هوشمندی رقابتی

"با توجه به مبانی نظری مدیریت استراتژیک و نیز مدیریت استراتژیک بازاریابی، سه مجموعه نگرش را در رابطه با مزیت رقابتی می‌توان تبیین کرد. نگرش اول منابع و قابلیتهای سازمانی، نگرش دوم منابع و قابلیتهای محیطی و نگرش سوم منابع و ارتباطات بین سازمانی وسنرژی حاصل از آن را به‌عنوان منبع مزیت رقابتی بیان می‌کنند. هر کدام از این نظریات، از زاویه‌ای به موضوع مزیت رقابتی نگریسته‌اند و تفاوت اصلی آنها ناشی از نگاهشان به قلمرو رقابت است، به نحوی که نظریه مزیت رقابتی بر مبنای ویژگیهای سازمان صنعتی ( نظریه محیطی) با تاکید بر اهمیت عوامل ساختاری صنعت و موقعیت سازمان در بازار، مرزهای صنعت را مبنای تحلیل و قلمرو رقابت تلقی می‌کند. در مقابل، نظریه مزیت رقابتی برمبنای منابع و قابلیتهای سازمانی، مبنای تحلیل را سازمان و قلمرو رقابت را مرزهای سازمانی در نظر می‌گیرد. در کنار این دو دیدگاه نگرش مزیت رقابتی برمبنای منابع و ارتباطات بین سازمانی، مرزهای بین سازمانی را به‌عنوان واحد تحلیل و قلمرو رقابت درنظر می‌گیرد. از یک سوی، جهانی‌شدن بازارها و گسترش دامنه رقابت ازعرصه‌های ملی به سطح جهانی و از سوی دیگر، عدم وجود چارچوب نظری جامع در رابطه با مزیت رقابتی، ضرورت تلفیق نگرشهای موجود و ارائه یک مدل جامع را با تأکید بر تحلیل رقابت در سطح جهانی بیش از پیش آشکار می‌کند که در این راستا، تحقیق حاضر با درک خلأ تئوریک موجود و با استفاده از مبانی نظری موجود، درصدد ارائه یک مدل عمومی جامع در رابطه با مزیت رقابتی است. مدل مفهومی تحقیق حاضر، مشتمل بر قابلیتهای محیطی، قابلیتهای سازمانی، قابلیتهای ارتباطی وشبکه‌ای، و هوشمندی رقابتی است و صنعت خودرو به‌عنوان جامعه آماری برای جمع‌آوری اطلاعات میدانی و تست مدل انتخاب شده است."

"بررسی در ادبیات موضوع ارزیابی جذابیت بازارهای بین‌المللی ارائه شده به‌وسیله صاحبنظران و همچنین تجارب عملی انجام شده در ایران نشانگر آن است که به طور کلی دو رویکرد مختلف برای انتخاب بازارهای خارجی پیشنهاد شده است: رویکرد گسترش و رویکرد قاعده‌مند. بنگاههایی که از رویکرد گسترش استفاده می‌کنند، بتدریج و از طریق بازارهایی که از لحاظ فرهنگی و جغرافیایی مشابه بازار محلی است، وارد بازار بین‌المللی می‌شوند. اما در رویکرد قاعده‌مند، روش منظمی برای انتخاب بازار جهانی به کار گرفته می‌شود و از یک مجموعه از معیارها برای تعیین بازارهای مناسب استفاده می‌شود. اهمیت و نیاز به ارزیابی و انتخاب نظام‌مند بازارهای هدف به‌وسیله بسیاری از محققان مورد توجه قرار گرفته و مدلهایی برای ارزیابی و انتخاب بازارهای خارجی پیشنهاد شده است. اما مدلهای ارائه شده منطبق با واقعیت و فرایند تصمیم‌گیری صادرکنندگان نبوده است و از جامع‌بودن لازم برخوردار نمی‌باشند؛ بعلاوه، گامهای مؤثری در جهت هوشمندسازی مدلهای ارائه شده نیز برداشته نشده است. بر این اساس، در این مقاله پس از ارائه یک مدل مفهومی جامع منطبق با فرایند تصمیم‌گیری صادرکنندگان که شامل جذابیت تقاضا، جذابیت دسترسی، جذابیت تطبیق و جذابیت رقابت می‌باشد، جذابیت بازارهای بین‌المللی ارزیابی می‌شود. در خاتمه نیز یک مدل هوشمند فازی بر اساس مدل مفهومی تأیید شده ارائه خواهد شد که امکان پیش‌بینی و تصمیم‌سازی برای صادرکنندگان را فراهم می‌آورد."

در سال­های اخیر، ""هوشمندی رقابتی"" به یکی از مفاهیم مهم مدیریت تبدیل شده و با شرکت­های بزرگ عجین شده است؛ اما باید پرسید، تأثیر هوشمندی رقابتی بر تصمیم­گیری استراتژیک شرکت چیست؟ نوع آرمانی هوشمندی رقابتی ویژگی­هایی دارد؛ از قبیل پویش و جست­و­جوی دقیق در منابع اطلاعاتی مختلف و داده­کاوی؛ تشخیص زودهنگام خطرات و فرصت­ها؛ ارایة مؤثر به هنگام و چندرسانه ای اطلاعات؛ فشرده­سازی داده­ها و اطلاعات؛ تسهیم دانش و اطلاعات، توانایی ایجاد گزارش­ها در برابر پرس­و­جوها در لحظه و ذخیره­سازی اطلاعات و محافظت از آن­ها. نتایج تحقیق نشان می­دهد که این ویژگی­ها بر فرآیند تصمیم­گیری استراتژیک مؤثرند، اما هوشمندی رقابتی بیشترین تأثیر را بر مراحل اولیه فرآیند تصمیم­گیری استراتژیک دارد و کمترین تأثیر را بر توسعه گزینه­های استراتژیک و انتخاب و ارزیابی گزینه­ها (مراحل انتهایی تصمیم­گیری استراتژیک) دارد. روش تحقیق در این مقاله استخراج نوع آرمانی بر مبنای مطالعات موردی چندگانه بوده است.

هوشمندی رقابتی، ابزاری تجاری است که به فرایندمدیریت راهبردی درسازمانهاکمک کرده وعملکرد کسب وکاررا ازطریق افزایش دانش، ارتباطات داخلی وکیفیت برنامه­های راهبردی افزایش می­دهد. هوشمندی رقابتی سمت وسوی رقابت را نشان داده وبه شرکتها این امکان رامی­دهد که ازطریق تجزیه وتحلیل حرکات رقبا بتوانند قبل ازآنکه تحت تأثیرمحیط پیرامون قرار بگیرند، نسبت به پیش بینی وتوسعه بازارخود اقدام کنندکه این امردر بلندمدت منجر به­کسب مزیت رقابتی پایدار می­شود. دراین مقاله با ارائه یک­ الگوی پیشنهادی، به بررسی میزان تأتیر هوشمندی رقابتی و اجزای آن برمزیت رقابتی درشرکتهای موجود درشهرک علمی تحقیقاتی شهر اصفهان پرداخته شده است . اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و از طریق نرم افزار لیزرل مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نتایج حاکی ازآن است که استفاده از یک برنامه هوشمندی رقابتی سبب دستیابی به مزیت رقابتی نسبت به رقبا می شود و تضمین­کننده بقای سازمان است. به عبارت دیگر برنامه­ریزی وتمرکز، جمع­آوری، تجزیه و تحلیل و انتشار و ارزیابی اطلاعات سبب تقویت قدرت رقابتی شرکت به منظورکسب موقعیت برتردر بازار می­شود.

مدیریت سرمایه های دانشی و توانایی های ذهنی سازمان و مفاهیم راهبردی مربوط به آن، به عنوان اجزا و عناصر مهم بقای سازمان و حفظ موقعیت رقابتی آن در عصر حاضر مورد توجه قرار گرفته اند. در سازمان های دانش بنیان مهمترین سرمایه سازمان، دانش بوده و موفقیت سازمان ها به توانایی آن ها در ایجاد، کسب و بهره گیری و انتقال دانش و سرمایه های دانشی بستگی دارد. از این رو سازمان ها برای اینکه بتوانند از فرصت های پیش آمده در محیط پویای کنونی استفاده کرده و مزیت رقابتی کسب کنند، باید منابع دانشی و توانایی های ذهنی خود را به صورت اثر بخش مدیریت کنند. هوش سازمانی تحت عنوان «بکارگیری توان فکری سازمان برای دستیابی به رسالت و مأموریت در محیط رقابتی»، تعریف می شود.(Albrecht, K., 2010) هدف این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر مزیت رقابتی مبتنی بر هوشمندی سازمانی بر اساس مولفه های سازمان های دانش بنیان می باشد.واحد تجزیه و تحلیل و جامعه آماری این تحقیق شامل اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه های سطح استان لرستان می شود. حجم نمونه انتخابی بر اساس یک قاعده به منظور انجام تحلیل عامل تایید ی، تعداد اعضای نمونه 330 نفر تعیین شده است. تحلیل یافته های بخش ساختاری مدل، نشان می دهد که 66 درصد از مزیت رقابتی در سازمان های دانش بنیان از طریق سازه هوشمندی انسانی و 61 درصد آن از طریق هوشمندی ساختاری تبیین می شود. همچنین استراتژی های دانش با ضریب تشخیص 40 درصدی و 48 درصدی مهم ترین شاخص اثر گذار بر هوشمندی ساختاری و هوشمندی انسانی محسوب می شود.

امروزه، توان رقابتی، اساس بقای شرکت­ها است. هوشمندی رقابتی به عنوان یک ابزار مدیریت استراتژیک و یکی از سریع­ترین زمینه­های رشد کسب و کار دنیا در نپز گرفته می.­شود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی وضعیت هوشمندی رقابتی و تأثیر آن بر تفکر استراتژیک مدیران است. جامعة أماری تحقیق حاضر، 70 نفر از سرپرستان و مدیران بانک­های دولتی (بانک ملی) و خصوصی (پاسارگارد، سرمایه و اقتصاد نوین) استان مازندران است. برای گردآوری داده­های مربوط به هوشمندی رقابتی و ابعاد چهارگانة آن، یعنی آگاهی از بازار، رقبا، فناوری و راهبرد، پرسشنامه­ای شامل 25 سؤال بر اساس مؤلفه­های حاصل از مرور متون تحقیق تدوین شد و پس از سنجش روایی و پایایی، در اختیار نمونة آماری قرار گرفت. برای طبقه بندی و تفسیر داده ها از روش های آمار توصیفی و برای آزمون فرضیه­ها از روش های آمار استنباطی، نظیر آزمون همبستگی و آزمون تی استفاده شد. نتایج تحلیل آماری نشان داد بین هوشمندی رقابتی در تصمیم­های استراتژیک بانک های خصوصی و دولتی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین، یافته­ها حاکی از آن است که بانک­های خصوصی، از نظر هوشمندی رقابتی و توجه به مبانی تفکر استراتژیک، نسبت به بانک دولتی در جایگاه بهتری قرار دارند.

با توجه به اهمیت هوشمندی رقابتی در دنیای کسب و کار و از طرفی شکاف موجود در پژوهش ها پیرامون این نوع هوشمندی در ایران به خصوص پیرامون صنایع خدماتی همچون صنعت هتلداری، این مطالعه به شناسایی مولفه های هوشمندی رقابتی متناسب با صنعت هتلداری، اولویت بندی آنها از لحاظ اهمیت و ارزیابی سطح بلوغ هوشمندی رقابتی هتل های استان یزد میپردازد. همچنین حوزه های توانمندی و ضعف این هتل ها در حوزه هوشمندی رقابتی بررسی می شود. با مروری جامع بر ادبیات موجود مولفه های هوشمندی رقابتی شامل هوشمندی فناوری، هوشمندی اجتماعی و استراتژیک، هوشمندی بازاریابی و بازرگانی و هوشمندی رقبا با رویکرد نتیجهگرایی شناسایی و از طریق پیمایش مبتنی بر پرسشنامه به سوالات پژوهش پاسخ داده شد. با توجه به محدود بودن جامعه و اهمیت دسترسی به پاسخ دهندگان آگاه از وضعیت هتل ها با استفاده از نمونه گیری در دسترس و توزیع 65 پرسشنامه میان مدیران و کارمندان ارشد هتل ها اقدام گردید، نهایتا 56 پرسشنامه تکمیل شد. از طریق تحلی ل عامل ی تاییدی مولفه های هوشمندی رقابتی و شاخص های هر یک از مولفه ها مدل مفهومی تایید و اولویت مولفه ها و شاخص ها مشخص گردید. در نهایت با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی سطح بلوغ هوشمندی رقابتی و مطلوب یا نامطلوب بودن وضعیت هوشمندی رقابتی هتل ها اندازه گیری و ارائه شد. نتایج نشان داد هتل های استان یزد از نظر بلوغ هوشمندی رقابتی و مولفه های آن در سطح مطلوبی قرار دارند و وضعیت هوشمندی رقابتی هتل های 4 ستاره نسبت به هتل های 3 ستاره بهتر می باشد. همچنین هوشمندی بازاریابی و بازرگانی بیشترین سهم از هوشمندی رقابتی و هوشمندی اجتماعی و استراتژیک، هوشمندی رقبا و هوشمندی فناوری به ترتیب بعد از آن قرار داشتند. نتایج، هوشمندی رقابتی درون سازمانی را با اختلاف کمی بالاتر از هوشمندی رقابتی برون سازمانی برای هتل ها گزارش داده اند.

عصر حاضر، عصر تغییرات و تحولات اساسی و بنیادی است و سازمان هایی می توانند در صحنه ی رقابت باقی بمانند که خود را با این شرایط تطبیق دهند. لذا سازمان ها باید اطلاعات محیط اطراف خود را سریع تر و با دقت بیشتری تجزیه و تحلیل کنند. از شیوه های دستیابی به این هدف، کسب هوشمندی رقابتی از طریق قابلیت های پویای مبتنی بر دانش می باشد. قابلیت های پویا به مفهوم توانایی سازمان در پیکربندی مجدد شایستگی های داخلی و خارجی در جهت مهار محیط های به سرعت در حال تغییر می باشد تا بر این اساس در محیط های در حال تغییر، بتواند به عملکرد و هوشمندی دست یابد. هدف این پژوهش بررسی نحوه شکل گیری هوشمندی رقابتی بر اساس رویکرد قابلیت های پویای مبتنی بر دانش می باشد. جامعه ی آماری تحقیق، شامل کلیه کسب و کارهای کوچک و متوسط در استان لرستان می باشد. تعداد نمونه 318 مورد بوده و برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها نیز پرسشنامه بوده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که قابلیت جذب شامل کسب دانش بیرونی و به اشتراک گذاری دانش درونی یک مولفه مهم و حیاتی موثر بر قابلیت های پویا بوده و مدیران کسب و کارهای کوچک و متوسط می توانند از طریق ایجاد قابلیت های پویای مبتنی بر دانش، به هوشمندی رقابتی دست یابند.

با نگاه به قرن بیست و یکم می توان فهمید که تضمین بقا و موفقیت، روزبه روز سخت تر می شود. در شرایطی که محیط هر روز به طور سریع تری نسبت به دهه های قبل دچار تغییرات در فناوری، بازار و نیازهای مشتریان می گردد، بسیاری از سازمان ها برای اینکه از رقبای خود عقب نمانند، باید با چابک کردن سازمان خود در این فضای رقابتی، هوشمندانه عمل نمایند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط هوشمندی رقابتی و چابکی سازمانی انجام شده است. در این تحقیق شاخص های هوشمندی رقابتی بر اساس مطالعه دشامز و نایاک و چابکی سازمانی بر اساس الگوی شریفی و ژانگ استخراج شده است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع تحقیقات همبستگی است. برای گردآوری اطلاعات به صورت میدانی نمونه آماری 81 نفری از کارکنان دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری به صورت طبقه ای تصادفی انتخاب و پرسشنامه ای که روایی و پایایی آن تأیید شده بود، بین آنها توزیع گردید. برای آزمون فرضیه های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون، برای تحلیل دیدگاه کارکنان بر اساس تأهل از آزمون تی مستقل؛ برای مقایسه نظر پاسخ دهندگان بر اساس سن، تحصیلات و سابقه از آزمون تحلیل واریانس تک عاملی و توکی استفاده شد. نتایج بیانگر تأیید فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر وجود ارتباط مثبت و معناداری بین هوشمندی رقابتی و چابکی سازمانی با ضریب همبستگی 0.803 است. در همین رابطه، فرضیه های فرعی نیز که به دنبال بررسی ارتباط میان مؤلفه های دو متغیر اصلی بودند، تأیید گردید؛ در ضمن نظرات کارکنان با توجه به مدرک تحصیلی دارای تفاوت معناداری است.

امروزه هوشمندی رقابتی به عنوان یک ابزار مدیریت راهبردی و یکی از سریع ترین زمینه های رشد کسب و کار به شمار می رود که می تواند برای سازمان مزیت رقابتی ایجاد نماید. به همین دلیل در طی سال های اخیر هوشمندی رقابتی به یکی از موضوعات مطرح در حوزه مدیریت تبدیل شده است. از این رو این پژوهش نیز به بررسی تأثیر هر یک از ابعاد محتوایی سازمان (اندازه، راهبرد، محیط، فرهنگ و فناوری) بر هوشمندی رقابتی پرداخته است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش مدیران 31 شرکت کاشی استان یزد هستند که از این میان 72 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها نیز از چهار پرسشنامه مجزا استفاده شده است. همچنین به منظور بررسی روایی ابزار اندازه گیری از روایی محتوا و برای بررسی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ بهره گرفته شده است. نوع این پژوهش از حیث هدف کاربردی، از حیث شیوه جمع آوری داده ها پیمایشی و از حیث روش توصیفی همبستگی می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که جامعه ی مورد بررسی از سطح مطلوبی از هوشمندی رقابتی برخوردار نیست و از سوی دیگر هر یک از ابعاد محتوایی سازمان می توانند به گونه ای بر میزان به کارگیری هوشمندی رقابتی در شرکت های کاشی استان یزد تأثیرگذار باشند. Abstract Nowadays, competitive intelligence has been a strategic management tool and one of the fastest growing areas of business that can create the competitive advantage for organizations. For this reason competitive intelligence has become one of the most important subjects in the domain of management during recent years. Therefore, this research has focused on the influence of the contextual dimensions of the organization (size, strategy, environment, culture and technology) on competitive intelligence. The society of this study is managers of tile manufacturing companies in Yazd province and72 managers were randomly selected among them. For collecting data four questionnaires was separately used. This study is an applied one and in terms of data gathering is a survey and in terms of methodology is descriptive correlation. The results of this study indicated that competitive intelligence in this society does not have favorable condition; On the other hand each of the contextual dimensions of the organization has a considerable effect on the employing of competitive intelligence. Keywords: Competitive Intelligence; Contextual Dimensions of Organization; Organizational Culture; Environmental Uncertainty; Technological Capabilities; Strategy

رقابت فزاینده دنیای کسب وکار، شرکت ها را وادار کرده برای کسب مزیت رقابتی به تحولات محیطی، نوآوری و ابعاد آن در کسب وکار یا سازمان توجه ویژه ای داشته باشند. هوشمندی رقابتی با کشف سریع تر فرصت های جدید، زیربنای فرآیندهای نوآورانه را ایجاد می کند؛ اما فقدان تفکر راهبردی در بین سازمان ها باعث نبود کارایی و اثربخشی این ابزار، جهت رسیدن به نوآوری سازمانی شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی نقش میانجی تفکر راهبردی سطح سازمان بر تأثیر هوشمندی رقابتی بر نوآوری سازمانی است. روش تحقیق کمی و ماهیت آن توصیفی و از شاخه همبستگی است. جهت جمع آوری داده های مربوط به متغیرها از پرسشنامه ای استفاده شد که برای اولین بار در ایران نوآوری سازمانی را بر اساس مولفه های پیشنهادی، سازمان همکاری توسعه اقتصادی (OECD) مورد سنجش قرار داده است. بدین منظور، نمونه ای به حجم 100 آزمودنی از بین مدیران نمایندگی های شرکت های بیمه ای استان قم با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج اجرای همبستگی پیرسون نشان داد که تمام مؤلفه های هوشمندی رقابتی و نوآوری سازمانی و همچنین تفکر راهبردی به صورت دو به دو با هم همبستگی دارند. با اجرای الگوی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS - SEM) برای آزمون فرضیه ها، مشخص شد که الگوی پیشنهادی دارای برازش خوبی است و نوآوری سازمانی از طریق هوشمندی رقابتی و تفکر راهبردی سطح سازمانی، تبیین شده که تفکر راهبردی به عنوان میانجی به میزان 66 درصد مؤثر بوده است.

هدف این پژوهش، ارائه الگوی سنجش سیستم هوشمندی کسب وکار با استفاده از رویکرد آمیخته است. در این مقاله، ابتدا مبانی نظری پژوهش بررسی شده و سپس، با مرور پژوهش های پیشین، شاخص های سنجش سیستم هوشمندی کسب وکار استخراج شده است. در ادامه، متغیرهای اولیه استخراج شده با روش کیفی و با گروه های کانونی غربال و متغیرهای مناسب به منظور طراحی مدل و سنجش آن تایید شدند. جامعه آماری شامل مدیران، روسا و کارشناسان کسب وکار یکی از اپراتورهای تلفن همراه کشور است و نمونه آماری به صورت سرشماری جامعه آماری انتخاب شد. در ادامه، داده های کمی پژوهش با پرسشنامه جمع آوری و با توجه به این که جامعه آماری سرشماری شده بود، با روش های آمار توصیفی و ماتریس اهمیت- عملکرد تحلیل شد. نتایج نشان داد که وضعیت سیستم هوشمندی کسب وکار در سطح متوسط رو به بالایی است؛ اما سطح ابعاد آن باهم متفاوت اند. هوشمندی فناورآنه و هوشمندی رقبا در وضعیت مطلوبی قرار دارند و وضعیت هوشمندی بازار در سطح متوسط روبه بالا و نزدیک به مطلوب است؛ اما سطح هوشمندی راهبردی ضعیف ارزیابی شد. بر اساس ماتریس اهمیت- عملکرد در مجموع هوشمندی فناورآنه، هوشمندی رقابتی و هوشمندی بازار در ناحیه قوت های سیستم هوشمندی کسب وکار قرار گرفتند؛ اما هوشمندی راهبردی در ناحیه ضعف های کلیدی سیستم هوشمندی کسب وکار است.

تبیین الگوی رقابتی از جمله عوامل مهم در تدوین استراتژی های بازاریابی است و سنگ بنای تحقیقات حوزه هوشمندی رقابتی محسوب می شود. الگوی رقابت، رفتار رقابتی سازمان ها را شکل می دهد و به عبارت دیگر، بیانگر استراتژی ها و اقداماتی است که سازمان ها در مواجهه با یکدیگر به منظور کسب منابع مورد نیاز، افزایش سهم بازار و در نهایت حفظ جایگاه استراتژیک شان در برابر سایر رقبا اتخاذ می کنند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین الگوی رقابت در صنعت بانکداری ایران طی سال های 1396-1393 می باشد. در این پژوهش، رویکرد آمیخته کیفی-کمی اتخاذ شد. در بخش کیفی از نظرسنجی و مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از نظریه مجموعه های راف استفاده شده است و نتیجه آن 11 قانون است. 5 بانک از 30 بانک فعال در صنعت ایران با نظرسنجی از مشتریان و بررسی سهم بازار انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد شدت رقابت در صنعت بانکداری ایران در حال افزایش است. علاوه براین نتایج نشان می دهد بانک ها در واکنش به رقبا در وهله نخست به اتخاذ اقدامات ترویجی و برندینگ می پردازند و این امر ناشی از تسلط نهادگرایی بر رفتار رقابتی در صنعت بانکداری است و اتخاذ اقدامات توزیعی و معرفی محصولات جدید به ترتیب در واکنش به رقبا گزینه های دوم و سوم برای رقابت با یکدیگر می باشد. همچنین با استناد به نتایج می توان چنین نتیجه گرفت که بانک های خصوصی شده بیشترین واکنش را نسبت به یکدیگر دارند و همین امر برای بانک های خصوصی برقرار است. اغلب بانک های خصوصی شده نسبت به بانک های خصوصی در اتخاذ رفتار رقابتی تهاجمی تر عمل می کنند. در نهایت مشخص شد اگر بانکی آغازگر اقدام باشد، آنگاه بانک آغازگر با دفعات بیشتری به سایرین واکنش نشان می دهد.

هوشمندی رقابتی عبارت است از نظارت هدفمند بر محیط رقابتی با هدف اخذ تصمیمات راهبردی برای کسب مزیت رقابتی پایدار سازمان. اینترنت اشیا و قابلیت هایی که در اختیار مدیران قرار می دهد ابزار کارآمدی برای دستیابی به هوشمندی رقابتی است. براساس مطالعات انجام گرفته سودمندی ادراک شده، سهولت استفاده، اعتماد، پذیرش اجتماعی، لذت استفاده و قابلیت کنترل به عنوان متغیرهای موثر بر بکارگیری اینترنت اشیا در بازاریابی هوشمند شناسایی شده اند. پرسشنامه ای طیف لیکرت پنج درجه جهت گردآوری داده ها طراحی گردید. برای بررسی روایی پرسشنامه از دو روش روایی محتوا و روایی سازه (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شده است. برای محاسبه پایایی نیز ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه پرسشنامه ۸۳۷/۰ محاسبه گردید. بنابراین پایائی پرسشنامه مطلوب ارزیابی گردیده است.

با توسعه فناوری های مبتنی بر وب 0/2 و ابزارهای مفید رسانه های اجتماعی در سازمان ها، نحوه عملکرد سیستم های اطلاعاتی سازمان به جهت کسب هوشمندی رقابتی بهبود یافته است. یکی از بهترین منابع اطلاعاتی، محتوای تولیدشده کاربران در مورد شرکت، محصول و رقبا است که در رسانه های اجتماعی به اشتراک گذاشته می شود و شرکت ها می توانند با استفاده از تکنیک های تحلیلی در کلان داده ها از الگوی دانش پنهان در این اطلاعات بهره مند شوند. از این رو مهمترین اهداف این پژوهش، ارائه چارچوب هوشمندی بازار اجتماعی مبتنی بر وب 0/2 با استفاده از تکنیک متن کاوی در وب سایت های رسانه های اجتماعی و همچنین مقایسه وضعیت هوشمندی بازار 0/2 در بین دو برند امرسان و سامسونگ از طریق تحلیل رقابتی می باشد. روش این پژوهش از نوع کیفی و نحوه گردآوری داده ها، بهره گیری از مرور ادبیات، مصاحبه با خبرگان و همچنین استفاده از تکنیک متن کاوی در میان 3860 داده متنی مشتریان در رسانه های اجتماعی می باشد. با مرور ادبیات و مصاحبه با خبرگان، 4 بُعد اصلی هوشمندی بازار اجتماعی 0/2 مشخص گردید. سپس از تکنیک خوشه بندی برای استخراج مهمترین شاخص ها و زیرشاخص های مؤثر در هر یک از ابعاد، استفاده گردید که همه آن ها به تأیید خبرگان رسیدند. به منظور بررسی مقایسه ای وضعیت هوشمندی بازار اجتماعی 0/2 در بین برندها نیز از تحلیل احساسی کلمات استفاده شد که نتایج آن نشان می دهد، برند سامسونگ نسبت به امرسان در اکثر شاخص ها نظرات مثبت مشتریان را به خود جلب کرده است. درنهایت به دلیل وجود ارتباطات پنهان در شاخص های اصلی، از روش ساختاری- تفسیری برای تعیین روابط بین آن ها استفاده گردید.

در دهه های اخیر، فناوری به پدیده ای مهم و کلیدی برای جوامع و سازمان ها تبدیل شده که شناسایی و رصد تغییرات آن، امری ضروری است. همچنین، افزایش دسترسی به اطلاعات و فناوری های مختلف باعث تغییر فضای کسب وکارها و پیچیدگی روزافزون دنیای رقابت شده است. در این محیط پیچیده رقابتی تنها سازمان هایی قادر به بقا هستند که توانایی ها و ظرفیت های فناورانه خود را بهبود بخشیده و رویکردهای هوشمندی فناوری را در سازمان خود به کار بگیرند. موضوع هوشمندی فناوری طی سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است. بررسی ادبیات موجود در این زمینه، سهم بسزایی در فهم بهتر هوشمندی فناوری خواهد داشت و می تواند منجر به بهبود فرآیندهای برنامه ریزی و تصمیم گیری سازمانی در حوزه فناوری شود. هدف از نگارش این مقاله، بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش های هوشمندی فناوری با روش کتابخانه ای است. تعاریف، جایگاه، اهداف و چالش های هوشمندی فناوری از دیدگاه محققان مختلف به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرند و کاربردها و نمونه های پیاده سازی هوشمندی فناوری نیز در داخل کشور و در چندین صنعت مختلف ارائه می شود.

امروزه سازمان ها نیازمند ابزارهایی هستند که بتوانند اطلاعات مورد نیازشان را از محیط بیرونی شناسایی، گردآوری و تجزیه وتحلیل کنند تا در تصمیم های استراتژیک خود به کار گیرند. هوشمندی برون سازمانی، این اطلاعات تحلیل شده را برای تصمیم های سازمانی فراهم می کند. با وجود نیاز و اهمیت این ابزارها، هنوز مدلی برای سنجش عملکرد سازمان ها در زمینه هوشمندی برون سازمانی معرفی نشده است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و در دسته پژوهش های پیمایشی تحلیلی قرار می گیرد. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های تحلیل عاملی و مدل سازی معادلات ساختاری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که هوشمندی برون سازمانی از طریق هوشمندی کلان محیطی (هوشمندی تکنولوژیکی، سیاسی قانونی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی فرهنگی)، هوشمندی بازار (هوشمندی مرتبط با تأمین کنندگان، توزیع کنندگان و مشتریان و رقبا) اندازه گیری می شود. به علاوه، سازمان های مورد بررسی نسبت به عوامل بیرونی، هوشمندی متوسطی دارند.

هدف اصلی پژوهش پیش رو ارائه مدلی برای تبیین پیشایندها و پیامدهای هوشمندی رقابتی صادرکنندگان نمونه کشور، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف آنان در زمینه هوشمندی رقابتی و تعیین جایگاه و مسیر رشد آنان برای به کارگیری مؤثرتر هوشمندی رقابتی، ارتقای توان رقابتی و توسعه صادرات پایدار است. در مدل مفهومی پژوهش، توان مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی و سرمایه انسانی، عوامل اثرگذار بر هوشمندی رقابتی تعیین شده است. همچنین بازارگرایی و جهت گیری راهبردی سازمان، پیامدهای هوشمندی رقابتی مد نظر قرار گرفته است. داده های پژوهش از طریق توزیع پرسشنامه به 102 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت های صادرکننده نمونه کشور به دست آمد. یافته های حاصل از تحلیل داده ها به کمک روش مدل سازی معادلات ساختاری، نشان داد سرمایه انسانی و توان مدیریت دانش بر ارتقای هوشمندی رقابتی سازمان اثر مثبتی دارد. هوشمندی رقابتی به ارتقای رویکرد بازارگرایانه در صادرکنندگان نمونه می انجامد. همچنین با افزایش هوشمندی رقابتی، جهت گیری راهبردی صادرکنندگان به سمت راهبرد کاوش گری گرایش می یابد.

هدف: طی سال های اخیر، پژوهشگران حوزه بازاریابی، تمایل فزاینده ای به اجرای این نوع پژوهش ها در بستر شبکه های اجتماعی پیدا کرده اند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تبیین ابعاد هوشمندی رقابتی در صنعت ماءالشعیر است. روش: روش استفاده شده در این پژوهش شبکه نگاری نام دارد. این روش نوعی روش پژوهش کیفی مردم نگاری با استفاده از ظرفیت های بالای اینترنت و شبکه های رو به رشد اجتماعی است. دریافت مستقیم نظر مشتریان و شناخت دیدگاه های آنان، برای سازمان بسیار ارزنده است، اما با وجود توجه به این حوزه، در این زمینه پژوهش های زیادی انجام نشده است. یافته ها: پژوهش حاضر ضمن بررسی نظر کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام در ذیل مطالب منتشرشده در صفحات مربوط به شرکت ها و برندهای فعال در صنعت ماءالشعیر ایران، به تحلیل این نظرها و استخراج ابعاد هوشمندی رقابتی شامل هوشمندی بازاریابی، هوشمندی رقبا، هوشمندی فناورانه، هوشمندی راهبردی و هوشمندی اجتماعی و سلامت اقدام کرده و سپس به مقایسه نتایج مشابه و نامشابه پژوهش حاضر با سایر پژوهش ها پرداخته است. نتیجه گیری: شرکت های فعال در صنعت ماءالشعیر، برای تقویت رقابت پذیری خود به حضور فعالانه در فضای مجازی، تدوین و اجرای راهبرد های بازاریابی دیجیتال و بهره گیری از متخصصان حوزه شبکه های اجتماعی نیاز دارند. در این راستا، پژوهش حاضر برای شرکت های فعال در این صنعت رهنمودهایی ارائه کرده است. از این رو برای پژوهشگران این حوزه هم از دیدگاه نظری و هم از نظر کاربردی و فعالان صنعت، پژوهشی سودمند است.

اهمیت دستیابی به اطلاعات بازار که حاصل هوشمندی رقابتی سازمان است با تغییرات وسیعی که امروزه شرکت ها در حوزه های مختلف از جمله افزایش شدت رقابت، ورود فناوری های جدید، خصوصی سازی و مواردی مانند اینها در محیط رقابتی خود تجربه می کنند، بیش از پیش افزایش یافته و به شدت بر عملکرد سازمان تأثیر می گذارد. از این رو پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر هوشمندی رقابتی بر عملکرد سازمان در بانک های تجاری اجرا شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از شاخه همبستگی است. جامعه آماری آن 22 بانک تجاری است که از 14 بانک همکاری کننده با پژوهش، 174 نفر برای نمونه آماری انتخاب شدند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، داده ها در قالب مدل سازی معادلات ساختاری به کمک نرم افزارهایSmartPLS و SPSS بررسی شدند. یافته ها نشان داد هوشمندی رقابتی بر عملکرد سازمانی تأثیر می گذارد. مؤلفه های هوشمندی رقابتی که هوشمندی رقبا، تکنولوژیکی، راهبردی اجتماعی و بازار را دربرمی گیرند نیز به ترتیب اولویت بر عملکرد سازمان تأثیرگذارند.