حسن فارسیجانی

یکی از عمده ترین ریسک های تجاری بنگاه های تولیدی و خدماتی درکلاس جهانی، ریسک عدم تعادل بین عرضه و تقاضا است. برای پاسخ گویی به نوسانات تقاضا، تغییر ظرفیت یکی از راهکارهای پرهزینه ای است که برخی سازمان ها درپیش می گیرند. افزایش ظرفیت درمواقع افزایش تقاضا ضمن اینکه مستلزم تحمیل هزینه های ایجادی می شود، باکاهش تقاضا منجر به ظرفیت بلااستفاده و سرمایه راکد خواهد شد. کاهش ظرفیت در مواقع کاهش تقاضا نیز مستلزم فروش دارایی های سازمان گردیده و با افزایش تقاضا موجب تحمیل هزینه فروش ازدست رفته خواهد شد. برای مواجهه با این چالش پیش روی سازمان های تولیدی کلاس جهانی، انعطاف پذیری ترکیب تولید، به مفهوم ایجاد امکان تولید همزمان بیش از یک محصول در یک بنگاه یا خط تولیدی، راهکاری با هزینه اثربخش است که می تواند تا حدود زیادی ریسک عدم تعادل بین عرضه و تقاضا را جذب نماید. دراین مقاله راهکارهای ایجاد انعطاف پذیری باهزینه اثربخش در بنگاه های تولیدی کلاس جهانی مورد بررسی قرار گرفته و مدلی ریاضی برای این منظور پیشنهاد می گردد. بعنوان مطالعه موردی، انعطاف پذیری تولید درگروه خودروسازی سایپا تحلیل شده و با استفاده از مدل ریاضی پیشنهادی و نرم افزار شبیه سازی، راهکارهایی جهت افزایش انعطاف پذیری تولید درگروه خودروسازی سایپا پیشنهاد می گردد.

سازمان ها به منظور بهبود مزیت رقابتی خود و فعالیت در بازارهای جهانی ، ناگزیرند تا با نیازهای در حال تغییر به سرعت بیشتر پاسخ دهند. این پاسخگویی از طریق مدیریت تولید درکلاس جهانی امکان پذیر است. لذا هدف پژوهش حاضر تدوین مدل توسعه اقتصادی صنعت ورزش ایران با رویکرد تولید در کلاس جهانی بود. نمونه های برگزیده در پژوهش حاضر، متخصصان، اقتصاد دانان و اعضاء هیات علمی (بازاریابی ورزشی، مدیریت صنعتی) بودند، که به شیوه هدفمند انتخاب شدند. پس از انجام بیش از 15 ساعت مصاحبه عمیق با 15 نفر از نمونه های منتخب، اشباع نظری به دست آمد و مصاحبه ها پیاده سازی شدند. با استناد به نتایج تحلیل مصاحبه های میدانی در محیط Nvivo 10؛ مدل کیفی مذکور با 85 مفهوم و 17 کد محوری و 4 کد گزینشی بدست آمد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد بین توسعه اقتصادی صنعت ورزش و عوامل آن (توسعه نهادی، ساختارو مالکیت، توسعه رسانه ای، توسعه علمی- پژوهشی، توسعه هواداران ودرآمدحاصل ازآن، توسعه نیروی انسانی، توسعه امکانات و زیرساخت، توسعه حقوقی و قانونی، توسعه بنگاههای صادرات، توسعه وگسترش شبکه های اجتماعی) با عوامل تولید در کلاس جهانی (کیفیت، نوآوری، هزینه، زمان، انعطاف پذیری) و عوامل خدمت در کلاس جهانی (فروش و پس ازفروش) رابطه علی و اثر گذار وجود دارد که می تواند باعث توسعه صنعت ورزش درکلاس جهانی شود.

خوشه های صنعتی یکی از رویکرد های نوین در توسعه صنعتی کشور های در حال توسعه است که اخیراً توجه بسیاری از پژوهشگران و سیاستگذاران را به خود جلب کرده است. خوشه سازی باعث اثرات اقتصادی مثبت بر منطقه و همچنین افزایش رقابت پذیری بنگاه های کوچک و متوسط می شود، اما میزان موفقیت همه خوشه ها یکسان نیست زیرا عملکرد آن ها متفاوت است. بحث عملکرد خوشه ها دارای جوانب گوناگون است و گستره وسیعی از حوزه های بروز نتایج را شامل می شود. این امر ناشی از ماهیت فراسازمانی و پیچیدگی کنش های درونی و اثرات بیرونی خوشه است؛ چنانچه تابه حال مدل جامعی از ابعاد عملکردی خوشه صنعتی ارائه نشده است. تعریف دقیق ابعاد عملکردی می تواند از بخشی نگری مبتنی بر زاویه نگاه به خوشه ها بکاهد و بررسی اقدامات توسعه خوشه ها با رویکرد جامع، قابل اجرا شود. این تحقیق برآن است تا با طبقه بندی سنجه های عملکرد خوشه های صنعتی، ابعاد عملکردی خوشه های صنعتی را شناسایی کند و مدلی برای سنجش جامع عملکرد خوشه های صنعتی ارائه دهد. روش بکارگرفته شده در تحلیل داده های این تحقیق، تحلیل خوشه ای است که به روشی ابتکاری، طبقه بندی های مد نظر 82 نفر از خبرگان موضوع را یکپارچه ساخته است و بر اساس آن، چهار بعدعملکردی خوشه صنعتی شامل بعد مالی، بعد رقابتی، بعد اقتصادی و بعد زیست محیطی به همراه مولفه ها و سنجه های هر یک استخراج گردیدند.

سازمان ها در گذر از تغییرات انقلاب گونه از عصر صنعتی به عصر اطلاعات هستند. ورود به بازارهای جهانی یکی از مسائل مهم کشور است که ذهن مدیران صنایع را به خود مشغول کرده است. جهانی شدن پدیده ای تک بعدی نیست و فرآیندی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی محسوب می شود و هرچه جهان به سمت انسجام پیش می رود، اهمیت درک صحیح تفاوت های فرهنگی افزایش می یابد. توجه به فرهنگ های مختلف و توصیه به شناخت نظام های فرهنگی و چارچوب های ادراکی مختلف در این فرهنگ ها فقط در پژوهش های دانشگاهیم وردتوجه قرار نگرفته است؛ بلکه در کتب آسمانی، ازجمله قرآن کریم (سوره مائده: 44، حج: 14 و 76، روم: 22 و 12، حجرات: 31، زمر: 34) نیز به وجود نظام های اجتماعی و فرهنگی متفاوت در میان قبایل و ملل اشاره شده است. نظر به اهمیت مدیریت کلاس جهانی در قرن بیست و یکم و حضور در فضای تجارت جهانی تولید محصولات در کلاس جهانی ضرورت برنامه ریزی استراتژیک در کلاس جهانی را اجتناب ناپذیرمی کند تا قابلیت عملکردی رقباشناسایی شود؛ به طوری که مبنایی برای ایجاد تغییرات دائمی باشد. هدف از این پژوهش طراحی شاخص های کلیدی عملکرد به منظور ارزیابی عملکرد سازمان های کلاس جهانی است. برای رسیدن به این هدف نتایج استراتژی های سازمانی، اهداف استراتژیک و عوامل کلیدی موفقیت از طریق فرایند تحلیل شبکه مشخص شده اند؛ سپس برنامه ها و شاخص ها با استفاده از روش دلفی فازی انتخاب شدند؛ درنهایت اولویت و وزن شاخص ها با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی مشخص شدند.

در راهبردهای توسعه محصولات و سیستم های پیچیده، همپایی فناورانه از مهم ترین راهبردهای کاهش شکاف فناورانه بین کشورهای متأخر با رهبران فناوری است، که در این فرآیند کشورهای متأخر با تقلید، جهش و سرمایه گذاری می توانند فاصله خود را با رهبران کاهش دهند. در دهه اخیر این راهبرد موردتوجه بسیاری از پژوهشگران بوده است، ولی بررسی ها نشان می دهد به دلیل عدم توجه به تمامی مؤلفه های مؤثر در زیست بوم فناوری بسیاری از این تجربیات ناموفق بوده اند. با توجه به پیچیدگی محیط اقتصادی، عدم قطعیت ها و تغییرات محیطی، کنش های عوامل مؤثر در زیست بوم متغیر بوده که لازم است اثر این عوامل بر فرآیند همپایی مدنظر قرار گیرد. نتایج این پژوهش نشان می دهد، وقوع همپایی فناورانه موفق در محصولات و سیستم های پیچیده، نیازمند ارتقاء قابلیت های فناورانه، متناسب سازی سیاست های حکمرانی در مقیاس ملی و بهره مندی مناسب از مزیت های نسبی کشوراست. در این پژوهش با تمرکز بر قابلیت های فناورانه و بررسی ادبیات موضوع و تحقیقات میدانی، با استفاده روش پژوهش ترکیبی عوامل مؤثر بر همپایی فناورانه، شناسایی، تحلیل و اولویت بندی شده اند. یافته ها نشان می دهد عوامل اساسی شامل قابلیت های تکنیکی و زیرساختی، ادغام در زنجیره ارزش جهانی، حکمرانی، رژیم های فناورانه، سرمایه های اجتماعی، انباشت ثروت و منابع مالی، منابع فیزیکی و جغرافیا، تحریم های اقتصادی، عوامل و مؤلفه های بازار و نهادسازی بر وقوع همپایی فناورانه در صنعت پتروشیمی ایران مؤثر می باشند.

 هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های تاب آوری سازمانی در بانک های کشور با استفاده از رویکرد تفسیری و روش کیفی بوده است. جامعه مورد مطالعه، مدیران ارشد وخبرگان صنعت بانکداری و  ابزار مورد استفاده جهت گردآوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه بوده است. برای این منظور، پس از بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، مصاحبه هایی عمیق و نیمه ساختاریافته با 12 نفر از کارشناسان و صاحب نظران صنعت بانکداری انجام گرفت و مدل اولیه شناسایی شد. تکنیک مورداستفاده برای تحلیل مصاحبه ها، تحلیل تم بود که سه مرحله کدگذاری شامل کدگذاری باز، محوری و انتخابی در آن صورت پذیرفت. در ادامه از تکنیک تحلیل عاملی تأییدی و نرم افزار اسمارت پی ال اس به منظور تائید سازه طراحی شده استفاده گردید. در نهایت دو بُعد اصلی مدیریت خرد بانکی شامل مؤلفه های مدیریت نقدینگی، مدیریت سرمایه، مدیریت ریسک، مدیریت صحیح مطالبات معوقه، مدیریت شایعه، سیستم های اطلاعاتی و ارتباطی، مدیریت بحران، مدیریت منابع مالی، ویژگی های مدیریتی، رصد و پیش بینی مشکلات، کنترل فساد، نیاز به تغییر و پویایی،  و بُعد مدیریت کلان بانکی شامل ساختار کسب و کار بانک، ساختار حاکمیت شرکتی و سیاستگذاری و قوانین بانکی کشور و 94 خرده مقیاس شناسایی و تأیید شد. توجه به این عوامل می تواند زمینه ساز بهبود وضعیت تاب آوری در صنعت بانکداری کشور گردد.

شرکت های تولیدی صنایع مختلف برای اندیشیدن به اقدامات کسب وکار پایدار در حوزه تولید و خدمات، تحت فشار بالا قرار گرفته اند؛ که این فشارها باعث ارتقای پایداری در زمینه خارجی و داخلی شده است. بررسی مدل های تولید پایدار و شناسایی شاخص های مربوط به آن، پاسخی مناسب جهت کاهش اثرات زیان بار عملیات صنعتی است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل کیفی نتایج پژوهش های انجام شده در حوزه استراتژی های تولید پایدار است. بدین منظور، با به کارگیری روش فرا ترکیب 33 مقاله موردبررسی قرار گرفت. پیش از کدگذاری متون، با بهره گیری از متدولوژی کسپ، اسناد فیلتر شدند. در پژوهش حاضر 228 کد ارجاعی شناسایی شد، لازم به ذکر است برخی از کدهای شناسایی شده دارای چندین فراوانی بود، از این حیث با در نظر گرفتن فراوانی، درمجموع 714 کد با فراوانی استخراج شد. در میان کدهای شناسایی شده، بعد (مقوله) اجتماعی با 82 کد ارجاعی و با در نظر گرفتن فراوانی 217 کد در زمره مهم ترین بعد شناسایی شد. از جمله نوآوری های پژوهش حاضر، شناسایی شاخص ها و ابعاد استراتژی تولید پایدار با بهره گیری از روش پژوهش کیفی فرا ترکیب و در حوزه استراتژی های تولید پایدار است.

هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه های تاب آوری سازمانی در صنعت بانکداری ایران است. جهت دستیابی به این هدف، از روش پژوهش آمیخته و مصاحبه های نیم ساختاری استفاده شد. مصاحبه ها با 12 نفر از خبرگان صنعت بانکداری انجام گرفت که همگی دارای سوابق اجرایی در پست های عالی سازمانی بودند، و مدل اولیه شناسایی شد. شیوه تحلیل مصاحبه ها، تحلیل تم بود که سه مرحله کدگذاری در آن صورت گرفت. در ادامه با استفاده از شیوه آماری تحلیل عاملی تائیدی، ابعاد و مؤلفه های به دست آمده از 35 کارشناس و خبره در حوزه بانکداری مورد بررسی و تائید قرار گرفت. نتایج  نشان می دهد که برای ایجاد و افزایش تاب آوری سازمانی باید در دو حوزه مدیریت خرد بانکی و مدیریت کلان بانکی در کشور عوامل متعددی را مدنظر قرار داد.

