درخت حوزه‌های تخصصی

رشد و توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات و بررسی زمینه های اجتماعی و بنیان های فرهنگی آن به طورکلی و بررسی تحلیل موانع ساختاری آن به طور خاص و ارایه راهکارهایی برای بهبود شرایط برنامه ریزی آینده در ایران، موضوع این مقاله را تشکیل می دهد. جامعه اطلاعاتی مبتنی بر فعالیت های متنوعی است که به نحو مستقیم با تولید و گردش اطلاعات مرتبط می شود. دانیل بل مارتین و صاحب نظران دیگر تعاریفی گوناگون از جامعه اطلاعاتی ارایه کرده اند که در این مقاله ذکر گردیده است. در بخش نخست به اجمال پویه شناسی تحول فناوری اطلاعات و دیدگاههای بنیادی جامعه اطلاعاتی توضیح داده شده است. و سابقه موضوع و محورهای اصلی توسعه و کاربرد فناوری ارتباطات و اطلاعات در دنیا مورد تحلیل قرار گرفته است. در بخش دوم مسایل فناوری در جهان سوم و شکاف دیجیتالی میان جنوب و شمال و شاخص های مهم رشد و توسعه جامعه اطلاعاتی بیان گردیده است. در بخش سوم، ضمن بیان سابقه مطرح شدن مفهوم جامعه اطلاعاتی در ایران به موانع و مشکلات فراروی آن در حوزه فناوری اطلاعات اشاره شده است در این بخش دیوانسالاری و عدم مدیریت واحد به عنوان موانع اصلی در گسترش فناوری ارتباطات و اطلاعات لحاظ و مورد بحث واقع شده است در بخش پایانی، ضمن جمع بندی و مروری اجمالی بر موضوع، راهبردها و راهکاریی برای عبور از موانع موجود و به کارگیری روش های علمی و رویه های کارشناسی در رشد فناوری ارتباطات و اطلاعات برای ایران معرفی و توصیه شده است.

مقدمه: فرهنگ شبکه آداب درست رفتاری در زمان برقراری ارتباط از طریق شبکه های رایانه ای یا فضای مجازی است. شناخت فرهنگ سازمانی حاکم در سازمان و ارتباط آن با فرهنگ شبکه، راهکارهای کاربردی را جهت توسعه ارتباطات و ایجاد سازمان یادگیرنده از طریق اینترنت برای مدیران ارشد دانشگاه ارایه می نماید. هدف این مطالعه بررسی رابطه بین فرهنگ شبکه اینترنتی و فرهنگ سازمانی در میان اعضای هیات علمی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بوده است.روش بررسی: این مطالعه، پژوهشی همبستگی است که در آن تعداد 138 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1387 از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. در این پژوهش دو پرسش نامه فرهنگ سازمانی با ضریب اطمینان 97 درصد و فرهنگ شبکه با ضریب اطمینان 89 درصد مورد استفاده قرار گرفت. بررسی آماری و انجام محاسبات با استفاده از آمار توصیفی و از طریق نرم افزار SPSS صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از توزیع فراوانی، درصد و میانگین استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در مجموع بین فرهنگ شبکه و فرهنگ سازمانی در اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد. همچنین بین دیدگاه اعضای هیات علمی در خصوص مولفه های فرهنگ سازمانی نظیر توجه به جزییات، توجه به تیم، تهورطلبی و پایداری با توجه به جنسیت و نیز دیدگاه ایشان در خصوص مولفه های توجه به ره آورد و تهورطلبی بر حسب سابقه خدمت و همچنین مولفه های نوآوری، خطرپذیری، توجه به جزییات، توجه به تیم، تهورطلبی و پایداری بر حسب مرتبه علمی و مدرک تحصیلی اعضای هیات علمی تفاوت وجود دارد. همچنین بین دیدگاه اعضای هیات علمی در خصوص فرهنگ شبکه و ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی در سطحP<0.05  تنها بر حسب مدرک تحصیلی تفاوت وجود دارد.نتیجه گیری: این پژوهش با تاکید بر اهمیت بسترسازی فرهنگی و آموزش کاربران شبکه در دانشگاه، پیشنهاد می کند که برای بالا بردن فرهنگ شبکه در دانشگاه و سهولت در ایجاد ارتباط بر اساس یک سری آداب و رسوم خاص، قوانین فرهنگ شبکه در بین اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توسعه یابد و ارتباطات رسمی سازمان با بهره گیری از شبکه های اینترنتی گسترش یابد.

آموزش الکترونیکی در کشور به صورت بیشینه در دانشگاه و گاه نهادهای دولتی مورد استفاده قرار می گیرد ، لیکن تاثیر و کارایی دوره های آموزشی الکترونیکی همواره، مورد سؤال مدیران، دانشجویان و اقشار مختلف درگیر با موضوع بوده است. تحقیقات گذشته حاکی از آن است که یکی از مهمترین عوامل مؤثر در موفقیت این گونه دوره های آموزشی، ایجاد رضایت در دانشجویان به عنوان مخاطبان اصلی این دوره های آموزشی می باشد. به بیان دیگر یکی از معیارهای سنجش کارایی نظام های اطلاعاتی مشخص کردن میزان رضایت کاربران از عناصر و ویژگی های تشکیل دهنده رابط و در حقیقت میزان رضایت از چگونگی تعامل با نظام می باشد. در این تحقیق، پس از بررسی مستندات، شش عامل اصلی مؤثر در میزان رضایت دانشجویان از دروه آموزش الکترونیکی، شناسایی شده اند که به به ترتیب استاد، دانشجو، مدیریت سیستم آموزشی، محتوی آموزشی، خدمات و شبکه اجتماعی می باشند. یافته پژوهش حاکی از آن است که بر اساس نظر محققان، عامل استاد و ویژگی های رفتاری وی در رتبه نخست نسبت به سایر عوامل قرار داشته و پس از آن ویژگی های دانشجوی مورد بررسی و اعمال و رفتار وی در سطح رضایت ایجاد شده مؤثر خواهد بود. باتوجه به توالی به دست آمده می توان برنامه ها و تغییرات آتی را در سیستم آموزشی و ارکان آن در راستای ارتقای رضایت مخاطبان، تنظیم و اجرا کرد. و البته عواملی که رتبه پایین تری را کسب کرده اند، این معنا را منتقل خواهند کرد که از نظر کمی، تعداد تحقیقات کمتری به آنها اختصاص یافته که خود می تواند به عنوان برنامه راه برای تحقیقات آتی محققین این حوزه مد نظر قرار داشته باشد.

هم راستایی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار سازمان کار آسانی نیست و آگاهی از حوزه ها و عوامل حیاتی برای مدیریت آن نقشی انکارناپذیر در افزایش ضریب موفقیت اقدامات این حوزه خواهد داشت. باتوجه به اینکه مطالعات بسیار محدودی پیرامون عوامل حیاتی موفقیت برای هم راستایی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار سازمان به عمل آمده است، این مقاله به ارائه نتایج حاصل از مطالعه تجربی خبرگان حوزه هم راستایی استراتژیک پیرامون اهمیت نسبی عوامل حیاتی موفقیت مختلفی که بر هم راستایی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار سازمان تأثیرگذار هستند، می پردازد.

توسعه سریع و اعجاب انگیز فن آوری های ارتباطات و اطلاعات و گرایش عمومی محیط رقابتی به سمت دانش و مدیریت اثربخش آن سبب شده که دانش و یادگیری جمعی به عنوان تنها مزیت رقابتی پایدار مورد توجه روزافزون قرار گیرد. بنابراین سازمان هایی در جهان متحول و پیچیده قرن حاضر موفق خواهند بود که بتوانند فرایند یادگیری، کسب، حفظ و توسعه دانش را با موفقیت پیاده سازی کنند. از این رو هدف اصلی این مقاله شناسایی عوامل توفیق و ارائه الگویی برای پیاده سازی موفق مدیریت دانش با استفاده از روش تحلیل عاملی در بانک صادرات ایران می باشد. جهت دستیابی به این منظور ابتدا عوامل توفیق مدیریت دانش شناسایی، سپس پرسشنامه با 63 گویه طراحی شد و در 130 شعبه بانک صادرات به صورت تصادفی توزیع و توسط مدیران بانک تکمیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل توفیق مدیریت دانش به ترتیب، جهت گیری راهبردی مبتنی بر دانایی و توسعه فرهنگ نوآوری، گرایش به سوی توسعه، انتقال و حمایت از دانش و توسعه شایستگی ها و مدیریت شایسته محور است. همچنین در بانک صادرات ایران جهت گیری راهبردی مبتنی بر دانایی و توسعه فرهنگ نوآوری بیشترین تاثیر را بر توفیق مدیریت دانش دارد.

مقدمه و هدف پژوهش: سازمان یادگیرنده یک آرمان است، آن یک مسیر و راه است، نه یک هدف و مقصد. مبنای سازمان یادگیرنده، ایده «یادگیری از طریق عمل» یا یادگیری تجربی است. ایده یادگیری از طریق عمل بر خلاف بسیاری از مفروضات فرهنگی درباره یادگیری بوده است. هدف این پژوهش ارزیابی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس ویژگی های سازمان های یادگیرنده و ارایه راهبردهایی برای بهبود آن است. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر روسای واحدها و دانشکده ها، معاونین و مدیران گروه و اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی می باشند که از طریق روش نمونه گیری طبقه ای- تصادفی تعداد 385 نفر انتخاب شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد از نظر اعضای هیات علمی در دانشگاه آزاد اسلامی مولفه های، یادگیری از تجارب درون سازمانی و یادگیری از تجارب بیرون سازمانی از مولفه های اصلی سازمان یادگیرنده در حد ضعیفی قرار دارد و از نظر مدیران دانشگاه مولفه های، توانایی حل مساله و یادگیری از تجارب درون سازمانی در حد ضعیفی قرار دارند. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت موضوع نتایج زیر در جهت تقویت مولفه های سازمان یادگیرنده در دانشگاه آزاد اسلامی ارایه گردیده است: همگرایی در نگرشها و انگیزه های اعضای هیات علمی و مدیران دانشگاهها، ایجاد فرصت و موقعیت مناسب برای همفکری و تبادل نظر اعضای هیات علمی و مدیران دانشگاهها، حمایت های مالی ومعنوی کافی از فعالیت های پژوهشی در دانشگاه، ایجاد استراتژیها، نظام و ساختار معین برای فعالیتهای علمی و پژوهشی و استفاده از ملاکهای علمی و حرفه ای در انتخاب و یا انتصاب مدیران دانشگاهی.

در پژوهش حاضر رابطة چندگانة کارکردهای مدیریت راهبردی منابع انسانی و سرمایه فکری بررسی می شود. کارکردهای مدیریت راهبردی منابع انسانی، ابزارهایی برای ارتقاء و تقویت دانش کارکنان و تجربیات آنها در سازمان محسوب می شوند. طبق فرضیه های پژوهش مدیریت راهبردی منابع انسانی با سرمایه فکری رابطه مثبت دارد. نمونة پژوهش شامل 492 نفر از اعضای هبأت علمی دانشگاههای دولتی استان اصفهان که به صورت طبقه ای تصادفی انتخاب شدند و به ابزارهای پژوهش که عبارت بودند از پرسشنامة کارکردهای مدیریت راهبردی منابع انسانی و پرسشنامة سرمایه فکری پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش های آماری رگرسیون چندگانه، تحلیل واریانس چندگانه، تحلیل کوواریانس و آزمون بن فرونی استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطة بین کارکردهای مدیریت راهبردی منابع انسانی با اجزای سرمایه فکری(انسانی، ساختاری و رابطه ای) معنادار بود. همچنین بین نظرات اعضا در خصوص رابطة کارکردهای مدیریت راهبردی منابع انسانی با سرمایه فکری برحسب مشخصات دموگرافیک آنان تفاوت معنا دار وجود داشت

سواد اطلاعاتی[1] به معنای داشتن توانایی در شناخت درست منابع اطلاعاتی، توانایی دسترسی مؤثر به آنها و توانایی استفادة هدفمند از منابع می باشد. داشتن سواد اطلاعاتی به معنای واقعی آن، می تواند به توانمندسازی فرماندهان، مدیران و استادان حوزة دفاع کمک شایانی نماید. این پژوهش به منظور بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی فرماندهان، مدیران و استادان دانشگاه افسری امام علی(ع) و ارائه پیشنهادهایی برای ارتقای آن صورت گرفته است که از نظر نوع هدف، کاربردی است و از نظر نحوة گردآوری داده ها، توصیفی است و برای گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای (اینترنت، کتابخانه دانشگاهی، سایت های تخصصی) و پرسشنامه استفاده شده است. نوع جامعة مورد پژوهش فرماندهان، مدیران و استادان دانشگاه افسری امام علی(ع) است. در تجزیه و تحلیل داده ها نیز روش های آماری توصیفی و تحلیلی با استفاده از نرم افزار spssبه کار گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که جامعة پژوهش از نظر تشخیص نیاز اطلاعاتی با میانگین (44/65%)، دسترسی مؤثر و کارآمد به اطلاعات با میانگین (05/66%)، ارزیابی اطلاعات و کانال های اطلاعاتی با میانگین (52/67%)، استفادة مؤثر از اطلاعات با میانگین نمره (63/59%)، رعایت مسائل حقوقی اطلاعات و شیوه های استناددهی با میانگین (88/59%) وضع نسبتاً مطلوبی دارند. در مجموع سواد اطلاعاتی جامعة پژوهش با میانگین درصد (58/63%) و میانگین نمرة 18/3 از 5 نمره بالاتر از حد متوسط برآورد شد. با تحلیل های صورت گرفته از دانشگاه افسری امام علی(ع) و ماهیت فعالیت های این مجموعه و سطح سواد اطلاعاتی فرماندهان، مدیران و استادان آن می توان نتیجه گیری کرد که با فرهنگ سازی، ارائه سمینارها و کارگاه های آموزشی، تهیه جزوات آموزشی و گنجاندن دوره آموزشی سواد اطلاعاتی (نظری و عملی) در سرفصل سند استانداردهای مهارت و آموزشی مشاغل فرماندهان، مدیران و استادان سازمانی دانشگاه می توان گام بلندی برای ارتقای سواد اطلاعاتی آنها برداشت.