درخت حوزه‌های تخصصی

قواعد اعلال در صرف زبان عربی به تلفظ کلمات معتل (کلماتی که یک یا دو همخوان سه گانه ریشه آنها یک نیم واکه است) می پردازند و از منظر زبان شناسی بخشی از صرف واج شناسی زبان عربی محسوب می شوند. دستورهای سنتی در بحث تلفظ به حروف اشاره می کنند و چون نظام های نوشتاری همه ویژگی های تلفظی را بازنمایی نمی کنند، فهم و یادگیری قواعد تلفظی در شکل سنتی آنها دشوار است. تکیه نیز چون در خط بازنمایی ندارد، در دستورهای سنتی نادیده گرفته شده، حال آن که تکیه گذاری صحیح در قرائت به اندازه تلفظ صحیح همخوان ها و واکه ها مهم است. در این مقاله، به قواعد اعلال افعال اجوف (افعالی که همخوان دوم ریشه آنها نیم واکه است) از منظر زبان شناسی نگریسته ایم تا ضمن مشخص کردن سادگی فرایندهای واجی مورد اشاره در این قواعد، نقش تکیه را در تلفظ این دسته از افعال نشان دهیم. بدین منظور، پس از آوانویسی مثال های هر یک از قواعد، الگوی تکیه آنها را در چارچوب پارامترهای تکیه وزنی هیز (1995) تحلیل کرده ایم تا نشان دهیم قواعد اعلال افعال اجوف به چیزی بیش از حذف، کشش جبرانی و کشش ناشی از مقتضیات تکیه اشاره ندارند و می توان با تمرکز بر آواها به جای حروف از دشواری مباحث دستور سنتی کاست.

مطالعه و بررسی ادبیات ساختارگرا با نام هایی همچون رولان بارت، تزوتان تودورف، ژرار ژنت و ... همراه است که نه تنها به تفسیر ادبیات بل به بررسی ساختارهای آن می پردازند. ژرار ژنت (2018-1930)، نظریه پرداز و منتقد فرانسوی از چهره های برجسته حرکت های فکری دوران معاصر و با جنبش ساختارگرایی همراه است. شهرت و تأثیر گذاری ژنت پیامد مطالعه ساختارگرایانه او از روایت است که در پی آن جامع ترین چارچوب های تحلیل متون روایی را مطرح می کند. رئوس مطالب روایت شناسی ژنت حاصل بانفوذ ترین نوشتار او درباره گفتمان روایت جستاری در باب روش است. این جستار قسمتی از اثر سه جلدی او یعنی آرایه ها و بخش عمده آرایه های 3 را تشکیل می دهد. در این اثر، ژنت بر داستان و نیز بر چگونگی بیان آن تأکید دارد. او روایت را به عنوان تعامل میان آن چه گفته می شود (داستان) و چگونگی بیان داستان (روایت) مطالعه کرده و دیدگاه ساختار روایی خود را ارائه داده است. این اثر می تواند مرجعی برای پژوهشگران در حوزه روایت شناسی باشد.

سوء تفاهمی در کار است که گروهی از ایرانیان را «فارس» می نامد. بنابر این برداشت و اشتباه، «مردم فارس» به کسانی دیگر، یعنی ترک زبان در آذربایجان و دیگر نقاط ایران، به اقوام کرد و بلوچ، عربی زبانان در خوزستان، و نیز ناگزیر لرها و مردمان گیلان  و مازندران، و حتی زرتشتیان اجحاف می کنند و ستمی روا می دارند. این مقاله می کوشد تا روشن سازد که اصلاً در بنیاد و اساس خود، چنین گمانی نادرست و ناروا است. این سو ءتفاهم از آن برمی خیزد که در ایران از دیرباز، از روزگار هخامنشیان، اقوامی مختلف، با زبانهایی مختلف می زیسته اند و می زیند، که حکومتی واحد، و دولتی مشترک، با روابط رسمی و قانونی فراگیر داشته اند و دارند. این مردم از همان زمان، زبان رسمی فارسی را، ابتدا در گفتار و کاربرد شفاهی، و سپس هم بصورت شفاهی و گفتاری، و هم بصورت نوشتاری به کار برده اند و از آن بسانِ ابزاری ارتباطی بهره جسته اند. از این جهت، در واقع شمار بسیاری از اینان دارای دو زبان مادری اند و دو زبانه به شمار می روند. درست نیست اگر آنان را که فقط یک زبان مادری دارند، سهواً «فارس» بنامیم و ادّعا کنیم که « مردم فارس» بواسطه نداشتن زبان مادری دیگری جز «زبان پارسی» بر دیگر مردم در این خطّه وسیع از جهان، و به اصطلاح در حوزه فرهنگ نوروز، به دیگران اجحاف و ستمی روا می دارند.

در دنیای آموزش، ارزیابی ابزاری برای پایان دهی به مقطعی از یادگیری نیست، بلکه ابزاری برای پیشبرد و جهت دهی تدریس و یادگیری می باشد که باید در طول دوره یادگیری مورد استفاده قرار گیرد.خودارزیابی بعنوان یکی از بروزترین روش های ارزیابی دانشجویان را ترغیب به تأمل درمورد یادگیری، بکارگیری راهبردهای فردی یادگیری و روشهای مفید برای جبران مشکلات یادگیری مینماید. در این مطالعه، بازنمودهای اجتماعی بکارگیری خودارزیابی در سمینارهای کارشناسی ارشد رشته آموزش فرانسه در پیشرفت یادگیری و شناخت بهتر فرایند یادگیری فردی مورد بررسی قرار گرفت. دو گروه دانشجویان، هر یک متشکل از 12 دانشجو که در دو سمینار یکسان آموزش فرانسه شرکت کرده بودند در این مطالعه شرکت کردند. گروه اول، گروه کنترل، توسط استاد ارزیابی شده و در گروه دوم، گروه شاهد، دانشجویان مسئول ارزیابی یادگیری خود در طول ترم بودند. عملکرد دانشجویان در پایان ترم مقایسه و مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین، پرسشنامه ای با هدف بررسی نقش خودارزیابی در میزان و نحوه یادگیری و بازتاب بکارگیری این روش ارزیابی درمیان دانشجویان گروه شاهد توزیع و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از پیشرفت در عملکرد دانشجویان گروه آزمایش بوده و آنها را نسبت به راهبردهای یادگیری فردی خود آگاه تر ساخته و مهارت های خودتنظیمی و استقلال در یادگیری را در آنها پرورش داد.

دوگانه های تقابلی از دیرباز در زندگی بشر وجود داشته اند و خط فکری و هیجانی او را رقم زده اند. انسان با این تقابل های دوگانه بر مسائل جهان هستی، برچسب ارزشی زده و این برچسب گذاری ها وی را در تصمیم گیری دچار تردید و بلاتکلیفی می کند. پرواضح است که این تفکر نسل به نسل به افراد منتقل شده و در فرهنگ افراد انعکاس یافته است. ازآنجاکه زبان بخش جدایی ناپذیر فرهنگ است، با بررسی زباهنگ های (زبان + فرهنگ) مردم یک جامعه می توان به تفکرات و باورهای ارزشی آنان پی برد. بنابراین، در پژوهش حاضر نگارندگان، با استفاده از بخش های هشتگانه الگوی SPEAKING هایمز (1967)، به کنکاش زباهنگ «بلاتکلیف شدگی» در گفتمان هایی از زبان فارسی که در آن ها «عبارات تقابلی دوگانه» به کار رفته ، پرداخته اند. بدین منظور از مجموع 712 موقعیت گفتمانی، 317 پاره گفتار طبیعی که در آن ها عبارات دوگانه تقابلی به کار رفته بودند، با روش نمونه گیری هدفمند و از مشاهده موقعیت های مکالمات شفاهی افراد در مکان های عمومی و خصوصی از گویشوران زن (115 نفر) و مرد (97 نفر) در بازه سنی 15 تا 74 سال و با سطح تحصیلات (دیپلم، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا)، شغل (دانشجو، کارمند، آزاد، استاد، خانه دار، پزشک و مهندس) و شرایط اجتماعی (پایین، متوسط و بالا) استان خراسان رضوی (شهرستان مشهد) گردآوری شدند و به صورت کیفی و توصیفی در پرتو الگوی هایمز مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان می دهد که ایرانیان به اهداف متفاوتی مانند نازکردن و خجالت، نشان دادن عدم اطمینان، پرهیز از ابراز نظر به صورت مستقیم، مسئولیت گریزی، اجتناب از اعلام نظر مخالف، نیافتن پاسخی مشخص برای تصمیم، دفاع از خود، نشان دادن گرفتاری ذهنی، دوری از استرس و نگرانی، نداشتن اطلاعات کافی و عدم آگاهی، جلوگیری از سوءتفاهم و تعارف این زباهنگ را در بافت های عمومی/ خصوصی، رسمی/ غیررسمی استفاده می کنند. بسامد بالای این زباهنگ در فرهنگ ایرانیان ابهام گریزی بالای آنان را نشان می دهد که دراصل تمایلی به ماندن در بلاتکلیفی، تعلیق و ابهام ندارند و ویژگی جمع گرایی جامعه ایران سبب می شود افراد در زمانی که مردد می شوند، نظرات جمع را مهم بدانند. بنابراین، بلاتکلیفی خود را با عبارات تقابلی دوگانه ابراز می کنند تا مخاطبشان به طور مستقیم یا غیرمستقیم در تصمیم گیری به یاری شان بیاید و آنان را با اعلام نظر خود از بلاتکلیفی نجات دهد.

جیوَکه پوستَکه یکی از متون پزشکی است که به طب آیوروِده تعلق دارد. علاوه بر تحریر سنسکریت از این متن ترجمه ای به زبان ختنی نیز موجود است. تحریر سنسکریت به جامانده مغلوط و عملاً ناخوانا بود تا اینکه باتوجه به ترجمه ختنی آن و دیگر متون پزشکی طب آیوروده مانند سیدّهه ساره برخی از دانشمندان به بازسازی و تصحیح آن پرداختند. دست نویس جیوَکه پوستَکه دارای 71 برگ است که هر دو تحریر سنسکریت و ختنی را شامل می شود. این متن متشکل از 91 دستورالعمل دارویی است. به جز یکی از دستورالعمل ها که در آن پس از هر عبارت سنسکریت ترجمه ختنی آن آمده است در سایر موارد ابتدا متن سنسکریت آن دستورالعمل آمده و سپس ترجمه ختنی به دنبال آن نوشته شده است. نخستین کسی که به تصحیح دو دستورالعمل از تحریر سنسکریت این متن پرداخت دانشمندی به نام هورنله بود. بعدها اِمریک باتوجه به تصحیح هورنله و ترجمه ختنی، دو دستورالعمل فوق را تصحیح کرد و خوانش و ترجمه ای بهتر ارائه داد. سرانجام دانشمندی چینی به نام چِن تمام تحریر سنسکریت را تصحیح و به زبان چینی منتشر کرد. در این نوشته می کوشیم تا باتوجه به ترجمه ختنی، برخی از خوانش های نادرست چِن از تحریر سنسکریت این متن را تصحیح کنیم.

پژوهش حاضر در حوزه آواشناسی آکوستیک، می کوشد ماهیت صوت شناختی انسدادی چاکنایی را پیش از واکه آغازین در زبان فارسی، مشخص سازد و به این پرسش پاسخ دهد که آیا این آوا در آن جایگاه نقش همخوان دارد یا ویژگی واکه آغازین در زبان فارسی است. دادگان پژوهش شامل سه دسته است: گروه ناواژه یک که در آن، واکه پس از یک واج بجز انسدادی چاکنایی قرار دارد، گروه ناواژه دو که وجود انسدادی چاکنایی پیش از واکه در آن ها محرز است و گروه سوم، شاملِ 30 واژه زبان فارسی که با واکه آغاز می شوند. این سه گروه ناواژه و واژه توسط 16 نفر اعضای نمونه در استودیو خوانده و ضبط شده اند. سپس در نرم افزار پرات، بر اساس ویژگی های آکوستیکیِ دیرش، شیب طیفی، سازه اول و شدت، واکه های هر گروه، مورد سنجش واقع شده اند، مقادیر عددیِ به دست آمده بر اساس شاخص های میانگین، واریانس و آزمون تعقیبی شفه، بررسی آماری شده اند. درنهایت، بر اساس تحلیل ها، معیارهای وجودِ همخوان انسدادی چاکنایی در گروه واژه تأیید نشده اند. پس، انسدادِ کاملی که ویژگی های صوت شناختی یک همخوان را داشته باشد، پیش از واکه های آغازین در واژگان زبان فارسی وجود ندارد. بنابراین، آن انسداد ناقص می تواند همان ویژگی صوتی باشد که در ابتدای فرایند تولید واکه آغازین به آن اضافه می شود و آن واکه را چاکنایی شده می سازد.

ویژگیهای جمعیتی دبیران بعنوان یکی ازعوامل مؤثّر در استفاده از تکنولوژی در کلاس معرفی شده اند. در تحقیق حاضر نگرش دبیران زبان انگلیسی دبیرستانهای تبریز نسبت به استفاده از تکنولوژی در کلاس بر اساس ویژگیهای دموگرافیک آنها مورد بررسی قرار میگیرد. در این پژوهش، 195 نفر از دبیران زبان انگلیسی دبیرستان های تبریز پرسشنامه ای 30 آیتمی از نوع لیکرت را که نسخه اصلاح شده پرسشنامه آلبیرنی(2006) بود، پُرکردند. نتایج نشان داد: الف) دیدگاه دبیران زن زبان انگلیسی نسبت به تکنولوژی به طور معناداری مثبت تر از دبیران مرد است، ب)دیدگاه دبیرانی که در سنّ بازنشستگی بودند، به طور معناداری مثبت تر از دیگر دبیران باسابقه بود، ج) دبیران زبان کلاس-های دوره متوسطه دوم دیدگاه مثبت تری نسبت به تکنولوژی در مقایسه با دبیران زبان کلاسهای دوره متوسطه دوم داشتند، و د) ویژگیهای دموگرافیک دبیران زبان انگلیسی ایرانی (شامل مقطع تدریس، جنسیّت، سابقه تدریس و مدرک تحصیلی) 26 درصد واریانس موجود در دیدگاه آن-ها نسبت به کاربرد تکنولوژی در کلاس هایشان را توضیح می دهد. در مقاله، به رهاوردهای آموزشی این تحقیق نیز پرداخته شده است.

یکی از ویژگی های ریتم گفتار تغییرپذیری دیرش سطوح مختلف فواصل آوایی، ازجمله فواصل واحدهای زبانی، فواصل همخوان و واکه، فواصل همخوانی و واکه ای، فواصل واک داری و بی واکی، فواصل هجایی و فواصل قله هجا است. محاسبه تغییرپذیری دیرش برخی از این فواصل، ازجمله فواصل همخوان و واکه و فواصل همخوانی و واکه ای، طبقه بندی زبان ها را براساس ریتم آنها مشخص می کند. علاوه بر این، تجارب روزمره ما نشان می دهد که در مواقعی شناسایی گوینده تنها از طریق صدای آن فرد امکان پذیر است. ویژگی های زنجیری و زبرزنجیری ریتم گفتار ازجمله مواردی هستند که در شناسایی گوینده می توان از آنها استفاده کرد. . در این مطالعه، همبسته های آکوستیکی ریتم گفتار زبان فارسی در یک متن خوانشی با محاسبه سنجه های مختلف دیرش فواصل ذکرشده بررسی می شوند. همچنین، به منظور یافتن بهترین سنجه ریتم شناسایی گوینده، تغییرپذیری ریتم میان گوینده داده های این پژوهش بررسی می شوند. نتایج به دست آمده از داده های این پژوهش، نظریه هجا زمانی بودن زبان فارسی را تأیید می کند. علاوه بر این، نتایج بررسی ویژگی های زنجیری و زبرزنجیری ریتم داده های پژوهش حاضر حاکی از تغییرپذیری معنی دار میان گوینده گویشوران زبان فارسی است که از میان آنها سنجه مربوط به تغییرپذیری دوتایی فواصل همخوانی-واکه ای  (nPVI_CV) و بعد از آن، سرعت هجا و درصد واکه ای بودن متغیرهای قوی تری برای نشان دادن تمایزات میان گوینده هستند.

کاربردشناسی، یکی از گرایش های نسبتاً نوظهور در رشته زبانشناسی است که همواره مورد توجه پژوهشگران بوده و به حوزه مستقل از پژوهش های زبانشناختی تبدیل شده است. با توجه به اهمیت دانش کاربردشناسی در بهبود توانش ارتباطی زبان آموزان، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر آموزش تلویحی و تشریحی با استفاده از برشهای ویدئویی بر درک کاربردشناسی دو کنش گفتاری معذرت خواهی و امتناع پرداخته است. به این منظور، تعداد 49 دانشجوی نیم سال اول رشته ادبیات و آموزش زبان انگلیسی سطح متوسط از دانشگاه گلستان برمبنای آزمون تعیین سطح آکسفورد به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شدند. محدوده سنی این زبان آموزان، بین 18 الی 33 سال بود. زبان آموزان به صورت تصادفی در سه گروه آموزش تلویحی، آموزش تشریحی و کنترل گروه بندی شدند. در گروه  تشریحی، زبان آموزان توضیحات فراکاربردشناسی، بازخوردهای مستقیم وآموزش های مستقیم ارتقاءآگاهی دریافت کردند. هر چند زبان آموزان گروه تلویحی تحت آموزش ضمنی قرارگرفتند. در آموزش گروه تلویحی و تشریحی از 60 فیلم کوتاه استفاده شد که از سریال «فرار از زندان» و مجموعه فیلم کتاب «تاچ استون 2» برگرفته شده بودند. در مقابل، گروه کنترل هیچ گونه آموزشی برای یادگیری چگونگی استفاده از کنش های گفتاری معذرت خواهی و امتناع دریافت نکردند و بخش های گوناگون کتاب «تاچستون 2» آموزش داده شد. پیش و پس از دوره 10 جلسه آموزش، هر سه گروه در آزمون تکمیل کلام چندگزینه ای شرکت کردند. یافته های به دست آمده از آزمون تحلیل واریانس یک متغیره نشان داد که درک زبان آموزان از کنش گفتاری معذرت خواهی و امتناع در گروه آموزش تلویحی و تشریحی، پس از اجرای آموزش ارتقاء و پیشرفت داشته است. همچنین، یافته های آزمون شفه نشان داد عملکرد گروه آموزش تشریحی بهتر از گروه تلویحی بوده و همچنین عملکرد گروه آموزش تلویحی بهتر از گروه کنترل بوده است. بر پایه نتایج این پژوهش به آموزگاران زبان انگلیسی پیشنهاد می شود که با استفاده از برش های ویدئویی راهکارهای آموزش تشریحی را بیش از آموزش تلویحی مورد توجه قرار دهند.

بسامد بالای ابزار زبانی استعاره آنتروپومورفیک در قرآن نه تنها زمینه انحراف اندیشگانی از توحید و حقایق توحیدی را فراهم نمی کند، بلکه در پرتو نظریه آمیزه مفهومی، حقایق عالم ربوبی، مجهولات عالم غیب و حقایق عقلی و معنوی را در مقیاس بشری روشن می سازد. بدین تصور مهم ترین اهداف این نوشتار استخراج گونه هایی از آنتروپومورفیسم قرآنی، تبیین سازوکارهای شکل گیری آن ها، تحلیل مفهوم سازی های خاص در ورای هریک از این استعاره ها و انگیزه های معنایی کاربست آن هاست. دستاورد حاصل نشان داد که کاربست استعارات آنتروپومورفیک افزون بر کاهش امور پیچیده عقلی و انتزاعی/غیرعینی به مقیاس بشری و تقویت روابط حیاتی و انتراعی زدایی، بیش از هر متن دیگری بیانگر حرکت از کثرت به وحدت و بُعد معنوی طبیعت و ماوراء آن به دور از افراط در بزرگ نمایی، کوچک نمایی و یا زیاده روی در مدح یا مذمت و... است. همچنین، کشف کانون توجه در این استعارات که غالباً یکی از صفات انسانی، در آن ها برجسته می شود، ضرورت کاربست الگوی آمیزه را تأیید می کند.

تحقیق حاضر پژوهشی درباره حرکت نحوی فعل اصلی بر پایه داده های زبان کردی سنندجی در چارچوب برنامه کمینه گراست. برای نیل به این هدف، می توان از دو منظر حرکت فعل اصلی را در زبان های مختلف بررسی کرد: الف) قائل شدن به نظام مطابقه قوی یا ضعیف بر مبنای دیدگاه پولاک ( 1989 )، بلتی ( 1991 ) و چامسکی ( 1995 ) و ب) قائل شدن به نظام تصریف دوجزئی بر مبنای بوبالیک و ترنسن ( 1998 ). حرکت فعل اصلی از منظر نظام مطابقه قوی و ضعیف در زبان کردی با بهره جستن از آزمون حذف گروه فعلی بررسی شده است. این در حالی است که در مطالعات اخیر وجود حذف گروه فعلی در زبان فارسی رد و تفسیرهای متفاوتی برای آن مطرح شده است. در این پژوهش پس از بیان اجمالی نظرات زبان شناسان، استدلال خود را برای قائل شدن به حذف گروه فعلی در زبان کردی سنندجی مطرح کردیم و از آن در نشان دادن حرکت فعل اصلی در کردی سنندجی بهره بردیم؛ اما حرکت فعل اصلی در زبان کردی تاکنون از منظر دوم که قائل شدن به تصریف دوجزئی است بررسی نشده است. بر مبنای این دیدگاه در زبان هایی که دارای تصریف دوجزئی هستند، فعل اصلی اجباراً به بیرون از جایگاه اشتقاق در پایه آن حرکت می کند. بنابراین، در این مقاله علاوه بر بازنگری دیدگاه قبلی درباره حرکت فعل اصلی، از دیدگاهی جدید نیز این موضوع بررسی می شود. در این پژوهش بر اساس شواهد تجربی و ملاحظات نظری نشان خواهیم داد که فعل اصلی در زبان کردی سنندجی به بیرون جایگاه اشتقاق در پایه آن حرکت می کند و جایگاه روساختی آن در این زبان هسته گروه زمان است.

هر واژه با تکیه بر دو اصل گزینش و ترکیب، مشخصه های معنایی-زبانی و کنش های مفهومی-شناختی ویژه ای می یابد و خواننده با شناخت واژه ها علاوه بر دریافت متن، شاعر را نیز می شناسد. در مقاله حاضر مشخصه های معنایی-زبانی و کنش های مفهومی-شناختی واژه ها در اشعار قیصر امین پور به عنوان یکی از نمودهای شخصیّتی با تکیه بر جدول تیپ های پنج گانه دانیل ناتل بررسی شد و براساس نتایچ تحقیق، شخصیّت قیصر در اشعارش چند بُعدی است. او در تنفس صبح به سبب ویژگی هایی چون زودجوشی، پرشوری، هیجانی، شخصیّت برونگرا دارد. در آینه های ناگهان به خاطر کمال گرایی، سازمان یافتگی ذهنی، هدفمندی و واکنش های اجتماعی، شخصیّت دور اندیش دارد. در گل ها همه آفتابگردانند ، خلاقیت، تخیّل قوی، اعتقاد به ماوراءالطبیعه، علاقه مندی به گرایش های عرفانی و هنری او را واجد شخصیّت گشوده ذهن کرده و ویژگی های بیزاری از رنج های اجتماعی، عشق ورزی و مهربانی، شکیبایی، شیفتگی به فضایل اخلاقی در دستور زبان عشق ، شخصیّت او را درونگرا و سازگار نموده است.