درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: نرم افزارهای کاربردی فهرست نویسی اجتماعی یک فناوری نوین هستند که پذیرششان می تواند از جنبه های متعددی بر حوزه ی علمی، پژوهشی، کاربردی و تجاری تأثیر گذارد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری مذکور توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی به عنوان قشری پژوهشگر، بر اساس مدل ثانویه نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری (یوتی ای یوتی 2) انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش مدل سازی نقش میانجی انجام گرفته است. نمونه پژوهش، شامل 184 نفر از دانشجویان رشته های زبان و ادبیات انگلیسی، علم اطلاعات و دانش شناسی و مهندسی کامپیوتر، گرایش فناوری اطلاعات دانشگاه اصفهان بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و به دلیل داشتن اطلاعات به ترتیب در سه زمینه انگلیسی، فهرست نویسی و فناوری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه پذیرش فناوری نرم افزارهای کاربردی ونکاتش بود که بعد از بومی سازی[1] و تعیین روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. فرضیه ها و سؤالات بر اساس روابط موجود در مدل مفهومی پژوهش طراحی شدند. مدل مفهومی پژوهش، مدل یوتی ای یو تی 2 به اضافه سه متغیر تعدیلگر افزوده تخصص، آمادگی برای فناوری و آشنایی با زبان انگلیسی بود. فرضیه های پژوهش با بکارگیری مدل رگرسیون بلوکی، مدل رگرسیون پروبیت و مدل مسیر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از میان هفت عامل موجود در مدل اصلی، انتظار عملکرد و انگیزه ی لذتی بیشترین تأثیر مثبت و معنادار را بر قصد رفتاری داشتند. بعد از آن به ترتیب اثر اجتماعی، ارزش قیمتی و انتظار تلاش، از زیاد به کم بر قصد رفتاری تأثیر داشته اند. سن، تعدیلگر رابطه ارزش قیمتی و انگیزه ی لذتی بر قصد رفتاری بود. تخصص، تعدیلگر رابطه انتظار تلاش بر قصد رفتاری بود و تجربه، تعدیلگر رابطه قصد رفتاری بر رفتار استفاده بود. قصد رفتاری رابطه مثبت و معنادار بسیار قوی ای را بر رفتار استفاده نشان داد. لازم به ذکر است که سه تعدیلگر آشنایی با زبان انگلیسی، آمادگی برای فناوری و جنسیت هیچ تأثیری بر روابط مدل نداشتند. نتیجه : به نظر می رسد برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، آنچه بیشتر از همه در استفاده از فناوری نرم افزارهای کاربردی فهرست نویسی اجتماعی اهمیت دارد، سودمندی و لذت بخش بودن استفاده از آن می باشد. هرچه سن دانشجویان بیشتر باشد، به همان میزان، بیشتر به هزینه ای که در ازای کارکرد این نرم افزار می پردازند بها می دهند. درک آسانی استفاده از این فناوری در دانشجویانی که دارای تخصص در فهرست نویسی هستند بیشتر پیش بینی کننده قصد رفتاری در استفاده از این قبیل نرم افزارها می باشد.   [1]. منظور از بومی سازی، تطبیق اصطلاحات پرسشنامه با فرهنگ و شرایط جامعه می باشد.

به مناسبت برگزاری هشتادوششمین کنگره سالانه ایفلا، گروه علاقه مندان به تاریخ کتابخانه ها در این نهاد در ژانویه ۲۰۲۰ فراخوان ارسال چکیده مقالات برای بررسی طرح های تاریخ شفاهی کتابداری و اطلاع رسانی را در نشستی با عنوان آموختن از گذشته برای الهام بخشی، دربرگیرندگی، و تداوم بر روی وبگاه ایفلا منتشر کرد. نگارنده به مناسبت تجربه اجرای طرح های تاریخ شفاهی کتابداری و اطلاع رسانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران چکیده مقاله ای را با عنوان «روایت ها از روزن گفت وگو» برای دبیر گروه ارسال کرد. این چکیده پذیرفته شد. اما کنگره به سبب همه گیری کووید- ۱۹ در سال 2020 برگزار نشد. سپس به تصمیم دبیرکل و رئیس ایفلا قرار شد کنگره به صورت حضوری در سال ۲۰۲۱ در روتردام هلند برگزار شود. اما به سبب ادامه همه گیری آن نیز به صورت مجازی برگزار شد. کمیته ملی ایفلا در ایرلند پشتیبانی تحسین برانگیزی برای ارائه سخنرانی ها تدارک دید. در این نشست چهار سخنران از ایرلند، ایران، ایالات متحده آمریکا و کرواسی ابتکارهای خود را برای ثبت و ضبط تاریخ شفاهی کتابداری و اطلاع رسانی در کشور شان ارائه دادند. در این نشست نماینده ایران طرح های چهارگانه تاریخ شفاهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را بیان کرد. این چهار طرح عبارت بودند از تاریخ شفاهی آموزش کتابداری و اطلاع رسانی در ایران، تاریخ شفاهی شورای کتاب کودک، تاریخ شفاهی انجمن های کتابداری ایران، و خدمات کتابداران پیشکسوت در گسترش و شکوفایی کتابداری نوین در ایران.

امروزه با گسترش خدمات وب معنایی نیاز موتورهای جست وجو به شبکه های مفهومی و هستی نگاری های دامنه جهت استنتاج و استدلال منطقی از پرسش های کاربران و همچنین، بازیابی بهینه (دقیق و مرتبط) رو به فزونی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با هدف تح لی ل ساختار شبکه م فاهی م ح وزه امنیت اطلاعات انج ام، و ساختار دامنه آن از طریق روش های ترک ی ب ی هم رخ دادی واژگ ان و تحلیل شبکه های اجتماعی کشف شد. جامعه آماری این پژوهش متشکل از ۱۰۲۲۷ مدرک علمی در حوزه امنیت اطلاعات اعم از کتاب ها، مقالات مجلات و م قالات هم ایش ها در س ط ح بی ن ال ملل و بر گرفته از پایگاه استنادی «اسکوپوس» و «وبگاه علوم» طی سال های ۲۰۱۳- ۲۰۱۷ است. برای پیش پردازش کلید واژه ها و ابر برچسب ها از نرم افزار «زوترو»، جهت تطبیق آن ها با واژه نامه های امنیت اطلاعات و علوم کامپیوتر از نرم افزار «اکسل» و جهت مصورسازی و تحلیل شبکه های موضوعی از «وی اُاِس ویوِر» و «گفی» استفاده شده است. با بررسی ۱۹۶۴۸ کلید واژه و ابر برچس ب، ۲۰۷ کلی دواژه با توجه به آخرین نس خه واژه نامه امنیت اطلاعات استخراج شد. یافته های پژوهش نشان داد که این شبکه ۱۴ خوشه دارد: ۵ خوشه آن بالغ، ۷ خوشه نیمه بالغ و ۲ خوشه نابالغ هستند و به طور کلی، شبکه مفهومی حوزه امنیت اطلاعات از انسجام و تراکم خوبی برخوردار است. مفاهیم «امنیت» و «امنیت اط لاع ات»، «سی ست م های اطلاعاتی»، «حری م خص وصی»، «اط لاع ات»، «ارتباطات از راه دور»، «رم ز ن گاری» و«رم ز گذاری»، «احراز هویت»، «امنیت سایبری»، «شبکه»، «پردازش ابری»، «حملات ضد امنیتی»، «کنترل دسترسی ها»، «سیستم های تشخیص نفوذ»، «پروتکل های امنیت»، «ریسک»، «مدیریت ریسک و چارچوب های آن»، و «قرارداد ها و توافقات سطح دسترسی»، از مهم ترین مفاهیم این شبکه و دارای بالاترین میزان مرکزیت بینابینی در شبکه هستند. نحوه ارتباطات و پیوندهای درونی آن ها با همدیگر از نوع مستقیم است.

هدف: این پژوهش با هدف طراحی الگوی تولید منابع آموزشی باز برای سیستم آموزش مجازی دانشگاه تهران انجام شده است. روش شناسی: روش پژوهش پیمایشی-تحلیلی است. از پرسشنامه محقق ساخته 20 سؤالی مستخرج از مطالعات پیشین، با ضریب آلفای کرون باخ 753/0 استفاده شده است. جامعه آماری شامل 81 نفر از اساتید و کارشناسان آموزش مجازی دانشگاه تهران است. پس از تکمیل پرسشنامه با استفاده از نرم افزارهای اس پی اس اس و ایموس به تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده پرداخته شد. یافته ها: اجزای الگوی تولید منابع آموزشی پیشنهادی براساس اولویت اهمیت شامل: مدل های یادگیری، اصلاح؛ تغییر و ادغام، معتبر بودن، کیفیت منابع، رایگان بودن، مجوزها، آرشیو یکپارچه و دسترسی و بازنویسی است. الگو به وسیله آزمون میانگین، آزمون کیسر-میر-اولکین )کی ام او) و بارتلت در سطح اعتماد 95 درصد اعتبارسنجی شده و همبستگی هر یک از اجزای الگو توسط آزمون خی دو مورد تائید قرارگرفته است. آزمون واریانس نشان می دهد که هر یک از اجزای الگو از سایر اجزا مستقل است. میزان بار عاملی هر یک از عوامل با شاخص های کای دو بر درجه آزادی برابر 786/1، شاخص نیکویی برازش برابر 917/0، شاخص ریشه میانگین مربعات خطای تخمین برابر 069/0 و برازش تطبیقی برابر 901/0 ارتباط بین عوامل و الگو نشان می دهد.

روش شناسی: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات، توصیفی است که به روش پیمایشی انجام گرفت. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه ای محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری تمامی دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری هستند. نمونه گیری به صورت تصادفی انجام شد و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر با 374 نفر است. روایی ابزار به روش روایی محتوایی تایید شد. یافته ها: نتایجی که با استفاده از مدل ساختاری به دست آمد، بیانگر این است که بین متغیر "نگرش به آینده شغلی" و متغیر "رفتار اطلاع جویی " دانشجویان ارتباط معناداری وجود دارد. نتایج آزمون کروسکال والیس و یومن ویتنی نشان داد که نگرش دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا نسبت به آینده شغلی شان با یکدیگر تفاوتی ندارد، همچنین بین نگرش دانشجویان گروه های مختلف نسبت به آینده شغلی شان تفاوتی مشاهده نشد. دانشجویان در گروه های مختلف تحصیلی، رفتارهای اطلاع جویی مشابهی را از خود نشان دادند، این در حالی است که بین رفتارهای اطلاع جویی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا تفاوت معنادار وجود دارد. اصالت: این نخستین پژوهشی است که نشان می دهد بین رفتار اطلاع جویی و نگرش دانشجویان به آینده شغلی شان ارتباط معناداری وجود دارد و با بهبود نگرش به آینده شغلی و ایجاد انگیزه در دانشجویان می توان امیدوار بود که رفتار اطلاع جویی ایشان بهبود یابد. وجود اختلاف در رفتارهای اطلاع جویی دانشجویان ارشد و دکترا گویای این است که دانشگاه ها و به شکل تخصصی تر کتابخانه های مرکزی می توانند نقش بیشتری در ارتقاء مهارت های اطلاع یابی و افزایش سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان ایفا کنند.

هدف : هدف این پژوهش، شناسایی عوامل و مؤلفه های مؤثر بر فعالیت های داوطلبانه در کتابخانه های ایران و ارائه الگوی پیشنهادی است. روش پژوهش : پژوهش، از نوع کاربردی با رویکرد کیفی است که با استفاده از روش نظریه زمینه ای یا داده بنیاد انجام شده است. جامعه آماری شامل استادان علم اطلاعات و دانش شناسی، مدیران، متولیان فرهنگی، مدیران کتابخانه ها، کتابداران و صاحب نظران برخی از حوزه های مرتبط با فعالیت های داوطلبانه بود. به منظور گردآوری داده ها 47 نفر از افراد واجد شرایط، به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. معیار اصلی برای تعیین حجم نمونه، رسیدن به نقطه اشباع نظری بود. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه ساختاریافته بود. تجزیه و تحلیل در سه مرحله اصلی کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، فعالیت های داوطلبانه در کتابخانه های ایران متأثر از عوامل حمایت و بسترسازی، شناسایی انگیزه فعالیت های داوطلبانه، جذب و حفظ نیروهای داوطلب به کتابخانه است. موانع جذب نیروهای داوطلب شامل موانع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مدیریتی، حقوقی و قانونی هستند. همچنین، باورهای شخصی و روان شناختی و عوامل تأثیرگذار اجتماعی به عنوان عوامل مداخله گر بر فعالیت های داوطلبانه تأثیر دارند. بر اساس مدل پیشنهادی ایجاد و اصلاح قوانین، تبلیغ و اطلاع رسانی و آموزش از راهبردهای توسعه جذب نیروهای داوطلب در کتابخانه های ایران است. نتیجه گیری: حضور نیروهای داوطلب در کتابخانه های ایران، دارای پیامدهای مثبت و منفی می باشد که پیامدهای مثبت آن به مراتب بیشتر از پیامدهای منفی آن است. برای توسعه فعالیت های داوطلبانه، نیاز به نقشه راه و الگویی است که بتواند با ایجاد و اصلاح قوانین و جلب حمایت نهادهای دولتی و غیردولتی زمینه حضور مؤثرتر نیروهای داوطلب را در کتابخانه های کشور فراهم سازد.

مقدمه: قصه ها برای رشد تفکر کودک یا همان فلسفه ورزی کودک ابزار مناسبی هستند و امروزه استفاده از آن به منزله ابزاری برای پیشبرد تفکر کودکان ضروری است؛ لذا این پژوهش با هدف سنجش اثرگذاری قصه خوانی با رویکرد مثبت نگر بر مهارت های اخلاقی مبتنی بر همدلی پسران دبستانی در شهر کرمانشاه صورت گرفته است. روش شناسی: پس از کسب موافقت والدین درباره شرکت کودکانشان در جلسات قصه گویی از پرسش نامه همدلی آیونگ و همکاران (2009) استفاده شد. 20 کودک (پسر) که در سال تحصیلی 99-98 به تحصیل در مقطع دبستان به تحصیل مشغول می شدند؛ با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب و 10 نفر از آنها به صورت تصادفی در گروه آزمایش و 10 نفر دیگر در گروه گواه قرار گرفتند. قبل از شروع جلسات از هر دو گروه پیش آزمون به عمل آمد، سپس برای گروه آزمودنی 8 جلسه به صورت هفته ای دو جلسه 45 دقیقه ای مداخله قصه خوانی با محوریت ارتقای حس همدلی صورت گرفت و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات مجدداً از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد؛ سپس داده های گردآوری از متغیرها با آزمون یومن وایتنی تحلیل شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین کودکان مورد مطالعه در هر دو گروه آزمودنی و گواه، قبل از مداخله قصه گویی تفاوت معنی داری وجود نداشت. همچنین در گروه کنترل نیز تفاوت معنی داری در پیش آزمون و پس آزمون وجود نداشت، اما همدلی در کودکان گروه آزمودنی پس از مداخله و در پس آزمون افزایش یافت. نتیجه: با توجه به نتایج به دست آمده می توان این گونه برداشت کرد که قصه خوانی بر ارتقای حس همدلی پسران دبستانی مؤثر است. لذا اگر این شیوه توسط مدارس ابتدایی، کتابخانه ها، کانون های پرورش فکری و مراکز روان شناسی برای آموزش مؤلفه همدلی مورد استفاده ثابت قرار بگیرد، می شود بسیاری از مشکلات رفتاری کودکان را در این زمینه کاهش داد.

دکترین بازنمایی گرایی ریشه در فلسفه ذهن و علوم شناختی دارد، اما در فلسفه زبان نیز ردپای آن را می توان دنبال کرد. هدف از این مطالعه آن است که رویکردهای بازنمایی گرایی به زبان و معنا با پژوهش های علم اطلاعات تطبیق داده شود. روش این مطالعه فلسفی است. روش های فلسفی، روش های پژوهش عقلانی هستند و شاخصه روش فلسفی نظرورزانه بودن آن است. به این منظور در بخش اول، کاربرد و دستاوردهای بازنمایی گرایی برای کنش بازیابی اطلاعات تحلیل شده است. پژوهش ها با توجه به میزان پرداختن به مسایل زبان و معنا در سازماندهی و بازیابی اطلاعات دسته بندی شده اند. سپس، در بخش دوم با عنوان نقد رویکرد بازنمایی گرایی در پیوند با کنش بازیابی اطلاعات، رویکرد بازنمایی گرایانه به زبان در کنش بازیابی اطلاعات در قالب پژوهش های مرتبط تحلیل و نقد شده است. بازنمایی گرایی در سازماندهی و بازیابی اطلاعات با تأکید بر بُعد زبانی نظریه ای است که به دلیل وجود رابطه ثابت بین واژه ها و جهانی که آنها بازنمایی می کنند، از آن طرفداری می نماید. بازنمایی گرایی در ابزارهای معنایی (مانند اصطلاح نامه ها، سرعنوان های موضوعی و رده بندی ها) که در این مطالعه از کلیه فرایندهای صورت گرفته بر روی آنها با عنوان کنش بازیابی اطلاعات یاد شده، به اشکال مختلف قابل نقد است.

مکتب شیکاگو تأکید زیادی بر ارتباطات فردی و بین فردی دارد. در این مکتب، ارتباطات بین افراد اساس زندگی انسان می داند که در روابط فردی و جمعی نقش اصلی را بازی می کند. اصلی ترین و مشهورترین نظریه این مکتب، نظریه کنش متقابل نمادین است. در این نظریه کنشگران برای رسیدن به درک و فهم مشترک فقط از طریق منطق، همکاری و به وسیله زبان و  نمادها تلاش می کنند. هدف پژوهش حاضر، بررسی جایگاه ارتباطات علمی غیررسمی در مکتب شیکاگو با تأکید بر نظریه کنش متقابل نمادین بود. در کنش متقابل نمادین هر کنشگر دارای هدفی است که کنش او اغلب آن ها شامل انتخاب ابزاری برای رسیدن به آن هدف است. بدین معنا که ابزار و هدف به طور تجربی و تحلیلی قابل تمییز از همدیگرند. ابزار و وسیله ای که در کنش متقابل نمادین از اهمیت بسزایی قرار دارد نمادها و زبان هستند که منجر به ارتباطات علمی غیررسمی در بین افراد در محیطی کاملاً منطقی و به دور از تعصبات کورکورانه می شود. با توجه به اینکه کنش در یک محیط اجتماعی و بخشی از ارتباطات اجتماعی رخ می دهد و ارتباطات علمی نیز زیر مجموعه ای از ارتباطات اجتماعی است، می توان آن را یکی از محورهای اساسی نهاد اجتماعی محسوب کرد که نقش مهمی در رشد و توسعه علوم دارد. در مکتب شیکاگو ارتباطات علمی به عنوان بخشی از ارتباطات انسانی محسوب می شود، زیرا زندگی اجتماعی در جامعه علمی انواع ارتباطات و تعاملات اجتماعی میان افراد کنش را در خود دارد.

هدف : هدف اصلی این پژوهش امکان سنجی استفاده از شبکه استنادی فهرست منابع موجود در پیشنهاده پژوهش دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای پیشنهاد مقاله های مرتبط به آنهاست. روش شناسی : این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث روش شناختی، پژوهشی شبه آزمایشی است. تعداد 60 دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری از حوزه علوم انسانی در رشته های تحصیلی گوناگون دانشگاه شیراز، به صورت هدفمند و داوطلبانه  به کار گرفته شدند. در پژوهش حاضر پایگاه اطلاعاتی «وب آو ساینس» و نرم افزار VOSviewer به ترتیب برای گردآوری و تحلیل داده های پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها : یافته ها نشان داد فراوانی تعداد مقاله های تا حدی مرتبط قضاوت شده با اختلافی مثبت بیشترین فراوانی را بین سه طبقه (مرتبط، تا حدی مرتبط، نامرتبط) دارد. کاربران مقاله های مرتبط پیشنهادی از طریق شبکه استنادی منابع پیشنهاده پژوهش را اثربخش دانستند؛ همچنین، دانشجویان دکتری بیش از دانشجویان ارشد مقاله های پیشنهاد شده از طریق شبکه استنادی منابع پیشنهاده پژوهش را اثربخش دانستند؛ به عبارتی، دانشجویان دکتری مقالات پیشنهاد شده را مرتبط تر تشخیص دادند. همچنین دانشجویان با سطوح متفاوت دانش زبان انگلیسی به یک میزان مقاله های پیشنهادی بر اساس شبکه استنادی را مرتبط تشخیص دادند. اطلاعات استنادی پیشنهاده پژوهش می تواند برای یافتن منابع مرتبط و در نتیجه، غنی تر ساختن پژوهش ها به کار گرفته شود و سامانه های پیشنهاددهنده مدارک علمی می توانند از شبکه استنادی منابع مورد استفاده در پیشنهاده پژوهش ها، برای پیشنهاد مدارک مرتبط به کاربران استفاده کنند.

کلمات کلیدی زیر مجموعه ای از کلمات یا عبارات یک سند هستند که می توانند معنای سند را توصیف کنند و در فرایند بازیابی اطلاعات نقش مهمی ایفا کنند. از آنجا که عملیات استخراج کلیدواژه یا عبارات کلیدی از متون تخصصی و علمی کاری تخصصی و زمان بر بوده و حجم اسناد علمی که نیاز به کلیدواژه دارند روزافزون است، الگوریتم های مختلفی برای استخراج تخصصی و خودکار کلیدواژه و عبارات کلیدی به اسناد طراحی و پیاده سازی شده اند. RAKE یک الگوریتم پرکاربرد برای استخراج کلمات کلیدی از متون است. اساس کار الگوریتم RAKE ، کلمات کلیدی و عموماً حاوی چندین کلمه (یعنی عبارت کلیدی) هستند، ولی علائم نگارشی یا کلمات بی معنا یا ایست واژه ها را شامل نمی شوند. در این الگوریتم از برچسب گذاری دستوری کلمات به عنوان ابزاری برای تعیین ضریب اهمیت آن ها در جملات استفاده می شود. کلید واژه ها مجموعه ای از توالی های چندکلمه ای یا تک کلمه ای هستند که طبق معیار های خاصی امتیاز دهی می شوند. در این پژوهش، یک نسخه بهبود یافته از الگوریتم استخراج خودکار کلیدواژه ( RAKE ) ارائه شده است. در نسخه بهبودیافته سعی شده با ایجاد تغییراتی در معیارهای امتیازدهی عبارات کاندید، دقت و بازخوانی عبارات کلیدی استخراج شده افزایش یابد. راهکار ارائه شده برای بهبود الگوریتم RAKE با در نظر گرفتن ضعف های موجود در رویکرد های وزن دهی دراین الگوریتم به ویژه برای زبان فارسی و مستندات علمی پیشنهاد شده است. برای بررسی نقاط ضعف الگوریتم RAKE و ارائه راهکار پیشنهادی از مجموعه ای از فراداده های پایان نامه و رساله های فارسی استفاده شده است. راهکار پیشنهادی روی این داده ها آزمایش و ارزیابی شده و باعث افزایش دقت، بازخوانی و معیار F شده است.

هدف: هدف این پژوهش بررسی کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تبریز است. روش: این پژوهش کاربردی با رویکرد کمّی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری اعضای کتابخانه های زیرمجموعه نهاد کتابخانه های عمومی کشور در تبریز به تعداد 37931 نفر و نمونه مورد مطالعه  380  نفر بود که به روش نمونهگیری طبقه ای تصادفی نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد لایب کوال و پایایی آن در مطالعه حاضر بر اساس آلفای کرونباخ معادل 93/0 بود. به منظور پاسخ به سؤالات و فرضیه ها از آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از ویرایش 24 نرم افزار آماری SPSS  استفاده شد. یافته ها: به طور کلی در سه بعد لایب کوال، میانگین سطح حداقل انتظارات پاسخگویان 39/4 ، میانگین سطح خدمات دریافتی پاسخگویان 70/5 و  میانگین سطح حداکثر انتظارات پاسخگویان 68/6 بود. تفاوت بین انتظارات کاربران با سطح خدمات دریافتی در هر یک از ابعاد لایبکوال، بالاتر از حداکثر انتظارات نبود. نتایج آزمون تی-زوجی وجود تفاوت معنادار بین حداکثر انتظارات و سطح خدمات دریافتی کاربران و همچنین وجود تفاوت معنادار بین حداقل انتظارات و سطح خدمات دریافتی کاربران را در همه ابعاد لایب کوال تایید کرد. اصالت: این مطالعه کیفیت خدمات تمام کتابخانه های نهاد کتابخانه های عمومی کشوردر شهر تبریز را ارزیابی کرده است. به علاوه مقایسه نتایج این پژوهش با پژوهش های پیشین مشابه نشان داد که از دیدگاه کاربران تغییری در کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی شهر تبریز در مقایسه با سال های قبل ایجاد نشده است. نتیجه گیری:می توان نتیجه گرفت که اگرچه کتابخانه ها در همه موارد تا حدی توانسته اند حداقل انتظارات کاربران را برآورده کنند ، اما حداکثر انتظارات کاربران هنوز برآورده نشده است.

هدف: داده محور شدن پژوهش ها، با توجه به ارزش نهفته و حیاتی داده های پژوهشی، پارادایم نوظهوری است که به دنبال آن نیاز به مدیریت مؤثر و صحیح داده های پژوهشی ایجاد شده است. هدف این پژوهش شناسایی ابعاد توسعه مدیریت داده های پژوهشی با تأکید بر روش های ارائه خدمات مدیریت داده های پژوهشی است که در محیط های علمی و پژوهشی جهان اجرا شده اند.                                                                                                                                                            روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع مروری نظام مند با رویکرد کیفی است که با استفاده از نرم افزار مکس. کیو.دی. ای. 10 به تحلیل محتوای منابع و مستندات علمی پرداخته است. بر همین اساس مرحله گردآوری مدارک و مستندات با استفاده از روش کتابخانه ای و جستجوی پایگاه های معتبر علمی تا رسیدن به نقطه اشباع نظری ادامه یافته است.                                                                                                                                                          یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد که اجرای صحیح مدیریت داده های پژوهشی در مراکز علمی به پنج مؤلفه اساسی وابسته است: سیاست، برنامه ریزی، خدمات، ذی نفعان و فناوری که هریک ابعاد گسترده و فرآیندهای متعددی را در برمی گیرند که شناخت نیازها، آگاهی از چالش های موجود، توسعه دانش و مهارت های لازم، استفاده از شبکه ها و زیرساخت های فنی مناسب منجر به برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیح برای اجرای بهترین روش های ارائه خدمات مدیریت داده های پژوهشی می شود. نتیجه گیری: در این پژوهش ضمن ارائه مقوله های اساسی مدیریت داده های پژوهشی، ابعاد و روش های نوین در این حوزه به روشنی مشخص شده اند و انتظار می رود دانشگاه ها و مراکز پژوهشی ایران به صورت یکپارچه در راستای سیاستگذاری های جدید و برنامه ریزی های لازم برای ارائه و توسعه خدمات مدیریت داده های پژوهشی اقدام نمایند تا در فرآیند پژوهش از دوباره کاری و صرف هزینه های اضافی پیشگیری شود.   

هدف: هدف اصلی این پژوهش مطالعه مهارت های مدیریت اطلاعات شخصی کتابداران دانشگاه های دولتی شهر تبریز است. روش پژوهش : این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی است. جامعه ی پژوهش را 105 کتابدار دانشگاه های دولتی شهر تبریز تشکیل می دهند که همه آنها مورد مطالعه قرار گرفتن و نمونه گیری انجام نشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته است. روایی پرسشنامه با نظر اساتید متخصص تأیید، و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 82/0 سنجیده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های کولموگروف- اسمیرنوف و کای اسکوئر استفاده شد. یافته ها: میانگین کلی مدیریت اطلاعات شخصی کتابداران 17/3 است. بالاترین میانگین فعالیت در گروه کتابداران در گردآوری (45/3) و پایین ترین آن در یافتن مجدد اطلاعات (04/3) است. طبق آزمون کای اسکوئر از نظر جنسیت بین زنان و مردان (با سطح معنی داری 105/0) از نظر سطح مدیریت اطلاعات شخصی تفاوت معنی دار وجود ندارد. همچنین بین افراد با سن های مختلف (با سطح معنی داری 365/0) از نظر سطح مدیریت اطلاعات شخصی تفاوت معنی دار وجود ندارد. اما بین افراد در مقاطع تحصیلی مختلف (با سطح معنی داری 037/0) از نظر مدیریت اطلاعات شخصی تفاوت معنی دار وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که وضعیت مدیریت اطلاعات شخصی کتابداران در سطح متوسط قرار دارد. بین مدیریت اطلاعات شخصی زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد، همچنین در مدیریت اطلاعات شخصی افراد با سن های مختلف تفاوتی وجود ندارد، اما افراد در مقاطع مختلف تحصیلی، مدیریت اطلاعات شخصی متفاوتی دارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل مخزن سازمانی در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب با تأکید بر شناسایی عوامل پیش برنده است. روش: این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب انجام شده است. جامعه آماری اول پژوهش کلیه اسناد مکتوب مربوط به مخزن سازمانی شامل 40 مقاله و اثر بر مبنای معیارهای معتبر از بین 175 مقاله و اثر انتخاب و تحلیل شد. جامعه آماری دوم شامل خبرگان حوزه فناوری اطلاعات، مخزن سازمانی، مدیریت دانش و... بودند که در نهایت 15 نفر تعیین شدند. یافته ها :با کاربرد مراحل هفتگانه فراترکیب، الگوی مفهومی در شش لایه مفهومی، مقوله ای و کدها به دست امد. در هر یک از لایه ها مفاهیم و موضوعاتی گنجانده شد که در نهایت 29 مقاله شناسایی شد. جهت اعتباریابی کیفی الگوی به دست آمده بر اساس نظرات خبرگان در قالب گروه های کانونی اخذ شد و الگوی مفهومی مورد تأیید خبرگان پژوهش قرار گرفت. با توجه به یافته های حاصل از اجرای فرایند فراترکیب در شناسایی ابعاد و مقوله های پیاده سازی مخزن سازمانی که می تواند مبنایی برای پژوهش های آتی در جهت نحوه پیاده سازی مخزن سازمانی در راستای سیاست های اجرایی برای مسئولان و تصمیم گیران در سازمان ها و نهادهای ذی نقش دولتی قرار گیرد در قالب الگویی مفهومی که به تأیید و توافق بالای خبرگان رسید، ارائه گردید.

مقدمه: سازماندهی دانش از مباحث قدیمی و اساسی کتابداری و اطلاع رسانی به شمار می رود. هدف پژوهش حاضر آشکارسازی روابط پیدا و پنهان پژوهشگران سازمان دهی دانش در جهان است. روش شناسی: نوع پژوهش کاربردی است که با رویکرد علم سنجی و با روش تحلیل هم استنادی انجام شده است. رکوردهای پژوهش بر مبنای کلیه مقاله های دو مجله سازماندهی دانش و فصلنامه فهرست نویسی و رده بندی و کلیدواژه های مرتبط با قلمرو سازماندهی دانش نمایه شده در وبگاه علم در سال های 1900 تا 2019 گردآوری شده است. در نهایت 17950 رکورد به صورت کامل همراه با مأخذ با فرمت plain text  موردبررسی قرار گرفت. تعداد کل استنادها 360143 بود. در این پژوهش، نویسندگانی که 130 استناد و بیشتر دریافت کرده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند که تعداد این افراد 178 نفر بود. به منظور ترسیم شبکه هم استنادی از ماتریس 178 در 178 استفاده و شبکه هم استنادی نویسندگان ترسیم شد. در ادامه ماتریس متقارن ایجادشده به ماتریس همبستگی تبدیل شد. برای ترسیم ماتریس از نرم افزار بیب اکسل، برای تحلیل شبکه های هم استنادی از نرم افزار یو سی آی نت، برای ترسیم شبکه هم استنادی از نرم افزار ووز ویور، برای ترسیم نمودار دندروگرام از نرم افزار اس.پی.اس.اس و برای ترسیم نمودار راهبردی نیز از نرم افزار اکسل استفاده گردید. یافته ها: یورلند پرتألیف ترین و سالتون پراستنادترین پژوهشگر سازماندهی دانش در جهان هستند. هم چنین زوج روبرتسون و سالتون دارای بیشترین هم استنادی است. ساختار فکری سازماندهی دانش از یازده خوشه اصلی تشکیل شده است. بزرگ ترین خوشه (خوشه چهارم) شامل سی وشش پژوهشگر است که به موضوع بازیابی اطلاعات پرداخته است. پس ازآن، خوشه نخست با سی وپنج نویسنده است که با موضوع رفتار اطلاع یابی بازیابی اطلاعات آمده است. خوشه های ده و یازده نیز هرکدام دارای هجده پژوهشگر است که به موضوع های فهرست نویسی و رده بندی و سازماندهی دانش پرداخته اند. خوشه نه با هفت نویسنده کوچک ترین خوشه است که به موضوع علم سنجی پرداخته است. خوشه های ترکیبی، علم سنجی، هستی شناسی و فهرست نویسی و رده بندی دارای بالاترین تراکم و خوشه های بازیابی اطلاعات و سازماندهی دانش دارای بالاترین مرکزیت هستند. نتیجه : ایجاد پیوند هم استنادی میان نویسندگان سازماندهی دانش، نشان دهنده ارتباط فکری میان نویسندگان این قلمرو است. همه نویسندگان پرانتشار سازماندهی دانش، لزوماً جزء نویسندگان پراستناد محسوب نمی شوند. موضوع های بازیابی اطلاعات، رفتار اطلاع یابی و سازماندهی دانش نقش پررنگی در پژوهش های سازماندهی دانش دارند. نویسندگان پرانتشار و پراستناد، حضور مؤثرتری در نقشه علمی هم استنادی دارند. تحلیل هم استنادی نویسندگان، می تواند مهم ترین نویسندگان و روابط بین آن ها را نمایش دهد. از این تحلیل ها می توان در سیاست گذاری های کلان بهره برد.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی انواع خدمات مبتنی بر راهبرد پلتفرمی بر اساس فراترکیب متون موجود و سنجش اهمیت آن ها از نظرِ متخصصان به منظور کاربست در کتابخانه های عمومی ایران است. روش: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ چهارچوب پژوهش از نوع آمیخته است. ابتدا با استفاده از روش فراترکیب، خدمات مبتنی بر دیدگاه پلتفرم شناسایی شدند. در فراترکیب پس از مراحل جست وجو و انتخاب منابع مناسب، در نهایت 9 مقاله به عنوان منابع نهایی مورد بررسی قرار گرفتند. پس از استخراج کدها و دسته بندی مفاهیم، خدمات مبتنی بر دیدگاه پلتفرم در کتابخانه های عمومی شناسایی شد. در بخش دوم، برای تعیین اهمیت خدمات استخراج شده از نظرِ خبرگان و متخصصان کتابخانه های عمومی، از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. اهمیت خدمات شناسایی شده بر اساس پاسخ های 38 نفر از خبرگان در نرم افزار اس پی اس اس و با استفاده از آزمون توزیع دوجمله ای بررسی شد. یافته ها: در فراترکیب، 28 خدمت مبتنی بر دیدگاه پلتفرمی در کتابخانه های عمومی در سه دسته استخراج شدند خدمات آموزش محور (11 خدمت)، خدمات دسترس پذیری و اطلاع رسانی (9 خدمت)، و خدمات دسته فرهنگی و اوقات فراغت (8 خدمت). از نظرِ متخصصان خدمات فرهنگی و اوقات فراغت اهمیت بیشتری برای ارائه در کتابخانه های عمومی ایران داشتند. اصالت/ارزش: در راهبرد پلتفرمی، کتابخانه های عمومی ایران علاوه بر اینکه مجرایی برای دسترسی به اطلاعات و منابع اطلاعاتی هستند بایستی رابط بین کاربران و سازمان های محلی باشند. در کتابخانه های عمومی ایران باید بستری فراهم آید که کاربران محلی، سازمان ها، شرکت ها و یا هر نوع سازمان دیگری بتواند از فضای فیزیکی کتابخانه های عمومی برای برگزاری مراسم رسمی، جشنواره ها، بازارهای سنتی و نمایشگاه ها استفاده کنند.

مقدمه: مدیریت زمان به معنای مدیریت کردن زمان یعنی فرآیند نظم دهی و برنامه ریزی برای تقسیم زمان خود بین فعالیت های خاص از جمله کسب تجربه و آموزش. کارکنان برای نیل به اهداف سازمانی و فردی نیازمند آموزش و ارتقای دانش می باشند. هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط مدیریت زمان و آموزش کتابداران و کارکنان کتابخانه های عمومی شهر کرمان بود. روش شناسی: روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان و کتابداران کتابخانه های عمومی شهر کرمان به تعداد 645 نفر بود که با روش نمونه گیری تصادفی 241 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه مدیریت زمان کارول و کافمن (1999) و آموزش کارکنان نوئی و ویلک (1993) استفاده شد. داده های جمع آوری شده به وسیله شاخص های آماری توصیفی، آزمون همبستگی پیرسون، t تک نمونه و رگرسیون خطی چندگانه تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل داده های پژوهش نشان داد میان آموزش کارکنان و مدیریت زمان رابطه معنی داری وجود داشت (05/0> p-مقدار). همچنین وضعیت مدیریت زمان و آموزش کتابداران و کارکنان در سطح مناسبی قرار داشت (05/0> p-مقدار). نتایج رگرسیون خطی چندگانه نیز نشان داد بین ادراک کارکنان از آموزش مرتبط با کار و ادراک کارکنان از آموزش مرتبط با رده شغلی با مدیریت زمان رابطه معنادار وجود نداشت (05/0<p-مقدار) و بین ادراک کارکنان از آموزش مرتبط با خودشان با مدیریت زمان رابطه افزایشی (مستقیم) و معنادار وجود داشت (05/0>p-مقدار). نتیجه : مدیران کتابخانه ها می توانند با بهره گیری از فنون مدیریت زمان و توجه به نقش این مؤلفه ارزشمند، برای آموزش کارکنان و کتابداران خود برنامه ریزی کرده به آنان در اعتلای رشد شخصی و رسیدن به اهداف شغلی کمک نمایند.

هدف: تعیین وضعیت برنامه درسی جدید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی از منظر رویکرد تدوین، میزان تغییر محتوا، همخوانی بین عنوان رشته و محتوای برنامه درسی، و برجستگی ها و کاستی های آن. روش شناسی: از روش های تحلیل محتوا  و تحلیل اسنادی استفاده شد. محتوای برنامه درسی جدید کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی (مصوب 28 بهمن 1393) و برنامه های درسی قبلی تحلیل شد. همچنین 71 مقاله مربوط به موضوع آموزش و برنامه های درسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی با روش نمونه گیری هدفمند تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد محور اصلی برنامه درسی کارشناسی رشته، علم کتابخانه است که عمده دروس آن شامل 6 رکن است: 1) منبع شناسی، 2) مجموعه سازی، 3) سازماندهی، 4) خدمات رسانی، 5) طراحی و معماری، و 6) مدیریت. خروجی این برنامه یک متخصص علم اطلاعات یا دانش نیست، بلکه کتابداری است آشنا با فناوری های کاری. این برنامه، به دلیل تنوع و پراکندگی دروس، کل جنبه های اساسی هسته برنامه یعنی کتابخانه را نیز در بر نمی گیرد. با توجه به طیف گسترده موضوع کتابخانه که یک سر آن به کتابخانه سنتی و سر دیگر به کتابخانه هوشمند ختم می شود، لازم است در تدوین دروس تخصصی مانند مجموعه سازی و تولید محتوا، سازماندهی، طراحی، مدیریت، بازاریابی و خدمات رسانی، این طیف در تدوین سرفصل ها لحاظ شود. در کنار برجستگی های برنامه درسی جدید، خطاها، ضعف ها و کاستی های چشمگیری نیز به ویژه از نظر محتوا در آن مشاهده می شود. از نظر رویکرد، شواهد نشان می دهد که برنامه درسی جدید میل به سمت یک رویکرد ترکیبی یعنی رویکرد فناورانه-بازارپسندانه- عمل گرایانه با محوریت علم کتابخانه دارد. درباره میزان تغییر برنامه درسی به نسبت برنامه های قبلی، 80 واحد دوره کارشناسی دانشگاه تهران قبل از انقلاب در 45 واحد برنامه درسی مصوب 1393 تجمیع شده است. درباره تغییرات برنامه درسی جدید به نسبت برنامه درسی سال 1375، 27 درس برنامه جدید، قالب دروس برنامه سال 1375 را با خود دارند. یعنی 80 واحد دروس تخصصی برنامه درسی 1375 در 57 واحد درسی برنامه 1393 تجمیع شده است. همچنین نتایج نشان داد بین عنوان رشته (علم اطلاعات و دانش شناسی) و محتوای برنامه درسی تناقض آشکاری وجود دارد. اضافه بر این، لازم است سازوکارهای برای تضمین کیفیت برنامه های درسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در کشور ایجاد شود. پیشنهاد می شود، با توجه به سازوکارهای موجود در انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، اعتبار برنامه های درسی توسط این انجمن سنجیده شود. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه، ضرورت بازسازی برنامه درسی جدید را به روشنی نشان می دهد. در مجموع، اکوسیستم اطلاعاتی در حال دگرگونی است. از یک طرف محیط سنتی کتابخانه و نظام های برآمده از آن مانند فهرست نویسی و رده بندی با چالش های جدی مواجه اند؛ از سوی دیگر، وب، کتابخانه جدید است و وب شناس حرفه جدید این قلمرو. ما در حال گذار از کتابخانه سنتی به کتابخانه جدید هستیم. طبیعی است که این محیط جدید و این گستردگی فعالیت ها و خدمات، دانش و مهارت های جدید را می طلبد که خود به خود بازنگری سرفصل های رشته را اجتناب ناپذیر می کند.