۱. دین و دولت در مکتب قرارداد اجتماعی نویسنده: سید علی میرموسوی احسان مکتبی منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۶۲ کلید واژه ها: دیندولتسکولاریسمدین مدنیمکتب قرارداد اجتماعی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست کلیات حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی غرب تعداد بازدید : ۸۱۱ چکیده تعداد دانلود : ۵۸۱ موضوع رابطه دین و دولت جایگاه و اهمیتی کانونی در عرصه اندیشه سیاسی دارد و همواره مورد بحث و تأمل قرار گرفته است. اندیشه سیاسی جدید غرب نیز بر پایه بحث درباره این موضوع راه خود را از گذشته جدا کرد. این تحول هر چند از اصلاح دینی آغاز شده؛ ولی در اندیشه قراردادگرایان موضوع نظریه پردازی قرار گرفت. مقاله حاضر با بررسی این تحول کوشیده است ضمن بررسی دقیق نوع نگاه به دین و دولت، تفاوت ها و شباهت های اصحاب قرارداد اجتماعی (توماس هابز، جان لاک، ژان ژاک روسو) را درباره دین مدنی بررسی نماید. بررسی رابطه دین و دولت در دیدگاه این سه اندیشمند نشان می دهد «حاکم مقتدر دولت مسیحی»، «حاکمیت سکولار» و «دین مدنی» به ترتیب مدل تلفیقی هابز و لاک و روسو از دین و دولت است.
۲. نگرشی دیگر بر نسبت اخلاق و سیاست نویسنده: محمدباقر خرمشاد منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۶۲ کلید واژه ها: قدرتاخلاقانقلاب اسلامی ایرانسیاستمعنویتماکیاولی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم تعداد بازدید : ۴۴۱ چکیده تعداد دانلود : ۴۰۴ مسئله اصلی نوشتار حاضر، پرسش از نسبت اخلاق و سیاست است. در جستجوی پاسخ مناسب، پس از مطالعه روابط چهارگانه (جدایی اخلاق و سیاست، تبعیت اخلاق از سیاست، دوگانگی اخلاق و سیاست و یگانگی اخلاق و سیاست) نشان داده می شود که چگونه در طول تاریخ تحول در معنا و مناسبات قدرت و سیاست از یک سو و اخلاق و قانون از سوی دیگر و سیر طولانی یگانگی در سال های متمادی، در مرحله ای که سخن از جدایی بوده است، سیاست با «قانون» اخلاقی می شود؛ ولی به دلیل کافی نبودن قانون برای اخلاقی کردن سیاست، بازگشت تدریجی به مسیر یگانگی اخلاق و سیاست مطالبه عمومی بر می انگیزد وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 در این روند نقش بسزایی دارد. امروز بیش از هر زمان دیگری این ضرورت احساس می شود که تا چه میزان سیاست و اخلاق به یکدیگر نیازمندند. تجربه طولانی تاریخی به بشر آموخته است که انسان را نه گریزی از اخلاق است و نه راه فراری از سیاست و نیاز متقابل این دو ضرورت را به یکدیگر وابسته می سازد. البته بر خلاف سیاست داخلی که در آن چنین روندی قابل تشخیص و قابل مطالعه است، سیاست و اخلاق در عرصه بین الملل مسیری موازی و دوگانه را طی می کنند.
۳. «در » و «با » سنت نویسنده: محمد عبدالله پور منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی بهار ۱۳۹۱ شماره ۲۹ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم تعداد بازدید : ۷۳۸ چکیده تعداد دانلود : ۳۷۸
۴. مقایسه عقلانیت ارتباطی با عقلانیت وحیانی نویسنده: کریم خانمحمدی منبع: علوم سیاسی باقرالعلوم سال پانزدهم بهار ۱۳۹۱ شماره ۵۷ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم تعداد بازدید : ۱۱۸۰ چکیده تعداد دانلود : ۵۵۹
۵. دقیقه ای در باب نسبی گرایی، مطلق گرایی و عینیت باوری نویسنده: محمدحسین ملایری منبع: راهبرد سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۶۴ کلید واژه ها: فلسفه علمنسبی گراییمطلق گراییاندازه گیریپارادایمعینیت باوریهسته هرمنوتیکیاصل معرفت شناختی علم مدرناصل هستی شناختی علم مدرن حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم تعداد بازدید : ۹۲۴ چکیده تعداد دانلود : ۴۶۳ نسبی گرایی، مطلق گرایی و عینیت باوری، مفاهیمی هستند که در تاریخ فلسفه به طور عام و فلسفه علم به طور خاص بسیار مورد رجوع و بحث بوده اند. مقاله حاضر پس از ذکر مقدمه ای، به معرفی مفاهیم مذکور از مناظر گوناگون پرداخته و هر تعریف در هر منظر را ارزیابی نموده است. مقاله نشان داده است که دامنه نسبی گرایی، بسیار مبسوط است و شاید تنوع آن به هزار نوع برسد و چه بسا به نحو مضمون و ناآگاهانه بر عادات شناختی پژوهشگر مؤثر شود. مقاله به عینیت باوری (که در تقابل با نسبی گرایی بوده و گونه ای مطلق گرایی است) نیز پرداخته و نشان داده که این گرایش، میراث تفکر نیوتنی ـ دکارتی است و گرایش های جدید فلسفه علم، آن را پشت سر گذارده است. در پایان مقاله، مصادیقی از مطلق گرایی و نسبی گرایی ذکر گردیده است.
