بهروز محمودی بختیاری

بهروز محمودی بختیاری

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۰۲ مورد.
۱.

ساخت های تعجبی در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی جمله های تعجبی تعجبی خبری تعجبی پرسش واژه ای عنصر نفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۱۴۴
یکی از مباحث مهم در زبان­شناسی، بررسی ساختار و خصوصیات انواع جمله های موجود در زبان و تعیین تفاوت ها و شباهت های آن ها با یکدیگر است. هدف مقالة حاضر نیز پرداختن به جمله های تعجبی زبان فارسی ازدیدگاه زبان­شناسی و ارائة داده­های جدیدی از زبان فارسی است که ضرورت توصیف این گونه جمله ها را توجیه می کند و اساس درک ماهیت جمله­های تعجبی را وسعت می بخشد. در این تحقیق تلاش می­شود تا در چارچوب رویکرد زانوتینی و پورتنر (2003) به این پرسش­ها پاسخ داده شود: الف. ساختار جمله های تعجبی در زبان فارسی چگونه است؟ ب. نقش معنایی و کاربردشناختی این گونه جمله ها چیست؟ ج. تفاوت این جمله ها با جمله های پرسشی خبری چیست؟ د. عنصر نفی در این ساختارها چه جایگاهی دارد؟ داده­های این تحقیق به شیوة پیکره­بنیاد گردآوری و به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. نتایج حاکی از این است که در زبان فارسی، تعجبی های خبری و تعجبی های پرسش واژه­ای دو نوع اصلی جمله های تعجبی را تشکیل می­دهند که تمایز میان آن ها با بررسی ویژگی­های معنایی، کاربردشناختی، آکوستیکی و نحوی این جمله ها و همچنین مقایسة رفتار آن ها در رابطه با فرایند منفی­سازی و ساخت­های مقایسه­ای امکان پذیر است.
۳.

تحلیل ساختاری و نشانه شناختی هفت پیکر نظامی از منظر جنبه های نمایشی

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: نشانه شخصیت ساختار هفت پیکر جنبه های نمایشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳۶ تعداد دانلود : ۱۶۶۱
نظامی گنجه ای همواره به عنوان یکی از بزرگ ترین خالقان آثار داستانی گنجینه ادب فارسی به شمار آمده است، با این همه، آثار پژوهشی در زمینه شناخت ساز و کار قصه گویی و داستان پردازی او بسیار اندک و انگشت شمارند. از سوی دیگر، معدود پژوهش های صورت گرفته نیز هم خود را مصروف توصیف زندگی نظامی و تشریح نکته های ادبی و دقایق معانی اشعار وی کرده اند، اما در عرصه های دیگری همچون کند و کاو در زمینه شیوه یا شیوه های قصه گویی نظامی و باز نمودن مایه های اندیشه او، هنوز هم جای خالی بسیار احساس می شود، که همین مسئله انگیزه بررسی الگوهای قصه گویی و روایت در آثار نظامی را در نگارندگان این مقاله به وجود آورده است. به منظور انجام این پژوهش، از میان «گنج»های پنج گنج نظامی، منظومه هفت پیکر برگزیده شد، زیرا به لحاظ شیوه قصه گویی و برخورداری از جنبه های نمایشی از دیگر «گنج»ها بویژه لیلی و مجنون و خسرو و شیرین متمایز است. بر همین اساس، در این مقاله کوشش بر آن بوده است تا با بهره گیری ازاصول و روش های پیش اندیشیده مستتر در دو رهیافت بنیادی نقد امروز، ساختگرایی و نشانه شناسی، جنبه های نمایشی و داستانی هفت پیکر مورد تحلیل و موشکافی قرار گیرد. هدف از این کار در مرتبه نخست، ارائه شگردها و فنون داستان سرایی و شناخت عناصر نمایشی هفت پیکر و در مرتبه بعد فراهم آوردن امکان استفاده از آثار نظامی، در اقتباس ها و آثار داستانی و نمایشی جدید است. برای دستیابی به این هدف، جنبه های نمایشی موجود در این اثر در چهارچوب مطالعات مربوط به شخصیت شناسی، موقعیت نمایشی، کشش، کنش و واکنش، تعلیق و شخصیت های کنش گر بررسی شده اند، تا هرگونه اقتباس و برداشت تازه و علمی از این اثر برای اهدف نمایشی چهارچوبی علمی داشته باشد.
۵.

ارتباط آگاهی واج شناختی و نمره دیکته دانش آموزان فارسی زبان دوم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه تازه های علوم شناختی ۱۳۸۷ شماره ۳۷

کلیدواژه‌ها: آگاهی واج شناختی نمره دیکته پایه دوم ابتدایی دانش آموزان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی یادگیری زبان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم تربیتی روشها و فنون تدریس دبستان
تعداد بازدید : ۳۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۰۱
هدف: آگاهی واج شناختی بخشی از دانش زبانی است و ارتباط مستقیم و معناداری با مهارت سوادآموزی و خواندن و نوشتن دارد. آگاهی واج شناختی شامل سه مؤلفه آگاهی هجایی، آگاهی از واحدهای درون هجایی (تجانس و قافیه) و آگاهی واجی می شود. نتایج پژوهش روی زبان های گوناگون نشان می دهد که بین آگاهی واج شناختی و دیکته ارتباط وجود دارد. هدف این پژوهش بررسی این ارتباط در زبان فارسی است. روش: پژوهش حاضر روی 219 دانش آموز دختر و پسر دوم ابتدایی چهار منطقه شهر کرج انجام شد که به روش خوشه ای تصادفی انتخاب شده بودند. ابتدا از آزمودنی ها به صورت انفرادی آزمون آگاهی واج شناختی به عمل آمد. در مرحله بعد در هر کلاس به صورت گروهی آزمون دیکته گرفته شد. این مطالعه به شیوه مقطعی انجام شده است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که نمره کل دیکته با نمره کل آزمون آگاهی واج شناختی ارتباط معنا دار دارد. در میان مؤلفه های تشکیل دهنده آزمون آگاهی واج شناختی، آگاهی هجایی کمترین و آگاهی واجی بیشترین ارتباط را با نمره دیکته داشت. نتیجه گیری: این پژوهش نشان می دهد که در کودکان فارسی زبان نیز همانند سایر کودکان بین آگاهی واج شناختی و مهارت دیکته ارتباط وجود دارد.
۷.

رابطة جنسیت و قطع گفتار: بررسی جامعه شناختی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی (پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی) دوره سوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: جنسیت نظریه ی تسلط تسلط مکالمه ای عمل کنترلی قطع گفتار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۷۱
پژوهش حاضر که در حوزه جامعه شناسی زبان انجام گرفته تلاشی است برای ارزیابی یکی از تفاوتهای رفتار زبانی زنان و مردان در چارچوب نظریه تسلط. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی شاخص تسلط مکالمه ای قطع گفتار بر پایه نظریه تسلط در جامعه فارسی زبان و نیز بررسی عوامل سه گانه مؤثر بر قطع گفتار ( اظهار نظرهای مستقیم، انحراف از موضوع و قیدها و افعال تردید آمیز) می باشد. بر این اساس، شاخص قطع گفتار و شاخص های سه گانه مؤثر بر قطع گفتار در محیط های مختلط و همجنس در نظر گرفته شد وسپس این شاخص ها در چهل مصاحبه ی دو مرحله ای (10 مرد و 10 زن دانشجو در فاصله سنی 18-24 سال) مورد ارزیابی قرار گرفت. نهایتاً زنان و مردان در محیط های مختلف، بر اساس کاربرد قطع گفتار، رفتار متفاوتی از خود نشان دادند و نمود زبانی نگرشِ جنسیت مدار در جامعه امروز فارسی زبان ملموس بود و بر اساس این پژوهش، نوع رابطه هر کدام از شاخص های مؤثر بر قطع گفتار با قطع گفتار تدقیق شد و نهایتاً چارچوب ارائه شده توسط نظریه تسلط در میان فارسی زبانان، ناکارآمد، تشخیص داده شد.
۸.

تراژدی قدرت: بررسی تطبیقی داستان «بهرام چوبین» و تراژدی مکبث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ویژه نامه نامه فرهنگستان (ادبیات تطبیقی) سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: قدرت تراژدی شکسپیر بهرام چوبین مکبث شاهنامه فردوسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۹ تعداد دانلود : ۹۰۴
داستان «بهرام چوبین» از شاهنامه فردوسی و نمایشنامه مکبث اثر ویلیام شکسپیر، به سبب وجوه مشترکی که دارند از جمله در شخصیت پردازی، عمل دراماتیک و نوع رویکرد به مقوله قدرت، موضوع شماری از بررسی های تطبیقی بوده اند؛ با این حال جست و جویی عمیق تر در لایه های درونی این دو روایت، چالش مشترک میان خود درونی و خود بیرونی دو قهرمان را نیز آشکار می سازد که به واکنش آنها در وسوسه رسیدن به قدرت انجامیده است؛ قدرتی که مشروعیتش موجه نیست و اگرچه این تمایل به قدرت در وجود دو قهرمان، به ظاهر ریشه در تقدیر دارد، در اصلْ وسوسه ای است درونی که نمودی بیرونی پیدا کرده و به سقوطی تراژیک ختم شده است. در این پژوهش با مقایسه این جنبه مشترک در این دو اثر برآنیم تا در پاسخ به این پرسش ها که مکبث و بهرام چوبین از چه روی وفاداری به پادشاهان زمان خود را کنار گذاشته و راه خیانت پیموده اند؛ در این راه، از کدام ابزارها برای رسیدن به قدرت بهره برده اند؟ و چرا به رغم لیاقت فراوانی که از خود نشان داده اند به صورتی تراژیک قدرت را از دست داده و سقوط کرده اند؛ نشان دهیم که این دو قهرمان در چالش میان خواسته های درونی و شرایط بیرونی تصمیم گرفتند متناسب با آرزوی درونی شان و نگرش شایسته سالارانه مبتنی بر لیاقتِ رسیدن به قدرت، سر به شورش بگذارند و بر جایگاه پادشاهی تکیه بزنند.
۹.

بررسی فرایندهای واجی کودکان 4 تا 6 ساله فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: گفتار فرایند واجی کاهش خوشه کودکان 4 تا 6 ساله انسدادی شدگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۷ تعداد دانلود : ۶۷۸
فرایندهای واجی، عمل کردهایی ذهنی هستند که سبب می شوند به جای آواهایی که ازلحاظ تولیدی برای فرد مشکل اند، آواهای طبقات ساده تر به کار روند. با افزایش سن و رشد مجموعه واج ها و مهارت های گفتاری کودک، به تدریج از تعداد فرایندها کاسته می شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی فرایندهای واجی و محدوده سنی زوال آن ها درگروهیه فارسی زبان است. نمونهه طبیعیِ فارسی زبانِ شهر تهران با استفاده از 106 تصویر گردآوری و مورد مطالعه قرار گرفت. یافته یبی زوال فرایه همخوانی بعد از 6 سالگی است و با افزایش سن، تعداد فرایندهای واجیی یی ی و تسلط بیی بالاتر بر نحوه تلفظ لغات باشد.
۱۰.

بررسی مفهوم دیالوگ فلسفی در ریگ ودا و اوستا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای نمایشی و موسیقی سال ۱۵ بهار ۱۳۸۹ شماره ۴۰

کلیدواژه‌ها: اوستا سیالیت ریگ ودا دیالوگ فلسفی عدم خشونت

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری گروه های ویژه هنر و فلسفه
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای فلسفه
تعداد بازدید : ۲۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۱۸۰
بررسی ویژگیهای دیالوگ در ریگ ودا و اوستا نشان دهندهی گونه ای از دیالوگ به نام دیالوگ فلسفی است که مترادف عدم خشونت است . محقق معتقد است ریشهی اولیهی شکل گیری دیالوگ دراماتیک بر پایهی دیالوگ فلسفی است، یعنی نوعی سیالیت و جریان معنا بین دو سوی رابطه وجود دارد که از رهگذر این ارتباط، فهم و درکی نو پدیدار میشود. این دو سویه بودن ارتباط و بیان دیدگاه ها باعث سهیم شدن در تولید اطلاعات میشود که اساس دیالوگ دراماتیک را تشکیل میدهند. در دیالوگ فلسفی فضای سیال گفتگویی منجر به ایجاد آواهای چند گانه شده و تلاش برای ادراک و فهم دیگری چشم انداز جدیدی را در گفتگو ایجاد کرده و نوعی فهم فعال پدیدار میشود که نتیجهی اختلاط بینش های متفاوت است. در اوستا چشم انداز جدید و معناسازی کمتر بوده بر خلاف مرزهای سیال ریگ ودا دارای مرزهای قاطع و مشخصی است. در این پژوهش دو سرود یسنه هات 29 گاهان و تیر یشت از اوستا و سرود 183 از ماندالای دهم و سرودهای 125 و 165 از ماندالای اول ریگ ودا بررسی میشوند تا ریشه های شکل گیری گفتمان مدرن و دیالوگ دراماتیک را بر اساس دیالوگ فلسفی پیگیری نماید.
۱۱.

تلفن همراه به عنوان رسانه مکتوب: مطالعه ای گفتمانی از متون طنز پیام کوتاه فارسی

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی ۱۳۸۸ شماره ۱۵
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۰۸۴
استفاده روزافزون از تلفن همراه در جامعه امروز، با توجه به امکاناتی که خدمات آن در اختیار می گذارد، ارتباطات فردی و کلامی ما را دگرگون کرده است. ارزانی نسبی خدمات پیام کوتاه نسبت به مکالمات، در کنار امکان ارسال گروهی پیام به تعداد زیاد باعث شده است که فرهنگ جدیدی در استفاده از پیام کوتاه به ویژه در میان جوانان پدید آید و تلفن همراه عملا به رسانه ای مکتوب مبدل شود. این پژوهش با توجه به اهمیت این شیوه نوین ارتباطی، به بررسی یکی از مهم ترین کارکرد های استفاده از پیام کوتاه یعنی طنزهای ارسالی می پردازد و عوامل اصلی ایجاد طنز را بررسی می کند. هدف آن است که رایج ترین کاربردهای طنز و گرایش های غالب ناظر بر شکل گیری این گونه شوخی ها از منظر تجزیه و تحلیل کلام بررسی شود. نویسندگان با بررسی داده های موجود دریافتند که در شمار بیشتری از پیامک های ارسالی اصول همکاری گرایس به صور مختلفی نقض شده اند
۱۳.

تجزیه و تحلیل کلام بیماران اسکیزوفرنیک از جنبه اصل همیاری گرایس(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: فصلنامه توانبخشی ۱۳۸۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: اسکیزوفرنیا تحلیل گفتمان اصول گرایس اصل همیاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵۹
"هدف: هدف این پژوهش بررسی یکی از حیطه های تجزیه و تحلیل کلام بیماران اسکیزوفرنیک یعنی اصل همیاری می باشد. روش بررسی: در این پژوهش مقایسه ای که از نوع مورد- شاهدی است، با نمونه گیری ساده و در دسترس، دو گروه 22 نفره از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و افراد سالم (با تعداد 17 مرد و 5 زن) انتخاب و مصاحبه ای با استفاده از بخش گفتار خودبه خودی آزمون زبان پریشی فارسی با آنها صورت گرفت. پاسخ هر سئوال با توجه به این که فرد کدام قاعده همیاری (کیفیت، کمیت، شیوه و رابطه) را بیشتر نقض کرده است، ارزیابی و به عنوان خطا در آن پاسخ در نظر گرفته شد. با درصد گیری خطاها، تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های تحلیل واریانس، تی مستقل، کروسکال والیس و من ویتنی انجام شد. یافته ها: بین دو گروه در رعایت کلی اصول همیاری گرایس (001/0P<) و اصلهای کمیت (001/0P<)، رابطه (001/0P<) و شیوه (02/0=P) اختلاف معنی داری وجود داشت، ولی در اصل کیفیت دو گروه تفاوت معنی داری نداشتند (07/0=P). عدم رعایت کلی اصول گرایس در بیماران با مدت ابتلا به بیماری، تحصیلات، سن و جنس آنها ارتباط آماری معنی دار نداشت (05/0P>). نتیجه گیری: بیماران اسکیزوفرنیک اصل همیاری گرایس را رعایت نمی کنند و به علت نقض این اصل در گفتگوهای دو طرفه دچار عدم انسجام می باشند. "
۱۵.

بررسی بی ادبی کلامی در نمایش نامه ی «صیادان»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره هفتم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان ادبیات نمایشی ادب کلامی بی ادبی کلامی اکبر رادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۴ تعداد دانلود : ۸۹۰
پدیدة ادب یکی از مقولاتی است که همواره مورد توجه پژوهشگران رشته های مختلف همچون روان شناسی و جامعه شناسی و مردم شناسی قرار گرفته است. در حوزة مطالعات کاربردشناسی زبان نیز به مقولة ادب کلامی پرداخته می شود. یکی از مفاهیمی که به دنبال ادب در زبان شناسی مطرح می شود بی ادبی کلامی است. افراد مختلفی همچون گافمن(1967)، براون ولوینسون (1987)، بوسفیلد (2008)، کالپپر (1996،2003،2011)، یوهانی رودانکو (1996) به بررسی مقوله ادب/ بی ادبی کلامی پرداخته اند. علیرغم مطالعات فراوانی که در زمینة الگوهای بی ادبی در فرهنگ غرب انجام شده است، این مفهوم در زبان فارسی چندان مورد کاوش قرار نگرفته است. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی کارکرد این پدیده در زبان فارسی از طریق توصیف آن در نمایش نامة «صیادان» برگرفته از مجموعه نمایش نامة روی صحنة آبی نوشتة اکبر رادی است. علت انتخاب متون نمایشی نیز آن است که این متون بی شک بازتابی از زندگی روزمرة مردم و محاورات آن ها هستند. الگوی نظری ای که در بررسی داده های این پژوهش استفاده شد الگوی ارائه شده از سوی کالپپر (1996؛2003؛2011) است؛ یعنی ترکیبی از الگوهای بی ادبی (1996؛2003) و عواملی همچون هنجارهای اجتماعی، بافت و احساسات (2011). پرسش های این پژوهش عبارتند از: 1. کدام یک از راهکارهای پیشنهاد شده از سوی کالپپر در نمایشنامة صیادان به کار رفته است؟ و 2.کدام راهکار بیش از بقیه از سوی تعامل کنندگان به کار گرفته شده است؟ نتیجه آنکه پرکاربردترین راهکار در صیادان بی ادبی ایجابی و کم کاربردترین راهکار مربوط به کنایة نیش دار بود. راهکارهایی که مرکب از چند راهکار بودند در مرتبة دوم و بی ادبی سلبی در مرتبة چهارم قرار گرفت. ادب کنایه دار نیز در میان داده ها یافت نشد. علاوه بر این، موارد جدید نیز معرفی شدند.
۱۶.

مقوله «اتباع» در لغت نامه دهخدا (یک بررسی مجدد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی سال سوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: صرف لغت نامه دهخدا اتباع جفت های واگشت ناپذیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰۸ تعداد دانلود : ۸۶۷
لغت نامه ها از اساسی ترین معیارها در آموزش و پژوهش زبانند، لذا انتظار می رود عاری از هرگونه اشکال باشند. با این وجود به نظر می رسد که در تعیین مقوله های واژگانی تعداد قابل توجهی از واژه های موجود در لغت نامه های فعلی، تناقض و ناهماهنگی هایی وجود دارد. در این مقاله به بررسی بحث اتباع در مدخل های واژگانی لغت نامه دهخدا می پردازیم؛ بدین منظور، پس از تعریف فرایند اتباع و مشخصه های آن در زبان فارسی، تمامی مدخل هایی را که در لغت نامه دهخدا برای آن ها ساخت اتباع درنظرگرفته شده، استخراج شده و با تکیه بر تعاریف زبان شناختی ارائه شده برای ساخت اتباع، هر یک مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در لغت نامه دهخدا، مداخل واژگانی دارای عنوان اتباع، در برخی موارد با یکدیگر تناقض دارند و از دیدگاه زبان شناسی، بعضی از آن ها را اساساً نمی توان اتباع در نظر گرفت. یکی از اهداف این مقاله، تاکید بر این نکته است که برای تحلیلداده های زبان فارسی، باید به ویژگی های زبانی آن ها توجه کرد و نباید به انگاره های طرح شده در زبان های دیگر استناد کرد و همچنین در تعیین مقوله کلمات، باید مفاهیم دستوری سنتی را از مفاهیم زبان شناختی متمایز کرد.
۱۷.

کاربست نظریه های زبان شناسی در تحلیل اثر هنری کاربرد نقض اصل ادب در تحلیل نمایشنامة وای بر مغلوب غلامحسین ساعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال دهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: شخصیت تحلیل گفتمان کاربردشناسی نمایشنامه نقض ادب غلامحسین ساعدی وای بر مغلوب

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی کاربردی
تعداد بازدید : ۱۷۶۵ تعداد دانلود : ۱۱۰۷
کاربردشناسی1 مطالعه معنی است؛ معنایی که فرستندة پیام آن را منتقل و گیرنده، آن را برداشت می کند. از سرفصل های اصلی این رویکرد مباحث ادب2، اصول همکاری در مکالمه3، بهره گیری از قواعد نوبت گیری4 و همچنین کنش های گفتاری5 است. در میان اصول فوق، اصل نقض ادب در نمایشنامة وای بر مغلوب (1349) غلامحسین ساعدی (1364-1314) بروز بیشتری دارد. به همین علت در این پژوهش برآنیم تا شیوة شخصیت پردازی در آثار او را از این منظر مورد بررسی قرار دهیم. در تاریخ ادبیات نمایشی ایران، «ساعدی» را به عنوان چهرة نوگرای این عرصه می شناسند. از این رو پژوهش حاضر می کوشد با الگوهای منتج از دانش کاربردشناسی زبان، فارغ از ساختار نمایشی اثر، تم و سایر عناصر شکل دهنده به درام، نشان دهد نوگرایی، چگونه در زبان نمایشی او جلوه گر است و نیز به این پرسش پاسخ دهد چگونه شخصیت هایی که متعلق به طبقات فرودست جامعه هستند، با بهره گیری از زبان به عنوان یک ابزار بر دیگر شخصیت هایی که به طبقات فرادست اجتماع تعلق دارند چیرگی پیدا می کنند. تحلیل مبحث نقض ادب در این نمایشنامه نشان می دهد به طور نسبی، میزان بهره گیری هر شخصیت از این اصل، رابطه مستقیمی با میزان قدرت او در هر مقطع از نمایشنامه دارد. به عبارتی، شخصیت های مقتدر که لزوماً از شأن و طبقة اجتماعی بالاتری برخوردار نیستند، به طور گسترده تری اصول ادب را نقض می کنند. می توان چنین مدعی شد به نوعی ساختارهای تثبیت شدة نظام قدرت در این اثر رنگ باخته است.
۱۸.

روانی کلام در افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا (یک بررسی مقایسه ای)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه تازه های علوم شناختی ۱۳۸۷ شماره ۳۷

کلیدواژه‌ها: اسکیزوفرنیا روانی کلام مکث تکرار نابجا تصحیح خودبه خودی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات سایکوتیک
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی یادگیری زبان
تعداد بازدید : ۱۷۵۵ تعداد دانلود : ۸۶۸
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی جنبه هایی از مقوله روانی کلام در افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا و مقایسه آن با افراد سالم انجام شد تا بتوان علایم ثابتی از اختلالات گفتاری و زبانی و شدت آنها ارایه کرد و سپس به کمک آن آزمون های گفتاری – زبانی دقیق تری تهیه نمود و جنبه های آسیب دیده زبانی و گفتاری را شناخت. روش: در این پژوهش تحلیلی – مقطعی با استفاده از بخش گفتار خودبه خودی آزمون زبان پریشی فارسی با دو گروه 22 نفره از افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا و سالم (17 مرد و پنج زن در هر گروه) مصاحبه شد. در پاسخ به هر سؤال ویژگی های روانی کلام (مکث پر و خالی، تکرارهای نابجا و درصد تصحیح خودبه خودی) بررسی گردید. داده ها با نرم افزار SPSS 5/11 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: گروه سالم و بیمار در میانگین درصد مکث پر و خالی با هم تفاوتی نداشت. اما میانگین درصد تکرار نابجا و تصحیح خودبه خودی تفاوت معنی دار داشت (001/0p<). در خرده آزمون های تفکیکی برای مکث پر و مکث خالی، با توجه به مرزهای نحوی و معنایی، فقط در گروه مبتلا به اسکیزوفرنیا تفاوت آماری معنی دار مشاهده شد. در مبتلایان تفاوت های درصد مکث پر قبل از تکواژ محتوایی نسبت به تکواژ دستوری (01/0p<)، درصد مکث پر در اول جمله قبل از تکواژ محتوایی نسبت به تکواژ دستــوری (05/0p<) و درصد مکث خالی در اول جمله و وسط جمله و نیز قبل از یک تکواژ محتوایی نسبت به تکواژ دستوری (001/0p<) معنی دار بود. نتیجه گیری: کمی حجم نمونه و استفاده از متغیرهای وابسته به بافت ممکن است در یافت نشدن تفاوت معنی دار برای برخی از متغیرها نظیر مکث مؤثر بوده باشد. اما وجود تفاوت معنی دار در متغیرهای تقریباً مستقل از تاثیرات بافت (مثل تکرار نابجا) می تواند تاییدی بر یافته های سایر محققان مبنی بر آسیب روانی کلام در افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا و شاید وجود یک آسیب عصبی باشد.
۱۹.

چند کاربرد کلامی دیگر از «که» در فارسی گفتاری

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال اول پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: تأکید فارسی گفتاری تکواژ دستوری که کاربرد کلامی ساخت های تعجبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۳ تعداد دانلود : ۵۶۰
«که» از جمله تکواژهای دستوری زبان فارسی است که برایش کاربردهای متعدّدی در گونه نوشتاری زبان فارسی می شناسیم. با وجود این، این تکواژ در فارسی گفتاری هم چن دین ک اربرد کلامی دارد که باعث می شود بتوانیم آنرا فارغ از حوزه کارکردهای رایج یک تکواژ دستوری هم مورد مطالعه قرار دهیم. در این پژوهش، با استفاده از داده های واقعی ضبط شده، تعدادی از کاربردهای کلامی «که» معرّفی می شوند تا نظریات پیشین در مورد کاربردهای این حرف کامل تر و جامع تر شوند، چراکه نشان داده خواهد شد که برخی از کارکردهای کلامی «که» در فارسی گفتاری، نتیجه برخی فرایندهای نحوی، مانند حرکت سازه ای است.
۲۰.

مقایسه برخی از ویژگی های گفتاری و زبانی افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا با گروه شاهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه تازه های علوم شناختی ۱۳۸۳ شماره ۲۱ و ۲۲
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات سایکوتیک
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی یادگیری زبان
تعداد بازدید : ۱۵۸۵ تعداد دانلود : ۸۰۲
هدف: بررسی ویژگی های گفتاری افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا از مباحث مهم در حوزه زبان شناسی بالینی و گفتار درمانی است که علیرغم سابقه پژوهشی نسبتا زیاد آن در غرب، در ایران کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف این پژوهش معرفی ویژگی های غالب گفتاری افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا، در مقایسه با افراد سالم به منظور ایجاد زمینه بهتر برای استفاده در امور بالینی می باشد. روش: در این بررسی مقطعی - تحلیلی، از دو گروه 22 نفره مبتلا به اسکیزوفرنیا (پنج زن و 17 مرد) و سالم (پنج زن و 17 مرد)، با استفاده از بخش گفتار خود به خودی آزمون زبان پریشی فارسی نمونه گفتاری گرفته شد و داده ها در پنج حوزه زبانی مورد تجزیه و تحلیل زبان شناختی قرار گرفتند. سپس داده ها با آزمون های t مستقل و مان - ویتنی مقایسه شدند. یافته ها: تحلیل داده های پژوهش نشان داد که در هیچ یک از دو گروه تبدیل آوایی نامتعارف و یا نقص فیلترهای نحوی - معنایی وجود ندارد. در گروه مبتلا درصد تکواژهای دستوری کمتر و درصد تکواژ قاموسی بیشتر و تفاوت معنی دار بود. تعداد نئولوژیسم و درصد خطا در انسجام و پیوستگی کلام گروه مبتلا بیشتر و دارای تفاوت معنی دار بود. نتیجه گیری: یافته ها بیانگر تفاوت اساسی گفتار افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا و افراد سالم در حوزه نئولوژیسم، انسجام و پیوستگی کلام و میزان استفاده از تکواژهای قاموسی و دستوری است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان