عباس خمسه

رشد و توسعه روزافزون تکنولوژی های نوظهور هم زمان با ورود به انقلاب صنعتی چهارم با ویژگی های هوشمند و دیجیتال سبب تحولات بسیاری در شکل سنتی کسب وکارها گردیده و سازمان ها را ناگزیر از همسو شدن با این تغییرات جهت تداوم در بازار رقابتی نموده است. نقشه راه تکنولوژی از موثرترین رویکرد ها جهت همسو نمودن استراتژی های سازمان با برنامه ریزی در حوزه تکنولوژی است که از منظر استراتژیک و تلفیق آن با تکنولوژی های نوین انقلاب صنعتی چهارم، نقشه راه تکنولوژی انقلاب صنعتی چهارم سازمان ها را به سوی تکنولوژی های نوین هوشمند و دیجیتال در راستای تحقق اهداف سازمان و افزایش بهره وری در تولید رهنمون می گردد. در واقع نقشه راه تکنولوژی نوعی ابزار آینده نگاری تکنولوژی و برنامه ریزی استراتژیک در راستای بررسی ساختار مند از توسعه تکنولوژی و علومی است که تأثیرات بالایی بر رقابت صنایع و خلق ثروت و افزایش کیفیت زندگی دارد. این پژوهش درصدد تحلیل عوامل موثر هوشمند و دیجیتال انقلاب صنعتی چهارم با رویکرد مدیریت راهبردی در تدوین نقشه-راه تکنولوژی صنایع ساخت تجهیزات نیروگاهی و تامین انرژی می باشد. در همین راستا ابتدا با استفاده از ادبیات و مصاحبه با تعدادی از کارشناسان ذی ربط در صنایع ساخت تجهیزات نیروگاهی و تامین انرژی عوامل متعددی استخراج گردید و سپس به روش دلفی فازی عوامل نهایی شده و با استفاده از تکنیک TOPSIS رتبه بندی شدند. نتایج نمایانگر این است که معیار طراحی و تولید هوشمند بالاترین رتبه را داراست و همچنین مؤلفه تعریف و متعادل سازی سبد تحقیق و توسعه رتبه اول و مؤلفه ارزیابی تکنولوژی رتبه دوم و مؤلفه ارزیابی تغییرات بازار رتبه سوم را دارا می باشند.

امروزه اقتصاد نوآوری بر پایه دانش، به عنوان عامل مهم و حیاتی، به منظور ایجاد ارزش و مزیتِ رقابتیِ پایدار، موردِتوجه کسب وکارها قرار گرفته است. لذا، هدف این پژوهش کاربردی، شناسایی و رتبه بندی عوامل کلیدی مؤثر بر کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری، در شرکت های دانش بنیان فناوری اطلاعات است. روش پژوهش از نوع آمیخته است. ابتدا در بخش کیفی، براساس مبانی نظری و پیشینه پژوهش در ایران و جهان، و همچنین مصاحبه با 12 نفر از خبرگان در حوزه فناوری اطلاعات، که به روش گلوله برفی انتخاب شدند، مهم ترین شاخص ها، با استفاده از نرم افزار MAXQDA استخراج شدند و سپس، در بخش کمی، براساس شاخص های به دست آمده از بخش کیفی، پرسش نامه ای طراحی شد و در اختیار 103 نفر از سیاست گذاران، ناظران و فعالان کسب وکار های حوزه فناوری اطلاعات قرار گرفت که به صورت هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. روایی پرسش نامه مطابق با نظر خبرگان تأیید شده است. پایایی پرسش نامه، تحلیل عامل های استخراج شده و نیز اعتبارسنجی مدل به دست آمده از مرحله کیفی پژوهش، با استفاده از نرم افزار SMART PLS انجام شد. درنهایت، مدل نهایی پژوهش با 22 مؤلفه در 7 عامل تأیید شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که هر 7 عامل، تأثیر معناداری بر کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری دارند. براین اساس، ابعاد کسب ارزش در بالاترین رتبه قرار گرفت و منابع فناوری اطلاعات، نوآوری در فناوری اطلاعات، فناوری اطلاعات، کسب وکار بازار، اقتصاد نوآوری و امنیت و قوانین، به ترتیب، در رتبه های بعدی اهمیت قرار دارند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های تجاری سازی تکنولوژی در صنایع نفت و گاز جهت انتقال تکنولوژی به دیگر بنگاه ها است. با وجود اسناد بالادستی متعدد در صنعت نفت و علی رغم وجود قابلیت های بالقوه تکنولوژیکی در این صنعت، درآمدزایی حاصل از تجاری سازی تکنولوژی و خلق ثروت ناشی از انتقال آن به دیگر سازمان ها، موضوعی مغفول بوده است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و رویکرد آن نیز کیفی است. اجرای پژهش حاضر بر اساس مراحل تئوری داده بنیاد شامل کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی است. به این منظور، علاوه بر استخراج مفاهیم پایه بر اساس مطالعه مقالات، کتب و پایان نامه ها، از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با 11 نفر از مدیران ارشد وزارت نفت، بیش از 200 کد باز در 46 طبقه بندی احصاء شد. در نهایت، 10 مؤلفه اصلی در قالب مدل کیفی تجاری سازی تکنولوژی شناسایی شد.

با توجه به ابهام و عدم قطعیت موجود در ماهیت فناوری نانو، تجاری سازی آن مستلزم ایجاد یک نظام تنظیم گری مناسب بوده که پیش نیاز آن، استانداردسازی فناوری است. استانداردسازی فناوری از یک سو، زیرساخت های ایمنی، سلامت و محیط زیست را فراهم کرده و از سویی دیگر، زمینه های لازم برای تجاری سازی و رقابت پذیری جهانی را تسهیل می کند. این پژوهش، با هدف مطالعه چارچوب های پشتیبان استانداردسازی فناوری نانو تعریف شده و می تواند به برجسته تر کردن نقاط قوت و شناسایی ضعف-های سیاستی و نهادی استانداردسازی آن کمک کرده و راهنمای مناسبی درجهت رفع این خلأها در اختیار سیاست گذار قرار دهد. در این پژوهش، با استفاده از مطالعات تطبیقی موردمحور، رویکردهای استانداردسازی فناوری نانو در ایران با کشورهای پیشرو، (ایالات متحده، آلمان و چین) تحلیل می شود. نتایج نشان می دهد که تقریباً نیازهای استانداردسازی در مراحل مختلف چرخه عمر فناوری نانو درکشورها یکسان بوده و تفاوت در چگونگی مواجهه با نیازها، اعمال سیاست ها و برخورد با چالش های ناشی از توسعه و کاربرد فناوری بوده است. از طرفی، با وجود جایگاه نسبی مناسب استانداردسازی فناوری نانو در ایران نسبت به کشورهای موردمطالعه، حفظ و ارتقای این جایگاه، مستلزم تقویت زیرساخت های نانومترولوژی، تجهیزات آزمایشگاهی، پر کردن شکاف بین پژوهش و استانداردسازی، جلب مشارکت بخش خصوصی، ایجاد و توسعه نهادهای تخصصی و تمرکزبر فعالیت های ترویجی می باشد.

همواره صنعت ساخت وساز اثرات مخرب قابل توجهی بر محیط زیست داشته است. بهره گیری از راهبردهای مدیریت زنجیره تأمین سبز برای دستیابی به ساخت وساز پایدار، رویکردی موثر برای کاهش آسیب های وارده بر محیط زیست است. با توجه به مبهم بودن ابعاد، در این پژوهش با اتکا بر رویکرد کیفی و پارادایم تفسیرگرا و روش هفت مرحله ای فراترکیب مولفه های موثر بر استقرار مدیریت زنجیره تامین سبز در صنعت ساخت وساز تبیین شد. به همین منظور 728 پژوهش مرتبط در حوزه مدیریت زنجیره تامین و به ویژه با پسوندهای پایدار، سبز، معکوس، شناسایی، بررسی، ارزیابی و غربال شد و در نهایت براساس پروتکل ورود و خروج، تعداد 37 مطالعه در سبد پژوهش کدگذاری شد که در مجموع 73 کد اولیه استخراج و در قالب 13 مفهوم و 4 مقوله دسته بندی شدند. پایایی طبقه بندی براساس ضریب کاپا تایید شد. یافته های پژوهش نشان داد مولفه های تاثیرگذار بر مدیریت زنجیره تامین سبز براساس چهار مقوله اصلی شامل: عوامل اصلی مدیریت زنجیره تامین سبز، عوامل تسهیل کننده، محرک ها و موانع داخلی و خارجی، شناسایی شدند و در نهایت پیشنهاداتی براساس نتایج استخراج شده از این پژوهش به پژوهشگران آتی ارائه گردید.

روند روبه رشد فناوری در دنیای معاصر موجب تغییرات چشم گیری در زندگی و شیوه مشاغل و فناوری های دیجیتال گردیده است. تحولات حاصل از پیدایش صنعت 4.0، سبب حرکت سریع به سوی فناوری های مدرن هوشمند و دیجیتال شده است. از ابزارهای مدرن جهت برنامه ریزی و مدیریت فناوری در سازمان نقشه راه فناوری است که با تحلیل های محیطی و ردیابی های فناوری به صنایع گوناگون جهت آینده نگری یاری می رساند و با رصد نیازهای مشتریان، فناوری های مناسب ارائه می نماید. نقشه راه فناوری سازمان ها را مجهز به سیستم های تولید هوشمند و دیجیتال می نماید. هدف از این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر نقشه راه فناوری صنعت 4.0 در صنایع تجهیزات نیروگاهی و تأمین انرژی می باشد. در این پژوهش با مطالعه ادبیات موضوع و اخذ نظر خبرگان و استفاده از ابزار دلفی فازی، 14 عامل  و 46 زیر عامل در قالب 6 بعد شناسایی گردید. نتایج حاصله عوامل مؤثر بر مدل نقشه راه فناوری صنعت 4.0 را معرفی نموده که به وسیله فرایند تحلیل شبکه ای فازی اولویت بندی گردیده است. نتایج FANP نشانگر این است که بالاترین وزن را زیر عامل طراحی و تولید هوشمند داراست و همچنین عامل پیشران های تکنولوژیک دارای رتبه اول و عامل زیرساخت های نرم و سخت در رتبه دوم و عامل پیشران های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی در رتبه سوم می باشند.

هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر رویکرد استراتژیک به کیفیت و ظرفیت جذب بر رشد پایدار کسب وکار با نقش میانجی نوآوری انجام شده است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه مدیران و کارشناسان شرکت شیر پگاه تهران بوده و حجم نمونه، بر اساس جدول مورگان و کرجسی، به تعداد 207 نفر تعیین شد. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری تصادفی ساده بوده و گردآوری داده ها توسط پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفت. روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات خبرگان و پایایی آن، توسط آلفای کرونباخ تائید شد. تجزیه وتحلیل داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS صورت گرفت. یافته ها : نتایج نشان داد رویکرد استراتژیک به کیفیت و ظرفیت جذب، هر دو، بر نوآوری و رشد پایدار کسب وکار در شرکت شیر پگاه تأثیر معناداری دارند و نوآوری در تأثیر رویکرد استراتژیک به کیفیت و ظرفیت جذب، بر رشد پایدار کسب وکار، نقش میانجی دارد. بر اساس یافته های پژوهش، شرکت ها می توانند بر روی شیوه های کیفیت استراتژیک، تعهد رهبری، مدیریت کارکنان، بهبود مستمر، فرهنگ کیفیت شرکت و تمرکز بر نیازهای مشتری متمرکز شوند؛ زیرا این امر آن ها را قادر می سازد تا به سطح بالایی از نوآوری بهره برداری و اکتشافی و رشد پایدار کسب وکار دست یابند. چراکه باوجود این که رشد تجاری و انجام نوآوری اکتشافی آسان نیست و منابع زیادی برای یادگیری سازمانی نیاز دارد، اما بهره برداری از توانایی های موجود ممکن است منجر به مزیت رقابتی پایدار نشود. اصالت/ارزش افزوده علمی: مفهوم رویکرد استراتژیک کیفیت از اصول کلی مدیریت کیفیت فراگیر حاصل شده است و تأثیر قابل توجهی بر عملکرد پایدار کسب وکار دارد. نوآوری نیز به عنوان مهم ترین گزینه استراتژیک شناخته شده است که می تواند توانایی سازمان را به طور قابل توجهی در جهت پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر مشتریان و تغییرات فناوری و حفظ عملکرد رقابتی افزایش دهد. با توجه به شکاف تحقیقاتی که در مطالعات پیشین وجود داشته است، این پژوهش به بررسی تأثیر رویکرد استراتژیک به کیفیت و ظرفیت جذب بر رشد پایدار کسب وکار با نقش میانجی نوآوری در صنعت لبنیات پرداخته است.  

هوش مصنوعی یکی از فناوری های نو ظهور عصر حاضر است که در آن تلاش می شود هوش انسانی در سامانه ها و ماشین های مورد استفاده شبیه سازی شود. دستیابی به هوش مصنوعی نیازمند طیف گسترده ای از فعالیت های تحقیق و توسعه بوده که مدیریت این فرآیند مستلزم دسترسی به دانش نوین برای تدوین و پیاده سازی راهبرد، اختصاص منابع، سازماندهی، و بکارگیری ابزارهای مناسب می باشد. هدف این مقاله شناسایی و اولویت بندی مولفه های مدیریت تحقیق و توسعه داده محور در شرکت های فعال در فناوری هوش مصنوعی است. این پژوهش با رویکرد آمیخته (کیفی- کمی) انجام گرفت. در بخش کیفی، پس از مرور منسجم مبانی نظری با 12 نفر از خبرگان که به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند مصاحبه شد و نظرات آن ها جمع آوری و در قالب نظریه داده بنیاد، مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه آن 123 کد باز، 24 زیرمولفه و 8 مولفه (مقوله) محوری بود. در بخش کمی، نظرات 85 نفر از متخصصین تحقیق و توسعه و فعالان حوزه هوش مصنوعی که به روش نمونه گیری قضاوتی انتخاب شده بودند از طریق پرسشنامه جمع آوری و پس از تحلیل آن به روش مدل معادلات ساختاری، روابط و اعتبار مولفه ها مورد تائید قرار گرفت. همچنین با نظر خبرگان مولفه های به دست آمده در قالب روش سوارا وزن دهی و اولویت بندی شدند که به ترتیب عبارتند از: مدیریت نظام مند، تامین منابع، توانمندی بکارگیری تحلیل های کلان داده، سیاست های حمایتی، بسترها و زیرساخت ها، توسعه علم داده، عوامل سازمانی و منافع تجاری.

بیت کوین به عنوان یک تکنولوژی نوظهور پرداخت می تواند تأثیر بسزایی بر رشد کسب وکارهای مرتبط با اکوسیستم گردشگری داشته و وابستگی تاریخی به نظام مالی جهانی را از میان بردارد. با توجه به ماهیت ناهمگون شبکه های بیت کوین و تعدد بازیگران صنعت گردشگری، خلق شبکه همکاری مشترک تنها زمانی اتفاق می افتد که گردشگران و صاحبان کسب وکار استفاده از بیت کوین را به طور هم زمان بپذیرند. بنابراین در جستجوی پاسخ این سؤال که چه فاکتورهایی به شکست یا موفقیت کارکرد شبکه پیشنهادی منجر می شوند، مدلی از شبکه همکاری بیت کوین و گردشگری را عرضه کردیم. با استفاده از روش پریسما، مصاحبه عمیق، ایجاد پنل خبرگان بین المللی از ۶ کشور و متد نقشه شناختی فازی، عوامل مؤثر بر پذیرش این شبکه معرفی شدند. یافته ها نشان می دهند که اگرچه فاکتور سودمندی درک شده بالاترین اثرپذیری را بر دیگر عوامل دارد اما بهبود دو عامل هزینه های تراکنش ارزان و آگاهی از عملکرد بیت کوین بهترین نتیجه را در فاکتور سودمندی درک شده و درنهایت پذیرش بیت کوین می دهند. نتایج این مطالعه به ارتقا و توسعه مدل های جدید کسب وکارهای مرتبط با گردشگری یاری می رساند. شرکت های خصوصی فعال در حوزه گردشگری نیز می توانند توسط راه حل های پیشنهادی، استراتژی جدیدی برای افزایش سهم بازار و توسعه کسب وکار در دورافتاده ترین نقاط کشور در پیش گیرند. تصمیم گیران دولتی هم با اتخاذ سیاست های حمایتی، کاهش موانع کسب وکار از طریق حمایت های مالکیت فکری، توسعه زیرساخت موردنیاز و تهیه لایحه به قانون گذار می توانند به افزایش سطح درآمد و توسعه اکوسیستم گردشگری در کشور کمک شایانی نمایند.

توسعه زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات و تجهیز کشورها به منابع اطلاعاتی و ارتباطی برخط، بانک ها را با توجه به جایگاه استراتژیکی که در صنعت مالی دارند، در سال های اخیر از فضای سنتی به بستر بانکداری مبتنی بر زیرساخت های متمرکز و فرا شعبه ای سوق داده است. مفهوم بانکداری اجتماعی با تکیه بر ارتقاء فناوری و داده محوری، فضای جدیدی را در اختیار صنعت بانکداری کشور قرارداده که در این پژوهش شناسایی شاخص های مؤثر بر فرآیند نوآوری بانکداری اجتماعی با رویکرد تحول دیجیتال مدنظر قرار گرفته است. پژوهش حاضر، از حیث هدف کاربردی بوده و در پژوهش های کیفی-کمی دسته بندی می گردد. جهت شناسایی شاخص های مؤثر بر فرآیند نوآوری بانکداری اجتماعی با رویکرد تحول دیجیتال با استفاده از مرور جامع ادبیات و پیشینه پژوهش و روش دلفی، از نظرات اساتید حوزه مدیریت تکنولوژی و نوآوری، مدیران و کارشناسان خبره صنعت بانکداری کشور استفاده شده است. همچنین برای بررسی برازش مدل نظری پژوهش، روش مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار AMOS مورداستفاده قرار گرفته و با تحلیل عاملی 36 شاخص در قالب 6 عامل کلیدی در زمینه فرآیند نوآوری بانکداری اجتماعی با رویکرد تحول دیجیتال شناسایی و تأیید گردید. نتایج نشان دهنده آن است عوامل کلیدی قوانین و سیاست ها، رویکرد نوآورانه، امنیت، ساختار صنعت بانکداری، عوامل اجتماعی و زیرساخت تحول دیجیتال به ترتیب بیشترین تأثیر را در ارائه الگوی نوآورانه بانکداری اجتماعی مبتنی بر تحول دیجیتال در صنعت بانکداری ایران داشته که مدیران ارشد و سیاست گذاران صنعت بانکداری می بایست در جهت تقویت این عوامل بکوشند.

در دهه های اخیر مدیریت نوآوری همواره مورد توجه و کنکاش پژوهشگران قرار گرفته و تلاش برای ارتقا و بهبود عملکرد این فرایند به شکل مستمر در جریان است. در این پژوهش به منظور طراحی مدل مدیریت روتین های فرایند نوآوری، ابتدا با مرور مطالعات پیشین، شاخص ه ای مربوطه استخراج و پس از اجرای تکنیک دلفی فازی و اجماع نظر خبرگان مدلی ارائه شد. سپس با روش پیمایشی به منظور پیاده سازی مدل طراحی شده در ANFIS از پرسشنامه استفاده شد. قواعد طراحی شده با 40 دوره آموزش به خطایی قابل قبول رسید. یافته ها نشان داد که عامل سازمانی بااهمیت ترین متغیر و عامل آموزشی در رتبه آخر قرار دارد. لذا پیشنهاد می شود اقداماتی از قبیل: ایجاد مرکز توربین گاز ایران، اهتمام در ثبات روتین های سازمانی به عنوان منبع اصلی نوآوری، ایجاد فضایی مناسب جهت تعاملات فرهنگی و اجتماعی، توانمندسازی در تعمیق قابلیت های نوآورانه و افزایش آگاهی و مهارت های فنی و مدیریتی انجام پذیرد.

امروزه صنعت 0.4 با پیشرفت های فناورانه در قالب هوشمندسازی و دیجیتال سازی، منجر به افزایش بهره وری در سازمان های تولیدی شده است. از منظر راهبردی و فناوری، نقشه راه فناوری صنعت 0.4 علاوه بر همسوسازی راهبردهای اصلی سازمان با برنامه های حوزه فناوری، سازمان های تولیدی را به سمت سیستم های تولید هوشمند سوق داده و امکان به کارگیری فناوری های هوشمند و دیجیتال مانند: مانند کلان داده ها، اینترنت اشیا، رایانش ابری و ربات ها را برای آن ها فراهم کرده است. هدف از این پژوهش ارائه مدل تدوین نقشه راه فناوری صنعت 0.4 در صنایع تجهیزات نیروگاهی و تأمین انرژی است. در این پژوهش با مطالعه ادبیات موضوع، مصاحبه و استفاده از ابزار مدل سازی معادلات ساختاری، 04 شاخص در قالب 40 مؤلفه در 4 بعد )پیشران ها/محرک ها، بازار، محصول، تکنولوژی، تحقیق و توسعه، منابع وزیرساخت ها( شناسایی شده است. نتایج حاصل از معادلات ساختاری نشان دهنده تأثیر مؤلفه ها و ابعاد به دست آمده بر تدوین نقشه راه در صنعت 0.4 با برازش قوی بوده است  

در این تحقیق سعی شد مدلی برای نوآوری خدمات بانکداری الکترونیک بر اساس قابلیت های پویا ارائه گردد. روش تحقیق پژوهش حاضر، روش پژوهش ترکیبی از نوع طرح متوالی- اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کارشناسان و خبرگان حوزه بانکداری الکترونیک هستند. در تحقیق حاضر رویکرد هدفمند در انتخاب نمونه کیفی تحقیق استفاده می گردد. ابزار گردآوری داده ها در تحقیق حاضر، پرسشنامه دلفی و پرسشنامه تصمیم گیری چند معیاره بود. برای تحلیل داده ها از دو تکنیک دلفی فازی و دیمتل فازی کمک گرفته شد؛ به نحوی که با تکیه بر مبانی نظری و تحقیقات تجربی انجام گرفته در حوزه نوآوری و قابلیت های پویا، شاخص های مهم این دو حوزه در ارتباط با بانکداری الکترونیک استخراج شد. نتایج دلفی فازی در نهایت 13 شاخص برای نوآوری خدمات و 17 شاخص برای قابلیت های پویا به دست داد. شاخص های نوآوری خدمات و قابلیت های پویا بر اساس مبانی نظری، ذیل 11 معیار دسته بندی شده و در قالب مفهوم کلی وارد تحلیل دیمتل فازی شدند. نتایج دیمتل فازی، معیارها را در دو گروه اثرگذار و اثرپذیر دسته بندی کرد، به نحوی که 6 معیار در گروه معیارهای اثرگذار و 5 معیار به عنوان معیارهای اثرپذیر معرفی شدند. براین اساس، سازمان دهی مجدد سیستم ارائه خدمات، از بیشترین تاثیرگذاری، و مفهوم سازی، از میزان تاثیرپذیری بسیار زیادی برخوردار است.

هدف: عوامل زیادی بر عملکرد نوآوری سازمان ها تاثیرگذارند که شناسایی این عوامل، می تواند مدیران را در برنامه ریزی و مدیریت بهتر فرآیند نوآوری یاری رساند. گروه صنعتی مپنا به عنوان تولیدکننده محصولات نیروگاهی، جهت کسب مزیت رقابتی و حضور در بازارهای جهانی، نیازمند بهبود و ارتقای عملکرد نوآوری در شرکت های زیرمجموعه خود است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر کارآفرینی، توانمندی های داخلی و همکاری های خارجی تحقیق وتوسعه بر عملکرد نوآوری در گروه صنعتی مپنا صورت گرفت. روش شناسی پژوهش : این پژوهش، از حیث هدف کاربردی و از نظر نوع روش، پیمایشی توصیفی است. گردآوری داده ها در تابستان سال 1399 با روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شد و از ابزار پرسشنامه و مصاحبه برای بهره گیری از نظرات خبرگان که شامل 30 نفر از مدیران و کارشناسان بخش های تحقیق وتوسعه گروه مپنا بودند، استفاده شد. در این پژوهش، 14 شاخص در قالب سه عامل کارآفرینی، توانمندی های داخلی تحقیق وتوسعه و همکاری های خارجی تحقیق وتوسعه، شناسایی و بر مبنای آن، مدل مفهومی پژوهش طراحی شد و با استفاده از رویکرد فازی و نرم افزار متلب، به ارزیابی عملکرد نوآوری پرداخته شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد هر سه عامل توانمندی های داخلی تحقیق وتوسعه، همکاری های خارجی تحقیق وتوسعه و کارآفرینی، تاثیر مثبت و مستقیم بر عملکرد نوآوری گروه مپنا دارند و توانمندی های داخلی تحقیق وتوسعه با امتیاز 7.44 دارای بیشترین تاثیر و کارآفرینی با امتیاز 5.64 دارای کمترین تاثیر است. همچنین، عملکرد نوآوری، بیشترین تاثیر را به ترتیب از شاخص های میزان سرمایه گذاری در تامین نرم افزارهای تحقیق وتوسعه، میزان سرمایه گذاری در تامین تجهیزات و آزمایشگاه ها و درصد هزینه های تحقیق وتوسعه از فروش کل سازمان، می پذیرد که هر سه، از شاخص های توانمندی های داخلی تحقیق وتوسعه هستند. هم چنین سطح عملکرد نوآوری، مقدار 6.44 ارزیابی شد که در محدوده متوسط رو به بالا است. اصالت/ارزش افزوده علمی: این پژوهش، یک مدل مفهومی را برای نشان دادن رابطه بین کارآفرینی، توانمندی های داخلی و همکاری های خارجی تحقیق وتوسعه، به منظور ایجاد عملکرد نوآورانه شرکت های گروه مپنا پیشنهاد کرده است.

ازآنجا که بازده تولید شده از پیاده سازی نوآوری در بنگاه ها جهت کسب مزیت رقابتی و درنهایت داشتن عملکرد بهتر، ماحصل تعامل بین محیط کسب و کار، راهبرد های نوآوری و قابلیت های شرکت ها است؛ و اینکه تاکنون مطالعاتِ قابل توجهی در مورد برهم کنشِ محیط کسب و کار (به عنوان عامل بیرونی) و راهبرد های نوآوری بر عملکرد شرکت ها صورت نگرفته است؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثرپذیری عملکرد تجاری یک بنگاه از همسویی راهبرد های نوآوری (دو بعدِ نوآوری محصول و نوآوری فرآیند) با محیط کسب و کار (در چارچوب سه عامل پویایی، رقابت پذیری، و تغییرات تکنولوژیک) است. با استفاده از داده های بدست آمده از پرسشنامه - از خبرگان شرکت های تولیدی صنعت پلاستیک ایران - و سرانجام مدلسازی، و تجزیه و تحلیل داده ها بوسیله سیستم استنتاج فازی در نرم افزار متلب با بکارگیری روش استلزام مَمدانی؛ مطالعه فوق نشان می دهد که در این صنعت، نوآوری فرآیند در مقایسه با نوآوری محصول تأثیر بیشتری بر عملکرد تجاری خواهد گذاشت. از سوی دیگر، تغییرات تکنولوژی در مقایسه با پویایی و رقابت پذیری تأثیر بزرگتری بر عملکرد تجاری می گذارد. در مجموع، این پژوهش همسویی راهبردی بین راهبرد نوآوری فرآیند و تغییرات تکنولوژیک در بهبود عملکرد تجاری را به تصویر کشاند. این نتایج، انتخاب هدفمند راهبرد نوآوری براساس شرایط مختلف محیطی برای بنگاه ها را ضروری می سازد.

هدف: این پژوهش با هدف ارائه مدل سیستمی کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری در کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات انجام شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پس از مرور ادبیات، به منظور غنای بیش تر با 12 نفر از خبرگان حوزه فناوری اطلاعات مصاحبه عمیق انجام شد و مهم ترین ابعاد و مولفه ها استخراج شدند. سپس پرسشنامه ای طراحی گردید و در اختیار 103 نفر از کارشناسان و مدیران کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات قرار داده شد. برای اعتبار سنجی مدل پیش بینی شده از سیستم استنتاج عصبی-فازی تطبیقی (ANFIS) بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد مهم ترین ابعاد موثر بر کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری در کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات به ترتیب اهمیت عبارت اند از: کسب وکار و بازار، اقتصاد نوآوری، ابعاد کسب ارزش، منابع فناوری اطلاعات، فناوری اطلاعات، نوآوری در فناوری اطلاعات، امنیت و قوانین. همچنین، با توجه به میزان خطای به دست آمده و نبود پدیده فرا-انطباق در ANFIS طراحی شده، مدل مذکور از اعتبار قابل قبول و قدرت بالایی برای پیش بینی برخوردار است. ارزش/ اصالت پژوهش: پژوهش حاضر با ارائه مدل سیستمی که دربردارنده مهم ترین ابعاد و مولفه های کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری است، می تواند به سیاست گذاران و مدیران موثر بر کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات در تصمیم گیری ها یاری رساند.