هدف از طراحی و اجرای این پژوهش ارائه سازمان خدماتی به عنوان یک سیستم است و کوشش شده با بهره گیری از مفهوم مبتنی بر «بهبود مستمر» تئوری محدودیت ها و همچنین استفاده از روش های اکتشافی و شیوه های نوآورانه، الگویی برای چگونگی اجرای این فلسفه در سازمان «همکاران سیستم» به منظور رقابتی شدن، ارائه شود؛ بدین منظور از روش فرآیند تمرکز پنج مرحله ای که روشی مبتنی بر سیستم است و برای ساختاردهی تصمیم گیری مدیریتی در چارچوب بهبود مستمر و شناسایی نقاط حیاتی فرآیند به کار می رود، استفاده شده است. برای اجرای تئوری محدودیت ها در شرکت مورد مطالعه و به منظور تعمیم نتایج و نزدیک ترکردن مسئله به واقعیت از روش شبیه سازی با کمک نرم افزار «آرنا» استفاده شد. یافته های این پژوهش توانایی مدیران صنایع خدماتی در شناسایی عوامل حیاتی مؤثر بر روی رقابتی شدن سازمان آنها با اجرای چرخه تکراری تئوری محدودیت ها برای شکستن و یافتن محدودیت های جدید را افزایش داده و باعث ایجاد تعادل در کل سیستم می شود. این پژوهش می تواند برای انجام پژوهش های آتی به منظور دستیابی به راه کارهای عملی جدیدتر برای حل مسئله و ارائه راه کارهای پیشنهادی، راه گشا باشد؛ همچنین نتایج این پژوهش در کلیه سازمان های خدماتی و تولیدی قابل استفاده است

در این پژوهش، ابتدا مولفه ها، ویژگی ها و الگوهای سازمان کلاس جهانی بررسی و با تطبیق مدل های تولید و مدل های خدمات بانکی در کلاس جهانی 13مولفه و 39 شاخص متناظر برای دستیابی صنعت بانکداری به کلاس جهانی شناسایی شد. سپس، با اخذ نظر خبرگان بانکی در قالب برسشنامه های مقایسه های زوجی به روش فازی، صمن مقایسه زوجی هر یک از معیارهای کلاس جهانی ابعاد کیفیت خدمات نیز با توجه به این معیارها و دو معیار رضایت مشتریان از هر بعد و اهمیت ابعاد از نظر مشتریان با رویکردAHP  فازی مقایسه شده و در نهایت، اولویت بندی شد. از مهم ترین مولفه های کلاس جهانی بر اساس اولویت حاصله می توان به اهداف کلان، رسالت و چشم انداز، مدیریت دارایی و بدهی، برنامه ریزی، کنترل و سیستم مدیریت اطلاعات اشاره کرد که هر مولفه شامل شاخص های گوناگونی است.

امروزه، سازمانها وصنایع با رقابتی در سطح بین المللی مواجه می باشند. لازمه موفقیت در رقابت جهانی تولید محصولات در کلاس جهانی می باشد که صنایع به منظور تحقق شاخص های تولید در کلاس جهانی ورقابت پذیری وپاسخگویی سریع،نیازمند یکپارچگی بیشتر در سطح سازمان وشرکاء خود در سطح زنجیره تامین می باشند. در این تحقیق معیارهای تولید درکلاس جهانی با استفاده از روش دلفی فازی شناسایی شدند ضمنا ابعاد وشاخص های زنجیره تامین یکپارچه از ادبیات موضوعی استخراج شدند که شامل سه بعد یکپارچگی داخلی، یکپارچگی تامین کنندگان و یکپارچگی مشتریانمی باشد. تحلیل اهمیت عملکرد ((IPAبرای دسته بندی وشناسایی اولویت های بهبود شاخص های زنجیره تامین یکپارچه برای رسیدن به تولید درکلاس جهانی بکارگرفته شد؛جامعه آماری این تحقیقشامل 200نفر از مدیران وسیاست گذاران صنعت لوازم الکترونیک خانگی کشوربودند.با توجه به خروجی های ماتریس اهمیت عملکرد، رتبه بندی نهایی هریک از شاخص ها وراهبردهای بهینه در جهت کمک به مدیران در تخصیص بهینه منابع مشخص شد. نتایج نشان می دهد که دارابودن سیستم خرید پایدار با تامین کنندگان اصلی، داشتن سیستم یکپارچه بین دپارتمان های داخلی، سطح تبادل اطلاعات با تامین کنندگان و دارابودن سیستم های تبادل اطلاعات با مشتریان مهمترین شاخص های بهبود زنجیره تامین یکپارچه برای رسیدن به تولید در کلاس جهانی در این صنعت بودند

بسیاری از سیستم های تولید با تغییر چیدمان و به کارگیری اصول اولیه عملیاتی به شکل سلولی تغییرآرایش می یابند و در مرحله تبدیل به سلول تولید ناب قرار می گیرند. بهبود عملکرد سلول های تازه استقراریافته به تخصیص مطلوب کارکنان به سلول و عملکرد مناسب آنان وابسته است. در این راستا، مقاله حاضر با تأکید بر اهمیت جنبه های انسانی و ضرورت گردش شغلی در سلول های تولید ناب، خستگی ناشی از تکرار وظایف درقالب سیکل های کاری متعدد را برای محیط سلول تولید ناب مفهوم سازی و مدل برنامه ریزی غیرخطی از سیستم سلول تولید ناب را طراحی کرده است. این مدل بهترین ترکیب از کارکنان معمولاً تک مهارته در سیستم تولید کنونی برای تخصیص به سلول مشخص و برنامه گردش شغلی آن ها طی افق برنامه ریزی هفتگی را تعیین می کند؛ به طوری که اهداف چندگانه عملکرد ناب محقق شود. با توجه به قرار گرفتن مسئله در زمره مسائل بهینه سازی ترکیباتی و پیچیدگی الگوریتمی آن، هیچ یک از بسته های بهینه سازی معتبر در دسترس، مانند لینگو 10 و گمز، نتوانستند جواب های موجه را ارائه دهند؛ بنابراین، مدل تحقیق با توسعه الگوریتم ژنتیک تحلیل شده است.

یکی از مهم ترین تغییرات فعالیت های اقتصادی، صنعتی و خدماتی رقابتی شدن انها میباشد. جهانی شدن باعث گستردگی تجارت میان ملت های مختلف شده است به این ترتیب رقابت از بازارهای محلی و ملی به بازارهای بین المللی کشیده شده است و در آینده ای نزدیک تنها بنگاه های اقتصادی می توانند در فضای بین المللی حضور داشته باشند که در کلاس جهانی قرار گیرند. بنگاه های اقتصادی باید بتوانند هرچه سریع تر منابع سازمان را برای هم سویی با تغییرات محیط آماده کنند تا با چابکی به تغییرات پاسخ دهند. حرکت درجهت مدیریت و تولید در کلاس جهانی که از آن به عنوان انقلاب مدیریتی و صنعتی قرن بیست ویکم یاد می کنند، مستلزم اجرای مدیریت ناب و مدیریت چابک است که پیش نیازهای مدیریت کلاس جهانی هستند. چابکی مجموعه ای از توانمندی ها و شایستگی هاست که باعث بقا و پیشرفت سازمان در محیط کسب و کار می شود و وجوه تمایز مدیریت و تولید (انبوه ، ناب ، چابک و کلاس جهانی) نیز با توجه به اهمیت آنها از ابعاد مختلف در این مقاله بررسی شده است و با مطالعه منابع کتابخانه ای معیارهای بنگاههای اقتصادی کلاس جهانی شناسایی شده که یکی از مهمترین آنها چابکی است.  مؤلفه ها با تهیه پرسش نامه دراختیار خبرگان و کارشناسان و مدیران تولید خودرو تندر قرار گرفت. Abstract In recent years, supplier selection problem has become one of the most important issues for establishing an effective supply chain system. Many quantitative and qualitative factors such as quality, price, and flexibility and delivery performance must be considered to determine suitable supplier. Then, supplier selection is a multi-attribute decision making (MADM) problem.  Several models and techniques have been developed to deal with this problem. In this study, FRS application is described in supplieir evaluation and selection problem. The Shannon entropy method has been used to calculate the each of indicators weights. The advantage of this method is that the positive or negative indicators, does not affect the calculation method.This is a descriptive-survey study which is done in large automotive components in Semnan. The results indicate that Parmida, Samfar, Gharb Steel and Shishe Imeni Kabir companies are at the first to fourth, respectively in the ranking based on competitive capabilities.