ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۲۲۱ تا ۱٬۲۴۰ مورد از کل ۱۳٬۷۷۵ مورد.
۱۲۲۱.

Analysis of Extremist Feeding by Abrār in Surah Al-Insān(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Abrār Verse 8 of Surah Al-Insān Verse 29 of Surah Al-Isrāʼ Charity Moderation

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۲۶۶
In the Sabab-e-Nuzūl of verse 8 of Surah Al-Insān, it is stated that the Ahl al-Bayt (AS) gave their food for three consecutive days while they were fasting and in need of that food. Apparently, the way of giving alms here is extremist and moderation is not observed in it. Therefore, there is a contradiction between the quality of food by the Infallibles (AS) and the verse Make not thy hand tied (like a niggard’s) to thy neck, nor stretch it forth to its utmost reach, so that thou become blameworthy and destitute. (Isrāʼ/29) It is necessary to investigate this suspicion in order to protect the infallibility of Abrār. Therefore, this research has analyzed the mentioned conflict from two perspectives with a descriptive-analytical method: 1- The difference of context in the two verses 2- The difference in the existential capacity of human beings and the relativity of concepts. In the end, it is stated that the context of the word in Surah Al-Insān is praise and it cannot be contrary to verse 29 of Isrāʼ, in which moderation in almsgiving is recommended. Also based on the verse "On no soul doth Allah place a burden greater than it can bear." (Baqarah/286) and the differences in the existential capacity of human beings, the range of moderation in charity is different for each human being. Therefore, in the method of feeding, Abrār has observed moderation, but moderation at its highest level.  
۱۲۲۲.

نماد و نقش آن در فرازمانی بودن قصه های قرآنی (مطالعه موردی داستان حضرت موسی (علیه السلام))(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نماد قصه های قرآنی قصه حضرت موسی (ع) فرازمانی بودن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۴۸
قرآن کریم مفاهیم معنوی و انتزاعی را به کمک نماد به شکل ساخت های مادی مجسم سازی نموده و تصویرهای پویا و مؤثر در ذهن مخاطب می آفریند و بر اندیشه های انسانی تأثیر می گذارد. یکی از تفاوت های قصه قرآنی با دیگر داستان های بشری، قابلیت انطباق پذیری و الگوبرداری فرازمانی است و کارکرد نماد، یکی از عوامل پدیدآورنده فرازمانی بودن قصه قرآنی است. داستان حضرت موسی (علیه السلام) به عنوان گسترده ترین قصه قرآنی، بالاترین حجم استفاده از نماد را دارد. کارکرد نماد از عوامل پدیدآورنده پویایی و قابلیت انطباق پذیری و الگوبرداری فرازمانی این داستان است؛ به گونه ای که احساسات و اندیشه درونی مخاطب را در طول تاریخ به خود واداشته و او را شیفته و دلباخته خود نموده است. این پژوهش ضمن بررسی چیستی نماد، به این پرسش پاسخ می دهد که کارکرد نماد در قصه حضرت موسی (علیه السلام) چگونه سبب فرازمانی شدن این قصه شده است و عصا نماد قدرت نمایی، گوساله سامری نماد کجروی، بهانه های بنی اسرائیلی نماد بهانه جویی و لجبازی، آسیه نماد خویشتن داری را بررسی می کند و فرعون، هامان و قارون را به عنوان سه نماد باطل جبهه سیاسی، اعتقادی و اقتصادی معرفی می کند.
۱۲۲۳.

توحید در استعانت و آثار تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آیه 5 سوره فاتحه تفسیر کلامی توحید در استعانت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۲۴۴
از دیدگاه قرآن کریم، توحید به عنوان اساسی ترین رکن ایمان دارای شئوناتی است که یکی از مهمترین آن توحید در استعانت است. توحید در استعانت در کنار توحید در عبادت، از مباحث مهم در عرصه قرآن پژوهشی است که آیات مختلفی درباره آن نازل شده و مورد بررسی مفسران قرار گرفته است. در این نوشتار بعد از مفهوم شناسی توحید در استعانت دلایل آن از دیدگاه قرآن و حدیث بررسی شده است و سپس از آنجایی که تحول اخلاقی و تربیتی انسان به عنوان هدف نزول قرآن کریم و بعثت پیامبراکرم| و امامان معصوم^ بوده است، به بیان اثر تربیتی و اخلاقی توحید در استعانت در کنار توحید در عبادت پرداخته است. هدف نوشتار حاضر معرفی توحید در استعانت و آثار تربیتی آن به عنوان یکی از محوری ترین روش های تربیتی قرآن است. این نوشتار با رویکرد توصیفی تحلیلی با بررسی تفسیری آیه: «ایاک نعبد و ایاک نستعین» و در نظر گرفتن وجه اشتراک دیدگاه فریقین پیرامون تفسیر آیه به معرفی آثار تربیتی توحید در استعانت پرداخته است.
۱۲۲۴.

بینامتنیت قرآنی در اشعار شیخ حسین بن الحاج محمد آل نجف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم بینامتنیت شیخ حسین بن الحاج محمد آل نجف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۷۶
بینامتنیت رویکردی نوین در عرصه نقد ادبی است که در قرن بیستم ژولیا کریستوا ناقد بلغاری - فرانسوی این نظریه را مطرح کرد. بینامتنیت دارای انواع مختلفی از جمله؛ دینی، تاریخی، اسطوره ای، قرآنی و... است و در زبان عربی به نام "التناص" شناخته شده و در آثار نویسندگان و شاعران بسیاری به اشکال مختلف نمود یافته است. از جمله شاعران مشهور عراقی قرن سیزدهم هجری، شیخ حسین ابن الحاج محمد آل نجف شاعر شیعه و مدیحه گوی اهل بیت نبوّت (علیهم السلام) است که با هنرمندی تمام از آیات قرآنی برای رساندن مفهوم و غرض خویش به خواننده بهره برده است. در این پژوهش سعی شده تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی چگونگی بازتاب جلوه های بینامتنیت قرآنی در شعر این شاعر شیعه و چگونگی تأثیرپذیریِ او از آیات زیبای قرآنی بپردازیم. نتایج نشان داده که شاعر به انواع رابطه بینامتنی کامل متنی، کامل تعدیلی، الهامی و مفهومی، تلمیحی با فراخوانی شخصیت های قرآنی، جزئی و واژگانی نظر داشته است و بینامتنیت جزئی و واژگانی بسامد بیشتری داشته و شاعر به واسطه این انواع بینامتنیت قرآنی به مواردی چون؛ ذکر فضایل پیامبران الهی، نام بردن از بت های عصر جاهلیت، عدم امانت داری انسان به خدا، تهدید کردن حاکمان ظالم، مفهوم مودّت و دوستی اهل بیت و نیز غافلان راه حقیقت اشاره کرده است که زیباییِ لفظی و معنوی اشعارش را دو چندان کرده است.
۱۲۲۵.

معناشناسی واژه «رجس» در قرآن کریم با تأکید بر روابط هم نشینی و جانشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم رجس طهارت معناشناسی روابط هم نشینی و جانشینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۴ تعداد دانلود : ۳۰۱
دستیابی به معنای درست مفردات قرآنی اساس تفسیر است که کمال آن، با تحلیل معنای واژگان در سیاق آیات و دستیابی به شبکه معنایی کلمات صورت می گیرد. واژه «رجس» یکی از کلمات ارزشی در قرآن کریم است که 10 بار و در 9 آیه ازجمله در آیه مهم تطهیر (احزاب: 33) آمده است. پژوهش حاضر پس از بررسی در معنای اصلی «رجس» و معانی برآمده از آن، براساس روش معناشناسی به استخراج مفاهیم هم نشین و جانشین «رجس» در قرآن می پردازد. معنای اصلی «رجس»، حرکت، لرزش، اضطراب و شیوع تند و گسترده (بوی بد یا صدای بلند و آزاردهنده) است که باعث تنفر و دوری می شود. با بررسی روابط معنایی «رجس» در آیات قرآن روشن می شود مهم ترین هم نشین های «رجس» با رابطه مکملی، الفاظ «قَدْ وَقَعَ»، «من رَّبِّکُمْ»، «اللّهُ»، «یجْعَلُ»، «مَیْتَهً»، «دَمًا مَّسْفُوحًا»، «لَحْمَ خِنزِیرٍ»، «لِیُذْهِبَ»، «فَاجْتَنِبُوا»، «الْخَمْرُ»، «الْمَیْسِرُ»، «الأَنصَابُ»، «الأَزْلاَمُ»، «فَأَعْرِضُواْ» و «فَزَادَتْهُمْ» است. رجس بر محور جانشینی با واژگانی چون «القول» (حکم به عذاب)، «الرِجز»، «الظنّ»، «المشرکون» و «الشیطان» دارای هم معنایی نسبی است؛ به طوری که هر کدام از آنها یکی از مصادیق «رجس» نیز محسوب می شوند. وجه جامع معانی «رجس» در قرآن، «دوری» است که در دوری از رحمت الهی، ایمان و طهارت نمودار می شود. خداوند با موهبت عصمت به اهل بیت(ع)، آنها را از همه انواع «رجس» (زمینه ساز دوری از ایمان) مصون داشت.
۱۲۲۶.

پژوهشی در آیات متشابه قرآن با تأکید بر دیدگاه آیت الله مصباح یزدی

کلیدواژه‌ها: محکم متشابه آیه هفتم سوره آل عمران مصباح یزدی ابن تیمیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۸۵
قرآن کریم دارای امتیازات و اختصاصاتی است که آن را از دیگر کتب جدا می سازد. بهره گیری و دریافت معارف بلند این کتاب آسمانی که برای هدایت انسان ها نازل شده است در گرو مجموعه ای از امور است که هر کدام به گونه ای در فهم صحیح آن نقش دارد که از جمله این موارد آشنایی با محکم و متشابه است همانطورکه قرآن کریم در آیه هفتم سوره آل عمران، آیاتش را به این دو دسته تقسیم می کند، که در طول ادوار مختلف مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان قرار گرفته است، فهمیدن دلایل، هدف و موارد این تقسیم، نقش مهمی در ترسیم مسیر اعتقادی و تصور درستی از محتوای ارزشمند این کتاب آسمانی خواهد داشت که پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی با استناد به آثار آیت الله مصباح یزدی و نگاهی به نظرات ابن تیمیه، تحقیقی در این زمینه در اختیار علاقه مندان قرار خواهد داد که طبق نظر آیت الله مصباح یزدی، فواتح سوره ها و آیات دارای معانی متعالی، مصداق آیات متشابه هستند و فلسفه وجود این آیات را تعالی محتوا، تشابه طبیعی و تشابه عارضی می داند و ابن تیمیه نیز آیات صفات را از متشابهات می خواند و ضمن معنادار دانستن متشابهات، آنها را به معنای ظاهری حمل می کند. وی رویکردهای مواجهه با زبان دین را به اهل تجهیل، اهل تأویل و اهل تخییل تقسیم می کند.
۱۲۲۷.

تبیین مبانی فلسفی انسان صبور در قرآن کریم و راهکارهای تقویت صبر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مبانی فلسفی صبر انسان صبور قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۶۰
پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی فلسفی انسان صبور در قرآن کریم و راهکارهای تقویت صبر در معلمان ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع تحلیل محتوا و الگوی تحلیلی فرانکنا بوده است. جامعه پژوهش حاضر را کلیه آیات قرآن کریم که به صبر و انسان صبور پرداخته است تشکیل می دهد که با روش نمونه گیری هدفمند و مراجعه به تفسیرهای آن (تفسیرجوادی آملی) مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از فیش جمع آوری اطلاعات استفاده شد. نتایج تحلیل محتوای عرفی و تحلیل استنتاجی پژوهش حاضر نشان داد که مبانی فلسفی انسان صبور در مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی، ارزش شناسی و زیباشناسی مصادیقی را در آیات نشان داده است. راهکارهای تقویت انسان صبور در معلمان ابتدایی شامل یاری خواستن از خداوند و عبادت و راز نیاز، سفارش به صبر و ایستادگی، الگوگیری و پیروی از الگوهای صبر و یادآوری آثار و فواید صبر و شکیبایی بوده است که می توان با آموزش و توانمندسازی معلمان در این راهکارها، منجر به تقویت صبر در آنان شد.
۱۲۲۸.

تجلی آیات قرآنی در مناجات شعبانیه (مطالعه موردی اوصاف الهی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مناجات شعبانیه صفات حق تعالی امام علی (ع) شیوه های تأثیرپذیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۵۸
در میان دعاهای مأثور، مناجات شعبانیه، از مناجات های خاصّ امام علی است که دارای معارف بلند عرفانی است، از آنجا که وجود امام علی به مثابه قرآن ناطق با حقیقت قرآن عجین است، بی تردید مناجات ایشان نیز ارتباط عمیق با قرآن کریم به عنوان قرآن صامت دارد. بخش قابل توجهی از این دعا درباره اوصاف الهی است که ارتباط وثیق و معنادار با قرآن کریم دارد. در پژوهش حاضر با رویکرد شیوه های اثرپذیری متون، به تبیین تبادل محتوایی اوصاف الهی بیان شده در این مناجاتِ عارفانه، با قرآن کریم پرداخته می شود. نتایج پژوهش بیانگر آن است که جلوه های تجلّی آیات در این مناجات به طور عمده در قالب تأثیرپذیری غیرمستقیم است و شیوه های مختلف تأثیرپذیری شامل واژگانی، گزاره ای، گزارشی و الهامی در بخش اوصاف الهی قابل مشاهده است که بیشترین تأثیرپذیری واژگانی و از نوع برآیندسازی است. علم، عفو، قدرت، رحمت، جود، رزق و حمد از مهمترین اوصاف الهی بیان شده در این مناجات است که براساس قرآن تجلّی یافته است.
۱۲۲۹.

چیستی «تفسیر فلسفی» و ارزیابی تلقّی های ناصواب از آن(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: معلومات فلسفی تفسیر عقلی عقل گرایی در تفسیر تفسیر فلسفی نقد تفسیر فلسفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۳۰۶
«تفسیر فلسفی»، تعبیر مستحدثی است که فارغ از صحت و سقم این ترکیب، گاه به معنای «تحمیل باورهای فلسفی بر قرآن» و گاه به معنای «کاربرد معلومات فلسفی در فهم و تفسیر قرآن» و گاه به معنای «تفسیر موضوعی آیات فلسفی» و امثال آن به کار می رود. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و در بخش هایی به روش «تاریخی تطبیقی» تلقی های گوناگون از عنوان «تفسیر فلسفی» را بررسی و نیز منطق به کارگیری آنها در مقام تفسیر آیات قرآنی را به اجمال ارزیابی کرده است. حاصل پژوهش نشان می دهد: تعبیر «تفسیر فلسفی» مسامحی بوده و تلقی آن به عنوان گونه یا روشی تفسیری موجه نیست. در میان اندیشمندان مسلمان، صدرالمتألهین با اصرار بر «ظاهرگرایی طریقی»، ظاهر را به کمک معلومات فلسفی، طریقی به سوی کشف حقایق قرآنی قرار داد و بدین سان، هم بر ضرورت کاربرد معلومات فلسفی تأکید کرد و هم با تحفظ بر ظواهر قرآن، گرایش به تحمیل آراء فلسفی بر آیات را نفی نمود. او به تفسیر موضوعی آیات فلسفی غنای جدیدی بخشید و معلومات فلسفی را قرینه ای برای فهم مقصود و مراد برخی آیات قرآنی قرار داد. علامه طباطبائی در تفسیر «المیزان» در جهت روشمند کردن آن کوشید. ایشان معلومات فلسفی را طریقی به سوی فهم لایه های معارف قرآنی می دانست و بر ضرورت بهره مندی از معلومات فلسفی در کشف دلالت ها و فهم معنای مراد برخی آیات، بدون تحمیل و ضمیمه کردن تأکید داشت. حکمای مفسر از معلومات فلسفی در جهت یافتن موضوعات فلسفی در آیات و انسجام بخشی به آنها و نیز به عنوان «قرینه صارفه» در کشف تحلیل منطقی مضامین قرآنی و استنباط لایه های معنایی برخی آیات و کشف استلزامات معنایی تعدادی از آیات استفاده کرده اند. نیز لزوم پرهیز از تحمیلِ آراء فلسفی بر آیات قرآنی و بهره مندی از حقایق وحیانی در تنقیح و تکمیل اندیشه ورزی های فلسفی از دستاوردهای جانبی این پژوهش است.
۱۲۳۰.

«تأویل قرآنی»: دروازه ای به آفاق الهیات مطالعات آینده (آینده پژوهی)

کلیدواژه‌ها: مطالعات آینده آینده پژوهی الهیات تأویل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۷۸
آینده، همواره برای انسان، موضوع جذابی بوده است به نحوی که انسان برای شناخت و آگاهی از آن، در همه ی دوره ها، روش هایی متناسب با همان دوره را خلق کرده است. در دوره ی جدید، علاوه بر کشف آینده، انسان مدرن، با برکشیدن خود به مقام سوژگی، ساخت آینده را نیز متعرض شده است. دانش مطالعه ی آینده (آینده پژوهی)، مجموعه ای از روش هایی است که همین انسان، برای کشف، تصویر و ساخت آینده، تولید کرده است. در این پژوهش، با نظر به دامنه ی مطالعات آینده در سه رویکرد پیش نگری، پیش نگاری و پیش انگاری، با استفاده از روش پژوهش کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی، تلاش شده است تا از میان کنشگری الگوهای قرآنی، بنیادی نظری و شناختی برایمظالعه ی آینده، استنباط شود تا دروازه ای به آفاق الهیات مطالعات آینده گشوده شود. برای این منظور، از مطالعه ی رفتار حضرت خضرعلیه السلام و حضرت یوسفعلیه السلام، مفهوم تأویل، بیرون کشیده شده و مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به این نتیجه رسیده است که با تبیین مفهوم تأویل به معنای پیش آگاهی، به عنوان بنیاد پیش تگری، پیش نگاری و پیش انگاری، و با تدارک ملزومات و مقتضیات خاص آن، می توان طرجی الهیاتی برای مطالعات آینده، تدارک کرد.
۱۲۳۱.

Identifying the correctness of interpretive narrations(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Interpretive narration hadith forgery Sanadī Accuracy textual accuracy Taṭbīq

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۱۹۸
After the holy Qur'an, hadith is the most important source of knowing the intentions of the verses of the Qur'an, and therefore the recognition of authentic hadiths is very important. From the beginning of Islam, the phenomenon of fabricating hadith by dissidents and hypocrites has a long history and has been used as a weapon. The Holy Prophet (PBUH) and the Imams (AS) and consequently the scholars and scientists of the Islamic religion, by using certain methods, have provided the ground for Muslims to identify the Sanad of the narrations and have thwarted this great conspiracy with special instructions. They used instructions such as the spread of the science of rijāl in order to identify truthful and reliable narrators and reject weak narrators. And in the field of protecting the text of hadiths, they used methods such as presenting hadiths to imams and scholars, comparing manuscripts, allowing the narration of hadiths, listing methods, etc. Therefore, one of the important issues of Islamic sciences in the field of Qur'anic interpretation is the issue of narrative interpretations issued by the Holy Prophet (PBUH) or the Imams (AS).And these interpretations have a lot of confusion and some of them are fake narrations or Isra’iliyyat, and some others are for adaptation rather than interpretation of the verse. Therefore, according to these inconsistencies that exist in the narrative interpretations, the following narrations should be carefully studied based on the guidance of the Infallibles (AS) and their true followers. So by studying the narrative interpretation, we can find some strategies including assimilation, separation and classification of narrations in narrative interpretations. This article is an attempt in this direction that deals with this issue through a descriptive-analytical method.  
۱۲۳۲.

مبانی تفسیری مفسران مدرسه تفسیری اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفسیر قرآن کریم مبانی تفسیری مدرسه تفسیری اصفهان مفسران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۰۸
اصفهان از دیرباز مهد عالمان، محدثان و مفسران فراوانی بوده است. تلاش و اندیشه ورزی این اندیشمندان، اصفهان را دارای مکتب و مدرسه ای تأثیرگذار در علوم اسلامی بر دیگر مکاتب کرده است. از این میان مکتب تفسیری اصفهان و مفسران به نام آن، درخور تحلیل و بررسی است. مفسران شاخص اصفهانی سه دوره متقدم، صفویه و معاصر و به دو قسم عقل گراها و اخباری ها تقسیم شده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای به تنقیح و تحلیل مبانی، تطبیق آن ها با یکدیگر و شفاف سازی زوایای پنهان آن پرداخته است. در بیان مبانی مدرسه تفسیری اصفهان؛ مبانی قرآنی، روایی، ادبی، اصولی، کلامی، فلسفی، عقلی و اخلاقی، عرفانی، انفرادی و گروهی آنان بیان شد. مبانی قرآنی مفسران اصفهانی مشترک بوده و در مبانی روایی، برخی بشدت اثبات گرا بوده اند و شدت و ضعف کاربرد روایات در تفاسیرشان موجب تفاوت مبانی روایی آنان شده است. برخی مفسران عقل گرا و اخباری، صبغه شهودی داشته و تفسیر آیات را براساس شهود باطنی و نگاه عرفانی بیان کرده اند و برعکس برخی نگاه عرفانی نداشته و این مبانی را رد می نمایند
۱۲۳۳.

تفسیر ساختاری سوره «صفّ» و جایگاه شناسی انقلاب اسلامی ایران بر پایه آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سوره صفّ نور الله انصار الله ساختار سوره انقلاب اسلامی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۳۱۷
پژوهشگرانی که به مطالعه ساختاری سوره صفّ پرداخته اند، محور آیات سوره را «جهاد در راه خدا» یا برخی از اصول دین دانسته اند. اگرچه این مفاهیم کلان در سوره مورد اشاره قرار گرفته اند، اما موضوع اختصاصی و سبب تباین آن از دیگر سور قرآن را روشن نمی سازند. روش این پژوهش، چینش زمانی وقایع مطرح شده در سوره صفّ، با نگاه ساختاری به آیات آن است. محور سوره در این نگاه، پیشبرد برنامه ارتقائی خداوند در پهنه ای عظیم و رشد جامعه ای از مؤمنان در مسیر ظهور امام زمان (عج) است. تحقّق این برنامه نظام مند و دقیق با تام نمودن «نورُ الله» و ارسال دو مرسوله ارزشمند «الهدی» و «دین الحق»، در ذیل وجود رسول الله (ص) صورت می پذیرد. در میان جوامع امّت رسول خدا (ص)، رویدادهای تاریخ انقلاب اسلامی ایران از هم خوانی قابل تأمّلی با وقایع مطرح شده در آیات پایانی سوره صف برخوردار است. تبیین قرآنی از انقلاب اسلامی ایران، می تواند مبنایی قابل اتّکا برای درک «ماهیت» و «آینده» این انقلاب فراهم نماید.
۱۲۳۴.

«دیگری» و «تفرد» در فلسفه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیگری تفرد اصالت وجود تشکیک وحدت وجود ملاصدرا لویناس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۱۲
مسئله «دیگری» در فلسفه غرب نخستین بار توسط ایمانوئل لویناس و بعنوان موضوع و کلیدواژه اصلی فلسفه او مطرح شد. کارکرد این مسئله در توجیه بسیاری از اصول اخلاقی انکارناپذیر است و بنظر میرسد عمده مشکلات و معضلات کنونی در روابط اجتماعی و بین المللی با نظر عمیق در این مسئله قابل حل باشد. بنظر میرسد گرچه این بحث، در دوران معاصر شکل گرفته اما بسیاری از آراء و اندیشه های فلسفی متقدم توان پاسخگویی به مسائل در اینباره را دارند که ازجمله میتوان به نظام فلسفی ملاصدرا اشاره کرد که متشکل از مبانی و اصولی است که بر پایه» تفکر وجودشناسانه او بنا شده است. بکارگیری مبانی حکمت متعالیه در متن زندگی بعنوان روشی برای زیستن، دست کم حامل تغییراتی در نگرش، برای ما خواهد بود. بعنوان مثال از کنار هم قراردادن چند اصل فلسفی همچون اصالت و تشکیک وجود در کنار نظریه» مظهریت موجودات، به تعریفی جدید از اصل «تفرد» دست خواهیم یافت. همچنین با مقایسه» اصل «فردیت» با اصل «وحدت وجود» صدرایی میتوان به نتایچ قابل توجهی در این بحث دست یافت
۱۲۳۵.

بازتقریر خاستگاه شبهه بمثابۀ مبنای معرفتی مواجهه و مقابله با آن

کلیدواژه‌ها: خاستگاه درونی خاستگاه بیرونی شبهه پذیری شبهه افکنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۲۵۱
چنانچه خاستگاه و زمینه های پیدایش و شکل گیرى شبهه در افراد جامعه تبیین گردد و از بین برود، شبهه افکنان در راهبردهای خود برای اضمحلال هویت و اعتقادات اصیل جامعه موفق نخواهند شد. بنابراین تبیین خاستگاه شبهه، شبهه پذیری و شبهه افکنی به جامعه کمک مى کند، تا از تکوین ابتدایی و شکل گیرى شبهه، رشد و انتشار آن، جلوگیرى کند. در صورت نشر شبهه نیز به جامعه کمک می کند تا گام اول مواجهه با آن را به درستی بردارد. پژوهش حاضر با هدف شناخت خاستگاه شبهه، شبهه پذیری و شبهه افکنی بمثابه مبنای معرفتی لازم در مواجهه با شبهه و رفع آن انجام گرفته است. بدین جهت در مقام اثبات، به بازتقریر خاستگاه آنها در فرهنگ اصیل اسلام پرداخته است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. با توجه به ماهیت پژوهش و نوع نگرش به موضوع، برای استنباط و تحلیل، جمع آوری دادهها و اطلاعات به روش اسنادی صورت پذیرفته است. یافتهها بیانگر این است که شبهات، ریشه در ملکات نفسانی انسان دارند؛ اگر چه عوامل بیرونی متعددی در تکوین و پذیرش شبهه نقش دارد لکن آنچه شبهه پذیری را ممکن می سازد خاستگاه درونی شبهه در انسان است. بنابراین برای مواجهه با شبهات سه مؤلفة اساسی مورد نیاز است: 1. تحلیل علل وجودی شبهه پذیری 2. تحلیل علل ثبوتی ایجاد شبهه و شبهه افکنی؛ 3. تبیین عناصر شبهه پرداز و اهداف آنان برای پشتیبانی خرد مخاطبان در جهت عدم پذیرش شبهه.
۱۲۳۶.

راه کارهای معرفتی حکومت دینی در رفع آسیب های فرهنگی با تأکید بر قرآن و سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: راه کارهای معرفتی آسیب های فرهنگب حکومت دینی قرآن سنت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۲۵۴
یکی از وظایف حکومت دینی تأمین امنیت فکری، روحی و روانی افراد جامعه و دفع آسیب ها می باشد .این پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی راه کارهای حکومت دینی در دفع آسیب های فرهنگی را مورد بررسی قراردهد و در این زمینه به این سؤال اساسی پاسخ دهد که راه کارهای معرفتی حکومت دینی در رفع آسیب های فرهنگی کدامند؟ راه کارهای فرهنگی در یک تقسیم بندی کلی به راه کارهای عملی (رفتاری) و راه کارهای معرفتی تقسیم می شوند. راه کارهای معرفتی را می توان به راه کارهای معرفتی نگرشی، معرفتی گرایشی و معرفتی کنشی تقسیم کرد .باوربه توحید، رسالت و امامت و معاد از مهم ترین راه کارهای معرفتی نگرشی هستند که نقش اساسی و بنیادی در رفع آسیب های فرهنگی دارند و حکومت دینی موظف است در تقویت این باورها تلاش نمایدو افرایش علم و آگاهی مردم ، ترویج فرهنگ عدالت خواهی و ظلم ستیزی، ترویج آموزه های دینی در غالب پذیرش آزادانه ، ارائه آسان وساده آموزه های دینی از راه کارهای معرفتی گرایشی و مواجهه با اندیشه های آسیب زا همانند بدعت گذاری، التقاط و شبهه پردازی، مقابله به خرافه گرایی و مقابله با پیروی و تقلید کوکورانه از فرهنگ بیگانه، از راه کارهای کنشی حکومت دینی در رفع آسیب های فرهنگی می باشد.
۱۲۳۷.

پژوهشی درباره وقف در قرآن (مطالعه موردی آیات «بِرّ» و «قرض حسن»)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: وقف حبس صدقه قرض حسن بر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۹ تعداد دانلود : ۳۳۳
قرآن مجید اگرچه گونه های خاصی از حبس و وقف جاهلی را ممنوع اعلام کرده، اما با عناوینی همچون صدقه، قرض حسن، تقدیم خیر، برّ، انفاق و کتابت آثار، به انجام کارهای خیر از جمله وقف تشویق نموده است. به وجود آمدن اصطلاح «وقف» بعد از دوران تشریع، نمایانگر متشرعه بودن حقیقت معنایی آن است. در این میان، دلالت آیه یا آیاتی از قرآن مجید که بیشترین ارتباط معنایی را با مفهوم وقف داشته باشد، از جمله مسائل مطرح در بحث وقف است. اگرچه اکثر محققان به این مطلب تصریح نموده اند که وقف تحت عناوین کلی قرآنی مانند خیرات و مبرّات داخل است، اما برخی مفسران با توجه به دو روایت مربوط به وقفِ دو نفر از صحابه به نام های ابوطلحه انصاری و ابوالدحداح انصاری که در ذیل آیه 92 آل عمران (آیه برّ) و آیات 245 بقره و 11 و 18 حدید (آیات قرض حسن) وارد شده است، این آیات را به طور خاص مربوط به وقف شرعی دانسته اند. این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی سامان یافته است، در صدد بررسی این دو روایت تفسیری بر پایه معیارهای رجالی و فقه الحدیثی و بررسی کیفیت ارتباط آن ها با آیات ذکرشده است.
۱۲۳۸.

صورت بندی مفهوم «ربّانیّون» در قرآن با با واکاوی روابط همنشینی و ریشه شناسی تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ربانیون روابط هم نشینی ریشه شناسی تاریخی قرآن کریم معناشناسی ربانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۲۶
گام نخست در شناخت مفاهیم قرآنی، شناخت هسته معنایی واژگان است. در این راستا توجه به ریشه شناسی تاریخی می تواند ما را در شناخت بهتر آن یاری رساند. جستاری در میراث زبانی مسلمانان نشان می دهد که برخی از لغت شناسان به این مسئله توجه داشته و در تبیین مفهوم یک واژه به هسته معنایی آن در زبان های سامی دقت کرده اند. گام بعدی التفات به سیاق و با هم آیندها است که در نظام معنایی قرآن کریم از اهمّیّت خاصی برخوردار است. در این راستا زبان شناسی ساختاری خودنمایی خواهد کرد. در پژوهش حاضر برای شناخت واژه «ربّانیّون» از این دو روش بهره می بریم. جمهور مفسران ریشه این واژه را «ربّ» به معنای پروردگار دانسته و الف و نون را زائد یا به منظور مبالغه و تفخیم برشمرده اند. در پژوهش حاضر با کاوشی در زبان های باستانی از این ره آورد دفاع خواهیم کرد که این واژه یک وام واژه از زبان آرامی با شکل آوایی rabban (رَبّان) و لقبی برای دانشمندان و بسیاری از رؤسای مدارس دینی فلسطین بوده است. در زبان گعز نیز به استادان و آموزگاران علوم مختلف و نه صرفاً علوم دینی rabban (رَبّان) گفته می شد. معناشناسی ساختاری نظر مفسران که آن ها را عامل به تورات و منقطع از غیر خدا دانسته اند، تأیید نکرده است، بلکه «ربّانیّون» را به دلیل عدم اجرای وظیفه نهی از منکر مورد سرزنش و توبیخ الهی قرار می شمرد.
۱۲۳۹.

دیدگاه انتقادی علامه طباطبائی در لغت شناسی المفردات راغب مورد مطالعه: سوره های مائده و انعام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن تفسیر المیزان علامه طباطبایی مفردات راغب اصفهانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۲۴۷
یکی از منابع مهم و مورد نیاز مفسران در تفسیر آیات قرآن ، کتاب های لغت است و می توان از میان کتاب های لغت سده چهارم هجری ، به کتاب ارزشمند مفردات راغب اصفهانی; اشاره نمودکه همواره مورد توجه مفسرانی همچون علامه طباطبائی 1 قرار گرفته است. این جستار برآن است تا به بررسی آراء و نظرات علامه طباطبائی1 نسبت به گفته راغب اصفهانی ; در واژگان َولیّ ، عَصم ، قهر ، وجه، إجتباء ،صنم و مشتقات آن در سوره های مبارک مائده و أنعام به روشی توصیفی – تحلیلی و به وسیله ی گرد آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای بپردازد. ایشان در بهره گیری از این منبع در ذیل تفسیر برخی از آیات ابتدا معنای ارائه شده واژه توسط راغب اصفهانی ;را به طور کامل شرح داده است و در پاره ای از واژه ها نظرات راغب اصفهانی ; را نپذیرفته و نهایتاً اصلاح و نقد ،تکمیل وبه شرح کامل واژه مبادرت نموده است .
۱۲۴۰.

A comparative study of the word "Ghanmatm" in verse 41 of Surah Anfal From the perspective of Shiite and Sunni commentators(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Jurisprudence Khums spoils Sunnis Shiites

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۲۶۲
The obligation of khums, which is understood from verse 41 of Surah Anfal, is a difference of opinion among the scholars of the two sects in some aspects, such as the meaning and scope of the word booty, from the branches of Islam and the common denominator of all Muslims. Shiite scholars, citing the absoluteness of the word booty and emphatic words and the word "I am the object" in the verses and hadiths of the Infallibles (peace be upon them), call booty any benefit that man obtains. The Sunni scholars also, since there is no restriction in its original meaning and by quoting the word "I am an object" and the narrations of the Prophet (peace and blessings of Allaah be upon him), have interpreted the word booty in everything that a person obtains. But for customary reasons they consider it bound to spoils of war, because the narrations of the Prophet (peace be upon him) which stated only the division of spoils, never indicate the monopoly of khums on spoils of war and the interpretation of spoils to spoils of war by the followers. Most are the result of their ijtihad.This article tries to study the word "booty" from the perspective of Shiite and Sunni scholars by using the library and analytical-descriptive method in order to reveal the reasons for the scholars' disagreement.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان