حکومتی و سامانه های تمدنی در منطقه ای از ایران شکل گرفته که در تاریخ کهن این کشور از آن با عنوان«عیلام»نام برده می شود که یقینا به لحاظ جغرافیایی تاریخ خوزستان فعلی را شامل می شود.به همین دلیل شناخت و آشنایی با تاریخ نگاری محلی خوزستان و بررسی تطبیقی و تحلیلی منابع آن با توجه به جایگاه خوزستان در شکل گیری تاریخ و تمدن چندهزارساله ایران امری مهم،ضروری و بایسته است.در مقاله حاضر تلاش می شود با توجه به امکانات کتابخانه ای و آرشیوی، منابع تاریخ نگاری محلی که در دوره پهلوی و انقلاب اسلامی در مورد خوزستان به رشته تحریر در آمده اند را شناسایی و اهداف، گونه شناسی و روش های تاریخ نگاری آنها مورد بررسی قرار گیرد.
۸۶۵.

رقابت دبیران خراسانی و عراقی در دیوانسالاری غزنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: خراسان نخبگان غزنویان بیهقی دیوانسالاری عراق عجم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی غزنوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : ۱۷۳۹ تعداد دانلود : ۹۹۶
روی کار آمدن حکومت غزنویان در شرق ایران و تلاش آنان برای تشکیل حکومتی مقتدر، نیاز به استفاده از دبیران ایرانی را برای آنان ضروری ساخت. با فروپاشی سامانیان، بیشتر دبیران شاغل در درون دیوان های سامانیان که از نخبگان خراسانی بودند، در دیوان های غزنوی به کار گرفته شدند؛ بنابراین دبیران خراسانی قدرت بلامنازع در حکومت غزنویان شدند. در سال 420 ه.ق، با حمله ی محمود غزنوی به ری و شکست شاخه ی جبال از حکومت آل بویه، تعدادی از نخبگان دیوانی منطقه ی عراق عجم که در دیوان های آل بویه شاغل بودند، وارد دیوان های غزنویان شدند. این موضوع واکنش و رقابت دبیران خراسانی را به دنبال داشت. این رقابت ها بازتاب خاصی در متون ادبی و تاریخی این دوره ، مانند تاریخ بیهقی، داشت. مسئله ی اصلی پژوهش حاضر ، ریشه یابی اختلافات این دو گروه است. سؤال اصلی پژوهش این است که آیا اختلاف های مذهبی بر رقابت این دو گروه تأثیر داشته اند و این رقابت ها چه پیامدهایی داشتند. درنهایت، تلاش دو گروه برای تسلط بر دیوان های غزنویان به دلایلی با غلبه ی خراسانی ها که توانستند سلطان مسعود را نیز با خود همراه سازند، پایان یافت؛ اما این پایان کار نبود و این رقابت ها در حکومت سلجوقیان نیز ادامه یافتند.
۸۶۶.

چگونگی تشکیل جمعیت فداکاران آذربایجان به رهبری محمد دیهیم و رویکرد آن درقبال دولت ملی دکتر مصدق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محمدرضا شاه ملی شدن سازمان کوک جمعیت فداکاران آذربایجان دکتر محمد مصدق محمد دیهیم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۸۱۴ تعداد دانلود : ۷۶۶
با اشغال ایران در شهریور 1320 توسط متفقین، زمینه ی مناسبی برای تشکیل احزاب و جمعیت های سیاسی در ایران به وجود آمد. با اشغال آذربایجان، گروه ها و جمعیت های مختلفی با گرایش های سیاسی خاص درآذربایجان شکل گرفتند که معمولاً به سه دسته ی چپ طرفدار سوسیالیسم، تجزیه طلب و شاه دوست تقسیم می شدند. یکی از این جمعیت های سیاسی، جمعیت فداکاران آذربایجان بود که در تبریز، با رهبری محمد دیهیم و با گرایش سیاسی شاه دوستی و دفاع از تمامیت ارضی ایران شکل گرفت. چگونگی تشکیل و میزان فعالیت این جمعیت در دوره ی اشغال زیاد برای ما شفاف نیست؛ بعد از 21 آذر سال 1325، به دلیل حمایت حکومت مرکزی ایران از این جمعیت، جمعیت فداکاران شکل منظمی یافت و توانست به یکی از جمعیت های قدرتمند و پایدار آذربایجان تبدیل شود. این جمعیت در طول مبارزات ملی شدن صنعت نفت تا تیرماه 1331، هیچ موضع سختی درقبال دکتر مصدق اتخاذ نکرد؛ ولی با علنی شدن اختلافات شاه و دکتر مصدق، با حمایت از شاه موضع تندی نسبت به دکتر مصدق درپیش گرفت. مهم ترین مسئله در این مقاله، چگونگی تشکیل جمعیت فداکاران آذربایجان و رویکرد جمعیت به جنبش ملی شدن صنعت نفت و نوع تعامل آن با دولت ملی دکتر مصدق است. در این پژوهش، اسناد و مدارک موجود را به روش تحلیلی و توصیف بررسی می کنیم و می کوشیم تصویر روشنی از عملکرد این جمعیت در دوران حکومت ملی دکتر محمد مصدق ارائه دهیم.
۸۶۷.

نقش کمپانی هند شرقی انگلیس در تشدید کشمکش های استعماری (درایران آغاز عصر قاجار1750- 1859م((مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران فرانسه روس انگلیس پرتغال کمپانی هند شرقی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای شبه قاره هند
تعداد بازدید : ۲۰۳۲ تعداد دانلود : ۹۳۸
به دنبال آغاز عصراکتشافات جغرافیایی در قرون پانزدهم وشانزدهم رقابت شدیدی بین اروپائیان برسر به دست گرفتن کنترل ادویه شرق وثروت های افسانه ای آن آغاز شد .اقدام بازرگانان هلندی در سال 1599 میلادی در افزایش قیمت هررطل فلفل از سه به هشت شیلینگ خشم ماجراجویان دریانورد انگلیسی را برانگیخت. ازاینرو الیزابت ملکه ی انگلستان درسال 1600میلادی موافقت خود را با اختصاص تجارت شرق به کمپانی انگلیسی هند شرقی اعلام نمود.تسلط سیاسی ونظامی انگلیس بر شبه قاره هند ، زمینه ی مجاورت مرزهای آن را با ایران فراهم نمود. از این رو تلاش استعمارگران انگلیسی از آن پس صرف حفظ این مستملکه از دست رقبای اروپایی وآسیایی گردید. هدف پژوهش حاضر که به روش کتابخانه ای با اتکاء برمنابع واسناد تاریخی وبارویکرد توصیفی – تحلیلی صورت پذیرفته آن است که به تبیین تاریخی هر چه بیشتر ماهیت شیوه های کمپانی هند شرقی که به بهانه حفظ مستملکه ی استعماری خود به دخالت و ایجاد فضاهای حائل بین مستعمره و ایران وافغانستان اقدام می نمود، بپردازد
۸۶۸.

شرایط و شیوه به کارگیری افراد در تشکیلات اداری آستان قدس در دوره صفویه بر اساس اسناد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نیروی انسانی صفویه استخدام تشکیلات اداری آستان قدس رضوی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی صفویه
تعداد بازدید : ۹۲۳ تعداد دانلود : ۷۰۷
هدف: هدف پژوهش حاضر، شناخت شرایط، مقررات و شیوه به کارگیری افراد در تشکیلات اداری آستان قدس، در دوره صفویه و بررسی نقش حکومت مرکزی و متولی آستان قدس در این امر است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس اسناد مربوط به تشکیلات اداری آستان قدس، سعی در پاسخ به پرسش های پژوهش دارد. یافته ها و نتایج پژوهش: با توجه به اسناد موجود، تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه، دارای تشکیلات اداری و دیوانی منظم و حساب شده بود. اداره کردن این تشکیلات، مستلزم وجود نیروی انسانی است. با بررسی اسناد معلوم می شود که ورود به تشکیلات آستان قدس، به آسانی و بدون دلیل و قاعده نبوده است، بلکه از نظم خاصی پیروی می کرد. تعداد افراد و حقوق و مزایا آن ها مشخص بود و با حذف و کناره گیری فردی، شخص دیگری به کار گرفته می شد. فرآیند استخدام افراد نیز، اگرچه در مواردی از مراحل قانونی آن تخطی می شد اما به طور کلی منظم و حساب شده بود. متولیان در این فرآیند، به عنوان بالاترین مقام در آستان قدس نقش برجسته ای در تعیین، تایید یا حتی عزل افراد داشتند. حکم شغل موردنظر نیز توسط شاه صفوی صادر می شد.
۸۶۹.

ایران و اسرائیل از همکاری تا منازعه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ایران اسرائیل سیاست خارجی همکاری منازعه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم روابط خارجی
تعداد بازدید : ۳۸۸۹ تعداد دانلود : ۵۳۷۹
روابط ایران و اسرائیل از ابتدای تأسیس این رژیم تا کنون با فراز و نشیب های بسیاری همراه بوده است. در دوران حکومت پهلوی با وجود مخالفت های گروه ها و اقشار مختلف جامعه، روابط دو طرف بر مبنای همکاری قرار داشت. روابط ایران و رژیم اسرائیل در این دوره بسیار حساس بود و معمولاً به صورتی کم و بیش پنهان دنبال می شد و با وجود نا رضایتی افکار عمومی داخلی و اعتراضات دولت های عرب، حدود سی سال دوام آورد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط ایران و رژیم اسرائیل بلافاصله قطع شد. جمهوری اسلامی ایران به دلیل ماهیت ایدئولوژیک و اسلامی خود رژیم اسرائیل را فاقد مشروعیت قلمداد کرد و خواستار نابودی آن شد. در این پژوهش سعی شده است تا به صورتی گذرا، فراز و نشیب های روابط ایران و رژیم اسرائیل از گذشته تاکنون مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، حضور یهودیان در ایران و روابط حکومت های مختلف ایران با یهودیان، روابط ایران دوران پهلوی با رژیم اسرائیل و منازعه جمهوری اسلامی ایران و رژیم اسرائیل، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است.
۸۷۰.

تحلیلی بر تطور تاریخ نگاری محلی یزد( از آغاز تا پایان عصر صفوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری محلی آل مظفر سلسله های محلی اتابکان یزد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۳ تعداد دانلود : ۱۵۳۶
شهر یزد از زمان تیموریان شاهد ظهور مورخان بزرگی در عرصه تاریخ نگاری محلی بوده است. تاریخ نگاری محلی یزد با حاشیه گرفتن از تاریخ نگاری محلی فارس رشد کرد و هم زمان با توسعه یک قدرت سیاسی، که تقریباً برای اولین بار در تاریخ آن بروز کرد، نخستین کتاب در تاریخ محلی یزد نیز تدوین شد . در آغاز سده نهم سنت تاریخ نویسی در یزد رشد بیشتری کرد و آثار ارزنده ای در تاریخ نگاری محلی آن پدید آمد. این آثار تمام ویژگی های کلی تاریخ نگاری محلی ایران را داشت با این تفاوت که حس استقلال طلبی در آنها پررنگ تر بوده و توجه اصلی نویسندگان تاریخ محلی به بناهای یزد و سازندگان آنها بوده است . هرچند در کنار آن به تاریخ سیاسی هم پرداخته اند. در این مقاله، با استفاده از منابع اصلی و به شیوه تحلیلی و توصیفی به این پرسش ها پاسخ داده می شود که علل اصلی رشد تاریخ نگاری محلی در این دوره چه بوده است؟ نویسندگان و مخاطبین این آثار چه کسانی بوده اند؟ در پاسخ باید گفت که به نظر می رسد ،استقلال سیاسی و تاسیس سلسله های محلی نقش اساسی داشته و حمایت حاکمان سیاسی از نویسندگان زمینه تدوین این آثار را فراهم کرده است . از سویی، رونق اقتصادی زمینه را برای کسب معارف فراهم کرده و نویسندگان بسیاری در عرصه تولید متون تاریخی ظهور کرده و به دنبال آن اشتیاق به خواندن آثارشان در بین طبقه متوسط گسترش یافته است.
۸۷۱.

بررسی اسنادی اختلاف دولت ایران و عثمانی بر سر خزائن عتبات عالیات در دورة احمدشاه قاجار بر اساس اسناد آرشیوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران عتبات عالیات عثمانی جواهرات

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی قاجاریه
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان تاریخ عثمانی
تعداد بازدید : ۱۲۲۳ تعداد دانلود : ۷۹۱
هدف پژوهش: اختلافات دولت ایران و عثمانی بر سر تصاحب خزائن عتبات عالیات در دورة احمدشاه قاجار و اقدامات دولت ایران برای مقابله با آن بررسی شده است. روش/ رویکرد پ ژوهش: از اسناد آرشیوی با منابع کتابخانه ای در این پژوهش استفاده شده است. یافته ها: دولت ایران به عنوان دولت شیعه، با توسل به دیپلماسی و جلب پشتیبانی علمای شیعة عراق موفق شد تلاش دولت عثمانی برای تصاحب خزائن را خنثی کند..
۸۷۲.

جایگاه و کارکردهای شاه در گفتمان سیاسی عصر صفوی

کلیدواژه‌ها: تصوف مذهب تشیع گفتمان سیاسی عصر صفوی شاه صفوی ایرانشهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶۵ تعداد دانلود : ۴۸۷۱
برجسته ترین ویژگی حکومت صفویان، تاسیس هویت ملی مستقل، یکپارچه و فراگیر است. در این دوره پاسداری از امر سنت در عین توجه به نمودها و نمادهای نوپدید، گفتمان سیاسی چیره را تحت تاثیر قرار داده و منظومه نشانگان و سامانه مفصل بندی آن را صورتبندی نموده است. گفتمان سیاسی صفوی، آمیزه ای از ایستارهای گوناگون ایرانیان را عرضه نموده است. در چنین فراگردی، شاه، نشانه کانونی این سامانه معنایی است. این مقاله می کوشد نقش و جایگاه مفهوم شاه را در چارچوب گفتمان سیاسی عصر صفوی تحلیل نماید. متن پیش رو، با به پرسش گرفتن معنا، مقام و صلاحیت های مفهوم شاه در هنگامه صفویه، در پی آزمون این فرضیه است که «گفتمان سیاسی دوران صفوی از کناکنش پنج مولفه و منبع، تصوف، تشیع، ایرانی بودن (ملیت ایرانی و سنت ایرانشهری)، سنت خلافت (سلطنت) اسلامی و مدرنیسم و تمدن غربی سامان یافته و نقش ها و کارویژه های پادشاه نیز از رهگذر برخورد این مفاهیم، قابل فهم می باشد». مرجعیت شاه و کارآمدی موازین پادشاهی هنگامی به اوج می رسد که این مفاهیم، خصلت هم ساز می یابند.
۸۷۳.

تأثیر بحران جهانی 1929 بر تجارت تریاک در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد تریاک رضا شاه بحران جهانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۵ تعداد دانلود : ۱۰۱۸
بحران جهانی 1929 م (1308 ه.ش) اقتصاد بسیاری از کشورها را تحت تأثیر قرار داد؛ اما تأثیر آن بر اقتصاد کشورهای جهان سوم و حاشیه ای که بیشتر به تولید مواد خام صادراتی می پرداختند، به مراتب بیشتر از کشورهای صنعتی و پیشرفته بود. در مقطع زمانی مورد بحث، به دلیل ضعف در ساختار اقتصادی، سنتی بودن اقتصاد و نداشتن صنایع پیشرفته در داخل، ایران به صورت یکی از تولیدکنندگان مواد خام صادراتی کشورهای اروپایی عمل می کرد. یکی از مهم ترین کالاهای خام صادراتی ایران تریاک بود که درآمد حاصل از صادرات آن برای اقتصاد ایران بسیار اهمیت داشت و هرگونه مشکل و وقفه ای در امر صادرات آن دولت را با مشکل مواجه می کرد و به چاره اندیشی وامی داشت. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی و با تکیه بر اسناد منتشرنشده، روزنامه ها و نشریات دوره ی پهلوی اول، تأثیر بحران جهانی سال 1929 بر تجارت تریاک در ایران و اقدامات دولت در واکنش به این بحران عظیم جهانی را بررسی می کنیم. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده ی تأثیرپذیری اقتصاد وابسته و حاشیه ای ایران از تحولات اقتصادی بازارهای خارجی است؛ بنابراین می توانیم بگوییم که ایران باوجود داشتن اقتصاد حاشیه ای، متحمل خسارت زیادی شد؛ زیرا تریاک یکی از مهم ترین کالاهای صادراتی کشور در مقطع زمانی موردنظر بود و بحران می توانست کاهش قیمت، کاهش صادرات در بازارهای جهانی و درنتیجه کسری درآمد حاصل از صادرات تریاک را برای اقتصاد ایران به دنبال داشته باشد.
۸۷۴.

متغیرهای اثرگذار بر رفتار پارلمانی مدرس در قبال سیاست گذاری سکولاریستی دولت پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه سیاست مدرس مدرن سازی دولت پهلوی اول

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول روحانیت
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۸۳۱ تعداد دانلود : ۵۰۷
دولت پهلوی اول بنا به سرشت شبه مدرن مطلقه خود و اقتضای تاریخی، درصدد متمرکز ساختن قدرت، همسانی ملت و مدرن سازی اجباری دولت و ملت برآمد و به این ترتیب، استقرار و تدوام چنان دولتی در تعارض با اندیشه های روحانیون به ویژه روحانی مقاومت گرایی چون سیدحسن مدرس قرار گرفت. این نوشتار به شیوه توصیفی و تحلیلی، این پرسش را مطرح می سازد که مهم ترین عوامل اثرگذار بر رفتار مقابله جویانه سیدحسن مدرس در جایگاه نماینده مجلس، با سیاست گذاری عرفی سازی امور و جداسازی دین از سیاست، چه بوده است ؟ فرضیه این پژوهش بر این مبناست که باورداشت دینی مبنی بر یگانه پنداری حوزه دین و سیاست و لزوم مبارزه با ستمگر در اندیشه شیعی، از متغیرهای اثرگذار بر رفتار پارلمانی سیدحسن مدرس در قبال دولت بوده است. به این ملاحظه، سیدحسن مدرس، ورود دولت پهلوی و شخص خودکامه رضاشاه، در عرصه سیاست گذاری فرهنگی، به خصوص در قبال روحانیون را به دلیل نامشروع پنداری دولت پهلوی اول، جایز نمی شمرد و به مواجهه با آن پرداخت. یافته های این پژوهش دلالت برآن دارندکه دولت پهلوی اول، درصدد به روزسازی ساختارهای اجتماعی و فکری مطابق با استانداردهای غربی برآمد و با اثرپذیری از همتای ترک خود، کمال آتاتورک، مبادرت به پروردن وجدان غیرمذهبی برای جایگزین سازی مفاهیم سنتی و وفاداری دینی، نمود و محرومیت و محدودیت شدید برای نهادهای دینی و روحانیون برای تصدی گری امورقضایی، آموزشی و مذهبی که پیش از آن بر عهده ایشان بود، اعمال نمود. سیاست گذاران دولتی، علت مخالفت علما و وکلای مجلس مانند سیدحسن مدرس با برنامه های نوسازی دولت از جمله در حوزه متحدالشکل سازی لباس و رفع حجاب از بانوان را مخالفت بنیادی آنان با نفس آبادسازی مملکت وانمود می کردند؛ درحالی که از دید سیدحسن مدرس، نماینده پرنفوذ مجلس، چنگ اندازی دولت به نام توسعه و مدرن سازی بر امور وقف، بقاع متبرکه، مدرسه های دینی و نذورات به اماکن مقدسه زیارتی، روحانیون را از منابع مالی محروم می ساخت و به سلب استقلال این نهاد در برابر رویه ظالمانه دولت می انجامید. وی بنابر چنان تلقی به مواجهه جویی با سلطه گری و زیاده خواهی ها و خودکامگیِ دولت شبه مدرن پهلوی اول نمود و سال ها در انزوای اجباری سیاسی و تبعید به سر برد و در جایگاه وکیل واقعی مردم، سرانجام در راه باورداشت شیعیِ خود مبنی بر مبازه با ظالمان جان سپرد.
۸۷۶.

تحلیل شاخصه های محلی نگاری خراسان در دوره ی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خراسان مشهد آستان قدس رضوی تاریخنگاری محلی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۱۱۰ تعداد دانلود : ۸۰۵
در این مقاله به بررسی شاخصه های محلی نگاری خراسان در دوره معاصر پرداخته می شود. این شاخصه ها در سه مولفه مورخ، موضوع و انتشار مورد تبیین قرار می گیرد. به منظور تشریح مولفه ها از آمار کمّی و تحلیل کیفی استفاده شده است. آمارهای گردآوری شده به روش کتابخانه ای و آرشیوی و بر اساس اطلاعات موجود در پایگاههای کتابشناختی و کتابشناسی ها تهیه شده است. اهمیت این تحقیق از آن روست که تاکنون به تاریخ نگاری محلی خراسان در دوره معاصر با مولفه های تبیین شده، پرداخته نشده است و بیشتر به تک نگاری های موضوعی درباره کتابها و برخی موضوعات سیاسی واجتماعی توجه شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سه عامل آستان قدس رضوی، مشهد و هویت تاریخی خراسان در کنار برخی از حوادث مانند انقلاب اسلامی و جنگ بر شاخصه های تعریف شده، تاثیر مستقیم گذاشته است.
۸۷۷.

نگرشی بر جایگاه و اهمیت سنت تاریخ نویسی محلی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ایران متون تاریخی تاریخ‏نگاری تاریخ نویسی محلی مورخان ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۴۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۴۳
اریخنویسی محلّی، در کنار سایر گونههای تاریخنویسی، یکی از زمینههایی بوده است که مورخان ایرانی آن را آزموده و آثار ارزندهای پدید آوردهاند. این نوع تاریخ نگاری، با محوریّت مکاننگاری، آگاهیهای ارزشمندی در باب حیات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، تاریخ، جغرافیا، حکّام و فرمانروایان و تحولات سیاسی یک شهر و ناحیهای خاص ارائه میدهند که در دیگر گونههای تاریخنگاری، نظیر تواریخ عمومی و یا سلسلهای، کمتر دیده میشود. در واقع، نوعی تاریخ اجتماعی یا تمدنی و، خیلی سادهتر، نوعی شهرشناسی به شمار میروند. امروزه، در پژوهشهای تاریخی با رویکرد اجتماعی و تمدنی، تاریخهای محلّی جایگاه برجستهای یافته و در کنار دیگر منابع و متون در ترسیم چهرة شهرها و بررسی تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نواحی مختلف، گزارشهای آنها بسیار راهگشاست. در این مقاله با بررسی جایگاه، ویژگیها و مؤلّفهها، انگیزهها و اهداف تاریخ- نویسی محلّی ایرانی و ارائة فهرستی از تاریخهای محلّی در باب شهرهای ایران، بر این نکته تاکید میگردد که این گونة تاریخنویسی، بهرغم فراز و فرودهای آن، به صورت یک سنّت مستمر توسط مورخان ایرانی از سدة سوم تا دورة معاصر تداوم داشته و جایگاه ویژهای در رویکرد زیستبوم- نگارانه به تاریخ داشته است.
۸۷۸.

پناهندگی سیاسی در دورهی صفویه؛ با تکیه بر پناهندگی اُلامه تکلو به امپراتوری عثمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عثمانیان شاه طهماسب سلطان سلیمان اُلامه سلطان تکلوها

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۸۹۸ تعداد دانلود : ۱۰۷۳
هدف این مقاله بررسی و تحلیل زمینه ها و علل شورش و پناهندگی اُلامه تکلو به دولت عثمانی و تأثیری است که این پناهندگی در روابط دولت صفوی با عثمانیان داشت. یافته های پژوهش نشان می دهد که این شورش که از سنخ کشمکش های نخبگان بر سر قدرت سیاسی بود، در سال 937 ه.ق، در ایالت آذربایجان به وقوع پیوست و با حمله ی اُلامه تکلو به دارالسلطنه ی تبریز و غارت آنجا آغاز شد. پس از آن، اُلامه چون نتوانست نیروی لازم برای جنگ با شاه طهماسب را فراهم کند، درصدد همکاری با عثمانیان برآمد و از ترس پادشاه ایران و برای دریافت کمک، به سلطان سلیمان عثمانی پناهنده شد و او را به حمله به ایران تحریک کرد. در بروز شورش و پناهندگی اُلامه تکلو، تضادهای داخلی حکومت، قدرت طلبی و انگیزه های شخصی او، شیوه ی خشن شاه طهماسب در برخورد با طایفه ی تکلو و نیز تأثیر سیاست خارجی کشور عثمانی برای به دست آوردن اهرم فشار برای به چالش کشیدن دولت مقابل را نمی توانیم نادیده بگیریم. این پناهندگی موجب وقوع اولین دوره ی جنگ های چهارگانه ی ایران و عثمانی، تضعیف نیروی کارآمد و نخبگان سیاسی قبیله ی تکلو در ساختار قدرت صفویان، ازدست رفتن بغداد و تصرف آن به دست عثمانیان، خدشه دار شدن مقام قداست و پادشاهی و ویرانی گسترده در غرب ایران شد.
۸۷۹.

تأثیر جغرافیای اقتصادی قهستان در مناسبات نزاریان و سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان نزاریان قهستان دُرُح طبس مسینا

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی اسماعیلیان
تعداد بازدید : ۱۵۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۰۱
جغرافیاى اقتصادى بخشى از جغرافیاى انسانى است که در آن دو عامل انسان و طبیعت در ارتباط با یکدیگر قرار مى گیرند و چگونگى بهره بردارى انسان از منابع بررسى مى شود. این منابع گاهی طبیعی و در مواردی نیز نشأت گرفته از نیازهای مادی انسان هستند که تجارت یا روابط بازرگانی، نمونه بارز دسته دوم است. برقراری امنیت راه های تجاری لازمه رونق تجارت در هر منطقه است. حضور فعال نزاریان در قهستان امنیت جاده ها را با خطر جدی مواجه کرد؛ این امر در آغاز سلجوقیان و حکام مناطق هم جوار را به واکنش های نظامی و در نهایت تعامل با نزاریان واداشت. ارتباط موجود میان سیاست قلعه گزینی نزاریان در قهستان و درگیری های مکرر سلجوقیان با آنان، پرسش مطرح شده در پژوهش حاضر است. جواب فرضی به پرسش مطرح شده این است که اختلالی که نزاریان به لطف استحکامات خود در امر تجارت ایجاد می کردند، صدمات اقتصادی جبران ناپذیری را بر سلجوقیان وارد می آورد و به دنبال آن، درگیری با نزاریان را امری اجتناب ناپذیر می کرد.
۸۸۰.

بازخوانی دیالکتیک ترغیب و فشار ساختاری ترور در فرقة اسماعیلیه نزاری(بر اساس تبیین چهارگانه اسملسر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان اسماعیلیان حسن صباح ترور بافتار اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۱ تعداد دانلود : ۱۳۰۳
فرقة اسماعیلیة نزاری به رهبری حسن صباح بنیادگذار ترور در معنی کلاسیک آن است. در تاریخ ایران دهه های میانه دیده نشده که جریانی، از ترور همچون حربه ای راهبردی و هم زمان ساز و کاری دفاعی، به شکلی کاملاً سازمان مند در جهت نیل به اهداف خود بهره گیرد. در این پژوهش ترور در فرقه اسماعیلیه با رهیافت کیفی و بر اساس شواهد تاریخی بررسی و با تکیه بر استدلال استقرایی، به تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر عملکرد این جریان بررسی و شرایط علّی و مداخله گرِ مسبب شکل گیری پدیده ترور در فرقه اسماعیلیه شناسایی شده است. پژوهش حاضر با تمرکز بر نظریه ترغیبات و فشارهای ساختاری اسملسر و با تأکید بر موضوعاتی چون بررسی چرایی تبدیل رفتار جمعی به جنبش اجتماعی و سازوکار بروز آن به شکل جنبشی ارزشگرا، و طرح این نظر که افتراق یافتگی نازلِ قدرت سیاسی و قدرت دینی، موجب ظهور جنبش اجتماعی با بیان مذهبی می شود، درصدد شناسایی شرایط علّی و مداخله گر مؤثر در ظهور پدیده ترور در این فرقه است. نتیجه آنکه که این دو مؤلفه در جریان منازعه تاریخی برای تصاحب قدرت، به تولید و بازتولید ترور در فرقه اسماعیله نزاری انجامید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان