درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۸۱ تا ۷۰۰ مورد از کل ۱۰٬۳۰۳ مورد.
۶۸۱.

بررسی ساختارحرکتی و خصوصیات متنی قسمت بحث مقالات چاپ شده نویسندگان بومی و غیربومی در ژورنال های معتبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 1 - 19

کلیدواژه‌ها: مطالعات زبان زبانشناسی کاربردی نوشتار آکادمیک ساختار بلاغت آنالیز حرکت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۲۳۴
درحوزه ی نوشتار زبان دوم ، اهمیت نقش ژانر در دو دهه اخیر تاکید شده است. هدف اصلی این پژوهش، مقایسه ساختار حرکتی و گام ها و همچنین خصوصیات متنی در قسمت بحث مقالات زبانشناسی کاربردی نویسندگان بومی و غیر بومی است . دو ارزیاب 60 بحث مقالات (30 بومی و 30 غیر بومی) را طبق مدل ینگ والیسن (2003) جهت سنجش ساختار حرکتی و مدل اقتباس شده از هینکل(2003) جهت سنجش خصوصیات متنی مورد بررسی قرار دادند و تفاوت کمی بین حرکت دوم( گزارش نتایج) ،چهارم(تفسیر نتایج) ،پنجم(خلاصه تحقیق) و ششم(ارزیابی تحقیق) در بین آنها مشاهده شد. این نتایج می تواند به علت تفاوت الگوها و مفاهیم بلاغت و فصاحت در جامعه نویسندگان غیر بومی باشد.همچنین یافته ها مبین آن است که نویسندگان غیربومی بیشتر اسامی شمارشی ونتیجه ایی، زمان گذشته، افعال وجهی، مجهول، قید تکرار، جمله واره های قیدی و صفتی، مثال و تردید نماها در قسمت بحث مقالاتشان بکار می برند. نتایج حاصله از این بررسی پیشنهادهایی برای آموزش زبان و کتابهای کمک آموزشی می تواند ارائه دهد.
۶۸۲.

هیجان نخبه بینی دانش آموزان و بازتاب آن در کتاب های فارسی دوره متوسطه دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۷۸) ۲۰۹-۱۷۷

کلیدواژه‌ها: دوره متوسطه دوم کتاب فارسی نخبگان هیجان نخبه بینی همگرایی واگرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۱۴۸
نهاد آموزش و پرورش نقش بسزایی در معرفی مؤلفه های فرهنگی دارد و کتاب های درسی در آگاهی بخشی نسبت به شخصیت ها و مشاهیر حائز اهمیت هستند. در پژوهش حاضر، میزان هیجان نخبه بینی دانش آموزان دوره متوسطه دوم و رضایتمندی آنان از چگونگی پرداختن به مشاهیر و نخبگان در کتاب های فارسی، مورد بررسی قرار گرفته است. این هیجان به میزان برانگیخته شدن هیجانات که هنگام دیدن یا شنیدن درمورد نخبگان در فرد ایجاد می شود، اشاره دارد و در دو سطح انفرادی و اجتماعی دارای ابعاد همگرایی و واگرایی مثبت/منفی است. از آن جایی که مشاهیر، شاعران و نویسندگان از عناصر تشکیل دهنده زبان فارسی و هویت ایرانیان هستند، نگارنده در پژوهش حاضر آنان را به عنوان شخصیت هایی برجسته درنظر گرفته و با استفاده از پرسش نامه هیجان نخبه بینی (Pishghadam et al., 2021)، به بررسی هیجان نخبه بینی 917 دانش آموز دختر و پسر (میانگین سنی 16.51 سال) دوره متوسطه دوم (پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم) در رشته های ادبیات و علوم انسانی، علوم تجربی و ریاضی فیزیک پرداخته است. نتایج آزمون تی نشان داد که هیجان نخبه بینی دختران در سطوح انفرادی و اجتماعی بالاتر از پسران است و آنان تمایل بیشتری به نخبگان و مشاهیر به ویژه مشاهیر خانم نشان دادند. آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و مقایسه زوجی میان پایه های تحصیلی نشان داد که میزان هیجان نخبه بینی دانش آموزان پایه دهم از دو پایه دیگر بیشتر است و دانش آموزان رشته ریاضی فیزیک هیجان نخبه بینی کم تری نسبت به دو رشته دیگر دارند که به نظر می رسد به دلیل ماهیت رشته تحصیلی آنان است. بررسی کیفی کتاب های فارسی این دوره نشان می دهد که میزان توجه به نخبگان و مشاهیر در حد ارائه اثری کوتاه از شاعران است که این امر با نیازهای نخبه بینی دانش آموزان هم راستا نیست و 76 درصد از دانش آموزان معتقدند توجهی به نخبگان و افراد برجسته در کتاب های فارسی نشده است و این مهم، لزوم بازنگری کتاب ها را بر مبنای نیازهای هیجان نخبه بینی دانش آموزان و زباهیجان های فرهنگی روشن می سازد.
۶۸۳.

تحلیل سه داستان فارسی معاصر در سبکِ جریان سیال ذهن براساس نظریۀ شناختی جهان های متن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال یازدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۱ 35 - 57

کلیدواژه‌ها: نظریه جهان متن جهان های فرعی گزاره های نقش گستر عناصر جهان ساز سبک جریان سیال ذهن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۲۶۳
نظریه جهان متن یکی از چارچوب های نظری در مطالعات شعرشناسی شناختی است که از رهگذر تحلیل ساختارهای مفهومی، زمینه مطالعه گفتمان ادبی را فراهم می آورد. مسئله اصلی پژوهش حاضر، تبیین برخی سازه های این نظریه یعنی عناصر جهان ساز و گزاره ها در سبک ِ جریان سیال ذهن در سه داستان فارسی معاصر باتوجّه به چارچوب نظری جهان متن است. به این منظور، بند آغازین متن به عنوان معرف سبک و تمرکزنما برگزیده شده و عناصر جهان ساز مشتمل بر زمان، مکان، شخصیت و ابژه های به کاررفته در آن و نیز گزاره های نقش گستر و جهان های فرعی تحلیل شده اند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که میزان گزاره های نقش گستر کنش رویدادی که درواقع پِی رنگ گستر هستند بیشتر از گزاره های دیگر است و تمایل بیشتری به بازنمایی جهان متن ازطریق مکان های نامعلوم و اشخاص در زمانی نامعین دیده می شود. پرش زمانی و استفاده از افعال وجهی و ضمایر به جای اسامی خاص به طور فراگیر به چشم می خورد که این کاربرد تأییدی برنگارش غیرخطی رویدادهاست. جهان های فرعی در داستان های سیال ذهن بیشتر از نوع عبارت اشاره ای نسبت به جهان های فرعی نگرشی و معرفت شناختی است.
۶۸۴.

ویژگی های گفتاری پاسخ گویان مرکز ارتباط با مشتریان بانک تجارت از منظر کاربردشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۸ 289 - 317

کلیدواژه‌ها: کاربردشناسی کنش گفتاری تلویح صورت گفتار اصول همکاری گرایس مرکز ارتباط با مشتریان بانک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۴۶
هدف از این پژوهش، بررسی ویژگی های گفتاری پاسخگویان مرکز ارتباط با مشتریان بانک تجارت از جنبه کاربردشناختی است تا دریابیم چه مؤلفه های زبانی در مکالمه های این افراد با مشتریان به کار گرفته می شوند؛ تأثیر آن ها بر میزان رضایتمندی تماس گیرندگان چگونه است؛ تا در نهایت بتوان چارچوبی استاندارد برای مکالمه های این گروه پیشنهاد نمود. به این منظور، مکالمه های 20  پاسخگوی زن  و 20 پاسخگوی مرد مشتمل بر 124 جمله با  به کارگیری نسخه 21 نرم افزار اس.پی.اس.اس از جنبه فراوانی رخداد کنش های گفتاری، صورت های گفتاری، انواع تلویح و اصول همکاری گرایس مورد واکاوی قرار گرفتند و آزمون مجذور خی برای بررسی معناداربودن تفاوت میان تعداد مؤلفه های مورد اشاره، به کار گرفته شد. از سوی دیگر، کوشیدیم تا ارتباط میان رخداد مؤلفه های اشاره شده و میزان رضایتمندی تماس گیرندگان مورد بحث قرار گیرد. بر مبنای یافته های به دست آمده، هیچ یک از پاسخگویان زن نمره ارزیابی ضعیف و هیچ یک از پاسخگویان مرد نیز نمره های ارزشیابی عالی و بسیار خوب را به دست نیاوردند. در مکالمه های پاسخگویان زن، کنش گفتاری توصیفی، تلویح عام، گفتار مستقیم و راهبرد شیوه بیان و در مکالمه های پاسخگویان مرد نیز کنش گفتار امری، تلویح خاص و گفتار مستقیم بیشترین و راهبرد کمّیت کمترین فراوانی را داشته اند. مقایسه فراوانی مؤلفه های موردِ اشاره و نمره های ارزیابی پاسخگویان  آشکار ساخت وجود واژه های تخصصی، بیان غیر شفاف، عدم ارائه اطلاعات به اندازه، همچنین وجود ساختارهای امری را از عوامل عدم تخصیص نمره های ارزیابی عالی و بسیار خوب به پاسخگویان مرد می توان بر شمرد. 
۶۸۵.

