اندیشه های نوین تربیتی

هدف این پژوهش بررسی نقش هیجانات خودآگاه و تعلل ورزی در پیش بینی عملکرد و اعتماد به نفس تحصیلی دانشجویان بود. نمونه آماری 365 دانشجوی کارشناسی بود که به صورت تصادفی ساده از دانشگاه محقق اردبیلی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه هیجانات خودآگاه، مقیاس تعلل ورزی و شاخص ارزیابی شخصی جمع آوری شد. یافته های پژوهش نشان داد شرم، گناه، برون سازی و غرور با عملکرد تحصیلی دانشجویان همبستگی معنا داری دارند. همچنین تعلل ورزی با اعتماد به نفس تحصیلی رابطه منفی معناداری داشت، اما بین بی تفاوتی و تعلل ورزی با عملکرد تحصیلی دانشجویان رابطه معناداری به دست نیامد. تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد که هیجانات خودآگاه و تعلل ورزی حدود 9 درصد از عملکرد تحصیلی دانشجویان را تبیین می کنند، در صورتی که هیجانات خودآگاه و تعلل ورزی فقط 8 درصد از اعتماد به نفس تحصیلی دانشجویان را تبیین کردند. از یافته ها می توان برای راهنمایی دانشجویان در زمینه آموزش و خدمات مشاوره ای استفاده کرد.

هدف از این پژوهش، ارزشیابی میزان کیفیّت برنامه های مراکز پیش دبستانی شهر تهران بود. در این پژوهش از روش آمیخته استفاده شد و با به کارگیری روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 40 مرکز پیش دبستانی شهر تهران انتخاب شدند. داده های پژوهش به روش های مصاحبه و مشاهده از محیط و فضای مراکز و کلاس های پیش دبستانی جمع آوری شد. یافته های پژوهش نشان داد تعامل مربیان با کودکان در مراکز پیش دبستانی کیفیّت لازم را ندارند. تنها در بخشی از مراکز پیش دبستانی، نسبت مربی به کودک تناسب لازم را دارد و نیز نسبت تعداد کودکان به کلاس در نیمی از مراکز پیش دبستانی از تناسب لازم بهره مند بود. مربیان مراکز پیش دبستانی در حد متوسط از مهارت های مورد نیاز حرفه مربیگری بهره مند بودند و بیش از نیمی از مربیان مراکز، آموزش های لازم در حوزه تخصصی گذرانده اند. همچنین روش های یاددهی ـ یادگیری مربیان در مراکز پیش دبستانی در حد متوسط کیفیّت لازم را دارند. میان کودکان، مربیان و والدین در حد متوسط تعامل مناسب وجود داشت و کادر آموزشی مراکز به طور متوسط از ویژگی های مطلوب و کیفیّت کاری بهره مند هستند. محیط فیزیکی مراکز پیش دبستانی از نظر سلامت و ایمنی کیفیّت لازم را دارد.

این پژوهش با هدف «شناسایی مؤلّفه های مسئولیت پذیری اجتماعی در محتوای برنامه درسی دوره متوسطه نظری» به روش توصیفی از نوع تحلیل محتوی انجام شد. نمونه پژوهش، شامل ده کتاب سال سوم آموزش متوسطه در سال تحصیلی 1390-1389 بود. عمده ترین یافته ها ی پژوهش عبارت بودند از :1. انواع و ابعاد مسئولیت های اجتماعی قابل بررسی در محتوای برنامه درسی را می توان به هفت نوع و سه بعد تقسیم کرد که شامل مسئولیت های؛ دینی- اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، شهروندی- اجتماعی، زیست محیطی و سازمانی- شغلی در ابعاد سه گانه شناختی، عاطفی و عملکردی بود. 2. از مجموع 11387 مورد، عبارات و مضامین مندرج درکتاب های نمونه مورد بررسی دوره متوسطه نظری سال90- 1389، 546 فراوانی، یعنی 8/4 % به مؤلّفه های مطرح در انواع و ابعاد سه گانه مسئولیت های اجتماعی توجه شد.3. بیشترین درصد عبارات و مضامین در کتاب های تحلیل شده به نسبت مجموع 11387مورد؛ درکتاب مطالعات اجتماعی با یک درصد و کمترین درصد نیز به همین نسبت، به کتاب روان شناسی، با 1/0 % اختصاص داشت و به نسبت مجموع 546 فراوانی، درکتاب های نمونه مورد بررسی نیز، کتاب مطالعات اجتماعی، با 3/20 % و کتاب روان شناسی، با 9/2 % به ترتیب بیشترین و کمترین درصد را به خود اختصاص داده اند.

هدف از این پژوهش مقایسه تاب آوری هیجانی و اجتماعی کودکان در دو بافت منطقه ای متفاوت کشور و با توجه به نقش جنسیّت بود. در این پ ژوهش 160 دانش آموز منطقه محروم و 320 دانش آموز منطقه غیرمحروم با استفاده از پرسشنامه تاب آوری هیجانی- اجتماعی مرل و روش آماری تحلیل واریانس یکراهه به همراه آزمون تعقیبی شفه مطالعه شدند. یافته های پژوهش نشان داد دانش آموزان مناطق غیرمحروم نسبت به دانش آموزان مناطق محروم در زیرمقیاس های تاب آوری هیجانی- اجتماعی نمره بالاتری به دست آوردند و این برتری در دختران بیشتر مشهود بود. در نتیجه محرومیت اقتصادی و اجتماعی می تواند بر کاهش تاب آوری(بالاخص در پسران) تأثیر به سزایی داشته باشد.

هدف این پژوهش، تهیه مقیاسی برای اندازه گیری خودکفایتی دانش آموزان مقطع راهنمایی در علوم تجربی و تعیین اعتبار و پایایی آن بود. بدین منظور 319 دانش آموز سال سوم راهنمایی با روش نمونه گیری هدفمند به عنوان آزمودنی های پژوهش انتخاب شدند. این مقیاس بر مبنای پیشنهادهای باندورا(2006) در خصوص سنجش خودکفایتی در حیطه های ویژه تحصیلی تهیه شد. یافته ها نشان داد این مقیاس از سه بُعد خود کفایتی در حل مسائل علوم تجربی، در کاربرد علوم تجربی و در درس علوم تجربی تشکیل شده است. ضرایب همبستگی بین این ابعاد و نیز یکایک آن ها با نمره کل مقیاس حاکی از انسجام و روایی سازه ای مقیاس بود. وجود همبستگی مثبت بین ابعاد و کل مقیاس با نمره پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم تجربی روایی ملاکی مقیاس را نیز تأیید کرد. ضرایب آلفای کرونباخ برای ابعاد مقیاس از 88/0 تا 92/0 متغیر و ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 96/0 به دست آمد که نشانه همسانی درونی قوی و مستحکم آن بود. ضریب پایایی حاصل از بازآزمایی ابعاد مقیاس از 82/0 تا 86/0 متغیر و برای کل مقیاس برابر با 93/0 بود و ثبات زمانی نمرات آن را نشان داد. از یافته های دیگر این پژوهش تفوّق دختران در ابعاد خودکفایتی در علوم تجربی بر پسران بود. با توجه به این که مقیاس خودکفایتی در علوم تجربی، مقیاس معتبری در فرهنگ ایرانی است می توان در پژوهش های روان شناختی و تربیتی، مطالعات برنامه درسی و نیز مراکز مشاوره و مدارس به کار گرفته شود.

هدف از این پژوهش، تبیین مبانی فلسفی مدرسه زندگی، ویژگی ها و چگونگی تحقق آن است. دیوئی با انتقاد از مدارس سنّتی، به تأسیس مدرسه آزمایشگاهی یا مدرسه زندگی اقدام کرد. شعار مدرسه زندگی، آموختن برای زیستن از طریق عمل است. در نظر او مدرسه خود زندگی است و نه آماده شدن برای زندگی. تعلیم و تربیت به منزله رشد و متضمن تجربه است. یادگیری باید با توجه به علائق، رغبت ها و تفاوت های فردی کودکان انجام شود. در مدرسه زندگی هدف ها از پیش تعیین نمی شود، بلکه بنا به موقعیت و در حین عمل ظهور مییابد. محتوا نیز از پیش تعیین نمی شود، محتوای درسی و موقعیت های تربیتی به نحوی تدارک دیده می شود که به پرورش مهارت های اجتماعی، مهارت حل مسأله، قوه خلّاقیت و تفکّر انتقادی منجر شود. درچنین مدرسه ای محیط شاد و سازنده است. روش تدریس بر فعالیت شاگرد مبتنی است. نقش معلم مدیریت کلاس درس نیست، بلکه معلم راهنما وهدایت کننده یادگیری و شاگرد، محور جریان تربیتی است. روش پژوهش توصیفی– تحلیلی بود. بر اساس یافته های پ ژوهش می توان از جنبه های مورد تأیید مدرسه زندگی در جهت ایجاد تغییرات سودمند در نظام آموزش و پرورش به ویژه نظام مدرسی، بهره گرفت.

این پژوهش در صدد فهم این نکته بود که چگونه فرد یا افراد جامعه رفتارها یا کُنش های روزمره خود را در زمینه ای تغییر می دهند. به عبارتی، چه می شود که برای مثال مُعتاد یا مُعتادان پس از سال ها مصرف مواد مُخدر آن را رها کرده و به زندگی طبیعی به مانند دیگران باز می گردند. به این دلیل هدفِ پژوهش حاضر بررسی این فرایند با روشی کیفی به کمک مصاحبه های عمیق با تعداد معدودی مُعتاد است. پس از تحلیل محتوای مصاحبه ها این نتیجه به دست آمد که هم مُعتاد شدن و هم ترک آن طی یک فرایندی و مراحلی با نقطه عطفی در هر دو حالت رخ می دهد. همان طور که شرایطی در شکل گیری اعتیاد نقش دارند، شرایطی نیز در ترک آن سهیم هستند.