سیاست نامه علم و فناوری

رویدادهای استارتاپی (شتاب) ویژه زنان در سطح داخلی و بین المللی، اغلب به دنبال رفع مسأله کارآفرینی زنان بدون توجه به حداکثر کردن ارزش آفرینی آنان بوده اند. در این مقاله رویداد خاتون به دلیل رویکردی متفاوت آن نسبت به حل مسائل و مشکلات زنان مورد بررسی قرار می گیرد. سوال اصلی نیز رویداد خاتون در هدف اصلی این رویداد، شناسایی ایدههایی است که به دنبال کاهش تعارضات ناشی از ایفای همزمان نقش های خانوادگی و اجتماعی زنان باشند. شبکه سازی و ایجاد ارتباط میان بانوان فعال در حوزه های فرهنگی و تربیتی و اجتماعی، رشد و پرورش خلاقیت و نوآوری بانوان در این حوزه ها، تبدیل ایده های فرهنگی - تربیتی به یک محصول، حمایت مالی و معنوی از ایده ها، دستیابی به راه حل های واقعی و مؤثر برای مشکلات و معضلات فرهنگی تربیتی و اجتماعی از دیگر اهداف برگزاری این رویداد بوده است. از این رو در ابتدا به مرور ادبیات موضوعی رویدادهای استارتاپی(شتاب) با محوریت زنان پرداخته و سپس با بررسی رویداد خاتون در چارچوب روش اقدام پژوهی به ارزیابی و جایگاه آن مبادرت نموده ایم. نتایج نظری و عملی این رویداد پرورش ایده های خلاقانه بانوان و آگاهی بخشی و مهارت افزایی بانوان علاقمند به نوآوری اجتماعی، نقش آفرینی اجتماعی آنان، همراه با حفظ نقش "مادری"، "همسری" و "فرزندپروری" بوده است. ضمن اینکه از ۳۶ تیم باقی مانده در روز پایانی رویداد ۸ تیم و از ۱۲ تیم راه یافته به مرحله نهایی ۱۱ تیم حامی یافتند و حتی تیم هایی که در پیش رویداد حذف شدند نیز ۲ حمایت دریافت کردند.

شرایط پیچیده و دائماً درحال تغییری که سازمان ها با آن روبرو هستند نیازمند بکارگیری رویکردی است که بتوانند به سرعت خود را با شرایط جدید منطبق کنند. چابکی استراتژیک به عنوان یک رویکرد برای مقابله با شرایط پیچیده مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشایندها و پسایندهای چابکی استراتژیک با رویکرد قابلیت های پویا در بانک های فعال استان ایلام به روش کیفی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و اهداف آن از طریق جهت گیری اکتشافی بدست آمده است. جامعه آماری پژوهش بانک های فعال در استان ایلام است که داده ها گردآوری شده با استفاده از مصاحبه نمیه ساختار یافته با 11 نفر از خبرگان بانکی بدست آمد. روش نمونه گیری در این پژوهش، ترکیبی از روش نمونه گیری نظری و گلوله برفی بود و نمونه گیری تا اشباع نظری ادامه پیدا کرد. روایی پژوهش از طریق تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مشارکتی بودن پژوهش بررسی شد. پایایی پژوهش نیز از طریق تنظیم فرایند اصولی و منطقی در مصاحبه ها و نیز ثبت و ضبط جزئیات پژوهش بررسی شد. تحلیل داده های گردآوری شده با استفاده از تکنیک کدگذاری باز، محوری و انتخابی و به روش استراوس و کوربین(1998) انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که پیشایندهای چابکی استراتژیک با رویکرد قابلیت های پویا شامل عوامل کلان محیطی(پویایی محیط، ،شدت رقابت در صنعت بانکداری، موانع مالی و اقتصادی ،گسست فناوری) و عومل سازمانی و مدیریتی ( قابلیت پاسخگویی، قابلیت توسعه بانکداری الکترونیک و دیجیتال ، طراحی و توسعه خدمات نوین، ضعف تفکر و دوراندیشی استراتژیک، مشکلات ساختاری، مشکلات فرهنگی و مشکلات حرفه ای) است. همچنین پسایندهای چابکی استراتژیک با رویکرد قابلیت های پویا شامل پیامدهای بیرونی(مزیت رقابتی و ارتقا برند) و پیامدهای درونی(افزایش بهره وری و سودآوری) است.

در دهه های اخیر، عموم کشورهای جهان با مسائل و مشکلات اشتغال درگیرند، کمبود شغل به عنوان یک معضل اجتماعی و اقتصادی باعث اثرگذاری منفی بر توسعه اقتصادی کشورهای درگیر شده است، این امر منجر به توجه بیشتر به امر اشتغال در میان کشورهای در حال توسعه شده است. حال اگر ایران بخواهد مسیر اقتصاد مقاومتی مدنظر رهبر انقلاب اسلامی را دنبال کند باید به ظرفیت های کسب وکارهای حوزه تجارت الکترونیک توجه نماید. موفقیت این کسب وکارهای هم درگرو استراتژی های اتخاذ شده از سوی مؤسسین و شرایط محیطی کسب وکار می باشد، که با داشتن یک مدل منسجم تجاری سازی فعالیت های کسب-وکار خود می توانند مشکلات و چالش های پیشروی خود را به حداقل ممکن کاهش دهند. بنابراین پژوهش حاضر به تبین و طراحی مدل تجاری سازی خدمات ارائه شده توسط کسب وکارهای فعال در زمینه تجارت الکترونیک می پردازد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است با رویکرد نظریه داده بنیاد انجام گرفته است. میدان پژوهش، مؤسسین شرکت های تازه بنیاد و افراد مطلع در زمینه تجاری سازی خدمات ارائه شده توسط کسب وکارهای حوزه تجارت الکترونیک بوده اند. در این راستا، از نمونه-گیری هدفمند در ابندا و در ادامه از روش گلوله برفی استفاده شد. شمار مشارکت کنندگان در پژوهش با استفاده از شاخص اشباع نظری به 14 نفر رسید. داده ها به روش مصاحبه عمیق و اسناد کتابخانه ای و اینترنی گردآوری شد. نتایج پژوهش نشان-دهنده 22 مقوله اصلی است که به صورت پارادایمی ترسیم شده است. در هسته مدل پارادایمی تجاری سازی خدمات قرار دارد.

امروزه سازمانها علاوه بر نیروی انسانی ماهر و توانمند، نیازمند نیروی مشتاق و علاقمند به کار هستند. وجود کارکنانی با اشتیاق شغلی بالا سالهاست مورد توجه بسیاری از پژوهشگران علوم رفتاری قرار گرفته و تلاش برای شناسایی عوامل پیش بین آن مورد مطالعه آنهاست. ازجمله این عوامل ادراک سیاست سازمانی است. اگرچه برخی مطالعات تاثیر معکوس ادراک سیاست سازمانی بر اشتیاق شغلی را نشان داده اما ظرفیت بالقوه دو متغیر سکوت و آوای سازمانی به عنوان میانجی می تواند در این تاثیرگذاری نقش مهمی داشته باشند. در همین راستا مطالعه حاضر به بررسی تأثیر ادراک سیاست سازمانی بر اشتیاق شغلی باتأکید بر نقش میانجی سکوت و آوای سازمانی پرداخته است. این مطالعه ازنظر هدف، یک پژوهش کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی- همبستگی می باشد که برروی یک نمونه تصادفی 367 نفره از کارکنان شرکت فولاد خوزستان انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های استاندارد و معتبر دارای روایی و پایایی، و تجزیه و تحلیل داده ها بااستفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار SmartPLS بوده است. یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که ادراک سیاست سازمانی هم به طور مستقیم (با ضریب مسیر 195/0- و آماره t معناداری، 357/3) و هم با توجه به نقش میانجی سکوت و آوای سازمانی بر اشتیاق شغلی تاثیر معنادار دارد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد افزایش ادراک از سیاست های سازمانی منجر به افزایش سکوت و کاهش آوای سازمانی کارکنان شده و در نتیجه اشتیاق شغلی آنها را تحت تاثیر قرار داده و کاهش می دهد و بالعکس. در این راستا برخی رویکردها و چارچوب ها به عنوان پیشنهادهای کاربردی جهت تبیین و تجویز سیاست گذاری مطرح شده، و محدودیت ها و پیشنهادهای پژوهشی نیز ارائه گردیده است.

تفاوت ساختار و عملکردِ «شرکت های ارائه دهنده خدمات هوشمند حمل ونقل» با «شرکت های سنتی حمل ونقل» باعث شده تا فعالیتشان با مشکلات حقوقی بسیاری روبه رو شود. «ماهیت حقوقی» ازجمله مشکلات مطرح در این زمینه است. هدف از پژوهشِ حاضر شناسایی ماهیت حقوقی «شرکت های ارائه دهنده خدمات هوشمند حمل ونقل» در نظام های حقوقی ایران، ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپاست. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی است. روشِ آن توصیفی تحلیلی است و بر پایه اسناد و منابع کتابخانه ای نگاشته شده است. در این تحقیق به مطالعه و بررسیِ شرکت های اسنپ و اوبر پرداخته شده است. این شرکت ها با استفاده از فناوری هایی همچون هوش مصنوعی، تلفن همراه و اینترنت صرفاً به منزله واسطه ای میان راننده و کاربر مسافر معرفی شده اند. ازهمین رو برداشت این است که یکی از طرفین موردِ قراردادِ حمل ونقل نیستند و مسئولیتی نیز در قبال این خدمات ندارند. اما طبق یافته های پژوهش، که برحسب بررسی ساختار فنی و حقوقی عملکرد این شرکت ها به دست آمده است، ادعاهای مذکور رد می شود و مشخص می شود که سهم آن ها فراتر از یک واسطه است. شرکت ها با استفاده از سامانه هایِ هوشمندشان به شدت در روابط میان رانندگان و کاربرانِ خود، ازطریق مطابقت و اتصال آن ها به یکدیگر، تعیین هزینه حمل ونقل، درخواست امتیازدهی به یکدیگر و مدیریت آن ها به موجب امتیازات مذکور و غیره، مداخله می کنند و این امر تعیین کننده ماهیت حقوقی آن هاست. همچنین، شرکت ها با استفاده از «شرایط و قوانین» داخلیِ خود رانندگان و کاربران را در چارچوب قواعدِ آن شرکت قرار می دهند و آن ها را ملزم به رعایت مقرراتِ خویش می کنند. درنتیجه، این عوامل سبب شده اند که دولت هایِ گوناگون ماهیت حقوقیِ این شرکت ها را با تصویب مقررات مخصوص یا شناسایی در قالب یکی از نهادهایِ موجودْ مشمولِ مقررات حوزه «حمل ونقل» کنند و آن ها را با عنوان «متصدی حمل ونقل» معرفی کنند.

یکی از اصلی ترین مأموریت های دانشگاه ها کمک به توسعه و تحول جوامع از طریق آموزش و پژوهش است. در این راستا تعامل و ارتباط سازنده میان دانشگاه و جامعه محلی و بین المللی می تواند به دستیابی این مأموریت کمک کند. از سویی مسئولیت پذیری اجتماعی به دانشگاه ها کمک می کند در شناخت مشکلات و همچنین ارائه راهکارهای مناسب، با محیط خود بیشتر در ارتباط باشد. هدف اصلی این مطالعه شناسایی و دسته بندی شاخص های ارزیابی ارتباط مؤثر دانشگاه با جامعه، از ادبیات موجود در این زمینه است. در این مقاله، شاخص های شناسایی شده از مطالعات پیشین، در هفت گروه اصلی دسته بندی شده اند. این نتایج می تواند به ارزیابی وضعیت موجود و اولویت بندی راهکارهای دانشگاه ها برای ارتباط مؤثرتر با جامعه کمک کند.

توسعه صادرات و حمایت از بین المللی شدن بنگاه ها همواره در دستور کار نهادهای حمایتی قرار دارد. برنامه های توسعه صادرات ازجمله سیاست هایی هستند که برای رفع موانع حضور شرکت ها به ویژه شرکت های کوچک ومتوسط در بازارهای بین المللی اجرا می شود. اگرچه در حال حاضر صادرات محصولات دانش بنیان سهم ناچیزی از صادرات کشور را به خود اختصاص داده اند، لکن در پی توسعه کمی و کیفی زیست بوم شرکت های دانش بنیان در سال های اخیر و موفقیت نسبی این شرکت ها در تامین نیاز کشور، این شرکت ها ظرفیت بالقوه ورود به بازارهای جهانی را دارا هستند و این امر در تداوم حیات آنها بسیار مهم است. در این مقاله مروری جامع بر مطالعات جهانی حوزه برنامه های توسعه صادرات صورت گرفته و مفاهیم، ویژگی ها و مؤلفه های اصلی این برنامه ها بیان شده است. در این مقاله با ارائه دسته بندی موضوعی از مطالعات صورت گرفته، این مطالعات از ابعاد سطح توسعه یافتگی جوامع، کارکردها و ساختار مدیریتی و مالی نهادهای توسعه صادرات، کارایی و اثربخشی برنامه های توسعه صادرات و اقتضائات خاص محصولات با فناوری پیشرفته بررسی خواهد شد. یافته های این تحقیق نشان داده است پنج محور اساسی شامل سطح آگاهی از برنامه های توسعه صادرات، حمایت بر اساس اندازه یا تجربه صادراتی شرکت، میزان مشارکت بخش خصوصی در هیئت مدیره نهادهای توسعه صادرات و در نهایت حضور نماینده دولتی و دیپلماتیک فعال در کشورها به عنوان محورهای تصمیم گیری اصلی در حوزه تدوین برنامه های حمایتی و تخصیص منابع شناسایی شده است. درنهایت نیز باهدف ارتقای دانش کنونی مدیران، دلالت هایی از مطالعات انجام شده برای سیاست گذاران حوزه صادرات شرکت های دانش بنیان ارائه خواهد شد.