۶. «پارادایم قدرت» به مثابه رهیافت نظری جدید و جایگزین نظریات «دولت» و «نظام سیاسی» نویسنده: سجاد ستاری منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی دوره ششم شهریور ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) کلید واژه ها: پارادایم قدرت – عاملیّت و ساختار –جاذبه و دافعه ساختیگردش نخبگان وابسته و پارادایمیاسطوره چارچوب و معمّای بازتولیدبحران باز حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم تعداد بازدید : ۱۳۴۴ چکیده تعداد دانلود : ۷۳۳ «نظریه دولت» و برداشت های مختلف و متعارض از آن، رهیافتی مسلط در دانش سیاسی معاصر به شمار می آید. الگوهای مختلف لیبرالی، مارکسیستی و جهان سومی «نظریة دولت» ، همواره بازتاب گسترده ای در مطالعه سیاست در جوامع مختلف غربی و غیر غربی داشته و تئوری مرکزی غالب بویژه در ادبیات اقتصاد سیاسی، جامعه شناسی سیاسی و جامعه شناسی تاریخی بوده است. موضوع و هدف اصلی این مقاله، تلاش در جهت صورت بندی یک رهیافت نظری جدید و جایگزینِ نظریات «دولت» و «نظام سیاسی» به گونه ای است که این رهیافت نظری جدید (تحت عنوان رهیافت «پارادایم قدرت») در عین اجتناب از برخی تقلیل گرایی های موجود در نظریات «دولت» و «نظام سیاسی» ، از قابلیت ها و مطلوبیت های معرفتی، روشی و نظری بیشتری برخوردار باشد.
۷. فرهنگ تکثرگرای غربی و چالش های نوپدید آن در زیست و هویت مسلمان شرقی نویسنده: حبیب الله بابایی منبع: علوم سیاسی باقرالعلوم سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۵۶ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اصول روابط بین الملل مفاهیم پایه ای روابط بین الملل رابطه دین و مفاهیم علوم سیاسی و روابط بین الملل تعداد بازدید : ۹۸۲ چکیده تعداد دانلود : ۵۰۸
۸. دموکراسی در هزاره سوم نویسنده: زهره روحی منبع: جهان کتاب سال شانزدهم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۰ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۲۶۴) حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم تعداد بازدید : ۷۹۸ چکیده تعداد دانلود : ۴۲۱
۹. نظریه های مختلف دولت سازی: به سوی یک چارچوب بندی نظری نویسنده: عباس حاتمی منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی دوره ششم شهریور ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) کلید واژه ها: جنگدولت سازیجهان سومرهیافتهای نظریبحران های فئودالیسماصلاحات دینی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم تعداد بازدید : ۲۹۴۶ چکیده تعداد دانلود : ۱۵۲۵ از دهه 1970 به این سو ما شاهد رشد ادبیاتی هستیم که بازگرداندن دوباره دولت به مطالعات علوم سیاسی را دنبال می کند. در این ادبیات به طور خاص، نظریه های دولت سازی اهمیت بالایی یافته اند. همین اهمیت باعث شده است تا ما با تعدد و تکثر نظریه های دولت سازی مواجه شویم که ادبیات مربوطه را دچار نوعی آشفتگی متنی ساخته است. بدین سان در مطالعات جدید دولت سازی این ضرورت وجود دارد تا از طریق یکی از شیوه های چارچوب بندی یعنی رهیافتهای نظری، آشفتگی متنی مزبور را سامانی تئوریک داده و سازه های نظری منسجمی را در حوزه نظریه های دولت سازی بنا نهیم. در شیوه ای که نظریات بر اساس استدلا لهای تقریباً مشابه، برنامه های پژوهشی و نیای نظری مشترک دسته بندی می شوند، مقاله نظریه های دولت سازی را از حالت پراکنده به شکل چهار رهیافت نظری که به ترتیب بر متغیر جنگ، متغیر بحران ها و پویایی های اقتصادی و اجتماعی فئودالیسم، متغیر های فرهنگی و نهایتاً موضوعات مربوط به جهان سوم تاکید می کنند، متحول می سازد. در مرحله بعد و پس از ایجاد این رهیافتهای نظری، با نقدی آسیب شناختی از نظریه های دولت سازی موجود، بایسته های تئوریکی را به بحث می گذاریم که این سازه های نظری بدان نیازمند هستند. در این آسیب شناسی مشخص می سازیم که نظریه های دولت سازی در غرب باید رویکرد تک علیتی در نظریه های دولت سازی را به نفع رویکرد چند علیتی وانهند. همین طور با نگاهی آینده پژوهی و برای تکمیل نظریه های دولت سازی در کشورهای جهان سوم، نوعی دستورکار پژوهشی تدارک می بینیم.
۱۰. اهداف حکومت اسلامی از منظر نهج البلاغه نویسنده: علی کربلایی پازوکی منبع: رهیافت انقلاب اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱۲ کلید واژه ها: نهج البلاغهتوسعه اقتصادیعدالت اجتماعیآزادی اجتماعی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست کلیات حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در اسلام تعداد بازدید : ۳۶۰۴ چکیده تعداد دانلود : ۱۹۵۷ نظامهای سیاسی مختلف افزون بر تامین امنیت و برقراری نظم، اهداف متفاوتی را برای حکومت بیان میکنند. بعضی عدالت اقتصادی، برخی توسعه سیاسی و بعضی توسعهی اقتصادی و دولت حداقلی را پیشنهاد میدهند. مشخصه مهم این نظام ها محدود کردن وظیفه حاکمیت در تامین نیازهای اولیه انسان نظیر مسکن، غذا، بهداشت و تامین حقوق مادی شهروندان است؛ اما رسیدگی به امور اخلاقی، معنوی و دینی را خارج از اهداف حکومت ذکر کردهاند؛ این نوشتار در مورد مهمترین اهداف میانی حکومت اسلامی یعنی عدالت اجتماعی، آزادی اجتماعی، توسعه اقتصادی و تربیت اخلاقی، فرهنگی و معنوی از منظر نهجالبلاغه میپردازد که در صورت تحقق این اهداف، جامعه در جهت رسیدن به هدف اصلی که قرب الهی و تکامل انسانی است حرکت خواهد کرد. به طور خلاصه افزون بر اهداف دنیوی و برقراری عدالت و توسعه در حوزه های مختلف، غایات اُخروی و سعادت ابدی و تامین نیازهای معنوی بسان نیازهای مادی در حوزه آرمانهای حکومت اسلامی قرار دارد.
۱۱. معرفی کتاب: قدرت، شمشیر دودم (تأملی بر کتاب محدودیت های قدرت) سایر: تقی رحمانی منبع: چشم انداز ایران شهریور و مهر ۱۳۸۹ شماره ۶۳ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی تعداد بازدید : ۸۲۳ چکیده تعداد دانلود : ۳۸۹
۱۲. پرسش های اساسی رابطه اخلاق و سیاست نویسنده: عماد افروغ منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال اول بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱ کلید واژه ها: افلاطونارسطوسقراطفعل اخلاقیوظیفه گرایی (حق) اخلاقیغایت گرایی (خیر) اخلاقیکانت (امر مطلق، اراده نیک، خودآیینی)فعل سیاسیرابطه اخلاق و سیاستسیاست شریعت محور (نظریه ملاصدرا)نظریه امام خمینی (ره) حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اصول روابط بین الملل مفاهیم پایه ای روابط بین الملل قدرت تعداد بازدید : ۱۷۴۰ چکیده تعداد دانلود : ۹۱۲ در صورت مشتمل بودن فعل اخلاقی بر ابعاد مثبت و منفی، از پیوند اخلاق و سیاست، گریزی نیست. توصیه های مثبت و منفی اخلاقی، برای سیاست، در عمل، از اجتناب ناپذیری پیوند مزبور حکایت می کند. اما به نظر می رسد منظور مدافعان جدایی اخلاق و سیاست، پیوند وجه مثبت و مطلق ارزش های اخلاقی با افعال اقتضایی سیاست باشد. شاید این پاسخ، حالتی از موجه نمایی را در صورت، حفظ کند، اما در برابر سؤال اساسی علل و عوامل شکاف میان افعال اختیاری (اخلاقی و سیاسی) و سطوح مختلف حیات فردی و اجتماعی و پایایی این شکاف، بی پاسخ می ماند. بهترین پاسخ به سؤال رابطه اخلاق و سیاست، مشابه دانستن این دو در یک سطح (اختیاری بودن) و دفاع از حیات یکپارچه انسانی و متفاوت دیدن آنها در سطحی دیگر، هدف فی نفسه اخلاق و ارزش های متعالی، به رغم توجه به ضرورت هستی شناختی و غایت شناختی آن (تقدّم ارزشی) و مشروط و وسیله بودن افعال سیاسی یا قدرت (تقدّم رتبی) است. از میان گونه شناسی قدرت، اگر فعل مشروط سیاسی یا قدرت، به طور عمده بر مدار اقناع و نفوذ باشد، گرایش آن به اخلاق، در مقایسه با زمانی که بر مدار زور، تهدید و اغوا دایر باشد، بیشتر است. اطمینان از جهات اخلاقی سیاست نیز در گرو نقد فعّال و نظارت مستمر نهادهای مدنی، به ویژه اخلاقی و دینی در جامعه است.
۱۳. اصلاح طلبی انتقادی نویسنده: محسن خیمه دوز منبع: آیین آبان ۱۳۸۹ شماره ۳۲ و ۳۳ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم حوزه‌های تخصصی علوم انسانی تعامل علوم انسانی با حوزه فرهنگ رابطه متقابل ما بینِ علوم انسانی و تحولات جامعه تعداد بازدید : ۱۱۹۵ چکیده تعداد دانلود : ۶۳۶
۱۴. ورزش و سیاست؛ سویه های مختلف یک رابطه نویسنده: محمد روز خوش منبع: آیین شهریور ۱۳۸۹ شماره ۳۰ و ۳۱ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست کلیات حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی ورزش تعداد بازدید : ۱۲۳۵ چکیده تعداد دانلود : ۶۱۳
۱۵. اندیشه: فلسفه استقلال نهاد دین، دانش، هنر و ادبیات از دولت نویسنده: سید علی محمودی منبع: آیین آبان ۱۳۸۹ شماره ۳۲ و ۳۳ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست کلیات تعداد بازدید : ۱۲۲۸ چکیده تعداد دانلود : ۶۱۱
۱۶. ریزش یک نظام؛ علت و مبانی منبع: چشم انداز ایران شهریور و مهر ۱۳۸۹ شماره ۶۳ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست کلیات حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی تعداد بازدید : ۱۰۳۹ چکیده تعداد دانلود : ۵۶۰
۱۷. معرفی کتاب: آفت های قدرت (ارزیابی و نقد کتاب «محدودیت های قدرت») منبع: بینات سال هفدهم بهار ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۶۵) حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم تعداد بازدید : ۷۲۳ چکیده تعداد دانلود : ۳۳۶
۱۸. مقاله: سکولاریزه شدن: دین و کثرت گرایی نویسنده: حسین هوشمند منبع: چشم انداز ایران اردیبهشت و خرداد ۱۳۸۹ شماره ۶۱ حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین تعداد بازدید : ۸۵۵ چکیده تعداد دانلود : ۴۲۸
۱۹. دموکراسی اجتماعی و فرقه های اجتماعیون نویسنده: فریدون آدمیت منبع: اطلاعات سیاسی اقتصادی سال بیست و پنجم مهر و آبان ۱۳۸۹ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۲۷۸) حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست مفاهیم حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی تعداد بازدید : ۷۸۱ چکیده تعداد دانلود : ۴۶۸
۲۰. معرفی و بررسی شکلی و محتوایی کتاب « بنیادهای علم سیاست» نویسنده: محمد لعل علیزاده منبع: فصلنامه سیاست ۱۳۸۸ دوره ۳۹ شماره ۱ کلید واژه ها: نقدمعرفیبررسیکتاب «بنیادهای علم سیاست»اصلاحات و پیشنهادها حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مبانی علم سیاست کلیات تعداد بازدید : ۱۱۸۴ چکیده تعداد دانلود : ۵۹۴ کتاب «بنیادهای علم سیاست»، کتاب اصلی درس مبانی علم سیاست به ارزش سه واحد است که برای دانشجویان مقطع کارشناسی رشته علوم سیاسی تدریس می شود. با توجه به این که این اثر ارزشمند، بهترین منبع برای درس مبانی علم سیاست و آزمون کارشناسی ارشد معرفی می گردد، پس از معرفی و ذکر مفروضات این مکتوب به بررسی و نقد شکلی و محتوایی این اثر می پردازیم و در نهایت پس از ارائه فهرست مطالب پیشنهادی، برخی از اصلاحات و بازنگری ها از جنبه شکلی و محتوایی در این اثر ارزشمند را توصیه می کنیم. کتاب «بنیادهای علم سیاست»، کتاب اصلی درس مبانی علم سیاست به ارزش سه واحد است که برای دانشجویان مقطع کارشناسی رشته علوم سیاسی تدریس می شود.