عملکرد زنجیره تأمین

با توجه به افزایش روزافزون استفاده از تبادلات اطلاعاتی و مالی و فیزیکی در زنجیره های تأمین، موضوع و اهمیت مدیریت امنیت، بیش از پیش احساس می گردد. از طرفی، محققان نقش نظام های مدیریت امنیت اطلاعات (ISMS)3 را بر افزایش دقت و صحت تبادلات اطلاعات، دسترسی به اطلاعات دقیق و به موقع، و کاهش خطاهای نظام اطلاعاتی مؤثر دانسته اند. ازآنجاکه تحقیقی بر بررسی اهمیت به کارگیری ISMS بر بهبود عملکرد زنجیره تأمین انجام نگرفته است، این نوشتار در جهت رفع این مهم است و با ایجاد چارچوبی جدید برای شاخص های ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین، به دنبال بررسی چگونگی تأثیرگذاری ISMS بر بهبود عملکرد زنجیره تأمین در صنعت خودرو است و همین امر جنبه نوآورانه تحقیق قلمداد می شود. بنابراین، پس از بررسی ادبیات ISMS، به بررسی عملکرد زنجیره تأمین با استفاده از فنّ کارت امتیازی متوازن4 و در سه سطح راهبردی و فنّی و عملیاتی پرداخته شده است. این بررسی، در مجموعه ای از شرکت های خودروسازی و تأمین کنندگان و قطعه سازان رده های یک و دو زنجیره تأمین شرکت های خودروساز انجام گردیده است. در ادامه، به تعیین عوامل5 مهم این دو مبحث در صنعت خودرو توسط تحلیل عاملی و پس از آن، با تحلیل همبستگی، به چگونگی رابطه همبستگی ISMS بر عملکرد زنجیره تأمین پرداخته شده است. نتایج بررسی ها حاکی از تأثیر ابعاد متنوعی از ISMS است که عبارتند از هماهنگی اطلاعات، جلوگیری از اشتباهات انسانی، دقت و صحت اطلاعات، و ایجاد زمینه آموزشی، بر چهار منظر مشتریان، مالی، فرایندهای داخلی، و آموزش و رشد، در سه سطح راهبردی و فنّی و عملیاتی در زنجیره تأمین. درنهایت، ISMS باعث افزایش و بهبود عملکرد زنجیره تأمین می شود.

امروزه، شرکت ها برای دستیابی به عملکرد بهتر و بهبود رقابت پذیری، به دنبال یافتن پارادایم های مناسب زنجیره تأمین خود هستند؛ زیرا رقابت بین زنجیره های تأمین جایگزین رقابت بین شرکت ها شده است. در میان پارادایم های مختلف مدیریت زنجیره تأمین، ترکیب پارادایم های ناب، چابک و تاب آور ایده ای جدید برای دستیابی به عملکرد بهتر و رقابت پذیری به شمار می رود. هدف اصلی این مقاله، شناسایی اقدامات مهم ناب، چابک و تاب آوری است که مدیران ارشد باید برای بهبود عملکرد زنجیره های تأمین بر آنها تمرکز کنند؛ ازاین رو رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری به عنوان روش شناسی مناسب برای تعیین روابط میان اقدامات ناب، چابک و تاب آور و عملکرد زنجیره تأمین و نیز طبقه بندی آنها بر اساس قدرت نفوذ و وابستگی در نظر گرفته شده است. با توجه به نتایج این پژوهش، اقدام ارتباط با تأمین کننده در پایین ترین سطح با قدرت نفوذ بالا و معیار عملکردی چرخه نقدینگی با قدرت نفوذ ضعیف و وابستگی بالا است؛ به این معنا که به شدت تحت تأثیر سایر متغیرهای مورد مطالعه قرار دارد؛ اما بر آنها تأثیری ندارد.

هدف پژوهش حاضر، ارائه مدلی برای چابکی زنجیره تأمین بیمارستان های وابسته به «وزارت بهداشت و درمان» در استان تهران و بررسی تأثیرگذاری ابعاد زنجیره تأمین (تواناسازهای چابکی و چابکی زنجیره تأمین) بر عملکرد زنجیره تأمین است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران ارشد و میانی مجموعه واحدهای بیمارستان های فعال در حوزه دانشگاه های علوم پزشکی وابسته به «وزارت بهداشت و درمان» در استان تهران است که داده های مورد نیاز از میان 223 نفر بر اساس پرسشنامه طراحی شده به دست آمد و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، تأییدی و تحلیل مسیر، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش تأثیر مثبت و معنادار تواناسازهای چابکی بر چابکی درک شده در زنجیره تأمین و عملکرد زنجیره تأمین را نشان می دهد؛ همچنین یافته ها نشان دهنده تأثیر مثبت و معنادار تواناسازهای چابکی درک شده از طریق ایجاد چابکی زنجیره تأمین بر عملکرد کل زنجیره است.

  امروزه ارزیابی توان صنعت خودروسازی در رویارویی با نبود قطعیت ها و ریسک های راهبردی موجود ضروری و تبیین ریسک های راهبردی زنجیره تأمین بسیار با اهمیت است. در چنین فضایی، مدیریت این صنعت به دلیل داشتن چرخه زنجیره تأمین متقابل سفت و سخت، بدون توجه به ریسک های راهبردی پیشروی آن امکان پذیر نیست. لازمه مدیریت در این شرایط، شناسایی یکپارچه و منسجم ریسک های راهبردی زنجیره تأمین است که برتری هر ریسک را بر اساس شاخص های مرتبط مشخص کرده و در نتیجه امکان ارائه پاسخ مناسب برای تمامی ریسک ها فراهم می شود؛ بنابراین در این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب و پیمایش، ریسک های راهبردی زنجیره تأمین صنعت خودروسازی استخراج شده است. به این منظور، ابتدا با استفاده از فراترکیب ریسک های راهبردی زنجیره تأمین شناسایی شد و در گام بعدی با نظرسنجی از خبرگان نتایج نهایی به این شرح به دست آمد: ریسک های شرایط اقتصادی، خط مشی ها و مسائل حاکمیتی، رقابت و نهادهای رقیب، روندها و توسعه محصول و ریسک های زیست محیطی.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین فرآورده های لبنی مناطق روستایی شهرستان کرمانشاه انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش شامل سه جامعه کارکنان کارخانه شیر بیستون، فروشندگان محصولات لبنی و گاوداری های شهرستان کرمانشاه به تعداد 638 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان 240 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. داده ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. روایی پرسشنامه را 3 نفر از متخصصین گروه توسعه روستایی دانشگاه ایلام تأیید کردند و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ با مقدار 847/0تعیین گردید. به منظور تحلیل داده ها از آزمون F یا تحلیل واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی و رگرسیون با استفاده از نرم افزار spss20 استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که متغیرهای جریان اطلاعات و هماهنگی میان اعضای شبکه، بازاریابی و فروش، رضایت مشتری و حمل ونقل از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند. با استناد به نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به روش توأم (همزمان) و آزمون F متغیرهای جریان اطلاعات و هماهنگی، بازاریابی و فروش، رضایت مشتری و حمل ونقل تأثیر معناداری بر عملکرد زنجیره تأمین دارند درحالی که دو متغیر هزینه و انعطاف پذیری از وضعیت مطلوب برخوردار نبودند. بنابراین پیشنهاد می گردد زنجیره تأمین برای بقای بهتر و استفاده گسترده راهبردهای مناسبی اتخاذ کند که دربردارنده فرآیندهای مختلفی مانند هزینه کمتر و انعطاف پذیری بیشتر در فضای کسب وکار باشد که باعث بهبود عملکرد کل زنجیره تأمین شود.

در دنیای امروز، فناوری اطلاعات بر همه مسانل جاری در همه صنایع تأثیرگذار است. به این ترتیب یکی از مهم ترین مواردی که بی شک تحت تأثیر فناوری اطلاعات و شاخه های آن قرار می گیرد، عملکرد زنجیره تأمین می باشد. بنابراین در این پژوهش تلاش بر آن است تا نقش فناوری اطلاعات در بهبود عملکرد زنجیره تأمین بر اساس دیدگاه مدیریت دانش بررسی شود، زیرا از آنجا که بهبود عملکرد زنجیره تأمین می تواند در گروی بهره گیری از دانش و تجارب همه افراد درگیر در زنجیره میسر شود، نقش مدیریت دانش در این امر، جلوه بیشتری به خود خواهد گرفت. تعداد 136 پرسشنامه معتبر از شرکت های کاشی و سرامیک کشور جمع آوری شده است. داده های جمع آوری شده به منظور بررسی رابطه میان متغیرها و تأثیر آنها بر یکدیگر، با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی و با نرم افزار اسمارت PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت بر اساس یافته های تحقیق، تأثیر مثبت مدیریت دانش بر عملکرد زنجیره تأمین در صنعت کاشی ایران اثبات شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ظرفیت های فناوری اطلاعات و بازاریابی بر عملکرد زنجیره تأمین شرکت نیکان طب کیمیا در سال 1398 صورت گرفته است. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه مدیران و کارشناسان شرکت نیکان طب کیمیا به تعداد 104 نفر است. نمونه آماری پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران، 82 نفر درنظر گرفته شده است. روش جمع آوری داده ها، با اقتباس از پرسش نامه های استاندارد پژوهش Yu و همکاران (2017) با 39 گویه صورت گرفت. پایایی این پرسش نامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد پرسشنامه بیش از 7/0 به دست آمد که نشان از پایایی مناسب ابزار پژوهش داشت. برای محاسبه روایی از روایی سازه استفاده شد که نتاج بیانگر روا بودن ابزار تحقیق است (AVE> 5/0). داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری و استفاده از نرم افزار SmartPLS تحلیل و مدل نهایی ارائه گردید. نتایج پژوهش حاکی از برازش مناسب مدل مفهومی، بر مبنای شاخص های مقادیر قابل قبول و معنادار ضرایب مسیر، بارهای عاملی، واریانس تبیین شده و شاخص GOF بود. نتایج نشان دهنده تایید تأثیر ظرفیت های فناوری اطلاعات و شاخص های آن یعنی قابلیت های زیرساخت و قابلیت همسان سازی فناوری اطلاعات بر عملکرد زنجیره تأمین شرکت نیکان طب کیمیا در سطح اطمینان 99 درصد بود. هم چنین فرضیات مبتنی بر تأثیر ظرفیت های بازاریابی و شاخص های آن یعنی قابلیت های ارتباط با مشتری و قابلیت سنجش بازار بر عملکرد زنجیره تأمین بود.

مدیران زنجیره تأمین، فعالیت های بسیاری را برای دستیابی به اثربخشی مدیریت زنجیره تأمین انجام می دهند و برای این کار ابزارهای بسیاری را با نام توانمندساز به کار می گیرند. با وجود این ، پیشینه موضوع روابط علّی میان توانمندسازهای زنجیره تأمین، فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین و عملکرد آن، کم مایه است. از این رو مطالعه حاضر به نگاشت ادراکی روابط علّی میان فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین، توانمندسازهای زنجیره تأمین و عملکرد زنجیره تأمین بر اساس دانش خبرگان می پردازد. برای این کار، نخست روش طبقه بندی کیو اجرا شد تا فهرست معتبری از فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین و توانمندسازهای زنجیره تأمین در ایران فراهم آید. سپس از روش نگاشت ادراکی با رویکرد فازی جدیدی بهره برده شد. گفتنی است طی کل فرایند نیازی به عملیات قطعی سازی داده های فازی وجود نداشت. این رویکرد به نگاشتی ادراکی از روابط علّی فازی انجامید. مدل علّی نهایی به دست آمده، آثار علّی توانمندسازهای زنجیره تأمین بر فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین و آثار علّی فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین بر شاخص های عملکرد زنجیره تأمین را نشان داد و شدت این آثار را مشخص کرد.

امروزه تمامی سازمان ها به نوعی در معرض تحولات فناوری اطلاعات قرار دارند و جلوه های کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلیه حوزه های زنجیره عرضه از ارتباط با تأمین کنندگان تا تولید و ارتباط با مشتریان آشکار است. دراین مطالعه به بررسی تأثیر استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات بر قابلیت ها و عملکرد زنجیره تأمین، در شرکت های لبنیاتی استان فارس می پردازیم. در این پژوهش در مجموعه ابزارهای فناوری اطلاعات، سیستم ارتباطات زنجیره تأمین، تبادل الکترونیکی اطلاعات، پست الکترونیک، بارکد و شناسایی بسامد رادیویی، در زمینه قابلیت های زنجیره تأمین چهار بعد مبادله اطلاعات، هماهنگی، یکپارچه سازی فعالیت ها، واکنش پذیری زنجیره تأمین و در رابطه با عملکرد زنجیره تأمین دو متغیر عملکرد، شامل عملکرد بازاریابی و فروش و عملکرد مالی بررسی می شوند. نتایج نشان می دهد، براساس مدل فرآیندی پژوهش، استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات(IT) بر قابلیت های زنجیره تأمین تأثیر گذارده و به دنبال آن عملکرد زنجیره تأمین نیز تحت تأثیر قرار می گیرد.

امروزه مدیریت زنجیره تأمین باید راهکارهایی را اتخاذ کند تا بتواند پاسخگوی نیازهای متغیر مشتریان باشد. استفاده از هوشمندی کسب وکار به همراه تقویت یکپارچگی و قابلیت چابکی، موجب ایجاد مزیت رقابتی در زنجیره تأمین می شود و درنتیجه زنجیره تأمین می تواند موقعیت بهتری در کسب وکار داشته باشد. هدف این پژوهش، بررسی چگونگی تأثیر هوشمندی کسب وکار بر یکپارچگی، چابکی و عملکرد زنجیره تأمین است. درضمن اثر یکپارچگی و چابکی بر عملکرد زنجیره تأمین موردبررسی قرار می گیرد. در این پژووهش ابتدا با مرور پیشینه موضوع، یک مدل مفهومی ارائه شده است؛ سپس روش پیمایش برای جمع آوری داده ها به کار رفته است. داده ها از 369 شرکت از صنایع مختلف و شهرهای متفاوت در ایران طی آذر و دی ماه سال 1399 جمع آوری شد. واحد تحلیل پژوهش، شرکت های تولیدی بودند. برای آزمون فرضیه ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که هوشمندی کسب وکار، یکپارچگی و چابکی نقش مهمی در دستیابی به عملکرد بهتر زنجیره تأمین دارند؛ البته در این میان، هوشمندی کسب وکار بیشترین تأثیر را بر عملکرد زنجیره تأمین دارد. هوشمندی کسب وکار بر یکپارچگی و چابکی زنجیره تأمین نیز تأثیر مثبت و معناداری دارد؛ همچنین مشخص شد که یکپارچگی تأثیر مستقیمی بر چابکی زنجیره تأمین دارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تاب آوری تأمین کننده و مشتری بر عملکرد زنجیره تأمین در شرکت برفاب بوده است. پژوهش حاضر از لحاظ روش توصیفی- همبستگی و از لحاظ هدف از نوع کاربردی بوده است. جامعه اماری پژوهش مدیران، معاونان و سرپرستان شرکت برفاب به تعداد 103 نفر بوده است. از آنجایی که حجم جامعه محدود بوده است نیاز به نمونه گیری نبوده و کل جامعه آماری به عنوان نمونه درنظر گرفته شده است لذا روش نمونه گیری سرشماری بوده است. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد پرسشنامه استاندارد گیو و همکاران (2021) با 7 بعد و 33 گویه استفاده شده است. پرسشنامه مذکور بر اساس طیف پنج درجه ای لیکرت تقسیم بندی شده است و پایایی کل با ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است و برابر با 0781 بوده است و روایی صوری و واگرا آن نیز اندازه گیری شده است و برابر با 0.648 بوده که مناسب بوده است. جهت بررسی رابطه و فرضیه های پژوهش نیز از معادلات ساختاری و نرم افزار Smart Pls استفاده شد. نتایج پژوهش نشان از تأیید اثر معنادار استفاده از تکنولوژی اطلاعات تأمین کننده و مشتری برای بهره برداری بر تاب آوری تأمین کننده و مشتری با مقدار ضریب 0.540 و 0.550 بوده است. همچنین اثر استفاده از تکنولوژی اطلاعات تأمین کننده و مشتری برای اکتشاف بر تاب آوری تأمین کننده و مشتری نیز برابر با 0.649 و 0.745 بوده که معنادار بوده است؛ و همچنین اثر استفاده دو سوتوان از تکنولوژی اطلاعات تأمین کننده و مشتری بر تاب آوری تأمین کنند و مشتری مقدار 0.625 و 0.740 بوده است و در نهایت اثر معنادار تاب آوری تأمین کننده و مشتری بر عملکرد زنجیره تأمین با مقدار ضریب مسیر 0.605 و 0.530 تأیید شد. در نتیجه می توان گفت سیستم اطلاعات نقش پررنگی بر عملکرد زنجیره تأمین ایفا می کند.