فرآیندهای کسب و کار

در این مقاله ابتدا مدل وضعیت موجود فرآیند امور سازمانی با استفاده از ابزار مدلسازی BPMN ترسیم شده و سپس با استفاده از نرم افزار شبیه سازی Simprocess مدل شبیه سازی وضعیت موجود فرآیند مذکور ترسیم و پارامترهای مربوطه تعریف گردیدند. زمانبندیهای مورد نیاز در تعریف پارامترهای شبیه سازی بر اساس مستندات و سوابق سازمانی موجود در بایگانی استخراج و تنظیم شدند. سپس با استفاده از آزمونهای آماری مدل شبیه سازی وضعیت موجود تصدیق و تعیین اعتبار گردید. در گام بعدی بر اساس اصول مهندسی مجدد، نظریات خبرگان، جلسات طوفان مغری و نیز یافته های حاصل شده در حین اجرای پروژه، چندین سناریو مهندسی مجدد پیشنهاد و طراحی گردیدند. این سناریوها نیز ابتدا با استفاده از ابزار مدلسازی BPMN مدلسازی شده و سپس مدل شبیه سازی آنها طراحی گردید. با توجه به اینکه این سناریوها مختص وضعیت مطلوب و آینده فرآیند می باشند، تنها برخی از مراحل تصدیق و بررسی اعتبار مدل شبیه سازی در مورد آنها صورت گرفت. در نهایت بر اساس معیارها و شاخصها تعریف شده در ابتدای پروژه، مقادیر این شاخصها برای هر کدام از این سناریوها محاسبه و بر اساس تحلیل سود و هزینه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سرانجام با استفاده از روش AHP این سناریوها رتبه بندی شده و امتیازهای مربوط به هر کدام جهت ارائه به مدیریت سازمان تهیه و پیشنهاد گردیدند.

پویایی محیط کسب وکار باعث شده تا سازمان ها به طور دائم انتظارات استراتژیک خود را تغییر داده و اصلاح کنند. برای تحقق انتظارات استراتژیک لازم است تا قواعد کسب و کار تعبیه شده در سیستم های اطلاعاتی تغییر کنند. بررسی و تعیین موضع مناسب تغییر در بین قواعد متعدد سیستم، فعالیتی وقت گیر، زمان بر و پیچیده است. از این رو لازم است از بین تمام قواعد، مؤثرترین آن ها در دستیابی به انتظارات استراتژیک شناسایی و اصلاح شوند. در این مقاله روشی برای شناسایی مؤثرترین قواعد موجود در سیستم های اطلاعاتی ارایه شده است. در این روش ابتدا خصیصه های حیاتی کسب و کار متناسب با انتظارات استراتژیک شناسایی می شوند. این خصیصه ها، خصیصه هایی از سیستم اطلاعات هستند که حساسیت نتیجه فرآیند به تغییر وضعیت آن ها، نسبت به تغییر وضعیت سایر خصیصه ها بیشتر است. در این روش از نظریه مجموعه های ژولیده استفاده شده است. سپس قواعد کسب و کار بسته به اینکه در ساختار خود از خصیصه های حیاتی کسب و کار استفاده کرده باشند، به عنوان قواعد مؤثر شناسایی می-شوند. مدل پیشنهادی در شناسایی قواعد مؤثر فرآیند اعطای تسهیلات در بانک مسکن مورد استفاده قرار گرفته است. روش پیشنهادی به توسعه دهندگان سیستم های اطلاعاتی امکان می دهد تا محدوده مؤثر برای تغییر قواعد را شناسایی کنند. این امر به کاهش زمان و هزینه مورد نیاز برای تغییر سیستم های اطلاعاتی منجر می شود. این روش به تحلیلگران کسب و کار نیز کمک می کند تا برای دستیابی به یک هدف استراتژیک مشخص، تمرکز خود را روی مدیریت خصیصه های حیاتی کسب و کار معطوف سازند.

امروزه مهندسی مجدد به عنوان یکی از گسترده ترین و امن ترین بحثهای مدیریتی و کشتی نجاتی برای سازمانهای در حال نابودی و غ رق شدن تبدیل شده است. با وجود استفاده روزافزون سازمانها از مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار برای بهبود عملکرد خود، آمارها حاکی از شکست و ناتمام ماندن حدود 70-80 درصد این پروژه هاست. تحقیقات زیادی برای توجیه و یافتن دلایل این شکستها صورت گرفته است. فقدان یک رویکرد و نگرش متدولوژیکی مناسب و نیز استفاده از ابزارها و تکنیکهای نامناسب برای اجرای آن، از دلایل اصلی این شکستها می باشد. استفاده از شبیه سازی رایانه ای در مدل سازی و تحلیل فرآیندها یکی از مناسب ترین و بهترین تکنیکهای مهندسی مجدد است که می تواند این شکست ها را کاهش داده و شانس موفقیت پیاده سازی آنها را بالا ببرد. در این مقاله بر اساس روش تحقیق تلفیقی کاربردی و مطالعه موردی، تعداد 51 متدولوژی، رویکرد و تکنیک مهندسی مجدد و 24 متدولوژی و رویکرد شبیه سازی، بررسی شده و بر اساس روش تحقیقی که کتینجر و همکارانش در زمینه مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار انجام داده و متدولوژی جامعی را برای BPR ارائه داده اند، متدولوژی ترکیبی جامعی را برای مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار با استفاده از تکنیک شبیه سازی، ارائه می دهیم. در نهایت نتایج حاصل از اجرای پروژه مهندسی مجدد انجام گرفته با استفاده از این متدولوژی در یکی از فرآیندهای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران را ارائه می دهیم.

اندازه گیری میزان بلوغ هم راستایی عملیاتی یا به عبارت دیگر بلوغ هم راستایی فرآیندهای کسب و کار و سیستم های اطلاعاتی به عنوان راهکاری برای ارزیابی میزان موفقیت پیاده سازی هم راستایی عملیاتی حائز اهمیت بوده است. این در حالیست که پژوهش های انجام شده در حوزه هم راستایی، عمدتاً به دنبال سنجش بلوغ هم راستایی در سطح استراتژیک بوده اند. لذا، نتایج حاصل از این مطالعات با توجه به تفاوت های هم راستایی استراتژیک و عملیاتی، کارآیی چندانی برای سنجش بلوغ همراستایی در سطح عملیاتی نداشته اند. از این رو، پژوهش حاضر چارچوبی برای سنجش میزان بلوغ هم راستایی عملیاتی ارائه داده است. بدین منظور، پس از تعیین ابعاد ده گانه هم راستایی عملیاتی و تأیید آن ها به کمک تحلیل عاملی تأییدی از شبکه های عصبی برای بررسی میزان اهمیت هر یک از این ابعاد استفاده شده است. در ادامه، بر اساس موقعیت هر یک از این ابعاد در ماتریس تحلیل اهمیت- عملکرد و بررسی میزان شکاف میان وضعیت موجود و مطلوب هر یک از آن ها از طریق آزمون مقایسه میانگین زوجی، سطح بلوغ هم راستایی عملیاتی برای هر یک از ابعاد مشخص شده است. مطابق با نتایج پژوهش، هم راستایی فرآیندهای غیربنیادین تجاری با سیستم های اطلاعات مدیریت در سطح بهینه شده، هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی مدیریت در سطح بهبود یافته و مدیریت شده و هم راستایی فرآیندهای مدیریتی با سیستم های اطلاعاتی دانش محور، هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی استراتژیک و همراستایی فرآیندهای غیربنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی دانش محور در سطح استقرار و تمرکز مشخص شده اند. همچنین، هم راستایی فرآیندهای مدیریتی با سیستم های اطلاعاتی استراتژیک، همراستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی دانش محور و هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی عملیاتی در سطح تعهد و هم راستایی فرآیندهای پشتیبانی با سیستم های اطلاعاتی عملیاتی و هم راستایی فرآیندهای پشتیبانی با سیستم های اطلاعاتی دانش محور در سطح ابتدایی و تک نگری تعیین شده اند.