عماد گل محمدی

شرایط پیچیده و دائماً درحال تغییری که سازمان ها با آن روبرو هستند نیازمند بکارگیری رویکردی است که بتوانند به سرعت خود را با شرایط جدید منطبق کنند. چابکی استراتژیک به عنوان یک رویکرد برای مقابله با شرایط پیچیده مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشایندها و پسایندهای چابکی استراتژیک با رویکرد قابلیت های پویا در بانک های فعال استان ایلام به روش کیفی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و اهداف آن از طریق جهت گیری اکتشافی بدست آمده است. جامعه آماری پژوهش بانک های فعال در استان ایلام است که داده ها گردآوری شده با استفاده از مصاحبه نمیه ساختار یافته با 11 نفر از خبرگان بانکی بدست آمد. روش نمونه گیری در این پژوهش، ترکیبی از روش نمونه گیری نظری و گلوله برفی بود و نمونه گیری تا اشباع نظری ادامه پیدا کرد. روایی پژوهش از طریق تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مشارکتی بودن پژوهش بررسی شد. پایایی پژوهش نیز از طریق تنظیم فرایند اصولی و منطقی در مصاحبه ها و نیز ثبت و ضبط جزئیات پژوهش بررسی شد. تحلیل داده های گردآوری شده با استفاده از تکنیک کدگذاری باز، محوری و انتخابی و به روش استراوس و کوربین(1998) انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که پیشایندهای چابکی استراتژیک با رویکرد قابلیت های پویا شامل عوامل کلان محیطی(پویایی محیط، ،شدت رقابت در صنعت بانکداری، موانع مالی و اقتصادی ،گسست فناوری) و عومل سازمانی و مدیریتی ( قابلیت پاسخگویی، قابلیت توسعه بانکداری الکترونیک و دیجیتال ، طراحی و توسعه خدمات نوین، ضعف تفکر و دوراندیشی استراتژیک، مشکلات ساختاری، مشکلات فرهنگی و مشکلات حرفه ای) است. همچنین پسایندهای چابکی استراتژیک با رویکرد قابلیت های پویا شامل پیامدهای بیرونی(مزیت رقابتی و ارتقا برند) و پیامدهای درونی(افزایش بهره وری و سودآوری) است.

هدف پژوهش حاضر، مطالعه تأثیر سرمایه فکری بر قابلیت های پویا، گرایش های کارآفرینانه و نوآورانه در شرکت های دانش بنیان است. همچنین در این پژوهش سعی بر بررسی نقش میانجی قابلیت های پویا شده است. این پژوهش از لحاظ هدف انجام، کاربردی و از نظر روش، توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک های علم و فناوری استان خراسان رضوی (تعداد 170 شرکت) هستند. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه استاندارد است که روایی آن از سوی خبرگان و پایایی آن از طریق روش پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ تأیید شده است. آزمون مدل مفهومی و فرضیه های پژوهش با استفاده مدل یابی معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار اسمارت پی ال اس انجام گرفته است. یافته ها نشان داده که سرمایه فکری بر قابلیت های پویا، گرایش کارآفرینانه و گرایش نوآورانه تأثیرمعناداری دارد. همچنین سرمایه فکری به صورت غیرمستقیم و از طریق قابلیت های پویا بر گرایش کارآفرینانه و گرایش نوآورانه تأثیرگذار است.

زمینه و هدف: در اقتصادهای در حال توسعه، گرایش به کارآفرینی در محیط های پویای کسب وکار برای شرکت ها امری ضروری است. در این میان توجه به سرمایه اجتماعی و قابلیت های پویا شرکت در چنین محیطی می تواند در توسعه و افزایش جهت گیری کارآفرینی شرکت مفید باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی قابلیت های پویا در تأثیر سرمایه اجتماعی بر گرایش به کارآفرینی است. روش شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شرکت های دانش بنیان فعال در استان آذربایجان شرقی بودند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد بود که روایی آن از سوی خبرگان و پایایی آن از طریق روش پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ تأیید شد. آزمون مدل مفهومی و فرضیه های پژوهش با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار اسمارت پی آل اس انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که سرمایه اجتماعی علاوه بر اثر مستقیم، به صورت غیر مستقیم و از طریق قابلیت های پویا بر گرایش به کارآفرینی تأثیر مثبت و معناداری دارد. یافته های دیگر پژوهش نشان داد که قابلیت های پویا بر گرایش به کارآفرینی تأثیر مثبت و معناداری دارد. نتیجه گیری: مدیران شرکت های دانش بنیان می توانند با بهبود شبکه سازی، ایجاد ارتباطات مؤثر و نیز خلق توانمندی های جدید زمینه گسترش گرایش به کارآفرینی را در شرکت فراهم سازند.

نظریه های مختلفی پیرامون چگونگی دستیابی به مزیت رقابتی توسط محققان و اندیشمندان مدیریت استراتژیک مطرح شده است و دیدگاه قابلیت های پویا که ارتباط نزدیکی میان کسب مزیت رقابتی و قابلیت های سازمانی قائل است، یکی از روشن ترین نظریاتی است که درباره مزیت رقابتی در دنیای امروز کسب وکار ارائه شده است. پژوهش حاضر در همین راستا و با تکیه بر دیدگاه قابلیت های پویا، با رویکردی اکتشافی و کیفی به شناسایی و تحلیل قابلیت هایی اختصاص دارد که رقابت پذیری و دستیابی به مزیت رقابتی را در بخش میان دستی زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز تحت تأثیر قرار می دهند. برای تحقق این هدف، داده هایی از 21 مصاحبه نیمه ساختاریافته با مدیران ارشد 6 پالایشگاه که به روش هدفمند انتخاب شده بودند، گردآوری و داده های حاصل از این مصاحبه ها پس از تلفیق با نظرات چند تن از خبرگان، با روش تحلیل مضمون مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته های این پژوهش نشان می دهد دستیابی به مزیت رقابتی در بخش میان دستی صنعت نفت و گاز ریشه در دو قابلیت درون نگرِ ارزش افزایی و بهره وری (کیفی سازی فرآورده ها، کارایی عملیاتی و قابلیت فناورانه)، و قابلیت برون نگرِ پایداری استراتژیک کسب وکار (توسعه کسب وکار، گرایش بازار و پایداری زنجیره تأمین) دارد. این نتیجه نشان دهنده اهمیت رویکرد متوازن برای دستیابی به مزیت رقابتی در صنعت نفت و گاز است.

امروزه شرکت ها در محیطی پویا و غیرقابل پیش بینی برای دستیابی به مزیت رقابتی و عملکرد برتر با چالش های روبرو هستند؛ شرکت ها با استفاده از قابلیت های بازاریابی خود می توانند به عملکرد برتر دست یابند. در این پژوهش با استفاده از نرم افزار SmartPLS روابط سازه قابلیت های بازاریابی و عملکرد بازار با توجه به نقش تعدیل گری پویایی بازار در بین شرکت های تولیدی فعال در بورس مورد بررسی قرار گرفت. سازه های منعکس کننده قابلیت های بازاریابی؛ سازه های ارتباطات، توسعه محصول، قیمت، ترفیع و فروش، برنامه ریزی و اجرا می باشند و برای عملکرد از داده های موجود در تراز نامه شرکت ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که رابطه سازه قابلیت های بازاریابی و عملکرد مثبت و معنادار است و هر چه محیط بازار پویاتر باشد رابطه قابلیت های بازاریابی و عملکرد قوی تر است. همچنین در بین سازه های منعکس کننده قابلیت های بازاریابی رابطه تمامی سازه به جز توسعه محصول معنادار است.

هدف تحقیق حاضر بررسی اثر اقدامات استراتژیک منابع انسانی بر عملکرد سازمانی با توجه به نقش میانجی یادگیری سازمانی است. جامعه آماری تحقیق مدیران و کارکنان سازمان های دولتی شهر بجنورد هستند که به روش تصادفی طبقه ای اقدام به نمونه گیری از میان آنها شده است، حجم نمونه به تعداد 142 نفر برآورد شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های معتبر اقدامات استراتژیک منابع انسانی، یادگیری سازمانی و عملکرد سازمانی است. روایی پرسشنامه با نظر اساتید و خبرگان و پایایی پرسشنامه با استفاده ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته های حاصل از تحلیل مسیر نشان می دهد اقدامات استراتژیک منابع انسانی بر عملکرد سازمانی و یادگیری سازمانی اثر مثبت دارد، همچنین یافته ها نشان داد که یادگیری سازمانی نیز به عنوان متغیر میانجی بر رابطه اقدامات استراتژیک منابع انسانی و عملکرد سازمانی اثر مثبتی دارد.

هدف اصلی این پژوهش مطالعه رابطه ی مدیریت دانش با قابلیت نوآوری در یک هلدینگ ایرانی بود. همچنین، با در نظر گرفتن نقش تعدیل گر جهت گیری های استراتژیک سعی شد پیشنهاداتی کاربردی به مدیریت هلدینگ و شرکت های تابعه برای افزایش سطح قابلیت نوآوری از مجرای ایجاد ترکیب مناسبی از مدیریت دانش و جهت گیری استراتژیک در شرکت های مذکور ارایه شود. جهت تعریف مدیریت دانش چهار مؤلفه ی اجتماعی سازی، بیرونی سازی، درونی سازی و ترکیب، برای قابلیت نوآوری سه مؤلفه اداری، فرآیندی و تولیدی و برای جهت گیری استراتژیک سه شکل کارآفرینانه، فناورانه و مشتری گرایانه حاصل شدند. با پیروی از فسلفه ی اثبات گرایی و روش پیمایش، از ابزار سنجش پرسش نامه(مشتمل بر 55 پرسش) جهت گردآوری داده های میدانی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش در سطح تحلیل نخست(سازمان) شامل کلیه شرکت های زیرمجموعه(78 مورد) و در سطح تحلیل دوم(فرد) کلیه کارکنان شرکت ها(حدود 11000 نفر) بود. نمونه گیری در سطح سازمان به شیوه تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران(65 سازمان مشتمل بر 8200 نفر) و در سطح فرد نیز به شیوه تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران(367 نفر) صورت گرفت. نرمال بودن داده ها از مجرای آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و روابط بین متغیرها و برازش مدل مفهومی پژوهش از طریق آزمون همبستگی پیرسون و آزمون معادلات ساختاری تأیید شدند. در نهایت مشخص شد که مدیریت دانش با قابلیت نوآوری و تمامی ابعاد آن در شرکت های با جهت گیری های استراتژیک کارآفرینانه و مشتری گرایانه رابطه ی مثبت و معنادار دارد، اما در شرکت های با گرایش فناورانه این رابطه معنادار نبود.