درخت حوزه‌های تخصصی

هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی وضعیت نرم افزارهای کتابخانه ای درون سازمانی در ایران است.   روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و برای انجام آن از روش پژوهش پیمایشیِ ارزیابانه استفاده شده است. روش گردآوری داده ها، مصاحبه با صاحب نظران و ارزیابی با استفاده از سیاهه وارسی است. جامعه پژوهش 23 نرم افزار کتابخانه ای درون سازمانی بوده است که به صورت سرشماری مطالعه شده اند. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش نشان داد از مجموع 23 نرم افزار کتابخانه ای درون سازمانی، 9 نرم افزار در حال حاضر در حال فعالیت هستند. همچنین، دلایل عمده روی آوردن کتابخانه ها یا سازمان های ذینفع به تدوین نرم افزارهای درون سازمانی، کاهش هزینه ها، تعریف کارکردهای ویژه برای مؤسسه، یکپارچگی محیط نرم افزاری مؤسسه و ارتباط نرم افزار کتابخانه با سایر نرم افزارهای مؤسسه و یا مانند سازمان های نظامی، مسایل امنیتی بیان شده است. دیدگاه کتابداران از نرم افزاهای درون سازمانی در دو بخش عملکردی و فنّی، نشان داد که از لحاظ شاخص های عملکردی، بخش امانت نرم افزار پند با 4/64%، بخش امانت نرم افزار پروان با 1/70%، بخش امانت نرم افزار تهران با 2/56%، بخش امانت نرم افزار ماوا با 80% و بخش مدیریت اطلاعات (امانت و سفارش ها) نرم افزار سیماد با 7/72%، نسبت به سایر شاخص های بخش عملکردی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. همچنین، از لحاظ شاخص های فنّی، بخش عملیاتی نرم افزار پند 6/46%، قابلیت اطمینان نرم افزار سیماد 100 %، بخش عملیاتی نرم افزار دانشگاه تهران 3/33%، بخش نگهداری نرم افزار تهران 53/61%، بخش کارایی نرم افزار مأوا 100% نسبت به سایر شاخص های فنّی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد از بُعد شاخص های فنّی، نرم افزارهای درون سازمانی استانداردهای فنّی نرم افزارها را کامل رعایت نکرده اند. چنانچه این نرم افزارها بخواهند همگام با تغییرات در استانداردهای فراداده ای و مدل های مفهومی جدید حرکت کنند و ارتقا یابند، اصلاح آنها هزینه های هنگفتی را  بر سازمان تحمیل می کند و در نهایت به دلیل عدم پشتیبانی و به روز نشدن با تغییر و تحولات، نرم افزارهای موجود به بن بست می رسند و سبب اتلاف وقت و هزینه می شوند.

مقدمه: مزایای ذخیره سازی اطلاعات به صورت الکترونیکی سازمان ها را در معرض انواع تهدید مانند دست کاری اطلاعات مرجع یا سرقت اطلاعات حیاتی و سرمایه های اطلاعاتی قرار داده است. مطالعه حاضر باهدف ارائه الگوی استراتژیک مدیریت امنیت اطلاعات در کتابخانه های دیجیتالی انجام شد. روش شناسی: در مطالعه ای توصیفی همبستگی، 196 کارشناس و کتابدار کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه های شهر تهران به روش هدفمند انتخاب شدند و پرسش نامه های تحقیق را تکمیل نمودند. روایی و پایایی این پرسش نامه ها با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شدند. اطلاعات با استفاده از آزمون های توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و تحلیلی (تحلیل مسیر) بررسی شد. یافته ها: اثر متغیرهای خط مشی امنیت اطلاعات، معماری اطلاعات، سازمان دهی امنیت اطلاعات، توسعه سیستم های اطلاعاتی، امنیت منابع انسانی و حفاظت محتوا بر امنیت اطلاعات در کتابخانه های دیجیتالی در سطح (01/0>P) مثبت و معنا دار بود. همچنین در میان متغیرهای موجود در الگو، توسعه سیستم های اطلاعاتی بیشترین اثر مستقیم را بر امنیت اطلاعات کتابخانه های دیجیتالی (44/0) دارد. نتیجه گیری: یافته های تحقیق نشان از تأثیر متغیرهای مدل بر امنیت اطلاعات در کتابخانه های دیجیتالی دارد. با استفاده از نتایج این پژوهش، برنامه ریزان و مدیران کتابخانه های دیجیتالی می توانند موجبات ارتقای سیستم امنیت اطلاعات کتابخانه های دیجیتالی را فراهم آورند.