بررسی کارکرد اجتماعی معنا و نحو در رمان دل فولاد با تکیه بر دیدگاه پی یر زیما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ مهر و آبان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۶) 127-186

کلیدواژه‌ها: معنا نحو تحلیل گفتمان منیرو روانی پور پی یر زیما نقد جامعه شناختی دل فولاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۶۵
از نیمه دوم قرن بیستم توجه به ماهیت اجتماعی زبان، به عنوان ماده سازنده ادبیات، منجر به هم پوشانی بخشی از دستاوردهای حوزه ی تحلیل گفتمان و نقد جامعه شناختی شد. در همین راستا، پی یر زیما دو فرضیه را مطرح کرد: نخست این که واحدهای زبانی (واژه، معنا، نحو) به دلیل ماهیت اجتماعی خود، می توانند منجر به بروز اختلافات اجتماعی، سیاسی و عقیدتی شوند. دوم اینکه گفتمان ادبی، در سطوح زبانی خود (واژه، معنا و نحو) می تواند به مسائل و مشکلات اجتماعی و تاریخی زمان خود واکنش نشان دهد. جستار پیش رو می کوشد با تکیه بر نظریات زیما، ضمن تایید این دو فرضیه، به تحلیل گفتمان ادبی و سازوکار معنا و نحو روایی در رمان دل فولاد از منیرو روانی پور بپردازد. هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که چگونه گفتمان اجتماعی خارج از اثر در گفتمان ادبی آن ورود کرده و معنا و نحو روایی آن را تحت تأثیر قرار داده است؟ نتایج نشان دادند که گفتمان اجتماعی حاکم سعی در القای دوقطبی معنایی و متعاقبا نحو روایی خود در گفتمان ادبی دارد که در نهایت منجر به خلق ضدگفتمان اجتماعی شده است.
۶۸۶.

محدودیت های واج آرایی در خوشه های همخوانی پایانی در زبان پشتو: تحلیلی مبتنی بر نظریه بهینگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره ۱۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۷ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: محدودیت های واج آرایی خوشه های همخوانی پایانی وام واژه ها زبان پشتو نظریه بهینگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۳۸
مقاله حاضر خوشه های همخوانی پایانی در واژه های اصیل و وام واژه های زبان پشتو (گونه معیار) را بررسی و برخی از محدودیت های واج آرایی حاکم بر هم نشینی همخوان ها در این خوشه ها را بر اساس نظریه بهینگی تحلیل کرده است. تمرکز پژوهش های پیشین درباره خوشه های همخوانی در زبان پشتو عمدتاً بر خوشه های دو و سه همخوانی آغازی در این زبان بوده است، اما بررسی محدودیت های واج آرایی خوشه های پایانی نکاتی را در مورد نظام آوایی زبان پشتو روشن می کند که تاکنون به آنها پرداخته نشده است. بررسی محدودیت های موجود در خوشه های همخوانی پایانی نشان می دهد که زبان پشتو می تواند در خوشه های همخوانی پایانی که در آن ها تمایز ادراکی همخوان های تشکیل دهنده خوشه اندک است همخوان پایانی را حذف کند. همچنین، در مقایسه خوشه های همخوانی وام واژه ها در زبان پشتو و زبان فارسی تفاوتی در ویژگی های همخوان های خیشومی در این دو زبان در جایگاه پایانه هجا دیده می شود. به این صورت که در یکی به تحمل نقض اصل توالی رسایی و در دیگری به درج واکه در چنین خوشه هایی منجر می شود.
۶۸۷.

واکاوی ادعای تاریخ نویسان یونان باستان مبنی بر وجود سنگ نوشته ای هخامنشی در آرامگاه کوروش دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶) 243 - 262

کلیدواژه‌ها: آرامگاه کوروش دوم سنگ نوشته هخامنشی آریستوبولو پلوتارک استرابو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۷۷
یکی از نکات قابل توجه در خصوص آرامگاه کوروش دوم بررسی ادعای تاریخ نگاران یونان باستان درباره ی سنگ نوشته ای از دوران هخامنشی در آن مکان است. نویسندگانی چون اریستوبولوس و اونسیکریتوس، از همروزگاران اسکندر مقدونی و بعدها استرابو و پلوتارک، در این مورد گزارش هایی ارائه داده اند. پس از شناسایی آرامگاه کوروش دوم در سده ی 19 میلادی، دانسته شد که هیچ شاهد باستان شناسی برای تأیید ادعاهای آنان وجود ندارد. این تظاد، پژوهندگان غربی و ایرانی سده های نوزده و بیست میلادی حوزه ی تاریخ هخامنشی را نسبت به وجود و حتی کیفیت محتوای آن سنگ نوشته ی وادار به واکنش کرد. از آن جایی که واکنش ها عمدتاً به صورت پراکنده بیان شده است، این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، نخست به بحث درباره ی وجود چنین سنگ نوشته ای می پردازد. سپس به بررسی ویژگی های زبانی و محتوای روایت های تاریخ نویسان باستان پرداخته و آن ها را با نمونه های موجود در مجموعه ی پاسارگاد و دیگر اماکن اداری هخامنشیان تطبیق می دهد. نتیجه ی این پژوهش آشکار می سازد که ضمن محتمل دانستن سنگ نوشته ای در آرامگاه کوروش دوم، میان عناصر زبانی و ادبیات رایج سنگ نوشته های شاهان هخامنشی و محتوای ارائه شده از سوی تاریخ نویسان یونانی تفاوت هایی فاحش یافت می شود، به گونه ای که پذیرش محتوای آن گزارش ها را دشوار می سازد.
۶۸۸.

تحلیل ریزتکوینی در محیط آموزش زبان خارجی: تأثیر روش های تدریس حمایتی استاد و هم کلاسی در آموزش مهارت خواندن و درک مطلب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 59 - 78

کلیدواژه‌ها: روش اجتماعی- فرهنگی یادگیری حمایتی منطقه مجاور رشد تحلیل ریز تکوینی خواندن و درک مطلب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۲۴۹
پژوهش گران در مقاله حاضر با استفاده از پژوهش ترکیبی، اثرات کاربرد روش تدریس نظریه اجتماعی- فرهنگی را بر نحوه عملکرد زبان آموزان در مهارت خواندن و درک مطلب مورد بررسی قرار دادند. رفتار های یادگیری حمایتی در دو گروه تحقیق (یادگیری حمایتی مدرس و هم کلاسی) و یک گروه کنترل با تکیه بر نظریه یادگیری ویگوتسکی و دیدگاه منطقه مجاور رشد و با استفاده از روش های کیفی وکمی، تحلیل و بررسی شد. زبان آموزان با دانش زبانی سطح متوسط در 15 جلسه برای یادگیری مهارت خواندن و درک مطلب شرکت کردند. در مدل یادگیری حمایتی مدرس، طی هر جلسه کلاس تک نفره، زبان آموز از رفتار های حمایتی مدرس برای انجام دادن تمرین های خواندن و درک مطلب برخوردار شد. در مقابل، در مدل یادگیری حمایتی هم کلاسی، در یک گروه دو نفره، زبان آموز سطح متوسط پایین توسط هم کلاسی سطح متوسط بالای خود حمایت گردید. در بخش کمی پژوهش، داده های به دست آمده از آزمون ابتدایی و انتهایی با استفاده ازتست آنووا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش کیفی، داده ها که شامل مکالمات ضبط شده بین مدرس و زبان آموز در گروه یادگیری حمایتی مدرس می باشد با استفاده از مدل تحلیل ریزتکوینی بررسی گردید. هدف مطالعه کیفی این بود که با استفاده از مدل تحلیلی لیدز، میزان حمایت و انواع آن درگروه های متفاوت با توجه به نیاز زبان آموز مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه این پژوهش اثر گذاری مثبت کاربرد شیوه های حمایتی تدریس در مهارت خواندن و درک مطلب را تأیید کرد. در بخش کیفی، کاربرد رفتار حمایتی مدرس، واکنش متقابل زبان آموز و نشانه های یادگیری در سطوح مختلف نشان داده شد.
۶۸۹.

نظام شناختیِ مفهوم ترس در فارسی و عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال پانزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 187 - 212

کلیدواژه‌ها: زبان های فارسی و عربی نظام شناختی مفهوم ترس استعاره های متجانس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۰ تعداد دانلود : ۲۵۳
در پژوهش حاضر، استعاره شناختی را به عنوان ابزاری مؤثر برای تحلیل زبان که یکی از نمودهای ذهن است، به کار می گیریم. در استعاره شناختی، بخشی از ویژگی های یک مفهوم فیزیکی بر بخشی از ویژگی های یک مفهوم انتزاعی تر منطبق می گردد و زمینه درک و بیان آن را فراهم می سازد. روش انجام این پژوهش، تحلیلی- معناشناختی است و مفهوم ترس در چارچوب نظریه اصلاح شده کوچش (Kövecses, 2020) مورد بررسی قرار می گیرد. وی بر این باور است که بسیاری از استعاره ها بر مبنای ملاحظات فرهنگی پدید می آیند و نه لزوماً بر اساس تجارب جسمانی مانند عامل ترس، تصور کردنِ بسیاری از پدیده ها و رویدادهایی که بدیُمن انگاشته شده اند. اهمیت پژوهش حاضر، شناساییِ نظام شناختیِ عبارت های گسترده و به ظاهر پراکنده متضمنِ مفهوم ترس است و سعی برآن بوده که نظم نهفته در پسِ ده ها عبارت، در ساختار به هم مرتبطِ شناختی، توصیف گردد. بررسی منتخبی از رایج ترین عبارت های شناختیِ زبان های فارسی و عربی ، نشان می دهد که بسیاری از جنبه های مفهوم ترس در این دو زبان، مشترک و برخی دیگر مختلف است. داده های فرهنگ بنیاد این پژوهش، عمدتاً جزء استعاره های متجانس اند؛ یعنی هر دو زبان از استعاره های مشترک در سطح عام استفاده نموده، سپس اطلاعات شناختی فرهنگی خود را به آن افزوده و استعاره های خاص زبانی به وجود آورده اند. برای نمونه، استعاره «ترس، انجماد سیال درون ظرف است» در زبان عربی، استعاره عامِ (ترس سرما است) را انتخاب و عبارت فرهنگ بنیادِ (خوف یجمد الدم فی العروق) را به وجود آورده است، در حالی که در فارسی غالبا انجماد خود ظرف است که نمود زبانی دارد (تنم یخ کرد).
۶۹۰.

نمودِ کهن الگویِ پیرِ دانا و رؤیا در منظومه هایِ حماسیِ بهمن نامه و فرامرزنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۲ 166 - 145

کلیدواژه‌ها: بهمن نامه فرامرزنامه خواب روان شناسی یونگ کهن الگوی پیر دانا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۶
«کهن الگو» یکی از اصطلاحات بنیادین در روان شناسی کارل گوستاو یونگ است که در ناخودآگاه فردی و جمعی نوع بشر حضور دارد. هنر و ادبیّات، یکی از نمودگاه های اصلی ناخودآگاه بشری است. در شعر کهن فارسی، به ویژه منظومه حماسیِ بهمن نامه و فرامرزنامه، کهن الگوها ازجمله کهن الگوی «پیرِ دانا» برای تحقّقِ منظور یا غرضی خاص در حماسه حضور می یابد که نگارندگان در پژوهشِ پیشِ رو با استناد به دو منظومه حماسی، به توصیف و تحلیل آن می پردازند. پژوهندگان بر آن اند به این پرسش پاسخ دهند که کهن الگوی پیر دانا، به چه اَشکالی در دو اثرِ یادشده ظاهر شده است؟ چنان که از نتیجه تحقیق برمی آید، گاهی شخصیت های شناخته شده به مانند زال، رستم و گرشاسپ، به حقیقتی که در آینده ممکن است رخ دهد، واقف می شوند و در نقشِ پیر دانا، نزدیکان خود را از آن رخدادِ در پیش آگاهی می بخشند. گاهی هم کسی همچون بهمن که تابعِ «نهادِ» خود است، در رؤیا با کسانی مانند فریدون، سیاوش و کیخسرو روبه رو می شود و آنان در نقش پیرانِ دانا، با تهدید او را از بدی بر حذر می دارند. در مواقعی هم پیر دانا به عنوان پشتیبانِ پنهان، رخدادی تمثیلی را به تصویر می کشد تا مخاطبش را از کاری نادرست بر حذر دارد. گاهی هم او در هیأت پرنده یا خواب گزاری پیش گو آشکار می شود و رستگاری مخاطبش را رقم می زند. نکته قابل تأمّل این است که در همه موارد، رؤیا نقشی اساسی دارد و به طورکلی، پیر دانا در سوگیری های کنش شاهان و پهلوانان و تغییر مسیر حماسه، اثراتی مطلوب و تأثیرگذار به جای می نهد.
۶۹۱.

بررسی نام کتاب شِکَند گُمانیک ویچار و دلیل نامگذاری کتاب با این نام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 201-223

کلیدواژه‌ها: شکند گمانیک ویچار پازند پهلوی زبان هندی زبان گجراتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۸۴
در این پژوهش نامِ کتاب شِکَند گُمانیک ویچار و دلیل نامگذاری کتاب با این نام مورد بررسی قرار می گیرد. چنانکه مَردان فَرُوخا در فصل دهم کتابِ خود ذکر کرده، به هندوستان سفر کرده است و می توان احتمال داد که کتاب را پس از سفر به هندوستان تألیف کرده و نام کتاب را نیز از زبان هندی یا گجراتی بر کتاب نهاده است. در این پژوهش نام کتاب و دلیل نامگذاریِ آن، در زبان هندی و گجراتی و ترجمه سنسکریتِ دستور نریوسنگ، مورد جستجو و بررسی قرار خواهد گرفت. بر اساس یافته ها، مَردان فَرُوخا پس از سفر به هندوستان، آنجا اقامت گزیده و کتاب را در هندوستان تألیف کرده است و نام کتاب را از زبان گجراتی به صورت Skaṇdagumānīgujāra بر کتابِ خویش نهاده است، و سبب نوشتن و نامگذاری کتاب که مردان فروخا به صورتِ pa gumą vazārī i nō āmōžagą ذکر کرده است، gumān vicārī/wacārī نیز به زبان گجراتی است. همچنین در این پژوهش مشخص شد که اسامی خاصی مانندِ «آدَرپادیاوندان» که مردان فروخا از کتابِ او به عنوان یکی از منابعی که از آن بهره جسته یاد می کند و نام خود نویسنده و شخصی به نام «مِهِراَیار» که در کتاب پرسش هایی را مطرح کرده است، از نام های پارسیان هند هستند.
۶۹۲.

ساخت های بنیادین جمله در نوشتار کودکان 10 تا 12 ساله بر اساس دستور وابستگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۸ 169 - 199

کلیدواژه‌ها: دستور وابستگی ساخت بنیادین جمله فعل مرکزی وابسته متمم اجباری متمم اختیاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۶۹
پژوهش حاضر با هدف شناسایی ساخت های بنیادین جمله در متن های کودکان ده تا دوازده ساله انجام شده است. اصول نظری پژوهش بر دستور وابستگی استوار است که ساختار نحوی جمله را متشکل از روابط دوبه دوی غیر متقارن بین واژه های یک جمله در نظر می گیرد. به طور ویژه، ساخت های بنیادین طبیب زاده (Tabibzadeh, 2011) در این پژوهش برای مقایسه به کار گرفته شده است. داده ها متشکل از هشتصد و شصت و هشت جمله نوشتاری کودکان بوده است و روش نمونه گیری هدفمند بوده و جمه ها به روش تمام شماری انتخاب و ساخت بنیادین آن ها استخراج شده است. در نهایت، ساخت های بنیادین مستخرج از پیکره دست نوشته های کودکان در محیط اکسل گردآوری و در محیط اس.پی.اس.اس تحلیل شد. بر اساس یافته ها، کودکان ساخت های دو ظرفیتی (6/66%) را بیش از ساخت های تک ظرفیتی (2/11%)، سه ظرفیتی (9/19%) و چهارظرفیتی (3/2%) به کار برده اند. این یافته نشان می دهد که تولید جمله ها با فاعل و یک متمم همراه فاعل برای آنان آسان تر است. کودکان به ترتیب فاعل اسمی (9/97%)، متمم حرف اضافه ای (3/39%)، متمم مستقیم (1/19%) و مسند (0/19%) را نسبت به متمم های دیگر بیشتر استفاده کرده اند. مقایسه ساخت بنیادین کودکان با ساخت های طبیب زاده که از پیکره بزرگسالان استخراج شده بود، نشان داد 16ساخت بنیادین کودکان مشترک با ساخت های طبیب زاده است و چهار ساخت جدید در نوشتار آن ها مشاهده شد، همچنین در پنج ساخت پرکاربرد هر دو اشتراک داشتند.      
۶۹۳.

The Grammar of Interactives, by Bernd Heine, Oxford: Oxford University Press, 2023; 480 pp., US$135.00 (hbk).(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۹) 115 - 117

کلیدواژه‌ها: pragmatics Discourse grammar Interactive grammar Thetical grammar grammaticalization

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳
After nearly a decade since the recognition of the importance of theticals, traditionally referred to as parenthetical constructions (see Kaltenböck et al. 2011; Heine et al. 2013), there has been a flurry of research on these linguistic elements across various languages, including but not limited to Romance languages (Schneider, 2007), Chinese (Long et al., 2019), Persian (Kazemian & Amouzadeh, 2019), and Arabic (Haddad, 2020). However, it appears that theticals still remain relatively understudied and warrant more comprehensive and fresh examination. This lack of interest in studying theticals, particularly those inherent in interaction, has prompted Bernd Heine to undertake writing a new book, “The Grammar of Interactives”, dedicated to these items and analyzing them as a distinct level called interactive grammar (IG) which works alongside sentence grammar (SG) to facilitate successful communication. The book is structured in a cohesive and organized manner, consisting of an introduction, six main chapters, and a conclusion, totaling eight chapters in all. This structure properly presents the book's content by establishing the context and scope in the introduction, delving into the subject matter in the core chapters each exploring a specific theme related to the overall subject, and providing a sense of closure and reflection in the conclusion.
۶۹۴.

نگاهی نو به اسم مرکب فعلی در زبان فارسی: رویکردی برون اسکلتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 115 - 148

کلیدواژه‌ها: مدل برون اسکلتی اسم مرکب فعلی اسم مرکب فعلی با ساختار موضوعی اسم مرکب فعلی نتیجه ای بافت نحوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۱۰۶
در زبان فارسی کمتر پژوهشی به تحلیل اسم های مرکب فعلی با رویکردی نحوی پرداخته است. هدف پژوهش حاضر ارائه تحلیلی برون اسکلتی از ساختار اسم های مرکب فعلی براساس مدل  برون اسکلتی بورر[1](2013) است. در این رویکرد، واژه ها فاقد هرگونه طبقه واژگانی هستند و طبقه آن ها تنها در بافت نحوی مشخص می شود. بورر اسم های مرکب فعلی را فاقد هرگونه ساختار موضوعی می داند. همچنین، از نظر او، اسم های مرکب فعلی از نوع نتیجه ای و هسته پایانی هستند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام و داده های آن از منابع مکتوب فارسی معیار گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد زبان فارسی، علاوه بر اسم های مرکب فعلی نتیجه ای هسته پایانی که با نظرات بورر همسو است، دارای اسم های مرکب فعلی نتیجه ای هسته آغازی و اسم های مرکب فعلی با ساختار موضوعی نیز است بر این پایه، مطالعه پیش رو بر اساس داده های زبان فارسی تقسیم بندی های جدیدی را بر مبنای قوانین مدل برون اسکلتی ارائه می کند. در این تقسیم بندی، اسم های مرکب فعلی نتیجه ای زبان فارسی دارای دو ساختارمتفاوت [N-V]v CN[v]]N و [Ndev-N] هستند. همچنین، اسم های مرکب فعلی با ساختار موضوعی، در زبان فارسی به 2 گروه معلوم و مجهول تقسیم می شوند.[1] Borer
۶۹۵.

شگردهای تداوم معنا در رمان به سوی فانوس دریایی ویرجینیا وولف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۷۸) ۱۰۴-۷۷

کلیدواژه‌ها: نشانه- معناشناسی گفتمان کارکردهای گفتمانی تداوم معنا رمان به سوی فانوس دریایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۷۷
بروز معنا تابع کارکردهای شناختی در گفتمان های کُنِشی و احساس و ادراک برونه ای، درونه ای و جسمانه ای در گفتمان های شوشی است. ابعاد هوشمندی و حسی ادراکی که براساس کارکردهای شناختی و احساس و ادراک سبب بروز معنا هستند، در آفرینش نشانه ها و تداوم معنا نقشی ارزنده دارند و این کارکردها برای درک نشانه ها و تداوم معنای گفتمان مؤثر هستند. پژوهش پیش روی با هدف تبیین شگردهای تداوم معنا و نیز تعامل میان نشانه و معنا در رمان به سوی فانوس دریای از ویرجینیا وولف با رویکردی توصیفی تحلیلی انجام شده است تا پاسخ به این پرسش باشد که شگردهای تداوم معنا براساس کارکردهای گفتمانیِ شناختی، حسی ادراکی، عاطفی و زیبایی شناختی در رمان مورد مطالعه کدام هستند و چگونه سبب تداوم معنای گفتمان در این رمان شده اند؟ دستاورد پژوهش نشان می دهد، تداوم معنا در رمان به سوی فانوس دریایی تابع کارکردهای زاویه دید در بُعد شناختی، بُعد حسی دیداری، جسم ادراکی در بُعد عاطفی گفتمان است و رابطه زمان و زیبایی شناختی به استخراج نشانه هایی منجر شد که در تعامل با یکدیگر معنا را در روایت تداوم می بخشند.
۶۹۶.

The Effects of Web-based Dynamic Assessment on Grammatical Accuracy and Autonomy of Iranian EFL Learners and Their Attitudes to Web-based Dynamic Assessment(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Issues in Language Teaching (ILT), Vol. ۱۲, No. ۱, June ۲۰۲۳ 205 - 236

کلیدواژه‌ها: Grammatical accuracy Mediation web-based dynamic assessment attitude autonomy

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۳۸
Abstract The necessity of using online education during the Coronal virus pandemic and the barriers created by the absence of face-to-face instruction has shifted the researchers’ focus to web-based instruction and assessment. In this regard, an explanatory sequential mixed-methods design was selected to consider the effects of web-based dynamic assessment (DA) on learners' grammar accuracy, autonomy, and attitudes. To this end, a convenient sample of 60 male English as a Foreign Language (EFL) learners was chosen and categorized into two groups of web-based dynamic assessment and a control group. The data collection tools were a pretest and posttest of grammar, a pretest and posttest of autonomy, and a semi-structured interview. The participants were exposed to web-based DA via a designed web based on the level and the students’ needs in grammar, whereas the learners in the control group learned the grammar through the traditional method of instruction. Based on the results of ANCOVA and Mann-Whitney U test, the learners’ grammar accuracy and autonomy mean scores in web-based DA increased compared to those of the control group. In addition, the results of interview showed that the learners had a positive attitude toward web-based dynamic assessment treatment. The results of the semi-structured interview with the experimental group verified the quantitative results. The platform and methods employed in this study suggest encouraging implications for the field of language instruction which will be discussed.
۶۹۷.

جستاری درباره هم زمانی تیرماه با پاییز در برخی متن های ادب پارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶) 113 - 131

کلیدواژه‌ها: تیشتر تیر تیرگان آرش تیشتر یشت اساطیر ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۰۲
در برخی متن های فارسی تا حدود قرن هفتم، تیرماه یا ماه چهارم خورشیدی، در معنی پاییز به کار رفته است. رایج ترین نظریه برای توضیح آن، سیار بودن سال ایرانی ذکر شده است که گاه آغاز سال نو به آغاز تابستان و به همین ترتیب، برج چهارم به آغاز پاییز منتقل می شده است. در این نوشتار ضمن بررسی این نظریه ، آمیخته شدن خویشکاری ایزد تیشتر با آیین های تیرگان، به عنوان یکی دیگر از علت های این انتقال معنا، مطرح می شود. با این توضیح که براساس تیشتر یشت، اصلی ترین خویشکاری ایزد تیشتر باران زایی است که پس از پیروزی بر دیو خشکسالی با اپوش دیو حاصل می شود. در همین یشت داستان آرش قهرمان اسطوره ای که با رهاکردن تیری مینوی مرز ایران را تعیین می کند نقل شده است و گفته شده برای گرامیداشت پیروزی او جشن تیرگان در روز سیزدهم تیرماه برگزار می شده است. کنار هم قرارگرفتن این دو اسطوره در یک یشت و اشتراک خویشکاری آن ها که متضمن غلبه بر دشمن و رهاندن مردمان از شر نیروهای اهریمنی است و نیز مشابهت لفظی میان تیر و تیشتر، موجب شده کارکرد باران زایی تیشتر به تیرماه نسبت داده شود و موسم آن، یعنی پاییز و به عبارت دقیق تر آبان ماه، نیز به تیر منتسب شود.
۶۹۸.

مفهوم سازی استعاری حجاب در گفتمان رسانه ای داخل کشور؛ رویکردی شناختی و تحلیل گفتمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 267 - 288

کلیدواژه‌ها: استعاره مفهومی استعاره گفتمان حجاب مفهوم سازی استعاری اقناع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۸۸
پژوهش حاضر می کوشد استعاره های مفهومی رایج در گفتمان حجاب را با رویکرد زبان شناسی شناختی و براساس دو نظریه استعاره مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980) و تحلیل انتقادی استعاره (چارتریس-بلک، 2004) تحلیل کند. در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، داده ها متشکل از عبارات استعاری مرتبط با موضوع حجاب است که  از متون رسانه ای داخل کشور شامل خبرگزاری های فارس، مشرق نیوز، مهر، تسنیم، باشگاه خبرنگاران جوان و نیز پایگاه اینترنتی خبرآنلاین استخراج شده اند. استخراج داده ها به کمک روش جستجوی کلیدواژه و در یک دوره زمانی یک ساله از ابتدای تیرماه 1401 تا انتهای خردادماه 1402 صورت گرفته است. نتایج مطالعه نشان می دهد که حوزه مفهومی جنگ مهم ترین حوزه مبدأ برای مفهوم سازی حجاب است که استعاره های مفهومی متعددی از قبیل «حجاب، جبهه است»، «حجاب، سلاح است» و «حجاب، سنگر است» را شامل می شود که آن ها را می توان ذیل کلید مفهومی «مقوله حجاب، میدان جنگ است» قرار داد. علاوه بر جنگ، حوزه های دیگری مانند محافظت، ساختمان و بازار نیز برای مفهوم سازی حجاب به کار رفته اند. در طرف مقابل، مفهوم بی حجابی نیز با استعاره هایی از حوزه جنگ، بیماری، گیاهان، آتش و بازار بیان شده اند. کارکرد استدلالی و عاطفی این استعاره ها تولیدکنندگان گفتمان حجاب را قادر می سازد تا نگرش ها و باورهای ایدئولوژیکی خود را به صورتی مؤثر منتقل و ترویج کنند.
۶۹۹.

Translational Façade, Authorial Text: Translational Artifice in James Morier’s The Adventures of Hajji Baba of Ispahan

نویسنده:
منبع: Journal of Foreign Language Teaching and Translation Studies, Vol. ۸, No. ۱, Winter ۲۰۲۳ 67 - 86

کلیدواژه‌ها: Pseudotranslation Epitext Peritext Textual-Linguistic Features Translationality Translationese Disguise Mechanism

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۷۲
The present study aims at providing an account of the translational features of a pseudotranslational work. The case for the study is The Adventures of Hajji Baba of Ispahan by James Justinian Morier, a book presented as the translation of a manuscript presumably written by a Persian narrator, Hajji Baba. Morier’s book has ever since won a wide readership among the English as a translated text although many critics have attested to its authorial status. Following library research, this study gauged the pseudotranslationality of the book using its paratextual elements and then analyzed the text regarding its textual-linguistic makeup to highlight the elements which helped the fictitious translator to disguise the book as a translation in the English culture. The inquiry shows how Morier benefited some of the common paratextual and textual ploys in pseudotranslating, noticeable in such processes in other literary contexts as well, to manipulate his own authored book and cover it with a veil of translation. The study can help gain a broader picture of techniques used in pseudotranslating and accordingly prevalent norms of translation.
۷۰۰.

The Effect of Quantum Teaching Method on Writing Motivation: an explanatory mixed-methods investigation(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: English Language Teaching and Learning. No. ۳۱, Spring & summer ۲۰۲۳ 18 - 32

کلیدواژه‌ها: motivation Writing Motivation Quantum teaching method writing instruction

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۴۵
Quantum teaching method (QTM), a student-centred model of education, which provides the possibility for the integrated use of a combination of learning theories, has not received adequate attention in EFL teaching. This study, adopting an explanatory mixed-methods design, aimed at examining the effect of QTM on EFL learners’ writing motivation. The participants comprised 78 pre-intermediate EFL learners who were placed into two groups based on convenience sampling procedures. The first group was assigned as the experimental group and another group as the control group. A writing motivation questionnaire (WMQ) was administered to both groups as pretest. Next, the experimental group was exposed to QTM for writing instruction while the control group received conventional writing instruction. After treatment, both groups took the WMQ as posttest. Moreover, 15 participants from the experimental group took part in semi-structured interviews. The results of Mann-Whitney U Test indicated the significantly positive impact of QTM on writing motivation. The results of qualitative analysis revealed five themes including satisfaction, enjoyment, engagement, personalization, and lowering anxiety as the factors improving writing motivation. Based on the results, EFL teachers are encouraged to employ QTM to enhance learners’ writing motivation.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان