درخت حوزه‌های تخصصی

عذرخواهی کنش گفتاری اخلاقی است که پس از ارتکاب خطا از سوی مقصر، برای آرام کردن کسی که آزرده خاطر شده است، ابراز می شود. بلوم کولکا و اولشتاین (1984) راهبردهای عذرخواهی را فعل عذرخواهی (ابزار منظورنما)، پذیرش مسئولیت، شرح دلیل رویداد/خطا، پیشنهاد جبران و قول/وعدهترک فعل قلمداد کرده اند.این پژوهش با بررسی عذرخواهی های انعکاس یافته سیاستمداران دولتی، مشتمل بر چهار گروه (1. رئیس جمهور، معاونان و سخنگویان او، 2. وزرا 3. استانداران و 4. فرمانداران)، در رسانه های داخلی در پی آن است که مشخص کند آیا تفاوتی بین عذرخواهی های این گروه های سیاسی وجود دارد و با درنظر داشتن این امر که از نظر بلوم کولکا و اولشتاین (1984) دو راهبرد اول نشانه عذرخواهی صادقانه و راستین به نظر می آیند، آیا عذرخواهی های آنها صادقانه است. داده های پژوهش مشتمل بر 93 نمونه عذرخواهی سیاسی است که از وبگاه ها و شبکه های اجتماعی مختلف گردآوری شده اند که براساس آزمون آماری خی دو بررسی می شوند. یافته های پژوهش نشان می دهند عذرخواهی های سیاسی در ایران از الگوهای یک تا سه حرکتی پیروی می کنند و میان گروه های سیاسی تفاوتی از نظر استفاده از الگوهای یک و دو حرکتی وجود ندارد؛ در الگوهای سه حرکتی، میان گروه های سیاسی اختلاف معناداری وجود دارد و وزرا بیشتر از از این الگو استفاده می کنند. مقایسه عذرخواهی های راستین و دیگر عذرخواهی ها تفاوت معناداری درهمه گروه های سیاسی مشاهده شد.

ویگوتسکی (Vygotsky) (1978) از مثال رفتار غیرکلامی یک کودک استفاده می کند و می گوید که اشاره کودک با انگشت یک رابطه بین شخصی را نشان می دهد و پس از درون سپاری در کودک یک رابطه درون فردی شکل می گیرد. هدف این مقاله این بود که گفتمان (Discourse) و رفتار های غیرکلامی مشابه در یک دوره زبان عمومی دانشگاه شیراز مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق از نوع کیفی و تئوری فرهنگی-اجتماعی به عنوان چارچوب نظری این تحقیق مورد استناد قرار گرفت. ابزارهای تحقیق عبارت بودند از: یک پرسشنامه، دو ویدئو ضبط شده، نظرسنجی دانشجویی، و یک مصاحبه هدایت شده (نیمه ساختاریافته) (Semi-structured) با استاد. در مشاهد ات تحقیق بویژه روی نحوه ارتباط متقابل استاد با دانشجویان در تدریس تاکید شد. 5 هفته اول دوره که دو جلسه 1:30 در هفته برگزار شد ضبط ویدئویی شد. نتایج این تحقیق راجع به رفتارهای غیرکلامی استاد مطابق با استانداردهای ترانسکرایب (Transcription conventions) مک نیل (McNeill) (1992) مورد ارزیابی قرار گرفته و نشان دادند که رفتار غیرکلامی و رفتارهای تقلیدی استاد به عینیت بخشی زبان انگلیسی دانشجویان کمک کردند. رفتارهای غیرکلامی به دو دسته گرامر و واژگان تقسیم شدند. بنابراین، در این مقاله، نه تنها انواع مختلف رفتارهای غیرکلامی بلکه نقشهای آنها نیز مورد مطالعه قرار گرفتند. این تقسیم بندی نشان می دهند که مدرس تلاش می کند تا زبان را عینیت بخشیده و کدگذاری کند.

در تعدادی از پژوهش های زبان شناختیِ متمرکز بر واژه های مرکب این مسئله اذعان شده است که واژه های مرکب درون مرکز به دلیل وجود عنصر هسته ترکیب پذیرند و شفافیت معنایی دارند. با مفروض قرار دادن ادعای فوق، پژوهش حاضر بر آن است تا با تمرکز بر بُعد معنایی واژه های مرکب درون مرکز زبان فارسی نشان دهد که چگونه در برخی از واژه های مرکب درون مرکز وجود عنصر هسته الزاماً به معنی ترکیب پذیری معنایی و سادگی ساختار مفهومی این واژه ها نیست و واژه های مرکبی که طبق تعریف درون مرکز تلقی می شود، به لحاظ پیچیدگی ساختار مفهومی تفاوت هایی با یکدیگر دارند. به این منظور، با استناد به ادعای برخی زبان شناسان شناختی مبنی بر قابلیت نظریه آمیختگی مفهومی در تبیین ساخت معنای واژه های مرکب، از ابزارها و مفاهیم این نظریه بهره گرفته شد و فرایند مفهوم پروری در تعدادی اسم مرکب درون مرکزِ اسم اسم زبان فارسی تحلیل گردید. تحلیل ها نشان می دهد که هرچند برخی واژه های مرکب درون مرکز نمونه های بارز ترکیب پذیری معنایی هستند و شبکه های انضمامی ساده را فعال می سازند، واژه های مرکب درون مرکزی نیز وجود دارند که به لحاظ معنایی شفاف و ترکیب پذیر نیستند. در این واژه ها علیرغم وجود عنصر هسته، متأثر از عملکرد مجاز یا استعاره تصویری بر روی جزء توصیف کننده، فرایند ساخت معنا شبکه ای تک ساحتی را برمی انگیزاند که هرچند به پیچیدگی شبکه های انضمامی دوساحتی نیست، سادگی و ترکیب پذیری معنایی شبکه های ساده را نیز نشان نمی دهد. این نتیجه تلویحاً مؤید آن است که تمام واژه هایی که بر مبنای تعریف، درون مرکز تشخیص داده می شوند، ساختار مفهومی یکسانی ندارند.

ازآنجاکه گذرایی مفهوم مهم و کاربردی در زبان و گفتمان است، بررسی آن در گفتار کودک می تواند پاسخ گوی مسائل زیادی در حوزه زبان آموزی کودک باشد. گذرایی در رویکرد معنایی - گفتمانی هاپر و تامسون براساس معیارهای متفاوتی تعریف می شود که یکی از آن ها حضور مفعول است. از دیگر معیارها می توان به عناصری همچون لحظه ای بودن و غایت مندی عمل، عاملیت کنش گر و میزان تأثیرپذیری مفعول اشاره کرد. در نوشتار پیش رو مؤلّفه های مطرح شده در نظریه هاپر و تامسون در گفتار کودک فارسی زبان بررسی شده است و اینکه آیا تفاوتی از لحاظ مؤلّفه های مذکور بین گفتار کودک و بزرگسال وجود دارد. تعیین مشخصات سرنمون گذرائی در گفتار کودک و میزان فراوانی آن در پیکره داده ها از دیگر مسائل بررسی شده در این پژوهش بود. به این منظور پیکره ای شامل صد بند خبری از گفتار چهار کودک فارسی زبان حدود سه سال بررسی شد. روش تحلیل داده های پژوهش ازنوع توصیفی - تحلیلی بوده است. تحلیل پیکره پژوهش نشان داد که گفتار کودک فارسی زبان می تواند معیارها و مؤلّفه های هاپر و تامسون را در خود داشته باشد که به صورت های مختلف معنایی یا واژنحوی بروز یابد. مؤلّفه های مشارکان در عمل، ارادی بودن، جنبشی بودن عمل و تأثیرپذیری مفعول در گفتار کودک نسبت به بزرگسال امتیاز بیشتری کسب کردند که بیان گر درجه گذرایی بالاتر بندهای گفتار کودک نسبت به بزرگسال است. سرنمون گذرایی در گفتار کودک شامل یک کنش گر (به طور معمول خود کودک) و یک شیئ بی جان است که تمام معیارهای ده گانه هاپر و تامسون در آن قابل بازیابی است.

گزاره های فراگفتمانی از عناصر مهم فراگفتمانی اند که برای برقراری ارتباط میان بخش های مختلف گفتمان و همچنین کمک به مخاطبان (خواننده و شنونده) در درک روابط کاربردشناختی به کار می روند. پژوهش حاضر با هدف بررسی این عناصر فراگفتمانی و ارائه پژوهشی پیکره محور و مقایسه ای بر روی برخی از مهم ترین گزاره های فراگفتمانی موجود در زبان انگلیسی و فارسی انجام شد. بدین منظور، تعداد ده سخنرانی تد با محوریت ژانر سیاسی به زبان انگلیسی به صورت تصادفی انتخاب و به همراه ترجمه فارسی آن در نرم افزار پیکره ساز اسکچ انجین بارگذاری شد. برای بررسی و دسته بندی گزاره های فراگفتمانی، چهارچوب هایلند (2005) انتخاب شد. در این چهارچوب عناصر فراگفتمانی به دو دسته اصلی تبادل و تعامل، تقسیم می شوند که گزاره ها در دسته نخست قرار می گیرند. از بررسی های مقابله ای میان این عناصر و ترجمه فارسی آن ها، این موضوع دریافت شد که به طور کلی فرایند ترجمه این عناصر را می توان در قالب دو راهبرد کلی (ترجمه تحت اللفظی و کم تخصیصی) توصیف نمود که فرایند کم تخصیصی خود متشکل از سه نوع دیگر (حذف، توسیع و تحدید) است. از دیگر یافته های این پژوهش می توان به درک وجود رابطه ای معنادار میان نوع گزاره ها و نوع خاص راهبرد به کاررفته اشاره کرد. با استفاده از عملیات آماری و کمی حاصل از بررسی داده های موجود مشخص شد گزاره های قوی غالباً به صورت تحت اللفظی ترجمه می گردند، در حالی که گزاره های ضعیف نظیر and گاهی اوقات به صورت تحت اللفظی و گاهی تحت عنوان فرایندهای کم تخصیصی ترجمه می شوند. یافته های این تحقیق می تواند در پژوهش های آتی در زمینه مطالعات ترجمه پیکره محور و زبان شناسی مقابله ای استفاده شود.

هدف مطالعه حاضر ، بررسی نقش اجرای استراتژی های ارزیابی تأمل گرایانه و درک دانشجویان زبان انگلیسی از آن هاست. شرکت کنندگان مرحله کمّی ، 90 دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه شهید بهشتی بودند که در کلاس های زبان عمومی شرکت کردند. دو کلاس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. فراگیران سطح متوسط بر اساس نمره Oxford Placement Test انتخاب شدند. پس از پیش آزمون، دانشجویان گروه آزمایش، استراتژی های ارزیابی تأمل گرایانه (Ellis, 2001) را تمرین کردند، اما در گروه کنترل، روند عادی کلاس انجام شد. پس از ده جلسه، امتحان پس آزمون و با فاصله 4 هفته ای آزمون حفظ برگزار شد. در مرحله کیفی، 45 دانشجو (گروه آزمایش) انتخاب شدند و برداشت آن ها از ارزیابی تأمل گرایانه با استفاده از سؤالات و پرسش نامه (Kourilenko, 2013) استخراج شد. برای تحلیل داده های کمی، از آزمون های تی وابسته و تی مستقل استفاده شد و برای تحلیل داده های کیفی، از تحلیل محتوا استفاده شد. نتایج نشان داد که تمرین استراتژی های ارزیابی تأمل گرایانه تأثیر مثبتی بر نمرات پس آزمون و آزمون حفظ فراگیران دارد. تحلیل داده های کیفی نشان داد که فراگیران زبان انگلیسی، رویکرد مثبتی نسبت به ارزیابی تأمل گرایانه دارند و افزایش روحیه جمعی، آگاهی نسبت به خطاها، و افزایش انگیزه یادگیری به منزله پرتکرارترین موارد سودمندی و نداشتن زمان و دانش کافی، خسته کننده بودن تکرار مطالب و عدم همکاری برخی دانشجویان به منزلهموانع ارزیابی تأمل گرایانه مطرح شدند. نتایج این مطالعه ممکن است پیامدهای مفیدی برای یادگیرندگان و معلمان زبان انگلیسی و طراحان مواد درسی داشته باشد.

تحقیق حاضر به مقایسه منحنی آهنگ پاره گفتارهای خبری و پرسشی فارسی بر حسبِ الگوی تغییرات آهنگیِ تکیه های زیروبمی پیش هسته و هسته و نواحی مرزی پاره گفتار می پردازد. پیشینه مطالعات آهنگِ فارسی نشان داده است که برای تغییرات فرکانس پایه در مرز پایانی پاره گفتارهای خبری به صورت نزولی و پاره گفتارهای پرسشی به صورت صعودی است. به علاوه اشاره شده است که سطح ارتفاع قله تکیه زیروبمی هسته و دامنه زیروبمی صدا در آهنگ پرسشی به طور قابل توجهی از آهنگ خبری بالاتر است. هدف از انجام تحقیق حاضر، پاسخ گویی به این پرسش بود که چه تفاوت های آهنگی بین پاره گفتارهای خبری و پرسشی در نواحی مهم منحنی آهنگ گفتار شامل تکیه زیروبمی پیش هسته، تکیه زیروبمی هسته، نواخت کناری و نواخت مرزنما وجود دارد. برای این منظور از روش شناسی واج شناسی آزمایشگاهی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که ساخت نواختیِ منحنی F0 در فاصله بین تکیه زیروبمی هسته و مرز پایانی منحنی در پاره گفتارهای خبری به صورت L-L% و در پاره گفتارهای پرسشی به صورت L-H% است. همچنین، این نتایج نشان داد که تفاوت های آهنگی بین پاره گفتارهای خبری و پرسشی محدود به نواحی پایانی منحنی آهنگ گفتار نمی شود و این پاره گفتارها از نظر الگوی سطح ارتفاع قله و دره F0 تکیه زیروبمی هسته و پیش هسته نیز با هم متفاوت اند.

زبان ها و گویش های محلّی، به مثابه بخشی از فرهنگ و تمدّن هر ملّت، به دلایل متعدّدی همچون مهاجرتِ گویشوران بومی، در خطر فراموشی قرار گرفته اند؛ از این رو، این وظیفه بر دوش متخصّصان علم زبان است که با انجام مطالعات علمی درصدد احیاء و ثبت این گویش ها برآیند. در پژوهش پیش رو، واژه بست های لری خرم آبادی معرّفی و به لحاظ جایگاه اتّصالشان به هسته، وابسته یا گروه به دو دسته جایگاه دوم و وند گروهی تقطیع و بررسی زبان شناختی شده اند. روش انجام کار در نوشتار پیش رو، شاملِ تهیه پرسش نامه (215) جمله ای، مصاحبه با گویشوران بومی، استخراج و بررسی واژه بست های این گونه زبانی با الگوگیری از شقاقی (1392) است، البتّه مدل های خارجی نیز در این زمینه بررسی واقع شده است. یافته های حاصل از بررسی داده ها نشان داد، واژه بست ها در این زبان به میزبان خود پی بست می شوند؛ همچنین، تکواژهای کسره اضافه، معرفه گی، نکره گی، تخصیص نکره و ضمایر پی بستی در مقوله پی بست های جایگاه دوم و تکواژهای مفعول معرفه، هم پایگی، تأکید فعلی، قید افزایش و فعلِ پیوستی در مقوله پی بست های وند گروهی جای می گیرند. نتایج برگرفته از یافته ها بیان گر آن است که در این زبان، وندهای گروهی با توجّه به تثبیت جایگاهشان در مقایسه با پی بست های جایگاه دوم، روی پیوستار به وندها نزدیک تر هستند. کلیدواژه ها: لری خرم آبادی، واژه بست، پی بست، جایگاه دوم، وند گروهی. زبان ها و گویش های محلّی، به مثابه بخشی از فرهنگ و تمدّن هر ملّت، به دلایل متعدّدی همچون مهاجرتِ گویشوران بومی، در خطر فراموشی قرار گرفته اند؛ از این رو، این وظیفه بر دوش متخصّصان علم زبان است که با انجام مطالعات علمی درصدد احیاء و ثبت این گویش ها برآیند. در پژوهش پیش رو، واژه بست های لری خرم آبادی معرّفی و به لحاظ جایگاه اتّصالشان به هسته، وابسته یا گروه به دو دسته جایگاه دوم و وند گروهی تقطیع و بررسی زبان شناختی شده اند. روش انجام کار در نوشتار پیش رو، شاملِ تهیه پرسش نامه (215) جمله ای، مصاحبه با گویشوران بومی، استخراج و بررسی واژه بست های این گونه زبانی با الگوگیری از شقاقی (1392) است، البتّه مدل های خارجی نیز در این زمینه بررسی واقع شده است. یافته های حاصل از بررسی داده ها نشان داد، واژه بست ها در این زبان به میزبان خود پی بست می شوند؛ همچنین، تکواژهای کسره اضافه، معرفه گی، نکره گی، تخصیص نکره و ضمایر پی بستی در مقوله پی بست های جایگاه دوم و تکواژهای مفعول معرفه، هم پایگی، تأکید فعلی، قید افزایش و فعلِ پیوستی در مقوله پی بست های وند گروهی جای می گیرند. نتایج برگرفته از یافته ها بیان گر آن است که در این زبان، وندهای گروهی با توجّه به تثبیت جایگاهشان در مقایسه با پی بست های جایگاه دوم، روی پیوستار به وندها نزدیک تر هستند.