درخت حوزه‌های تخصصی

علوم سیاسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه بزرگان روابط بین الملل اصول روابط بین الملل اقتصاد سیاسی بین الملل امنیت ملی و بین المللی اندیشه سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ روابط بین الملل توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب جامعه شناسی سیاسی جهانی شدن روابط خارجی ایران روانشناسی سیاسی روش شناسی سازمان های بین المللی سیاست خارجی (مبانی و مفاهیم نظری) سیاست خارجی ایران سیاستگذاری عمومی فرهنگ و سیاست مبانی علم سیاست مسایل ایران مطالعات منطقه ای نظریه های روابط بین الملل نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۷۸۱ تا ۴٬۸۰۰ مورد از کل ۳۰٬۰۹۵ مورد.
۴۷۸۱.

خاطره و امنیت ملی: کارویژه های امنیتی انتشار خاطرات زندانیان سیاسی دوره پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۶) 56 - 71

کلید واژه ها: خ‍اطرات زندان مشروعیت رژیم پهلوی انقلاب امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۳۵۳
این مقاله به دنبال بررسی  اهداف افراد و جریان های سیاسی از انتشار خاطرات زندان در دوران حکومت پهلوی است. یکی از کارکردهای اصلی انتشار خاطرات زندان کمونیست های دوران رضاشاه، کارکرد تبلیغاتی به سود حزب توده بوده است. از سوی دیگر، انتشار یادداشت های زندان، مانیفستی علیه رژیم و مشروعیت زدایی از آن به شمار می آمد. رژیم پهلوی نیز با جذب برخی زندانیان، یادداشت های زندان و متونی در راستای منافع و ایدئولوژی رژیم طراحی می کرد. خاطرات زندانیان دوران پهلوی پس از انقلاب اسلامی نیز با هدف مشروعیت زدایی از رژیم پهلوی، مشروعیت سازی برای گروه های انقلابی و مشروعیت زدایی از گروه های ضدانقلاب منتشر شده است. خاطره نویس ها در بازنمایی کنش های زندان، رفتار و رویه گروه های خودی را هنجارمند و «دگر» های خود را به شیوه های مختلف طرد کرده اند. انتشار خاطرات، کارویژه ای در «اکنون رخدادهای سیاسی بعد از انقلاب» داشت و منجر به حذف برخی افراد و گروه های سیاسی شد.  
۴۷۸۲.

ابتکار راه ابریشم جدید چین و راهبرد اتحادیه اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۰ (پیاپی ۶۰) 195 - 225

کلید واژه ها: ابتکار ابریشم جدید اتحادیه اروپا چین اجماع پکن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۹ تعداد دانلود : ۴۳۴
مرکز ثقل اقتصاد جهان در حال انتقال از جهان غرب به قاره آسیا با محوریت چین است. ابتکار راه ابریشم جدید چین را  می توان یکی از شاخص های مهم در جابجایی مرکزیت فوق دانست. پرسش اصلی پژوهش این است که اروپا چه راهبردی نسبت به ابتکار راه ابریشم در پیش گرفته است؟ فرضیه تحقیق مطرح می کند، کشورهای اروپایی نسبت به اهداف و مقاصد واقعی چین در ارائه ابتکار راه ابریشم با شک و تردید روبرو هستند. در همین راستا، اروپا می کوشد از طریق همکاری محتاطانه با چین برای پیشبرد طرح فوق، راهبرد جذب چین در اقتصاد جهان و سپس کنترل و غلبه بر آن را دنبال کند. یافته های پژوهش نشان داد از منظر اتحادیه اروپا با اینکه چین می کوشد در مورد استراتژی خود شفاف عمل کند، اما هدف استراتژی راه ابریشم در مورد همکاری با اتحادیه اروپا یا برخی از کشورهای اروپایی مشخص نشده است. اتحادیه اروپا معتقد است رویکرد چین، تجارت یکطرفه و صادرات کالا به اروپا است. موضوع تحقیق بر اساس چارچوب نظری اجماع پکن و روش تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
۴۷۸۳.

سیاست خاورمیانه ای بریتانیا در دوره ی پسابرگزیت مطالعه موردی: روابط بریتانیا و اسرائیل(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۸۸ 99 - 126

کلید واژه ها: بریتانیا اسرائیل پسابرگزیت خاورمیانه سیاست خارجی روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۰ تعداد دانلود : ۶۸۵
هدف پژوهش حاضر، واکاوی سیاست خاورمیانه ای بریتانیا در دوره ی پسابرگزیت با تاکید بر روابط با اسرائیل بود. در این راستا، عوامل موثر بر تداوم روابط دوجانبه دو کشور شامل عوامل اقتصادی، نظامی و امنیت سایبری بررسی شد. نتایج پژوهش که به شیوه ی آینده پژوهی انجام شد، نشان داد، براساس رهیافت آینده پژوهی و با استفاده از روش سناریونویسی، سه دسته سناریوی «مطلوب»، «محتمل» و «ممکن» را می توان برای روابط آنگلو- یهودی طرح نمود؛ از این میان مطلوب ترین سناریو برای بریتانیا، تداوم رابطه ی لندن- تل آویو، هم سویی بیش تر با آمریکا از طریق این رابطه، حمایت از سیاست های اسرائیل در قبال فلسطین، مقابله با ظهور قدرت های ضد بریتانیا و گروه های مقاومت است که بریتانیا در راستای دستیابی به آن ها از هر موقعیتی سود خواهد برد. بنابراین، تداوم رابطه با اسرائیل در زمینه های سیاسی – امنیتی و اقتصادی از مهم ترین اولویت های بریتانیا در دوره ی پسابرگزیت خواهد بود. در سناریوهای محتمل نیز سیاست بی طرفی بریتانیا در قبال اسرائیل، انعقاد قراردادهای تسلیحاتی و نظامی با کشورهای عربی، نزدیکی روابط اسرائیل و روسیه و تداوم حمایت از توافق هسته ای با ایران را می توان متصور بود. تشدید منازعه ی بین اسرائیل و بریتانیا و بی توجهی به فعالیت های موشکی ایران از جمله سناریوی های ممکن در روابط این دو کشور می باشند.
۴۷۸۴.

ریشه یابی نظرگاه تئوریک شریعتی نسبت به مفهوم ولایت فقیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۸ 201-222

کلید واژه ها: دکتر شریعتی ولایت فقیه نظرگاه تئوریک روحانیت اندیشه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۳۹۱
آراء دکتر شریعتی درباره روحانیت و فقاهت در برهه های مختلف، صورت های گوناگونی یافته است. مسئله تحقیق حاضر، واکاوی بخشی از نظریات اندیشه سیاسی شریعتی است که نسبت میان روحانیت و سیاست را روشن می سازد. یافته های تحقیق با ابتنای بر روش توصیفی- تحلیلی و متن محور گویای آن است که شریعتی در پاره ای از آثار خود مواضعی آن چنان همسو با نیابت سیاسی اجتماعی روحانیون در عصر غیبت اتخاذ می کند که در بادی امر، پژوهش درباره اعتقاد یا عدم اعتقاد او به ولایت فقیه، به عنوان جایگاهی حقوقی در جامعه سیاسی شیعیان عصر غیبت را ضروری می نماید. در این راستا، ابتدا تصویری کلی از منظومه فکری شریعتی و مفصل های اثرپذیری وی از مکاتب و اندیشه های مختلف ارائه شده و سپس جایگاه سیاسی روحانیت و سیاست در قالب مفهوم ولایت فقیه در اندیشه وی تبیین گردیده است.
۴۷۸۵.

بحران سوریه؛ عرصه تقابل منطقه ای ایران با محور سه گانه آمریکا، اسرائیل و عربستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۴) 25-48

کلید واژه ها: ایران محور مقاومت سوریه حزب الله ژئوپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۹ تعداد دانلود : ۴۶۷
با آغاز اعتراضات سیاسی در سوریه، بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای هر کدام منطبق با علایق خود، جهت گیری مختلفی را در رابطه با این کشور که از اهمیت راهبردی خاصی هم در منطقه خاورمیانه برخوردار است؛ اتخاذ نمودند. تلاش دولت هایی نظیر آمریکا، عربستان برای ساقط کردن حکومت بشار اسد از جلوه های بارز مداخله بازیگران بیرونی در این بحران بود که در برابر شاهد رویکرد حفظ وضع موجود دولت هایی چون ایران، عراق و روسیه در بحران سوریه هستیم. تضاد منافع این قدرتها باعث طولانی شدن بحران شده و آثار آن با وجود گذشت نزدیک به یک دهه از زمان شروع اعتراضات هنوز هم دیده می شود. پرسش اصلی مقاله اهداف منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در سوریه با عطف به رویکرد عربستان، آمریکا و رژیم صهیونیستی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که محور سه گانه آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیتسی بر سر تضعیف موقعیت جمهوری اسلامی ایران در سوریه هم پوشانی کامل منافع دارند. با عطف به این امر، جمهوری اسلامی ایران از حضور در سوریه و اتحاد راهبردی با دولت مرکزی این کشور به دنبال رفع تهدیدات منطقه ای و امنیتی اش از سوی اسرائیل، عربستان و آمریکا است.
۴۷۸۶.

فرهنگ سیاسی نخبگان و حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی دولت اصلاحات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۴) 147-174

کلید واژه ها: فرهنگ سیاسی فرهنگ سیاسی نخبگان حکمرانی خوب دولت اصلاحات جمهوری اسلامی دموکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۸ تعداد دانلود : ۴۵۱
بحث حکمرانی خوب در دهه های اخیر، به یکی از موضوعات اساسی در ادبیات توسعه و گزارش سازمان های بین المللی تبدیل شده است. اما در خصوص تعریف و شاخص های آن بین پژوهشگران و سازمان های بین المللی، اجماع نظر چندانی وجود ندارد. تحقق شاخص های حکمرانی خوب که با شاخص های حکمرانی دموکراتیک نیز همسویی ها و همپوشانی هایی دارد؛ مستلزم برخی پیش شرط های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است. علاوه بر این پیش شرط ها، فرهنگ سیاسی و به ویژه فرهنگ سیاسی نخبگان نیز، نقش مهمی در نهادینگی عناصر حکمرانی خوب بالأخص در کشورهای درحال توسعه ایفا می کند؛ این موضوع در دهه های اخیر، موردتوجه برخی از پژوهشگران مطالعات حکمرانی خوب قرارگرفته است. پرسش اصلی پژوهش آن است که، چه رابطه ای بین فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی در جمهوری اسلامی و نهادینگی شاخص های حکمرانی خوب در دولت اصلاحات (84-76) وجود دارد؟ پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی مبتنی بر شواهد و با روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که گفتمان و فرهنگ سیاسی دموکراتیک نخبگان سیاسی در دولت اصلاحات، برخلاف دولت های پیش و بعد از خود، نقش مهمی در نهادینگی برخی از شاخص های حکمرانی خوب داشته است.
۴۷۸۷.

ساختار نظام بین الملل و سیاست ترکیه در برابر داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۱ (پیاپی ۶۱) 81 - 110

کلید واژه ها: ترکیه ساختار منطقه ای ساختار فرامنطقه ای سیاست هابزی داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۸ تعداد دانلود : ۴۵۵
هدف این مقاله بررسی تغییر در استراتژی ترکیه در قبال داعش از حمایت به مبارزه است. به منظور فهم این موضوع از رویکرد ساختار نظام بین الملل که تلفیقی از ساختارِ سیطره جویانه منطقه ای و ساختارِ طردکننده فرامنطقه ای است، استفاده شده که نشان می دهد چرا ترکیه به این تغییر بزرگ دست زده است. بدین منظور با گردآوری منابع کتابخانه ای و اسنادی، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد به دلیل الزامات ساختار منطقه ای ناشی از قدرت گیری کردها، محور مقاومت و روسیه به عنوان نیروهای سیطره جوی مقابل ترکیه از یکسو و فشارهای سیستمی فرامنطقه ای ناشی از اعتبارزدایی ترکیه در برابر امریکا، اتحادیه اروپا، نهادها و افکار عمومی جهانی از سوی دیگر، ترکیه ناچار به چرخش استراتژیک در سیاست خود مقابل داعش شده است. بنابراین، این نوع تجدیدنظرطلبی از یک سنت واقعگرایانه مبتنی بر بازیابی قدرت و امنیت ملی سرچشمه می گیرد نه از سنت انقلابی گری مبتنی بر اراده واقعی برای مبارزه با تروریسم.
۴۷۸۸.

A New Approach to Public Policy Studies Relying on the Theory of Critical Discourse Analysis Studies the State as a Discourse

نویسنده:
منبع: International Journal of Political Science, Vol ۹, No ۲ , summer ۲۰۱۹ 41-63

کلید واژه ها: Studies the state Discourse Public policy Debate Critical Studies

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۳۱۹
Understanding the policy cycle, as well as scrutinizing the text of hidden and obvious policies and rules, requires a model of discourse analysis based on which discursive ap-proaches of policy makers are understood and estimated. However, when it comes to presenting a policy model, we have to use the views of policy theorists to see how a problem as a "public goods" can be found in the policy agenda setting. Regarding public policy-making procedures, quantitative or descriptive approaches, in studies the state, are often used to pathologizing policies or to obtaining policy advice models. However, this paper attempts to show that studies the state is a discourse that is described by the dominant discursive signifiers in the target society in which policy-makers make mean-ing to concepts. If we assume that the policy making cycle is something other than a several stages, such as defining a problem, finding a solution to it, decision making and implementing, then it is clear that the definition of a problem, whether the presentation of solutions and the process of decision making and its implementation, cannot be out-side the discourse. Therefore, public policy at the macro level and studies the state, as one of its examples and functions, is a discursive, which its understanding is possible only if the dominant discourse and its relation to the realities of the society in question are well understood.
۴۷۸۹.

چالش های بنیادین جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با سند توسعه پایدار (سند 2030)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال بیست و چهارم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۹۱) 5-32

کلید واژه ها: سند توسعه پایدار تنوع فرهنگی نفی سبیل قانون اساسی سند 2030

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱۱ تعداد دانلود : ۱۱۱۳
حق بر توسعه و گفتمان توسعه پایدار در بستر حقوق جهانی بشر در سال های اخیر، موجی از اسناد منطقه ای و جهانی را به دنبال داشته است. از این میان، سند توسعه پایدار 2030 بویژه هدف چهارم آن در بستر اندیشه های اومانیستی و سکولار غربی، به تحمیل قرائت-هایی غالب و خاص در نظام سیاست گذاری، قانونگذاری، برنامه ریزی و مقررات گذاری کشورهای جهان می پردازد. در این مقاله نگارندگان ضمن تمرکز بر معنای توسعه و توسعه یافتگی و همچنین مؤلفه های آن در سند 2030، به این سؤال پاسخ می دهند که «چالش های بنیادین جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با سند توسعه پایدار (سند 2030) چیست؟». مؤلفه های چالش برانگیزی چون آموزش جامع جنسیتی، رفع خشونت، رفع کلیشه های جنسیتی، توجه ویژه به حقوق گروه های آسیب پذیر و ... به عنوان گزاره های سنجش توسعه یافتگی جوامع تعیین شده اند که با قالب فرهنگی اجتماعی ایران به عنوان کشوری دارای تمدن چند هزار ساله و کاملاً مذهبی سازگار نیست و با سیاست های کلی و الگوهای پیشرفت ملی وی، بشدت متضاد و متهافت است. این امر، تعارض میان حق بر توسعه و توسعه پایدار به عنوان حقوقی جهان شمول از یک سو و تنوع فرهنگی کشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر را در پی دارد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی است.
۴۷۹۰.

جایگاه کرامت انسانی در جامعه آرمانی قرآنی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال بیست و چهارم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۹۱) 169-193

کلید واژه ها: کرامت انسان کرامت ذاتی کرامت اکتسابی جامعه آرمانی قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۷ تعداد دانلود : ۳۷۰
آرمان شهرها ذاتاً مبتنی بر ارزش ها هستند و هیچ نظریه آرمانی بدون توجه به امور اخلاقی و ارزشی نمی تواند در سطح نظریه آرمان شهری مطرح شود. در میان ارزش ها و اخلاقیات، کرامت ذاتی انسان در صدر قرار دارد و در نتیجه مقدم بر دیگر ارزش هاست. این ادعایی است که قرآن کریم نیز بدان پرداخته است. ایده اصلی نوشتار حاضر این است که قرآن کریم به عنوان مهمترین منبع معرفتی اسلام، حاوی الگویی از نظام آرمان شهری است که طبعاً کرامت انسان، روح آن را تشکیل می دهد. شاید بتوان با الگوهای نظری متفاوتی کرامت ذاتی و اکتسابی انسان را در نظام آرمانی قرآن کریم مورد بررسی قرار داد، اما این نوشتار در چارچوب نظریه «آرمان نامحدود» محمدباقر حکیم که برگرفته از قرآن کریم است، سامان داده شده است. یافته ها نشان می دهد که در تمامی مراحل و اصول پنجگانه این نظریه؛ یعنی «پرستش خداوند»، «حرکت آگاهانه»، «حرکت مشقت آمیز»، «تغییر کیفی» و «تغییر کمی» هر دو گونه کرامت ذاتی و اکتسابی حضور روشن و برجسته ای دارد و شواهد بسیاری برای آن از آیات قرآن می توان ارائه نمود. مطالعه کرامت انسانی در چارچوب نظریه آرمان نامحدود، تنها شمه ای از ظرفیت های آرمان شهر قرآنی را نشان می دهد.
۴۷۹۱.

ظرفیت سنجی فقه شیعه برای شناسایی وقف به عنوان یکی از منابع مالی حکومت اسلامی در پرتو اصل ولایت فقیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال بیست و چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۹۴) 5-28

کلید واژه ها: وقف منابع مالی حکومت اسلامی حاکم اسلامی ولایت فقیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۴۴۶
یکی از مسلمات فقه شیعه، ضرورت تشکیل حکومت اسلامی برای حفظ مصالح اسلام و مسلمین است. تشکیل حکومت و اداره شؤون آن، مستلزم دارابودن منابع مالی است. در فقه سیاسی اسلام، منابع متعددی برای این منظور به رسمیت شناخته شده و مورد بررسی قرار گرفته است. اما از وقف یا نامی برده نشده یا فقط در حد ذکر نام باقی مانده است. این در حالی است که می توان با استفاده از ظرفیت فقه شیعه، اوقافی را شناسایی یا ایجاد کرد که به عنوان یک منبع مالی دولت در اختیار حاکم شرعی باشد تا از آن برای امور ضروری و مصالح جامعه اسلامی استفاده کند. این مقاله که با روش تحلیلی سامان یافته، در صدد است برای جبران این خلاء، ابتدا ظرفیت های فقهی برای این منظور را شناسایی کرده، آن گاه اختیارات حاکم شرعی بر اوقاف را بررسی کند. فرضیه این تحقیق آن است که ظرفیت های متعددی برای احتساب وقف به عنوان یکی از منابع مالی دولت اسلامی در فقه پویای شیعه وجود دارد؛ همان گونه که ولایت و بسط ید حاکم شرعی بر اوقاف عام، امری مسلّم است. اثبات این فرضیه دستاورد تحقیق حاضر است.
۴۷۹۲.

پدیدار وارونه خویشکاری طبقاتی در«اخلاق الاشراف » عبید زاکانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۵) 75 - 93

کلید واژه ها: عبید زاکانی «اخلاق الاشراف» طبقات خویش کاری وارونگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۴۸۴
نظام دانایی و سامانه های معرفتی کلاسیک دوره میانه، ساختاری هرم گونه دارند؛ به این معنا که نخبگان یا اشراف، مسئولیت حفظ سلسله مراتب اجتماعی را بر عهده داشتند و تقسیم کار و گرفتن مناصب سیاسی به پایگاه طبقاتی ارتباط داشت. یکی از مبانی و سازوکار های ایران و یونان باستان، برای حفظ و تداوم ساختار یکجانشینی، خویش کاری طبقاتی بود که در آن برای هر طبقه اجتماعی، اخلاق خاصی تعریف شده است. در جمهور افلاطون، عهد اردشیر، رساله های فارابی، فردوسی و عبید زاکانی بر خویش کاری طبقاتی تأکید شده است. در این مقاله با تمرکز بر رساله «اخلاق الاشراف» عبید زاکانی، به خویش کاری، سازوکار حفظ اخلاق طبقاتی و وارونگی آن برای نقد قدرت در زمان بحران زده حمله مغول می پردازد. برای پاسخ به پرسش چگونگی بازنمایی خویش کاری طبقاتی در اندیشه عبید زاکانی، از روش پدیدارشناسی استفاده می گردد و نشان خواهد داد که عبید زاکانی در سنت اندیشه سیاسی ایران سعی کرد خویش کاری طبقاتی پادشاه، کارگزاران و مردم عادی را همانند فارابی و فردوسی حفظ کند اما چون در حمله ها و تجاوزهای بیابان گردان امیدی به اصلاح مستقیم نمی بیند، با صنعت پنهان کاری و وارونگی در قالب طنز سعی در نقد قدرت و فرهنگ رایج زمان خویش دارد.
۴۷۹۳.

بررسی رابطه بین عدالت اجتماعی و جنسیتی با نگرش زنان بوشهری به مردم سالاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۵) 117 - 146

کلید واژه ها: مردم سالاری عدالت اجتماعی عدالت جنسیتی زنان بوشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۲۵۸
هدف: زنان، به عنوان نیمی از نیروی انسانی موجود در جوامع بشری، نقشی به سزا در توسعه جوامع انسانی ایفا می کنند. بنابراین، مشارکت زنان در همه فعالیت های اجتماعی، ازجمله سیاست ضروری است. به نحوی که می توان گفت اقلیت بودن زنان در امور سیاسی موجب ناتمامی مردم سالاری در جامعه می شود. این تحقیق به منظور بررسی رابطه بین عدالت اجتماعی و جنسیتی با نگرش زنان بوشهری به مردم سالاری در شهر بوشهر انجام گرفته است. روش تحقیق: مطالعه حاضر با رویکرد کمی و با استفاده از روش پیمایشی به انجام رسیده است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 600 نفر از زنان ساکن بوشهر را تشکیل می دهند. داده های موردنیاز از طریق پرسشنامه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. چارچوب نظری این تحقیق برگرفته از نظریه لرنر است. در این تحقیق نگرش نسبت به مردم سالاری در سه بخش حقوق و آزادی های مدنی، حکومت مردم سالار و پاسخگو و جامعه مردم سالار سنجیده شده است.  نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهند که به ازای هر واحد افزایش در عدالت اجتماعی به میزان 129/0 درصد و به ازای هر واحد افزایش در عدالت جنسیتی به میزان 067/0 درصد بر میزان نگرش نسبت به مردم سالاری افزوده خواهد شد. این دو متغیر توانسته اند 42/0 از تغییرات نگرش به مردم سالاری را مورد تبیین قرار دهند. نتایج تحلیل نشان می دهد که بین دو متغیر عدالت اجتماعی و عدالت جنسیتی با نگرش زنان بوشهری به مردم سالاری رابطه معنی داری وجود دارد. با توجه به متغیر عدالت اجتماعی و عدالت جنسیتی در زمینه پست ها و مناصب، در حال حاضر در کشور، زنان پیشرفت های چشمگیری داشته اند اما جایگاه آن ها در پست ها و مناصب عالی کمتر دیده می شود.
۴۷۹۴.

اثربخشی طبقه متوسط جدید در تحقق مشارکت انتخاباتی در ایران (1376-1396)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 72 - 98

کلید واژه ها: طبقه متوسط جدید مشارکت انتخاباتی جریانات سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۴۷۹
هدف مقاله حاضر اثربخشی طبقه متوسط جدید بر تحقق مشارکت انتخاباتی در دو دهه اخیر(76-96) درایران است، فرضیه پژوهش آن است که،طبقه متوسط جدید پایگاه اصلی و نیروی عمده کنشگران و حامیان مشارکت انتخاباتی با خواسته ها و مطالبات معین در بافت اجتماعی است که بخش عمدهای از هدایت کنش جمعی را بر عهده دارد. طبقه ای که جهت دهنده فکری به شهروندان و تقویت کننده آن در شرایط مساعد سیاسی است. چارچوب نظری انتخابی برای تحلیل موضوع، نظریات نوسازی با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با روش تاریخی - تطبیقی از نوع طولی است. یافته های تحقیق نشان میدهد که طبقه متوسط جدید در قالب طبقه ای مشارکت جو و با جهت گیری سیاسی مشخص، مهمترین نیروی اجتماعی است که با تمرکز بر مؤلفه هایی همچون توسعه سیاسی، جامعه مدنی، دموکراسی، رقابت مشارکتی و جهت گیری های سیاسی متفاوتی را از خود بروز داده و مدیریت کننده و ، عدالت خواهی هدایتگر کنش جمعی و حرکتهای مدنی بوده است.
۴۷۹۵.

رویکرد ایالات متحدهآمریکا به خرده سیستم خلیج فارس در اقتصاد جهانی

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 7 - 27

کلید واژه ها: منطقه خلیج فارس هژمونی آمریکا نظریه اقتصاد جهانی نفت ثبات هژمونیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۳۲۷
بر اساس دیدگاه نظریه نظام جهانی والرشتین، مناطق ویژگی اقتصادی داشته و به دلیل نقشی که در اقتصاد جهانی و ارتباطی که با مرکز و هژمون دارند، شکل می گیرند. منطقه خلیج فارس از خرده سیستم های اقتصاد جهانی و یک منطقه پیرامونی تولید کننده مواد خام است و به دلیل اهمیتی که این منطقه در تولید نفت خام بازارهای جهانی و کشورهای صنعتی دارد، اهمیت اقتصادی فراوانی برای ایالات متحدهآمریکا به عنوان هسته و هژمون نظام جهانی دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که در نظام اقتصاد جهانی، نگرش و رویکرد ایلات متحدهآمریکا، به عنوان هژمون نظام جهانی، به خرده سیستم خلیج فارس بر چه مبنایی استوار است؟ در پاسخگویی به پرسش، این فرضیه مطرح شده است که نگرش و رویکرد ایالات متحده به خرده سیستم خلیج فارس در اقتصاد جهانی، مبتنی بر تأمین راهبرد بنیادین این کشور در خصوص تأمین امنیت انرژی و استمرار ثبات هژمونیک است. داده های این پژوهش از طریق منابع کتابخانه ای گردآوری شده اند و به روش توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه اقتصاد جهانی والرشتین تبیین گردیده اند.
۴۷۹۶.

چالش های ناشی از فرایند جهانی شدن و فضای مجازی برای هویت ملی ایران و راه کارهای مقابله با آن ها

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 85 - 111

کلید واژه ها: هویت ملی ایران جهانی شدن فضای مجازی هویت فراملی هویت قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۴۲۹
جهانی شدن فرایندی منسجم و یکپارچه می باشد که تأثیرات خود را در عرصه های مختلف زندگی بشری ازجمله هویت ملی نشان داده است. این فرایند ازطریق ابزارهای مختلف، به ویژه فضای مجازی، توانسته است ازیک سو موجبات شکل گیری هویت های فراملی را فراهم کرده و ازسوی دیگر هویت های فروملی(قومی) را تقویت کند که این مسائل روی هم رفته هویت ملی را در جوامع گوناگون با چالش مواجه ساخته است. نکته ی مهم در این جا این است که هویت ملی ایران به عنوان هویتی کهن و تاریخی نیز درحال حاضر با چنین چالش هایی مواجه شده است؛ به طوری که نفوذ فرایند جهانی شدن و فضای مجازی به ایران توانسته است از یک سو بر گرایش بسیاری از اعضای جامعه ایران نسبت به ابعاد اصیل ترِ هویت ملی شان یعنی ایرانیت و اسلامیت تأثیر منفی گذاشته و درمقابل بر گرایش آن ها نسبت به بُعد مدرن هویت ملی(هویت جهانی) بیفزاید و ازسوی دیگر موجب افزایش گرایش تعداد زیادی از اعضای گروه های قومی ایرانی نسبت به هویت قومیشان شده و بر گرایش آنان نسبت به هویت ملیشان تأثیر منفی بگذارد. به باور مقاله حاضر، استمرار این وضعیت درصورت عدم اتخاذ و اجرای سیاست های مناسب و کارآمد ازسوی دولت جمهوری اسلامی می تواند به تضعیف هویت ملی ایران بینجامد. از دیدگاه این پژوهش، دولت مذکور می تواند با اتخاذ سیاست های مناسب و کارآمد به مقابله با چالش های فوق پرداخته و موجبات تقویت گرایش اعضای جامعه ایران نسبت به هویت ملی خود و تحکیم هویت ملی ایران را فراهم نماید. لازم به ذکر است که در این مقاله از روش توصیفی–تحلیلی بهره برده شده است.
۴۷۹۷.

نگرشی بر چالش های ژئوپلیتیکی ترکیه در قبال شیعیان منطقه (در دوران حزب عدالت و توسعه)

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 113 - 135

کلید واژه ها: ترکیه ژئوپلیتیک حزب عدالت و توسعه شیعیان بحران سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۳۶۵
ژئوپلیتیک حساس، امنیت متزلزل، ثبات شکننده و جنگ های پایان ناپذیر را باید خصلت همیشگی و موجود در منطقه خاورمیانه قلمداد نمود. گذشته از حضور بعضاً مخرب قدرت های فرامنطقه ای در این منطقه، به این مسأله مهم باید اذعان داشت که قدرت های منطقه ای همواره خود بسترساز بحران های متعدد بوده اند. جمهوری ترکیه از زمان قوام و زعامت حزب عدالت و توسعه همواره داعیه دار اسلام سکولار و منادی رهبری بر جهان اسلام از یک سو و ایفای نقش ژاندارمی منطقه از سوی دیگر بوده است. این مسأله پس از جنبش های منتهی به بیداری اسلامی در اوان سال های 2010 به بعد رنگ و بوی وسیع تری به خود یافته است. در این مقاله، نویسندگان با بهره گیری از نظریه چالش های ژئوپلیتیکی و نیز استفاده از روش جامعه شناسی تاریخی (روش تحقیق) درصدد ارائه پاسخی متقن بدین سؤال اند که اصولاً ماهیت چالش های ژئوپلیتیکی ترکیه با همسایگان (شیعه نشین) به چه دلایلی بوده است؟ فرضیه تحقیق بر این مبناست که چالش های ترکیه با کشورهای شیعه نشین منطقه ریشه در تحولات خاورمیانه، مساله آب و بحران های زیست محیطی، مسائل ارضی و قومیتی و حمایت از گروه تکفیری- تروریستی داعش دارد. یافته های پژوهش حاکی از این مسأله است که در سیاست های پراگماتیستی حزب عدالت و توسعه در خلال سال های پس از بهار عربی به ایجاد چهار ضلعی بحران در منطقه منتهی گردیده است که بازخورد آن میلیتاریزه شدن منطقه، شکاف های قومیتی وسیع، توسعه فعالیت های گروه های بنیادگرای رادیکال و گسست سیاسی با شیعیان بوده است.
۴۷۹۸.

بررسی پیامدهای سیاسی – اقتصادی تنش در تنگه استراتژیک هرمز

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 167 - 188

کلید واژه ها: خلیج فارس تنگه هرمز تنش ژئوپلیتیک ژئواستراتژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۳۱۶
تنگه هرمز یکی از تنگه های حساس و راهبردی دنیا است که به دلیل ارزش های ارتباطی، ژئواکونومیکی، ژئواستراتژیکی و ژئوپلیتیکی عامل جغرافیایی مؤثری در موازنه قدرت و تنش های منطقه ای و بین المللی محسوب می گردد. از آنجا که این تنگه دروازه اصلی تجارت بین المللی ایران و همسایگان جنوبی آن به آب های آزاد، صدور انرژی و تمرکز سیاست خارجی منطقه ای و بین المللی است، بروز هرگونه بحران و تنش در آن منجر به تأثیرگذاری در سطح منطقه و جهان می گردد. هدف این پژوهش، تبیین اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی تنگه هرمز و پیامدهای سیاسی – اقتصادی تنش در این تنگه استراتژیک است. داده ها با استفاده از روش کتابخانه ای گردآوری گردیده و با روش استفاده از توصیفی کیفی سعی دارد به ارائه پاسخ یه سؤال این تحقیق که «اهمیت استراتژیکی و ژئوپلیتیکی تنگه هرمز چیست؟ و ایجاد تنش در آن چه پیامدهای سیاسی و اقتصادی در عرصه منطقه ای به دنبال دارد؟» بپردازد. یافته های پژوهش نشان داد تنگه هرمز بدون تردید، یکی از مهم ترین و حساس ترین مناطق جهان در نگرش های ژئوپلیتیک و محاسبات استراتژیک می باشد. تنگه هرمز تا زمانی راهبردی است که جریان انتقال انرژی از آن با امنیت و بدون تنش در بین کشورهای منطقه صورت پذیرد. ایجاد تنش در این تنگه حیاتی و بروز هرگونه ناامنی تردد در آن، آثار زیانباری و جبران ناپذیری از قبیل حضور و مداخله قدرت های جهانی و منطقه ای، ناامنی در تردد کشتی ها، فشار اقتصادی و سیاسی بر کشورهای حوزه خلیج فارس، افزایش قیمت نفت، تزلزل اقتصاد جهان، بحران های سیاسی، اقتصادی و انرژی در سطح جهانی و منطقه ای را در پی خواهد داشت.
۴۷۹۹.

نقش انقلاب اسلامی ایران بر جنبش های اسلامی؛ با تاکید بر همگرایی جمهوری اسلامی ایران وحزب الله لبنان

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۷ 119-138

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی ایران حزب الله لبنان گروه های اسلامگرا گفتمان مقاومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۹۴۱
اسلام سیاسی و تحولات آن در دو سده اخیر و به ویژه در سه دهه گذشته در جهان اسلام اهمیت بسیاری یافته و به تبع آن عرصه جهانی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. اهمیت این پدیده طرح مباحث علمی گسترده ای در باره ماهیت و چیستی اسلام سیاسی و نیز علل ظهور آن را موجب شده است. اهمیت یابی اسلام سیاسی در جهان اسلام علی الخصوص جغرافیای غرب آسیا، از جهاتی متفاوت از عرصه جهانی آن می باشد. جهان اسلام، اسلام سیاسی و هر جریان اسلام گرا را به عنوان پدیده ای بومی می نگرد و آن را بازگشت به هویت گذشته اسلامی خویش تلقی می کند. تحت تاثیر چنین نگرشی از دهه 1970 نقش اسلام در سیاست به نحو بسیار مهمی دچار تغییر و تحول شده است. گروه های اسلامی نه در مقام واکنشی ساده درون جامعه سیاسی، بلکه به صورت منبع دیدگاه های جدید و بدیع در باب توسعه و دگرگونی سیاسی ظاهر شده اند. انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه آغاز خیزش جنبش های اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم، نوید بخش دوره جدیدی از ظهور اسلام بود که سایر ملت های اسلامی، از جمله شیعیان لبنان را به تکاپو واداشت. یکی از کشورهایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاثیر زیادی از انقلاب اسلامی ایران برده است کشور لبنان است. تأثیر انقلاب بر شیعیان لبنان بیش از هر چیز مرهون عواملی همچون اقدامات روشنگرانه امام موسی صدر در بین شیعیان لبنان، اشغال جنوب لبنان به وسیله اسرائیل و محرومیت شیعیان آن جا بود، این عوامل باعث شد تا لبنان به مناسب ترین محل برای رشد افکار انقلابی شیعه تبدیل شد. تاثیر انقلاب اسلامی در این کشور نمود بسیار روشنی دارد که در روابط بین المللی ایران و حزب الله به خوبی خود را نشان می دهد.
۴۸۰۰.

آینده روابط اروپای پسابرگزیت با ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 121-140

کلید واژه ها: پسابرگزیت اتحادیه اروپا ایران متعهد سازی دیپلماسی چندجانبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۸۰
اتحادیه اروپا در مسیر تبدیل به یک بازیگر تأثیرگذار جهانی، با چالش های زیادی مواجه است. در این میان، یکی از چالش های جدید، مسئله برگزیت است. موضوع فوق می تواند روند همگرایی اتحادیه را با مشکل مواجه سازد. سؤال پژوهش این است که برگزیت چگونه بر رویکرد اتحادیه اروپا در قابل ایران تأثیر گذاشته است؟ فرضیه مقاله مطرح می کند، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، منجر به افزایش نگرانی از گسترش ابهام در مورد آینده اتحادیه اروپا؛ گسترش تفکرات ملی گرایانه؛ آینده امنیت اروپا و توجه به بازارهای مصرف جایگزین برای کشورهای عضو اتحادیه می شود. در همین راستا، متأثر از چهار شاخص فوق به نظر می رسد اروپای پسا برگزیت تلاش می کند از طریق تأکید بر دیپلماسی چندجانبه و حضور پر رنگ در معادلات جهانی همچون موضوعات مرتبط با ایران کارآمدی خود را به نمایش بگذارد. در این مورد اروپا بر لزوم حفظ و تداوم برجام و مذاکره با ایران در مورد سطح نفوذ آن در خاورمیانه، سیاست متعهد سازی جمهوری اسلامی ایران را دنبال می کند. همچنین، در یافته های پژوهش به این نکته اشاره می شود که عواقب خروج بریتانیا از اروپا منجر به توجه بیشتر اروپا به آینده سیاسی خود شده است و در این میان نقش کشور ایران در چارچوب شاخص های فوق از سوی اروپا بیش ازپیش مورد توجه قرار می گیرد. موضوع بر اساس نظریه همگرایی به بحث گذاشته می شود. برای بررسی موضوع از روش پژوهش علی- تبیینی استفاده می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان