اندیشه های نوین تربیتی

این مطالعه با هدف آزمون نقش واسطه ای رابطه بین فردی معلمان در رابطه نیرومندی های منشی آن ها با خودکارآمدی ادراک شده معلمان برای آموزش اخلاقی دانش آموزان انجام شده است. 200 معلم (100 مرد و 100 زن) به نسخه کوتاه ابزار نیرومندی های منشی، پرسشنامه تعامل معلم و مقیاس کارآمدی معلم بر آموزش اخلاقی دانش آموزان پاسخ دادند. نتایج نشان داد که رابطه نیرومندی های منشی با رفتار بین فردی مثبت معلم و خودکارآمدی معلم برای آموزش اخلاقی دانش آموزان مثبت و معنادار و با رفتار رابطه بین فردی منفی معلم، منفی و معنادار بود. همچنین، نتایج نشان داد رابطه رفتار بین فردی مثبت معلم با خودکارآمدی معلم برای آموزش اخلاقی مثبت و معنادار و رابطه رفتار رابطه بین فردی معلم با خودکارآمدی برای آموزش اخلاقی دانش آموزان منفی و معنادار بود. نتایج همچنین نشان داد که مدل مفروض واسطه مندی نسبی رابطه بین فردی معلم در رابطه نیرومندهای منشی و خودکارآمدی معلمان برای آموزش اخلاقی دانش آموزان برازش قابل قبولی با داده ها دارد. همچنین، نتایج نشان داد که در مدل مفروض، 25 درصد از واریانس خودکارآمدی معلمان برای آموزش اخلاقی دانش آموزان از طریق نیرومندی های منشی و رابطه بین فردی آن ها تبیین شد. این نتایج نشان می دهد که بخشی از واریانس مشترک بین دوایر مفهومی نیرومندی های منشی و خودکارآمدی برای آموزش اخلاقی فراگیران، نتیجه تغییرپذیری در رفتار رابطه بین فردی معلم است.

این پژوهش با هدف تحلیل عوامل موثر بر انتخاب شغل معلمی در بین دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 97-1396 انجام گرفت. در این پژوهش توصیفی پیمایشی، تعداد 580 نفر از دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان شرقی با روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین 2130 نفر دانشجو معلم انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه عوامل موثر بر انتخاب شغل معلمی ریچاردسون و وات (2006) بود که 58 گویه با مقیاس 7 درجه ای لیکرت دارد. تحلیل داده ها، با به کارگیری آزمون آماری تحلیل عاملی در نرم افزار SPSS 25 انجام شد. با اجرای تحلیل عاملی بر روی 58 گویه، 15 عامل استخراج گردید. سهم هر یک از عامل ها به ترتیب: مشارکت اجتماعی 79/21 درصد، توانایی و ارزش درونی20/6 درصد، علاقه به کار با کودکان و نوجوانان 65/5 درصد، وضعیت اجتماعی 96/4 درصد، وقت گذاشتن برای خانواده 46/4 درصد، تجربیات آموزشی و یادگیری قبلی 94/3 درصد، تخصص 23/3 درصد، دلسرد کننده اجتماعی 68/2 درصد، تاثیرات اجتماعی 53/2 درصد، درآمد و حقوق 49/2 درصد، رضایت مندی از شغل 10/2 درصد، شغل جایگزین 00/2 درصد، امکان انتقال شغلی 93/1 درصد، دشواری 90/1 درصد و امنیت شغلی 72/1 درصد بود.  این 15 عامل در مجموع 64/67 درصد کل واریانس را تبیین کردند. با توجه به تنوع عوامل موثر بر انتخاب شغل معلمی در دانشجویان و وجود عواملی مانند امنیت شغلی، شغل جایگزین و درآمد( که غیرمرتبط با ارتقاء کیفیت آموزش معلمان است)، به نظر می رسد تدوین راهبردهای علمی و عملی برای انتخاب و جذب دانشجویان مستعد و باانگیزه بسیار ضروری به نظر می رسد.

این مطالعه با هدف تدوین و اعتباربخشی یک طرح برنامه درسی برای آموزش ضمن خدمت معلمان دوره پیش دبستان انجام شد. شرکت کنندگان در این پژوهش حین عمل تعداد 24 معلم پیش دبستان شهرستان ملایر و 6 متخصص تربیتی بودند که در دو مرحله تدوین و اعتباربخشی طرح مشارکت داشتند. نتایج تحلیل داده ها به شناسایی مجموعه ای از مضامین و مفاهیم منجر شد که در چهار مقوله اساسی اهداف، ساختار محتوا، راهبردهای تدریس و رویه های ارزشیابی سازماندهی شدند. اهداف اساسی این برنامه عبارت اند از شناخت ماهیت رشد و ابعاد مختلف رشد کودکان، تشخیص و آموزش کودکان با نیازهای ویژه، طراحی بازی های آموزشی، برقراری ارتباط موثر با کودکان و والدین، شناخت حقوق کودکان، آشنایی با مبانی یادگیری و آموزش، تدریس هنرها و طراحی فضای یادگیری. این اهداف در چارچوب ساختار محتوایی با عناوین رشد و شخصیت کودک، بازی های آموزشی، یادگیری و آموزش، حقوق دانش آموز، آموزش هنرها و طراحی محیط یادگیری تحقق پذیرند. در تدریس این مواد، معلمان شرکت کنندگان فعال تلقی می شوند و زمان و مکان دوره آموزش با نیازها و شرایط آنان متناسب می شود. ارزشیابی به عنوان ابزاری برای ارائه بازخورد سازنده با هدف بهبود عملکرد معلم و ارتقای حرفه ای او قلمداد می شود.

هدف این پژوهش شناسایی و تدوین کدهای اخلاقی برنامه درسی کار و فناوری دوره اول متوسطه از نگاه معلمان است. برای دستیابی به این هدف از روش پدیدارشناسانه بهره گرفته شد. جامعه پژوهش، شامل معلمان سرگروه درس کار و فناوری بود. برای نمونه گیری از روش هدفمند از نوع معیاری استفاده شد و با 13 نفر شرکت کننده در پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته تا حد اشباع انجام شد. سپس برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری سه مرحله ای (باز، محوری و گزینشی) استفاده شد. یافته ها نشان داد در مجموع کدهای اخلاقی برنامه درسی کار و فناوری از نظر معلمان، دو مقوله اصلی و دوازده مقوله فرعی؛ کدهای اخلاقی کار (مسئولیت پذیری، عدل و انصاف، صداقت و درستکاری، امانتداری و کسب روزی حلال) و کدهای اخلاقی فناوری (مالکیت فکری، کپی رایت، امنیت اطلاعات، حریم خصوصی، دسترسی، صحت و درستی اطلاعات و آداب و معاشرت شبکه ای) را شامل می شود. لذا بنا به اهمیت موضوعات اخلاق کار و فناوری  ضرورت دارد که کدهای اخلاقی اشاره شده در این پژوهش مورد توجه جدی برنامه ریزان درسی کار و فناوری برای تدوین برنامه ای منسجم و همچنین معلمان در امر یاد دهی- یادگیری قرار بگیرد.

در این پژوهش اثربخشی بسته آموزشی تنظیم هیجانی گروس بر تعلل ورزی دانشجویان دختر بررسی شده است. جامعه پژوهش دانشجویان دختر دانشگاه بیرجند را در دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد در سال تحصیلی 1397-1396 شامل می شود. نمونه پژوهش شامل 30 نفر از دانشجویان دختر است که نمره تعلل ورزی و دشواری در تنظیم هیجان آن ها در پرسشنامه های تعلل ورزی و دشواری در تنظیم هیجان، بالا بوده است و در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شده اند. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و یک مرحله پیگیری است. برای آموزش تنظیم هیجانی از بسته آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گروس استفاده شده است. ابزار مورد استفاده پرسشنامه تعلل ورزی شوارز و دیهل (2000) و مقیاس دشواری در تنظیم هیجانی گراتز و رومر (2004) است. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. یافته ها نشان داد نمره آزمودنی ها در مرحله پس آزمون در متغیر تعلل ورزی و دشواری در تنظیم هیجان کاهش یافته و بیانگر این است که آموزش تاثیرگذار بوده است. بر مبنای نتایج، آموزش تنظیم هیجانی می تواند اثربخش باشد و علاوه بر اینکه میزان تعلل ورزی را در دانشجویان دختر کاهش می دهد، از طریق کاهش دادن دشواری در تنظیم هیجان، باعث تسهیل تنظیم هیجان نیز در دانشجویان می شود.

این پژوهش با هدف بررسی روابط ساختاری میان رشته تحصیلی و نتایج یادگیری دانشجویان، با میانجی سطوح مختلف درگیری دانشجویان شامل تفکر سطح بالا، تلاش های درسی، یادگیری مشارکتی، تعامل استاد – دانشجو، روابط میان فردی و حمایت های دانشگاهی انجام شد. نوع پژوهش توصیفی و طرح آن همبستگی بود. جامعه آماری شامل 5759 نفر از دانشجویان کارشناسی رشته های جستجوگرانه دانشگاه شهید باهنر کرمان بود که از این میان 360  نفر با روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی از 4 دانشکده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه درگیری دانشجویان (اقتباس از پایک و همکاران، 2012) بود. پایایی این ابزار 78/0 برآورد گردید و روایی سازه ابزار نیز با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی تأیید شد. تحلیل داده های پژوهش با نرم افزار لیزرل و از طریق مدل سازی معادله ساختاری انجام شد. نتایج نشان داد که مدل ارائه شده به خوبی با داده ها مطابقت دارد و رابطه بین متغیرها را به درستی تببین می کند. همچنین بر اساس نتایج حاصل، رابطه رشته تحصیلی جستجوگرایانه با تفکر سطح بالا، تلاش های درسی دانشجویان، یادگیری مشارکتی و تعامل استاد – دانشجو مثبت و معنی دار بود. علاوه بر این، اگرچه اثر مستقیم رشته تحصیلی بر نتایج یادگیری معنی دار نبود، اما اثر غیرمستقیم آن، با میانجی یادگیری مشارکتی، مثبت و معنی دار بود. با این حال، سایر اثرات میانجی مؤلفه های مربوط به سطوح درگیری نیز معنی دار نبودند.

عوامل درون فردی و برون فردی متعددی در یادگیری و عملکرد دانش آموزان در درس ریاضی به عنوان اهداف مهم آموزش و پرورش نقش دارند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه حمایت معلم ادراک شده در رابطه با عملکرد درس ریاضی با توجه به نقش میانجی گر انگیزه درونی، اضطراب و خودکارآمدی ریاضی انجام شد. این پژوهش از نوع کمی  با روش همبستگی است و با استفاده از روش معادلات ساختاری انجام شده است. تعداد ۴۰۸ دانش آموز (204 پسر، 204 دختر) به شیوه نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های حمایت عاطفی معلم و ابزاری اسکالویک (2013)، حمایت ابزاری وانگ، تااو و کونیشی (2018)، خودکارآمدی و اضطراب ریاضی می (2009) و انگیزه درونی فدریسی و اسکالویک (2014) پاسخ دادند. برای سنجش عملکرد در درس ریاضی از میانگین سه امتحان دانش آموزان در درس ریاضی استفاده شد. نتایج نشان داد که الگوی مفهومی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است. همچنین، بین حمایت معلم ادراک شده و عملکرد دانش آموزان در درس ریاضی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد و حمایت معلم ادراک شده با واسطه سه متغیر اضطراب ریاضی، انگیزش درونی و خودکارآمدی ریاضی توانسته عملکرد تحصیلی در درس ریاضی را به صورت معنی داری تبیین کند. به علاوه، خودکارآمدی ریاضی توانسته دو متغیر میانجی دیگر را تحت تأثیر قرار داده و از این طریق بر عملکرد در درس ریاضی تأثیرگذار باشد. نتایج تلویحاً نشان می دهند توجه به انواع حمایت های معلم و طراحی و اجرای مداخله های آموزشی در جهت افزایش رفتارهای حمایتی معلمان می تواند از طریق افزایش خودکارآمدی و انگیزش ریاضی و کاهش اضطراب ریاضی دانش آموزان به بهبود عملکرد ریاضی آنان کمک نماید.

برنامه جامع آموزش جنسی یکی از برنامه های جهانی است که یونسکو آن را طراحی و اجرا می کند. نتایج پژوهش های مختلف نشان از اهمیت و استفاده از مزایای این برنامه در برنامه های آموزشی مدارس کشورهای مختلف دارد. بنابراین، با توجه به فقدان پژوهش در این زمینه، هدف کلی مطالعه حاضر ارائه الگوی تربیت جنسی در ایران بر مبنای برنامه جامع آموزش جنسی است. این پژوهش از نوع کیفی است و در آن از تحلیل محتوای استقرایی استفاده شده است. داده های جمع آوری شده شامل: مطالعه اسناد بالادستی نظام آموزشی کشور، منابع علمی موجود، اسناد بین المللی مرتبط با موضوع پژوهش مانند برنامه جامع آموزش جنسی است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که  برنامه  جامع آموزش جنسی، یک برنامه جامع است که با بسیاری از اعتقادات و باورهای دینی و ارزش ها و هنجارهای جامعه کنونی ایران همخوانی دارد، هرچند در بعضی از موارد نیز اختلافاتی دارد. همچنین الگوی نهایی تربیت جنسی در ایران در قالب اهداف (در حیطه شناختی، نگرشی و مهارتی)، اصول، محتوا (رشد انسان، ارتباط، مهارت های فردی، رفتار جنسی، سلامت جنسی، فرهنگ و اجتماع) و روش های آموزشی (مستقیم و غیرمستقیم) تنظیم شد.

موضوع رهبری معلم، با وجود اهمیت بسیار، در حوزه آموزش زبان چندان مورد توجه نبوده است. پژوهش کیفی حاضر بر اساس روش پدیدارشناسی و با هدف بررسی دیدگاه زبان آموزان درباره رهبری معلمان زبان انگلیسی و درک دقیق تری از مفهوم رهبری معلم در این رشته انجام شد. تعداد 21 دانشجوی دوره کارشناسی رشته آموزش زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس در این تحقیق شرکت کردند. داده های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با شرکت کنندگان درباره ویژگی ها و صفاتی جمع آوری شد که رهبر-معلمان را متمایز می کنند. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس کدگذاری و تحلیل مضمونی انجام شد و نشان داد که مجموعه ای از ویژگی های گوناگون در قالب پنج مضمون شامل تسلط حرفه ای، قابلیت های شخصیتی، توانمندی ارتباط، هدفمندی و انعطاف پذیری از نظر دانشجویان  از خصوصیات اساسی رهبری معلمان زبان انگلیسی است. نتایج حاکی از این واقعیت اند که نظر دانشجویان درباره رهبری معلم از سطح  دانش و تسلط معلم بر فنون تدریس فراتر می رود و شامل عناصری است که نه تنها ویژگی های فردی و رفتاری معلم را شامل می شوند، بلکه خود ممکن است محصول  تعامل و کنش متقابل معلم و شاگردان باشند. می توان گفت که مفهوم رهبری معلم از دید زبان آموزان با دیدگاه های سنتی موجود تفاوت هایی نیز دارد.

دست یابی به یک برنامه درسی مطلوب و حرکت در جهت نیل به دانشگاه های کارآفرین، یکی از راهکارهای اصلی برای حل معضل بیکاری، فقر و اقتصاد به کما رفته کشور است. یکی از کامل ترین الگوهای برنامه درسی، شبکه تارعنکبوتی اَکر است؛ که منطق را به عنوان عنصر اصلی و رسالت مرکزیِ برنامه درسی معرفی کرده است. هدف این مطالعه "سنتز یک الگوی برنامه درسی کارآفرینی در رشته علوم تربیتی مبتنی بر شبکه تار عنکبوتی اکر" است که به روش سنتز پژوهی انجام شده و 183 مقاله (75 مقاله فارسی و 108 مقاله انگلیسی)، به فرایند سنتز پژوهی وارد شده اند. پس از دستیابی به عناصر برنامه درسی کارآفرینی منطبق بر 10 عنصر مدل اَکر، روایی محتوایی عناصر به دست آمده بررسی و الگوی حاصل با روش دلفی اعتباربخشی شد و الگوی نهایی طراحی و تدوین گردید. یافته های مطالعه حاضر نشان داد، منطق برنامه درسی کارآفرینی، توسعه روحیه کارآفرینی در دانشگاه ها و جامعه است. ارتقای شایستگی های کارآفرینی در دانشجویان و تقویت قصد کارآفرینی در آن ها از مهم ترین اهداف برنامه درسی کارآفرینی است. محتوا بایستی رویکردی منعطف و مبتنی بر نیاز داشته باشد. اختصاص زمان و مکان مناسب، حمایت از ایده های کارآفرینانه، کار گروهی دانشجویی بر روی پروژه های واقعی کارآفرینی و استفاده از روش های مختلف ارزشیابی از دیگر ضروریات برنامه درسی کارآفرینی هستند. در چنین فرایندی، دانشجو نقشی فعال داشته و استاد تسهیل کننده یادگیری است.