هستی نگاشت از یک سو ابزاری مفید جهت سازماندهی منابع و از سوی دیگر ابزاری مفید جهت بازنمون دانش است. با پیشرفت فناور ی های وب معنایی، ساخت و طراحی هستی نگاشت ها جهت تسریع در این روند، ضروری به نظر می رسد. هدف پژوهش حاضر تبیین روش شناسی های موجود، طراحی مدل مفهومی حوزه علم سنجی، و مراحل ساخت هستی نگاشت آن با عنوان ScientometricsOnt است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و جامعه پژوهش شامل کتاب، مقاله، واژه نامه تخصصی، اصطلاحنامه، پایان نامه و طرح های پژوهشی حوزه علم سنجی به زبان فارسی است. به منظور گردآوری داده ها از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و جستجو در منابع مرتبط استفاده شد. برای ایجاد مدل مفهومی حوزه علم سنجی و تبیین روابط و نمونه ها از رویکرد تحلیل حوزه بهره جویی شد. روایی صوری و محتوایی مدل مفهومی علم سنجی توسط متخصصان حوزه علم سنجی مورد تأیید قرار گرفت. ابزار مورد استفاده جهت ساخت هستی نگاشت، نرم افزار پروتژه ویرایش 5 است. روش شناسی مورد استفاده، روش برمجو (2007) با اعمال برخی تغییرات بود. نتایج نشان داد که هستی نگاشت علم سنجی در یازده کلاس اصلی شکل گرفت که دارای 20 رابطه و 100 نمونه است. هستی نگاشت فوق می تواند ابزاری مفید و کارآمد برای بازنمون دانش در این حوزه باشد. همچنین این هستی نگاشت می تواند مبنایی برای گسترش و توسعه اصطلاحات و مفاهیم آتی این حوزه باشد.

مقدمه: دانش بومی،دانش محلی، سنتی یا قومی است که ماهیت آن تجربی،شفاهی وذهنی است. تدوین آن دشوار است چرا که دانشی ضمنی و پنهان است با ظهور علم نوین و پیشرفت جوامع مورد غفلت قرار گرفته و در معرض نابودی است. این جنوبی در کتابخانه های روستایی انجام گرفت مطالعه با هدف پیشنهاد و ارائۀ الگویی به منظور مستندسازی، حفظ و اشاعۀ دانش بومی روستاییان خراسان. روش شناسی: این مطالعۀ کیفی به روش نظریۀ زمینه ای انجام شد. داده ها به کمک ابزار مصاحبۀ نیمه ساختاریافته از نمونه ها گردآوری شد. نمونه را بیست مرد و ده زن روستایی، هشت کتابدار و سه نفر مطلع از دانش بومی استان خراسان جنوبی تشکیل داد. روایی پژوهش به کمک بازخورد همتایان و توضیح مفصل و غنی و داوران بیرونی تأیید شد. پایایی پژوهش نیز از طریق تصویربرداری و ضبط صدا و یاداشت برداری واژه به واژه با آوانگاری تقویت شد. یافته ها: یافته ها نشان داد سازمان های بسیاری می توانند به منظور حفظ و اشاعۀ دانش بومی فعالیت کنند. دراین میان، کتابخانه های روستایی می توانند در بین سازمان ها نقش مؤثری ایفا کنند؛ چون نزدیکترین مراکز دانش در روستا هستند و با ایجاد انگیزه و افزایش مهارت های تخصصی، فنی، پژوهشی و کلامی به کتابداران و همچنین با مستندسازی دانش بومی به هر دو صورت رقومی و چاپی می توانند در نقش هماهنگ کننده ظاهر شوند. نتیجه گیری: شیوه نامۀ به دست آمده مهم ترین نتیجۀ حاصل از این پژوهش بود. این شیوه نامه بر چهار اصل تخصص، تعهد، تعامل و تعادل استوار است. از طریق این شیوه نامه، ده مرحلۀ شناسایی، انتخاب، یادگیری، ارتباط، اقدام، پیاده سازی، بازبینی، ثبت، سازماندهی و دسترسی، به منظور مستندسازی، حفظ و اشاعۀ دانش بومی روستاییان به کتابخانه های کتابخانۀ روستاییروستایی خراسان جنوبی ارائه داده شده است.

همانند بسیاری از زمینه های زبان شناسی محاسباتی، ارزیابی نقش مهمی در سیستم های پرسش و پاسخ تعاملی ایفا می نماید. یکی از معیارهایی که در زمینه ارزیابی این سیستم ها دارای اهمیت می باشد میزان انسجام بین سوال ها و پاسخ های رد و بدل شده، بین کاربر و سیستم است. در این مقاله یک راه حل اتوماتیک برای تعیین میزان انسجام متن تولید شده، ارائه شده است. مدل پیشنهادی، یک مدل احتمالاتی است که در آن، برای استخراج ویژگی از میزان شباهت بین N -گرم های مختلف بر اساس چهار معیار تعریف شده، بهره گرفته شده است. سپس با استفاده از تخمین بهترین تابع چگالی از بین 18 تابع درنظر گرفته شده برای هر ویژگی، یک مدل برای تعیین میزان انسجام انتخاب گردیده است. نتایج پیاده سازی بر روی دو پایگاه داده تهیه شده از چند سیستم پرسش و پاسخ تعاملی، حاکی از انطباق بسیار بالای مدل احتمالاتی پیشنهادی و دقت مناسب آن در تعیین میزان انسجام، در متن مکالمه صورت گرفته، می باشد. برای تطبیق یا عدم تطبیق تابع چگالی احتمال بدست آمده از آزمون های سه گانه کولموگروف-اسمیرنف، اندرسون دارلینگ و کرامر وان میس استفاده گردید. با توجه به نتایج ارائه شده تابع چگالی احتمال ناکاگامی با داشتن کمترین اشتباه، بهترین عملکرد را در تعیین میزان انسجام هر مکالمه از خود نشان داد.

هدف : پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر وضعیت مطالعه دانش آموزان مقطع متوسطه مدارس سما در شهر تهران انجام شده است. روش: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است . جامعه آماری شامل دانش آموزان مدارس دخترانه مقطع متوسطه سما در شهر تهران در سال تحصیلی 94-1393 بود که از بین آن ها نمونه ای به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 250 دانش آموز تعیین گردید. روایی ابزار توسط اساتید راهنما و مشاور و پایایی با ضریب مورد قبول آلفای کرونباخ ( 896 / 0 ) تأیید شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که میزان مطالعه درسی روزانه دانش آموزان در حد متوسط (05/3 = μ ) و میزان مطالعه غیردرسی دانش آموزان در روز، کم است (52/2 = μ ). میزان حضور روزانه دانش آموزان در اینترنت زیاد (66/4 = μ ) و میزان استفاده روزانه دانش آموزان از شبکه های اجتماعی متوسط (92/2 = μ ) است. بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و وضعیت مطالعه درسی رابطه معکوس (512/0- = ρ ) و بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و وضعیت مطالعه غیر درسی رابطه مستقیم (482/0 = ρ ) وجود داشت. همچنین، بیشتر دانش آموزان حضور در شبکه های اجتماعی را عامل بازدارنده از مطالعه می دانستند. اصالت/ارزش: ارزش پژوهش حاضر در نشان دادن این است که با افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی توسط دانش آموزان، میزان مطالعه درسی آنها کاهش و میزان مطالعه غیردرسی آنها افزایش می یابد.

هدف : هدف از این پژوهش، مطالعه تأثیر کیفیت خدمات الکترونیکی بر قصد خرید الکترونیکی کتاب با نقش میانجی اعتماد و تصویر شرکت نزد مشتریان است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی تحلیلی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان دانشگاه های صنعتی شهر تهران (شریف، امیرکبیر و علم و صنعت) است که حداقل یک بار تجربه خرید اینترنتی کتاب را داشته اند. تعداد120 نمونه به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. برای سنجش متغیرهای کیفیت خدمات الکترونیکی، تصویر شرکت، اعتماد و قصد خرید به ترتیب از پرسش نامه های استاندارد کاستر (2016)، یو و چانگ (2005)، گیونزی و همکاران(2008) و دیالو (2012) استفاده شد. پایایی و روایی ابزار پژوهش با محاسبه آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و میانگین واریانس تبیین شده ارزیابی و تأیید شد. آزمون مدل مفهومی پژوهش با روش حداقل مربعات جزئی با به کارگیری نرم افزار اسمارت پی ال اس انجام شد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان می دهد کیفیت خدمات الکترونیکی بر اعتماد، تصویر شرکت و قصد خرید مشتریان فروشگاه های اینترنتی کتاب تأثیر مثبت دارد. همچنین اعتماد و تصویر شرکت نیز به طور مستقیم و مثبت بر افزایش قصد خرید اثرگذار است. نتیجه : کیفیت خدمات الکترونیکی که در وبگاه های فروشگاه های اینترنتی کتاب ارائه می شود تأثیر زیادی در گرایش افراد به خرید اینترنتی کتاب دارد.

مقدمه : نظر به اهمیت خواندن برای فرد و جامعه و پایین بودن سرانه خواندن در کشوری چون ایران، پژوهشگران، اندیشمندان و مسئولان حوزه خواندن از جمله مجموعه کتابخانه های عمومی کشور سال هاست که هر یک به شیوه ای در تلاش اند تا بتوانند با ارائه راهکارها، برنامه ها، بسترسازی و فراهم نمودن زیرساخت ها و تبلیغات مناسب، افراد را به سمت خواندن جذب کنند. در این میان، بارها از مفید بودن خواندن و مزایای آن بحث شده است. در اهمیت خواندن و وجود مزایا و منافع فراوان آن برای فرد و جامعه تردیدی وجود ندارد، اما آنچه مهم است این است که در نهایت خواندن، عملاً چه آثار و نتایجی در زندگی افراد اهل مطالعه داشته است. به دیگر سخن، دستاوردها و اثرات عملی خواندن در زندگی افراد چیست؟ از این رو، پژوهش حاضر درصدد است دستاوردها و اثرات عملی خواندن را در بین اعضای کتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه شناسایی نماید. روش شناسی: پژوهش حاضر با رویکرد روش شناختی کیفی انجام شده و روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق گردآوری شده است. مشارکت کنندگان 31 نفر از اعضای کتابخانه های عمومی شهر کرمانشاه در تابستان سال 1395 بودند. نمونه گیری به روش هدفمند انجام گرفت و تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. تحلیل داده ها هم زمان با جمع آوری اطلاعات انجام گرفت. یافته ها: تحلیل داده ها منجر به استخراج 14 موضوع اصلی، 27 زیر موضوع و 21 موضوع فرعی گردید. 14 موضوع اصلی عبارت اند از: پیشرفت علمی؛ توسعه ذهن؛ به روز بودن؛ تفریح سودمند؛ دستیابی به آرامش و نشاط؛ خودسازی و شخصیت سازی؛ کسب توان و باز توانی اجتماعی؛ کسب تجربه؛ درمان مشکلات؛ بهبود کیفیت زندگی؛ کسب اعتبار؛ الگوبرداری؛ خلاقیت و مشارکت ذهنی. هر کدام از موضوعات اصلی نیز دارای زیر موضوعات و موضوعات فرعی هستند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که با خواندن، دستاوردهایی عاید فرد می شود که در هر مرحله از زندگی باعث دستیابی وی به موفقیت و ایجاد تغییرات مثبت عینی و ذهنی به صورت مشهود و یا نامشهود می شود. این تغییرات هر چند فردی است اما به صورت غیرمستقیم در پیشرفت و بهبود جامعه نیز تأثیرگذار است. بنابراین اهمیت دادن و شناسایی چنین دستاوردهایی، می تواند در جهت رسیدن به جامعه ای اهل خواندن راهگشا باشد.

دانش یک منبع استراتژیک اصلی برای توسعه توان رقابتی سازمانها تلقی می شود. در عصر اقتصادی کنونی، مدیریت دانش به یک مزیت رقابتی برای سازمانها تبدیل شده است. اما پیاده سازی آن هنوز هم با چالش هایی همراه است؛ که پژوهشگران را به سوی ارائه راهکارهایی، سوق داده است. یکی از این راهکارها، استفاده از رهنگاری مدیریت دانش است. رهنگاشت ها با تامین یک تصویر کل گرایانه از انواع دانش مورد نیاز سازمان براساس استراتژی و محیط سازمان؛ قادر به هدایت فرایند پیاده سازی مدیریت دانش خواهند بود. در ادبیات پژوهش نیز به اهمیت استفاده از رهنگاری در فرایند پیاده سازی مدیریت دانش اشاره شده است. لذا در این پژوهش چارچوب رهنگاری مدیریت دانش سازمان ارائه شده است. در فاز اول با استفاده از بررسی سیستماتیک ادبیات پژوهش، تحلیل محتوا کیفی و مصاحبه با خبرگان؛ مولفه های اصلی رهنگاری مدیریت دانش سازمانی شناسایی می شود. این مولفه ها به هفت دسته کلی طبقه بندی شده اند: "شرایط علّی"، "مولفه های رهنگاشت مدیریت دانش"، "شرایط لازم تدوین رهنگاشت"، "شرایط لازم پیاده سازی مدیریت دانش"، "راهبردها و فرایند تدوین رهنگاشت مدیریت دانش"، "مشخصات ظاهری و محتوایی رهنگاشت" و "نتایج ناشی از تدوین و کاربرد رهنگاشت". در مرحله بعدی با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی (پیرسون) مولفه ها و زیر مولفه ها، چارچوب رهنگاری مدیریت دانش سازمان ارائه شده است. چارچوب نهایی تامین کننده "جریان فیمابین مولفه ها" جهت ترسیم رهنگاشت تسهیل کننده مدیریت دانش در سازمان می باشد. پایایی فرایند تحلیل محتوای کیفی مزبور با ضریب کاپا 0.743، ارزیابی شده است.

جریان اطلاعات و شفافیت آن سرمایه اجتماعی را می سازد و افزون می کند. زندگی انسان بدون اطلاعات ممکن نیست. اطلاعات منظم و هدفمند به دانش تبدیل می شود و ما برای گذران زندگی به کسب و استفاده، به آن نیازمندیم. وقتی زندگیِ اجتماعی گسترده شد مردم به تقسیم کار می پردازند و مسئولیت های اجتماعی شکل می گیرد و هر مسئولیتی ناظر به حل بخشی از مشکلات می شود. مردم انتظار دارند که مسئولان اطلاعات لازم را در مورد چگونگی انجام کار ها و احیاناً مشکلات در اختیار آنان بگذارند، تا در حلّ آنها مشارکت کنند. هر گاه مسئولانی در اطلاع رسانی بهتر کار کنند از کمک های مردمیِ بیشتر برخوردار می شوند و این به این معنا است که سرمایه اجتماعی زیاد است. معنای دیگر آن این است که مردم و کارگزارانشان به هم اعتماد دارند و به هم یاری می رسانند. هر گاه رابطه با مخاطب با عدم شفافیت و غلط بودن مبنای کار توأم باشد سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی از بین می رود. نتیجه اینکه مردم هم اطلاعات درست نمی دهند و هم کارگزاران بر اساس اطلاعات غلط نمی توانند برنامه ریزی کنند و کشور اداره نمی شود و همه چیز به هم می ریزد. بنابراین مخفی کردن اطلاعات، و یا اطلاعات غلط دادن آنها نتیجه عملکرد مسئولان است. این نوع اطلاعات مردود ( ( rejected ) است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت دگرنویسی عنوان های نرم افزارهای دیداری-شنیداری غیرفارسی در فهرست پیوسته کتابخانه مرکزی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و ارائه دستورالعمل پیشنهادی، انجام شد. روش: مطالعه حاضر پیمایشی و از نوع توصیفی است. جامعه آماری پژوهش 2213 مورد عنوان های منابع نرم افزاری دیداری-شنیداری غیرفارسی در فهرست پیوسته کتابخانه مرکزی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است، که از سال 1372 تا اول دی ماه سال 1393 در این فهرست وارد گردیده است. گردآوری داده ها با استفاده از کارت مشاهده محقق ساخته انجام گردید. یافته ها: از 2213 عنوان منبع تعداد 1772 مورد از این عنوان ها در فهرست نویسی آنها از عنوان روی منبع استفاده شده، در 134 مورد از عنوان ها دگرنویسی انجام شده است، در 7 مورد از این منابع ترجمه و در 300 مورد از آنها ترکیبی از ترجمه و دگرنویسی صورت گرفته است. نتیجه گیری: در سازمان کتابخانه ها، فهرست نویسی منابع نرم افزاری مانند دیگر مواد دیداری-شنیداری صورت می گیرد و برای منابع نرم افزاری تمایزی قائل نشده اند. با توجه به اینکه سرشناسه منابع دیداری-شنیداری عنوان منبع است، جستجوی منابع نرم افزاری دیداری-شنیداری اگر با عنوان صورت گیرد، وجود دگرنویسی برای عنوان این منابع امری ضروری می نماید. برای یکدستی این دگرنویسی، شیوه ای مشخص و معیار، ضروری به نظر می رسد. همچنین برای ضبط واژه های قرضی در فارسی، به سبب اختلاف فاحش نشانه های الفبای زبان های خارجی، مشکلات جدی وجود دارد. الفبای فارسی آوانگار نیست و به همین جهت در ضبط دقیق تلفظ ها دچار مشکل است. از این رو، ضبط تلفظ واژه های بیگانه در فارسی با چندگونگی روبه روست. لذا بهتر است سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی، برای منابع با ویژگی های خاص به دستورالعملی مجزا از فهرست نویسی سایر مواد دیگر داشته باشد.

مقدمه: بسیاری از بحران های زیست محیطی ریشه در مشکلات فرهنگی دارد. در این میان، کتابخانه ها که سازمانی فرهنگی و اجتماعی تلقی می شوند، بیش از هر سازمان دیگری باید نسبت به مسائل زیست محیطی اهمیت بدهند و می توانند با ارائه اطلاعات و انجام خدمات مختلف، نقش به سزایی در اصلاح نگرش و رفتار زیست محیطی جامعه داشته باشند. روش شناسی: این پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی بوده و به لحاظ هدف، کاربردی محسوب می شود. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ایست که روایی و پایایی (آلفای کرونباخ برابر با 92/0) آن مورد تأیید قرار گرفته است. جامعه آماری شامل 22 نفر کتابدار مشغول به کار در کتابخانه های عمومی شهر اصفهان هستند که به علت تعداد محدود آن ها از روش نمونه گیری سرشماری برای تعیین پاسخگویان استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد میزان اهمیت کتابداران به مسائل زیست محیطی (میانگین برابر با 47/4)، میزان توجه کتابخانه به برنامه ها و طرح های اجتماعی مرتبط با بازاریابی سبز (میانگین برابر با 28/4) و میزان تمایل کتابخانه به خرید کالا ها و خدمات سبز (میانگین برابر با 42/4) بسیار زیاد است. نتیجه گیری: بسیاری از بحران های زیست محیطی ریشه در مسائل فرهنگی دارد و از آنجایی که کتابخانه های عمومی نیز نهادی فرهنگی و تأثیرگذار هستند، فعالیت در چنین سازمانی که دائماً در حال تحول برای پاسخ گویی به نیازهای اطلاعاتی است، باعث می شود کتابداران با مسائل فرهنگی بیش تر آشنا شوند. و بیش تر در جریان وقایعی که در جهان در حال وقوع است قرار می گیرند و بنابراین آنان تلاش خواهند کرد تا آگاهی دیگران را نیز از مسائل زیست محیطی افزایش دهند. و به این شکل به خرید کالاهای سبز و در نهایت توسعه پایدار کمک نمایند.

هدف: بررسی جنبه های گوناگون مفهوم اعتبارسنجی اطلاعات وب در راستای آموزش و مهارت افزایی کاربران و کتابداران در پالایش کیفی اطلاعات و نیز معرفی رویکردهای پژوهشی بالقوه در این زمینه. روش شناسی: جستجوی کتاب شناختی و مطالعه در زمینه های پژوهشی رشته هایی مانند علم اطلاعات، روان شناسی، جامعه شناسی، و علوم رایانه. یافته ها: مفهوم اعتبارسنجی اطلاعات وب از دو بُعد اصلی قابلیت اعتماد و تخصص برخوردار بوده و مدل های گوناگونی درباره آن ارائه شده است. اجراکننده، محتوا، و طراحی سه موضوع مهم اعتبارسنجی اطلاعات وب هستند. ویژگی های کاربران، عوامل تأثیرگذار، چهارچوب های نظری عمده، و فرایند کلی اعتبارسنجی اطلاعات در محیط وب از مهم ترین موضوعات در این زمینه هستند. اعتبارسنجی اطلاعات وب فرایندی گام به گام و متشکل از مراحل گوناگون است که در مدل ها و پژوهش های مختلف به آن اشاره شده است. نتیجه گیری: اعتبارسنجی اطلاعات وب، پژوهشی بین رشته ای و پیچیده است که نیازمند توجه جدی پژوهشگران از رشته های مختلف است. اما، برخلاف چنین اهمیتی، در زبان فارسی پژوهش ها و نگارش های فراوانی در این حوزه به دست نیامده است. محدودیت های نظری، کاربردی، روش شناختی، و جامعه آماری ازجمله محدودیت های اصلی در پژوهش های این حوزه هستند که پژوهشگران باید در رفع آنها و تدوین مدل های جامع تر و کاربردی تر بکوشند.

هدف: زمانی که اطلاعات مهمی در مقاله منتشرشده ای مفقود بوده و یا خطای غیرعمدی در مقاله به وقوع پیوسته باشد، تصحیحات لازم از طریق نگارش اصلاحیه ای از سوی نویسندگان یا سردبیر منتشر  می شود تا اطلاعات موجود در مقاله را قابل اطمینان سازد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه اصلاحیه مقاله های منتشرشده در مجله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 2006 تا 2015 میلادی انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف نوعی مطالعه کاربردی است و با رویکرد توصیفی _ همبستگی و استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل اصلاحیه مقاله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس طی سال های 2006 تا 2015 است. در مجموع 212 اصلاحیه منتشر شده در 47 مجله با مراجعه به متن کامل اصلاحیه ها مطالعه شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد طی بازه زمانی مورد بررسی، به طور متوسط 51/4 مورد اصلاحیه در هر مجله حوزه کتابداری و اطلاع رسانی منتشر شده و سهم مقاله های دارای اصلاحیه به کل مقاله ها در این حوزه معادل 69/0 درصد بوده است. همچنین به طور میانگین، اصلاحیه مقاله ها در فاصله زمانی 7/8 ماه پس از مقاله اصلی منتشر شده اند. یافته های پژوهش نشان داد بیشترین میزان خطا در مقاله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی به ترتیب در قسمت های اطلاعات نویسندگان (03/27 درصد)، منابع (16/14 درصد)، جدول ها (45/12 درصد)، نمودارها (87/6 درصد) و مقدمه (44/6 درصد) رخ داده است. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد رابطه آماری معناداری میان کیفیت مجله های کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس شاخص میانگین ضریب تأثیر و سهم مقاله های دارای اصلاحیه به کلّ مقاله های مجله وجود ندارد. نتیجه گیری: اصلاح اشتباهات سهوی موجود در مقاله های منتشرشده، وظیفه ای اخلاقی برای پژوهشگران محسوب می شود. مجله های علمی نیز باید نسبت به فرایند داوری حساسیت زیادی داشته و سیاست های روشنی نیز درخصوص نحوه انتشار اصلاحیه ها ارائه کنند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش رهبری خدمتگزار در سکوت سازمانی با تمرکز بر نقش میانجی سرمایه اجتماعی، اعتماد سازمانی و عدالت سازمانی صورت گرفته است. طرح/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی همبستگی از شاخه پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه کارکنان کتابخانه های عمومی استان یزد، مشتمل بر 207 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای برای جامعه محدود، 126 پرسش نامه توزیع گردید. داده های پژوهش از طریق پرسش نامه عدالت سازمانی «نیهوف و مورمن» (1993) پرسش نامه سرمایه اجتماعی «ناهاپیت و قوشال» (1998)، پرسش نامه اعتماد سازمانی راولینز (2008)، پرسش نامه سکوت سازمانی «ون داین» (2003) و پرسش نامه رهبری خدمتگزار «تیلور و همکاران» (2007) گردآوری شده است که پایایی تمامی پرسش نامه ها بالاتر از 7/0 است؛ تجزیه وتحلیل داده های پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر استفاده از نرم افزار Smart-PLS2 انجام شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داده است نقش رهبری خدمتگزار بر متغیرهای میانجی مثبت و معنادار است که در این بین بیشترین رابطه (697/0) با عدالت سازمانی بوده است. همچنین از بین متغیرهای میانجی، عدالت سازمانی و سرمایه اجتماعی بر سکوت سازمانی تأثیر معناداری دارد و تأثیر متغیر اعتماد بر سکوت سازمانی معنادار نبود. از طرف دیگر، عدالت سازمانی و سرمایه اجتماعی با شدت تأثیر 45 و 35% اثر رهبری خدمتگزار بر سکوت سازمانی را میانجیگری می کند. نتیجه گیری: افزایش میزان توجه مدیران کتابخانه ها با سبک رهبری خدمتگزار به عدالت موجب فراهم ساختن محیطی همراه با اعتماد و تعامل های بیشتر شده که نتیجه آن کاهش سکوت سازمانی در کتابخانه های عمومی استان یزد است.

مقدمه: ازآنجاکه خدمات مرجع مجازی، خدماتی است که از قابلیت های مطلوبی برخودار بوده و می تواند در فرایند خدمات رسانی در محیط وب، نقش آفرین نیز باشد، بررسی نقش این گونه قابلیت ها در روند تحقیقات کاربران، بیش ازپیش محسوس خواهد بود. ازاین رو، هدف از این پژوهش، بررسی نقش خدمات و قابلیت های مربوط به مؤلفه های مرجع مجازی بر بهبود عملکرد فعالیت های تحقیقاتی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی است. روش شناسی: تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و به روش پیمایشی انجام شده است. ابزارگردآوری داده ها، پرسش نامه و جامعه آماری آن، کلیه دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی بوده که 377 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و براساس جدول مورگان گزینش انتخاب شدند. یافته ها: تحلیل ها نشان داد که از میان انواع مؤلفه های مرتبط با قابلیت های مرجع مجازی، سرعت ارائه پاسخ با میانگین امتیاز 29/4، وضعیت مطلوبی داشته و در اولویت قرار گرفت و سایر مؤلفه ها مانند پاسخ گویی کتابدار، جامعیت پاسخ و اعتبارمنابع با میانگین ۹۴/۳، 86/3 و ۷۵/۳ به ترتیب در مراتب بعدی قرار گرفته و وضعیتی نسبتاً مطلوب داشتند. نتیجه گیری: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن قابلیت های مرجع مجازی در کتابخانه ها است. تمرکز بر مؤلفه های مرتبط با مرجع مجازی، خواهد توانست تا امور پژوهشی کاربران درکتابخانه ها را تسهیل نماید. دراین راستا، بهره گیری از قابلیت های مرجع مجازی کتابخانه های دانشگاه توسط دانشجویان، درحدمطلوب بوده و همچنین اعتماد دانشجویان به میز مرجع مجازی کتابخانه دانشگاه در حد بالایی بوده و این بدان معنا است که مسئولان کتابخانه باید در این راه توجه و دقت نظر بیشترى داشته باشند.

این پژوهش در صدد بررسی تأثیر محدودیت های اطلاعاتی بر تمایل به کاربری اطلاعاتی از اینترنت در بین نوجوانان و جوانان شهر تهران است. پس از مرور ادبیات نظری و تجربی تحقیق، کاربری اطلاعاتی، استفاده از اینترنت به منظور کسب اطلاعات، اهداف کاری و حرفه ای مانند استفاده خبری، علمی و ... تعریف شده است. با پشتوانه نظریه های ارتباطاتی و جامعه شناختی، تبیین نظری از تأثیر محدودیت های اطلاعاتی بر تمایل به کاربری اطلاعاتی از اینترنت صورت گرفت. در تأثیر دو متغیر فوق، دو متغیر تعدیل کننده، یعنی پایگاه اقتصادی و اجتماعی خانوادگی کاربران و سابقه کاربری آن ها بررسی شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، پیمایشی و شیوه جمع آوری داده ها، پرسشنامه، و جامعه آماری پژوهش نیز نوجوانان و جوانان واقع در گروه سنی 15 تا 29 شهر تهران در نظر گرفته شده است. بررسی داده های مربوط به 384 نفر از جامعه آماری نشان داد که نوجوانان و جوانان از تمایل متوسط به کاربری اطلاعاتی برخوردارند. نتایج آزمون فرضیه نیز نشان داد که محدودیت های اطلاعاتی تأثیر معناداری در تمایل کاربران به کاربری اطلاعاتی از اینترنت دارد و در این بین، متغیرهای سابقه کاربری و پایگاه اقتصادی و اجتماعی خانوادگی نقش معناداری در این تأثیر ندارند.

در سال های اخیر باتوجه به گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیز تصویب اسناد بالادستی در کشور نظیر نقشه راه دولت الکترونیک ایران، توجه به مفهوم دولت الکترونیک و در سطحی بالاتر، حاکمیت الکترونیک از جایگاه ویژه ای برخوردار گردیده و تحقق اهداف مربوطه، از عوامل موثر در توسعه پایدار کشور، ارتقای کیفیت ارائه خدمات و کاهش هزینه های مربوطه، افزایش شفافیت فرآیندها و در نهایت توسعه دموکراسی برشمرده می شود. در این راستا، در مقاله پیش رو، با تکیه بر مطالعات انجام شده و نیز مصاحبه با خبرگان این حوزه، به معرفی مولفه ها و شاخص های تاثیرگذار در تحقق حاکمیت الکترونیک در کشور پرداخته شده است. بدین منظور پس از انجام بررسی های لازم، 7 مولفه کلیدی به همراه 39 عنوان شاخص احصاء گردید و پرسشنامه دراختیار صاحب نظران این حوزه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از پرسشنامه ها و تحلیل عاملی تائیدی انجام پذیرفته با استفاده از نرم افزار لیزرل بیانگر میزان تاثیر مولفه ها و شاخص های احصا شده در تحقق حاکمیت الکترونیک در کشور به منظور استفاده در برنامه ریزی های کلان در این حوزه می باشد.

جوامع مجازی در اینترنت، به کاربران امکان برقراری ارتباط، تبادل اطلاعات و به اشتراک گذاری دانش جهت تامین نیازهای آنها را می دهد. بسیاری از جوامع مجازی به علت عدم تمایل اعضا برای اشتراک دانش با یکدیگر شکست خوردند . هدف اصلی این پژوهش، تمرکز بر عوامل موثر بر اعتماد بین فردی و بررسی تاثیر اعتماد بین فردی بر تمایل به اشتراک دانش در جوامع مجازی است. افزایش اعتماد بین فردی می تواند انگیزه افراد مجازی را در جهت اشتراک دانش افزایش دهد. بنابراین نیاز به درک عوامل موثر بر اعتماد بین فردی و رفتار اشتراک دانش اعضا داریم. بر اساس بررسی گسترده ادبیات، یک نظرسنجی مبتنی بر پرسشنامه انجام شد و داده های تجربی از 27 جامعه مجازی جمع آوری شد. بنابراین در این پژوهش، تاثیر8 عامل، بر اعتماد بین فردی و تاثیر اعتماد بین فردی بر قصد اشتراک دانش بین 336 عضو جوامع مجازی ارزیابی شد. جهت سنجش مدل اندازه گیری با استفاده از تحلیل عامل تاییدی و سنجش مدل ساختاری، داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که اعتماد بین فردی به میزان قابل توجهی قصد اشتراک دانش را در بین کاربران جوامع مجازی تحت تاثیر قرار می دهد و عواملی شامل توانایی، خیرخواهی، صداقت، قابل پیش بینی بودن، شایستگی، دیدگاه مشترک، رشد دانش و ایجاد و شرکت در ارتباطات شخصی همگی بر افزایش اعتماد بین فردی اعضای مجازی تاثیر مثبت دارند. این مطالعه می تواند به مدیران جوامع مجازی برای مدیریت جوامع مجازی و ترویج این عوامل موثر بر اعتماد بین فردی برای تحریک تمایل اعضا به اشتراک دانش در آن جامعه مجازی کمک کند.

مقدمه: به منظور تعیین اولویت های پژوهشی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، توجه به موضوعات پژوهش های انجام شده در دوره های زمانی مختلف در این حوزه، امری ضروری است. در این راستا، پژوهش حاضر مقالاتی را تحلیل کرده است که در ایران و جهان به شناسایی و تحلیل موضوعات پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی به منظور دستیابی به اولویت های پژوهش در این رشته پرداخته اند. روش شناسی: پژوهش حاضر با روش سندی تحلیلی 73 مقاله را بررسی و تحلیل کرد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین تعداد مقالات در ایران در طی سال های 1386-1390 و در خارج از ایران در سال های 2011-2015 منتشر شده است. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات در ایران و مجله های «فلسفه و عمل کتابخانه» و «انجمن امریکایی علوم و فناوری اطلاعات» خارج از ایران بیشترین تعداد مقاله را داشتند. در بیشتر این پژوهش ها، از روش تحلیل محتوا و کتاب سنجی و از ابزار سیاهه وارسی استفاده شده است. بیشترین تعداد پژوهش ها به ترتیب در کشورهای ایران، امریکا، هند و نیجریه انجام شده است. جامعه مورد مطالعه در پژوهش های مورد بررسی بیشتر مقالات و پایان نامه ها بوده اند. گرایش موضوعی پژوهش ها در ایران به سمت موضوع «مطالعات مربوط به کتابخانه ها» و در خارج از کشور به سمت «فناوری اطلاعات» بود. نتیجه گیری: نتایج بیانگر آن است که در هر زمان بسته به شرایط مختلف، گرایش های پژوهشی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی تغییر کرده اند. به بیان دیگر، در یک دوره زمانی خاص به بعضی از موضوعات بیشتر توجه شده و به نوعی بحث روز این رشته محسوب شده اند و در مقابل، به مباحثی نیز بی توجهی شده است و اهمیت خود را از دست داده اند. گرایش موضوعی پژوهش ها در ایران بیشتر متوجه مباحث و فعالیت های سنتی رشته؛ اما در خارج از کشور، متوجه مباحث کاربردی بوده است و موضوعات مرتبط با فناوری در اولویت موضوعی قرار داشته اند.