میثم لطیفی

تحقق جامعه دینی به موفقیت نهادهای دینی وابسته است و مسجد گسترده ترین و اثرگذارترین نهاد اسلامی است. به رغم تفاوت ها، اشتراکات زیادی در عملکرد مساجد موفق وجود دارد. الگوگیری از مساجد موفق یکی از اقدامات برای ارتقای مساجد است. نکته مهم در الگوگیری شناختِ عوامل اصلی موفقیت و تمایز آن ها با سایر ویژگی های مساجد موفق است. این پژوهش بر آن است تا الگوی موفقیت مساجد در عرصه تربیتی را فهم کند. این پژوهش از نوع کیفی است و در آن از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. داده های پژوهش از نتایج موردکاوی بیست مسجد برتر در کشور در حوزه تربیتی استخراج شده است. نتایج حاکی از آن است که یازده عامل اصلی و 39 عامل فرعی در موفقیت مساجد در عرصه تربیتی نقش اساسی دارند. عوامل مهم موفقیت عبارت اند از: رهبر اسوه، نظام تربیتی کادرساز، رونق تربیتی تشکیلاتی در بخش خواهران، انسجام تشکیلات ایمانی، جامعیت تربیتی و تشکیلاتی، تعامل با طلاب و حوزه علمیه، تعامل مسجد و مدرسه و خانواده، روحیه جهادی، رفع موانع فعالیت جوانان، گسترش مأموریت و تسری الگو، خدمت رسانی پیرامونی.

روند رو به گسترش راهپیمایی اربعین از ابعاد گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و مدیریتی، قابل تحلیل و بررسی است. در این پژوهش تلاش می شود این آیین مهم که طی دهه گذشته به صورت سالیانه تکرار شده و جهانی شده است با رویکرد روان شناختی تحلیل شود. چارچوب نظری پژوهش برگرفته از الگوی یونگ درباره کهن الگوها است که بعدها توسط اندیشمندان مدیریت در بررسی نشان های موفق تجاری موردتوجه قرار گرفت. هدف ما تعیین شخصیتی برای مراسم راهپیمایی اربعین است، با الگوگیری از شخصیت افراد سازنده این مراسم که همان امام حسین و یارانش می باشد و بر اساس کهن الگوهای یونگ ، کهن الگوهایی که فراملیتی بوده و در جوامع گوناگون به نحوی مشابه درک شده و اثر می گذارند. روش پژوهش مصاحبه عمیق و مطالعه اسنادی است و نتایج حاصل از مصاحبه ها با روش تحلیل محتوای قیاسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نوآوری این پژوهش در به کارگیری چارچوب یونگ در موضوعی فراتر از نشان تجاری یعنی در یک آیین، آن هم از نوع مذهبی و خودجوش است. بدین ترتیب در صورت کشف کهن الگوهای مؤثر بر اشاعه این آیین، می توان این کهن الگوها را در دیگر آیین های مذهبی به کار گرفته و در گسترش و اشاعه آن ها از این کهن الگوها بهره گرفت.

حاکمیت پیامبر اکرم(ص) الگویی ارزشمند برای حکمرانی اسلامی در عصر حاضر محسوب می شود. این مقاله با هدف شناسایی سبک حاکمیت نبوی(ص) و الگوبرداری برای دستیابی به حکمرانی اسلامی، با روش تحلیل مضمون به بررسی بیانات و رفتار آن حضرت در دوران حکومت در مدینه پرداخته است. وفق یافته های مقاله، سبک حاکمیت نبوی(ص) معرف الگویی پنج وجهی شامل «پایه مناسبات»، «میزان همگرایی»، «واسطه مبادله»، «ابزارهای هماهنگی و رفع تعارض» و «فرهنگ غالب» در جامعه اسلامی است. یافته ها همچنین نشان می دهند که سبک حاکمیت پیامبر اکرم(ص) برپایه ویژگی هایی همچون اخوت و یگانگی بر مبنای اهتمام به امور مسلمین، تکریم برادران دینی و حفظ پیوند برادری؛ وابستگی متقابل ناشی از تأکید بر یگانگی امت اسلامی؛ انگیزه پاداش الهی از طریق ترغیب به اعمال صالح؛ حکمیت الهی با تأکید بر اطاعت از خدا و رسول؛ و فرهنگ همیاری و یاری رسانی بنا شده است. این ویژگی ها حاکی از آن است که سبک حاکمیت حضرت محمد(ص) را می توان با تشبیهی استعاری، سبک مبتنی بر «نظام خانواده» دانست. این الگو می تواند راهنمای مناسبی برای طراحی حکمرانی اسلامی در عصر حاضر باشد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تجارب مختلفی در ایجاد و راه اندازی تشکل ها و سازمان ها و نهادهای بومی برآمده از انقلاب، مثل نیروهای مسلح انقلاب اسلامی، کمیته امداد امام خمینی، بنیاد مستضعفین، جهاد سازندگی و... شکل گرفت. با گسترش مجموعه ها، نهادها، سازمان ها و تشکل های انقلابی، رفته رفته این سؤال به وجود آمد که کدام مدل از سازوکارهای حرکت های جمعی سازمان دهی شده، در حکمرانی اسلامی مورد نیاز است و این حرکت چگونه است؟ این تحقیق، در صدد پاسخگویی به این سؤال و به صورت کیفی و توسعه ای است و از روش تحلیل مضمون برای تحلیل بیانات مقام معظم رهبری استفاده شده است. به منظور دستیابی به الگوی سازمان دهی نهادهای انقلابی مبتنی بر اندیشه های رهبر معظم انقلاب اسلامی، پیام ها، بیانات و دستورات معظم له تا آذرماه 1400 مطالعه و بررسی شد. ابتدا کلیه احکام انتصابات مسئولین و همچنین احکام تشکیل نهادهای انقلابی در زمان زمامداری رهبر معظم انقلاب مطالعه شد، سپس جستجوی کلیدواژه ای «نهاد انقلابی»، «سازمان دهی»، «ساختار» در بیانات معظم له، از طریق جستار در دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله) مطالعه و کدگذاری شد. در مرحله آخر، به منظور تمرکز بر الگوی سازمان دهی نهاد انقلابی نیروهای مسلح انقلاب اسلامی در اندیشه های معظم له، کلیه بیانات و پیام های رهبر معظم انقلاب در جمع پاسداران، بسیجیان و نیروهای مسلح در زمان رهبری ایشان مطالعه و بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد که سازمان دهی نهادهای انقلابی در اندیشه معظم له شامل پنج بعد اساسی شاکله ظاهری (بعد تحولی سازمان دهی)، شاکله معنوی (بعد ثابت سازمان دهی)، نظم انقلابی (سازوکار ثابت و تحول)، روح انقلابی (تعیین نسبت با انقلاب) و مدیر جهادی به عنوان موتور پیشران سازمان دهی نهاد انقلابی است.

در این مقاله با محوریت گونه شناسی عام و چهارگانه حکمرانی جسوپ (دستوری، مبادله ای، گفتگویی و همبستگی)، مسائل کلان دانشجو در نظام تربیتی حاکم بر دانشگاه های کشور مورد بازخوانی قرار گرفته و نکات اصلاحی ای برمبنای حکمرانی اسلامی دانشگاهی ارائه شده است. به همین منظور و با عنایت به فقدان طرح مناسبی از مسائل کلان تربیتی مرتبط با دانشجویان در اسناد آموزش عالی، با استفاده از روش «تحلیل مضمون»، این مسائل از نظام نامه تربیتی و برنامه ریزی درسی دانشگاه امام صادق علیه السلام به دست آمده و پاسخ های مقتضی در قالب گونه شناسی منتخب ارائه شده با استفاده از روش «نظر متخصص»، و در «مصاحبه» با برخی نخبگان آموزش عالی، پاسخ منتخب به دست آمده است که نتیجه آن تلاش برای ارائه حکمرانی دانشگاهی اسلامی بر مبنای پاسخ های مذکور است. نتیجه به دست آمده اینکه گونه غالب حکمرانی نظام تربیتی دانشگاهی دستوری با ویژگی هایی نظیر برنامه درسی ازپیش تعیین شده، آموزش یکسان، هدایت تحصیلی ضابطه محور، انجام امور دانشجویان براساس قوانین مشخص و... است؛ درحالی که دیگر الگوهای حکمرانی نظام تربیتی (مبادله ای، گفتگویی و همبستگی) دارای نکات و پاسخ های قابل توجهی به مسائل کلان دانشجویی هستند که در نظام تربیتی فعلی نادیده گرفته شده است و استفاده از آنها و تحلیل این مسائل در قالب فراحکمرانی، می تواند حکمرانی دانشگاهی اسلامی را بهتر محقق سازد.

می توان مهمترین هدف مقاله حاضررا طراحی مدل بومی تعالی معنویت سازمانی بارویکرد اسلامی درسازمان بیمه سلامت ایران،برشمرد.برای این منظور،ازاستراتژی های پژوهش ترکیبی شامل دوبخش کیفی وبخش کمی استفاده شده است.دربخش کیفی بااستفاده ازروش تحلیل مضمون،مضامین مرتبط باسوال پژوهش،براساس مصاحبه باخبرگان که درحوزه های مدیریت،معارف اسلامی و سلامت کشوردارای تجربه ویا تالیفات مرتبط بودند استخراج وباترکیب مدل بارون–کلارک وآتریت_ استرلینگ این مضامین درسه دسته فراگیر،سازمان دهنده وپایه دسته بندی شده اندکه ،53 مضمون پایه، 8 مضمون سازمان دهنده وسه مضمون فراگیربه دست آمد.دربخش کمی برای مشخص نمودن عناصرمدل نهایی وتعیین رابطه ومیزان اثرگذاری این عناصر،با استفاده ازروش مدلسازی ساختاری تفسیری،میزان نفوذ پذیری ووابستگی وهمچنین میزان بارعاملی عناصر به شرح زیرمحاسبه شده است:بنیانهای معرفت سازمان(سطح 6،بار عاملی 02/1)،رعایت اصول اخلاقی نسبت به کارکنان(سطح 5،بار عاملی 69/0)،رشد فضائل اخلاقی کارکنان(سطح 4،بار عاملی 56/0)،بهبودفضاهای معنوی موثربرفعالیت سازمان(سطح3،بار عاملی 54/0)،رعایت اصول اخلاقی نسبت به ذیفعان(سطح3،بار عاملی 42/0)،تقویت عدالت محوری نسبت به کارکنان(سطح3،بار عاملی 31/0)،رشد وارتقای معنوی -فرهنگی کارکنان(سطح 2،بار عاملی 27/0) وعملکرد سازمانی(سطح 1،بار عاملی 18/0).

آنچه در سازمان های امروزی با عناوین «رقابت»، «رشد» و «سودآوری» اتفاق می افتد، به شدت نگران کننده است. این نگرانی ناشی از عبور سازمان ها از خط قرمز اخلاق است. کاهش اعتماد مردم نسبت به رعایت جنبه های قانونی و اصول اخلاقی توسط مدیران و سازمان ها، اهمیت ورود اخلاق در عرصه سازمان ها را دوچندان می کند که این خود مستلزم شناسایی ابعاد و مؤلفه های اخلاق حرفه ای در گام نخست و همچنین ارائه الگوی استقرار اخلاق حرفه ای در سازمان ها در گام بعدی است. این در حالی است که تلاش های علمی چند دهه اخیر نیز نتوانسته است به صورت واضح و مشخص الگویی را در این زمینه ارائه نماید. نکته مهم دیگر اینکه الگوهای ارائه شده در غرب، لزوماً هم سنخ با مفاهیم، ارزش ها، آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی اسلامی نیست و شاید در برخی جهات نیز دارای تضاد باشد. همچنین معیارهای مشخصی در خصوص ارزیابی این الگوها به صورت منسجم وجود ندارد که بتوان جنبه های گوناگون آن را سنجید، به ویژه که الگوها در فرهنگ غرب طراحی و تبیین شده باشد. در این پژوهش، پس از بررسی و مطالعه کتابخانه ای، پنج الگوی استقرار اخلاق حرفه ای در سازمان شناسایی، و همچنین مجموعه معیارهایی که نشان دهنده جامعیت الگوهاست، احصا گردید. در ادامه با استفاده از نظر خبرگان حوزه اخلاق سازمانی و فن «تحلیل سلسله مراتبی فازی»، به میزان اهمیت معیارها و در نهایت، الگوهای شناسایی شده پرداخته شد. با توجه به نزدیکی نظرات کارشناسان و خبرگان در اولویت بندی معیارها و در نتیجه گزینه ها، می توان الگوی حسینی و عباسی را با انجام تغییرات و ایجاد بهبود، به مثابه الگوی مطلوب سازمان های کشور در نظر گرفت.

هدف: حکمرانی مشارکتی، بدون توجه به مقوله های مشترک زمینه ای آن به سختی اتفاق خواهد افتاد. این مطالعه تلاش دارد با واکاوی وضعیت موجود، به تبیین پیش زمینه ها و چالش های مشارکت خبرگانی کمک کند و با ایجاد تصویری جامع از متغیرهای مؤثر بر این مشارکت، زمینه تحقق اقدامات متعالی در حوزه مشارکت خبرگانی را فراهم سازد. روش: روش پژوهش، کیفی و وضعیت موجود با رویکرد گلیزری از راهبرد نظریه داده بنیاد، مدل سازی شده است. با 21 نفر از ارزیابان، مدیران ارزیابی و خبرگانی که در فرآیند مدیریت عملکرد سازمان های دولتی مشارکت غیررسمی داشته اند، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام و داده ها، کدگذاری و بر اساس خانواده کدهای شش سی، مدل سازی شد. یافته ها: از تحلیل مصاحبه ها، 388 کد، 81 مفهوم و 24 مقوله ظهور یافت. «عدم مشارکت خبرگان و تشکل های مردم نهاد»، به منزله پدیده محوری معرفی شد و مقوله های «فقدان زیرساخت مشارکت»، «بی اعتمادی به اثربخشی»، «تعارض منافع خبرگان» و «نخوت بوروکراسی» به-منزله علل، «ضعف سازه های مشارکت»، «تعارض منافع بوروکرات ها» و «نهفتگی اداره» به منزله تغییرات همگام، «ریشه های عدم مشارکت»، «انقباض سیاسی» و «جاذبه نماد» به منزله زمینه، «عدم توسعه شبکه خبرگانی»، «پیچیدگی عملیات دولت» و «عدم یکپارچگی در حکمرانی» به منزله شرایط، «خلاء خبرگی»، «روزمرگی بوروکراتیک»، «نگرش جزیره ای به ارزیابی»، «عدم پاسخگویی مدیران» و «خلاء مشارکت اجتماعی» به منزله اقتضائات، «چالش اثربخشی»، «شکاف تحلیلگران و مجریان خط مشی»، «نابینایی اداری»، «آنتروپی اداری» و «عدم توانمندی خبرگان» به منزله پیامدهای عدم مشارکت خبرگان و تشکل های مردم نهاد معرفی شدند. نتیجه گیری: در این پژوهش با تحلیل مؤلفه های مؤثر، وضعیت موجود مشارکت خبرگان و تشکل های مردم نهاد در مدیریت عملکرد بخش عمومی از نگاه سه مجموعه خبره و مطلع نسبت به فرآیند مدیریت عملکرد دستگاه های اجرایی کشور، واکاوی و در قالب مدل مقاله ارائه شده است. راهکارهای پیشنهادی نگارندگان براساس مقوله های احصا شده، می تواند زمینه ساز ارتقاء سطح مشارکت خبرگان و تشکل های مردم نهاد در مدیریت عملکرد بخش عمومی باشد.

هدف این پژوهش فهم الگوی تعالی معنویت سازمانی با تأکید بر آموزه های اسلامی و ارائه راهکارهایی به منظور تعالی معنویت در سازمان بیمه سلامت ایران است. در این  پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی به شناسایی اجزای الگوی تعالی معنویت سازمانی با رویکرد اسلامی و ترسیم روابط آنها پرداخته شده است. در بخش کیفی با استفاده از اطلاعات مصاحبه و نظر خبرگان و روش تحلیل مضمون، ابعاد الگوی تعالی معنویت در سازمان با رویکرد اسلامی شناسایی شده است. در ادامه با روش الگوسازی ساختاری تفسیری، سطح بندی معیارهای الگوی تعالی معنویت سازمانی با رویکرد اسلامی طراحی شد. این امر بر اساس توزیع پرسشنامه بین اعضای سازمان بیمه سلامت ایران انجام شده است. بر اساس روش تحلیل مضمون، 53 مضمون پایه نهایی و هشت مضمون سازماندهنده و سه مضمون فراگیر استخراج شده است. یافته های تحلیل مضمون نشان می دهد که اجزای اصلی الگوی تعالی معنویت در سازمان با رویکرد اسلامی فضائل اخلاقی، بنیانهای معرفتی سازمان، رعایت اصول اخلاقی و وجدانی نسبت به کارکنان، عملکرد سازمان با رویکرد اسلامی، فضای معنوی مؤثر بر عملکرد سازمان، اصول اخلاقی سازمان نسبت به ذی نفعان، عدالت محوری و رشد و ارتقای فرهنگی و معنوی کارکنان است. نتایج روش الگوسازی معادلات ساختاری حاکی است که "بنیانهای معرفتی" دارای بیشترین قدرت نفوذ و "عملکرد سازمان با رویکرد اسلامی" دارای بیشترین وابستگی است.

اعتیاد از مهم ترین آسیب های اجتماعی جامعه کنونی به شمار می آید. با وجود تلاش نهادهای قانونی و اجرایی برای کنترل و پیشگیری از این آسیب، بر اساس آمارهای رسمی، همچنان وضعیت ابعاد این پدیده، بحرانی است. در کنار نقش آفرینی های مختلف نهادهای رسمی و غیررسمی، مسجد به سبب جایگاه خاص و تأثیرگذاری ویژه آن بر آحاد جامعه، می تواند در پیشگیری و کاهش اعتیاد نقش آفرینی کند. پرسش اصلی این پژوهش نیز عبارت است از اینکه مسجد چگونه و در چه سطحی می تواند در این مسئله اجتماعی نقش آفرینی کند؟ و هدف آن شناسایی چگونگی نقش آفرینی این نهاد اجتماعی مقدس و دستیابی به سازوکارهای مواجهه صحیح آن با این پدیده اجتماعی معاصر است. برای به دست آوردن اطلاعات پژوهش، ترکیبی از روش های اسنادی و کیفی (مصاحبه و مشاهده) استفاده شده و از روش تحلیل محتوا نیز برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شد. از یافته های تحقیق به دست می آید، مسجد با توجه به ظرفیت و جایگاه متعالی خود در میان اجتماع انسانی بویژه جوامع مسلمان، می تواند با رعایت اصول کار تشکیلاتی متناسب با اقتضائات مسجد در سطوح مختلف پیشگیری، درمان و مبارزه با اعتیاد و همچنین صیانت از معتادان بهبودیافته و خانواده های آنها در سطح محله و منطقه پیرامونی خود نقش آفرینی کند.

دفاع مقدس به عنوان یکی از برهه های تاریخی که با پیروزی ملت ایران به اتمام رسید، درس ها و آموزه هایی دارد که باید به وسیله پژوهشگران بررسی شده و به الگو و نظریه تبدیل شود. سبک فرماندهی فرماندهان، یکی از ابعاد مهم آن دوران است که در پژوهش حاضر موردتوجه قرار گرفته است. بیست نفر از فرماندهان دفاع مقدس – با در نظر گرفتن تنوع جایگاه فرماندهی، شهرت و وجود منابع در دسترس- مورد مطالعه کتابخانه ای قرار گرفتند. اسناد به دست آمده با رویکردی کیفی و از روش تحلیل مضمون، کدگذاری و تحلیل شده و پس از اعتبارسنجی در دو مرحله، چهار سبک فرماندهی جهادی در فرماندهان آن دوران احصا شد: «نتیجه گرایی خلاقانه (توجه به هدف با تکیه بر هوشمندی)»، «نتیجه گرایی اقتدارگرایانه (توجه به هدف با تکیه بر اقتدار)»، «کادرسازی عاقلانه (توجه به نیروها با تکیه بر هوشمندی)» و «پشتیبانی پرقدرت (تمرکز بر نیرو با تکیه بر اقتدار)».

روش آموزش مبتنی بر مسئله و در قرائتی خاص تر، روش مبتنی بر موردکاوی (قضیه یا افته کاوی) یکی از روشهای مؤثر یادگیری مسئله محور، استدلالی و انگیزشی است. در این مقاله با رویکردی تحلیلی توصیفی و با بررسی اسنادی و تجربی، خوانشی نو و عملیاتی از این روش و دلالتهای آن برای تبیین مکتب شهید سلیمانی ارائه شده است. بدین ترتیب، ضمن بررسی مفهوم، اهداف، خاستگاه و امتیازات موردکاوی، انواع موردکاوی از منظر چگونگی تدوین (کوتاه یا بلند، واقعی یا ساختگی، یک مرحله ای یا چندمرحله ای، ایستا یا پویا، متنی یا گفتاری، توصیفی یا پرسشگرانه)، شیوه اجرا (در میدان یا خارج از میدان، فردی یا گروهی، یک جلسه ای یا چندجلسه ای، گروهی یا تیمی، با دسترسی یا بدون دسترسی، جواب بسته یا جواب باز) و نقش مربی و استاد (توصیف کننده، تبیین کننده، تسهیل کننده، بازیگر فعال) معرفی شده است. در ادامه چهار ملاحظه (مستند یا تخیلی بودن، رویکرد استقرایی یا قیاسی، فردمحوری یا موقعیت محوری، ژرفانگری یا پهنانگری) در مرحله پیش از تدوین شرح داده شده است. به علاوه نه گام عملیاتی برای مرحله تدین موردکاوی و نکاتی درباره مرحله اجرا و ارزیابی موردکاوی، مشخص شده است. سخن پایانی اینکه اگر بخواهیم حاج قاسم را به عنوان مکتب بشناسیم و بشناسانیم، باید در برنامه آموزشی دانشگاهی به او و امثال او بیش ازپیش و به گونه ای نو و متفاوت بپردازیم و یکی از راه های آسان رسیدن به این هدف، بهره مندی از الگوی آموزش موردکاوی است و این مهم جز با گردهمایی و هم افزایی افراد نزدیک حاج قاسم با عالمان دانش مدیریت و فرهیختگان ادبی برای ساخت موردکاوی های جذاب، مؤثر و واقعی میسور نیست.

برای دستیابی مساجد به جایگاه راهبردی و واقعی خود در جامعه، پرداختن به منابع انسانی مسجد یعنی کسانی که وظیفه اداره مسجد را برعهده دارند، دارای اولویت اساسی است. مهم ترین رکن مدیریتی مسجد، امام جماعت آن است. دراین راستا، مقام معظم رهبری می فرمایند: «امام جماعت مدیر طبیعی مسجد است». با وجود این اهمیت، متأسفانه تعریف کامل و درستی از امام جماعت طراز، وجود ندارد، نیازمندی های لازم برای امامت در مسجد طراز اسلامی تعریف نشده است و مراجع متولی مسجد از خلأ جدی در داشتن یک چارچوب مناسب برای جذب، آموزش و توانمندسازی ائمه جماعت رنج می برند. باتوجه به این توضیحات، هدف اصلی این پژوهش، طراحی چارچوب سابقه موفقیت امام جماعت مسجد است. در این پژوهش داده های مصاحبه با 20 تن از ائمه جماعت موفق با کمک روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم افزار MAXQDA تحلیل شد. درنهایت، چارچوب سابقه موفقیت امام جماعت مسجد مشتمل بر 7 بعد، 46 مؤلفه و 174 شاخص استخراج شد. ابعاد اصلی سابقه موفقیت ائمه جماعت شامل شایستگی ها، ویژگی های شخصی، تجربه، دانش، محرک ها، فضائل و زمینه ها هستند.

هدف: تصمیم گیری اخلاقی، ضرورتی برای شایستگی های مدیریت و کمک به توانمندسازی منابع انسانی تلقی می شود. به دلیل نقش سازمانهای مردم نهاد در اقتصاد مقاومتی و توسعه کارآفرینی، هدف پژوهش حاضر، فهم فرایندتصمیم گیری اخلاقی و ارائه مدل بومی برای این سازمانها بود. روش: ماهیت این پژوهش، اکتشافی بوده و با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام شده است. جامعه آماری شامل مدیران و افراد خبره در سمن های آموزشی استان همدان بود که به روش نظری و با استفاده از تکنیک گلوله برفی و با توجه به اصل اشباع، در مجموع با 19 نفر مصاحبه شد. یافته ها: یافته های حاصل از طراحی مدل پارادایمی منجر به شناسایی 17 مؤلفه اصلی شد که در شش بُعد دسته بندی شدند. نتیجه گیری: تصمیم گیری اخلاقی تحت تأثیر مجموعه ای از عوامل بین فردی، سازمانی، فراسازمانی و مذهبی صورت می گیرد و پیامدهای چنین تصمیماتی، منعکس کننده رفتار اخلاقی مثبت، ایجاد انگیزه مثبت در فراگیران و مردم، انضباط اقتصادی و راهکار توسعه مدیریت دانش و کارآفرینی در شرایط اقتصاد مقاومتی در جامعه است.

طبق احادیث، پدیده طلاق منفورترین حلال خداوند است. با رشد فزاینده طلاق از اواسط دهه 80 شمسی، نظر کارشناسان علوم اجتماعی به سوی این مسئله اجتماعی و فرهنگی جلب شد و تحقیقات زیادی در این مورد صورت گرفت. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی علل جامعه شناختی گرایش به طلاق در ایران در تحقیقاتی که در این زمینه در بازه زمانی سالهای1386 تا 1396 صورت گرفته است، انجام شد. پس از بررسی شرایط 100 مقاله علمی _ پژوهشی  و 50 پایان نامه علمی معتبر، جهت فراتحلیل علل طلاق در ایران 55 پژوهش بین سال های 1386 تا 1396 برای ورود به پژوهش انتخاب شد. نتایج فراتحلیل به روی 260 آزمون استخراجی از این منابع نشان داد که میانگین اندازه اثر علل فردی، علل ساختاری، علل انتخابی، علل وارده از سوی خانواده و دوستان، علل اجتماعی و علل ارتباطی میان زوجین به ترتیب 423/0، 392/0، 353/، 258/0، 393/0، 382/0 است. با تحلیل مدل خروجی با استفاده از نظریه رشد چهار بُعدی تأثیرات، این نتیجه حاصل شد که همبستگی هرچند از ناحیه فرد یا زوجین یا خانوادها و یا اجتماع وارد می شود، اما زمانی به علتی برای طلاق تبدیل می شود که تمام تأثیرات فردی، زوجینی، خانوادگی و اجتماعی را به همراه داشته باشد و اگر این تأثیرات توسط این همبستگی به وجود نیاید یا شدت آن کم و ناچیز باشد، این همبستگی سبب طلاق نمی شود.

هدف: اشتیاق کارکنان در سال های اخیر به موضوعی داغ تبدیل شده و یکی از پنج دغدغه مهم پیش روی مدیریت منابع انسانی محسوب می شود. برانگیختن انسان در مسیر صحیح و متناسب با فطرت و فلسفه آفرینش، زمینه بهره مندی وی از نعمت های دنیوی و اخروی را با هم فراهم می کند. هدف این مطالعه، تبیین مفهوم اشتیاق کارکنان و بررسی ریشه های پیدایش و برانگیختن آن بر اساس رهنمودهای قرآنی است. روش: با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون و با بهره گیری از نسخه 11 نرم افزار MAXQDA تفسیر 5 جلدی نمونه و 20 جلدی المیزان در نرم افزار نور مرور و شناسه گذاری شد. یافته ها: در این زمینه بیش از 493 مضمون اولیه شناسایی شد که پس از پالایش نهایی، به 120 مضمون تقلیل یافت. مضامین اولیه در قالب 43 مضمون اصلی و پس از آن، در قالب 12 مضمون سازمان دهنده، طبقه بندی شدند. 12 مضمون سازمان دهنده نیز در قالب سه مضمون فراگیر اشتیاق فردی، اشتیاق سازمانی و عوامل زمینه ای اشتیاق دسته بندی شدند. نتیجه گیری: لازمه اشتیاق کارکنان از منظر قرآن، توجه ویژه به فطرت و سرشت انسان در جهت تعالی خود فردی است که مدیران حوزه منابع انسانی باید به آن توجه ویژه ای کرده و فرهنگ اسلامی را در سازمان خود پیاده سازی کنند. تعریف کار، منطبق بر اصول و باورهای قرآنی، سرشت انسان، وجدان اسلامی و تعلقات قلبی کارکنان، به شکل گیری اشتیاق کارکنان منجر شده و زمینه رشد و تعالی سازمان و کارکنان را هم زمان فراهم می آورد.

هدف: ایده دولت به مثابه پلتفرم با الهام از کسب و کارهای پلتفرمی اینترنتی، مدعی است که می تواند موجب تحول در رویکرد دولت به خدمات عمومی و در نتیجه بهبود کیفیت خدمات دولتی و در عین حال کاهش هزینه شود. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی ویژگی های دولت به مثابه پلتفرم و ارائه چارچوبی مفهومی از ویژگی ها و برداشت های مختلف از آن است. روش: این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش انجام آن، مرور نظام مند ادبیات با استفاده از رویکرد فراترکیب برای تحلیل داده های مستخرج از منابع منتخب است. در نهایت، در فرایند مرور نظام مند، 38 منبع برای تحلیل کیفی و کدگذاری انتخاب و استفاده شدند. یافته ها: در نتیجه تجمیع و دسته بندی کدهای احصاشده، تعداد 29 مفهوم (ویژگی) شکل گرفت که با توجه به جنس، در سه مقوله ویژگی های ذاتی، فنی و اجرایی دسته بندی شدند. به این ترتیب، برخی ویژگی های دولت به مثابه پلتفرم عبارت اند از: باز بودن، داده محوری، استفاده از منابع مشترک، خاصیت شبکه ای، توانمندسازی، شهروندمحوری، پودمانی (ماژولار) بودن، تعامل پذیری، سادگی، شکل گیری تدریجی، استفاده از بهترین های موجود و... . نتیجه گیری: بر اساس این پژوهش، برداشت های مختلف از این مفهوم به معنای تفاوت و تمایز کامل برداشت ها از این مفهوم نیست، بلکه از کنار هم قرار گرفتن برخی ویژگی های ذاتی، فنی و اجرایی، سه نوع زاویه نگاه به مفهوم دولت به مثابه پلتفرم شکل گرفته است که عبارت اند از: دولت به مثابه پلتفرم فناوری، دولت به مثابه پلتفرم داده و دولت به مثابه اکوسیستم نوآوری. در این پژوهش تلاش شده تا ضمن احصای ویژگی های مشترک، تفاوت این برداشت ها در قالب چارچوب مفهومی جامعی نیز مشخص شود.

هدف: هدف محققان در این پژوهش، شناسایی و دستهبندی ابعاد و مؤلفههای اشتیاق کارکنان مبتنی بر دانش بومی و اصیل با توجه به رهنمودهای قرآن کریم و ترجمه تفسیر شریف المیزان بود. روش: در این پژوهش با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون و بهرهگیری از نرمافزار مکسکیودا-11، تفسیر 20 جلدی المیزان در نرمافزار جامع نور، مرور و شناسهگذاری شد. یافتهها: در این زمینه بیش از 284 مضمون اولیه شناسایی شد که پس از پالایش نهایی، به 104 مورد تقلیل یافت. مضامین اولیه در قالب 29 مضمون اصلی دستهبندی و سپس در قالب هشت مضمون سازماندهنده، سازماندهی شد. هشت مضمون سازماندهنده نیز در قالب دو مضمون فراگیر اشتیاق فردی و اشتیاق سازمانی دستهبندی شدند. نتیجهگیری: اشتیاق از منظر قرآن به جنبه خود فردی اشاره دارد و توجه ویژهای به فطرت انسان دارد. بنابر این، توجه به سیستم اعتقادی افراد و پرورش آن منطبق با فطرت و سرشت انسان منجر به شکلگیری باورها و تعلقات درونی در فرد برای رسیدن به رضای پروردگار میشود و خشنودی و اشتیاق فرد را به دنبال دارد.

 تصمیم-گیری اخلاقی، یک فرآیند چند وجهی است و این پدیده به عنوان چالشی برای سازمان‌های مردم نهاد تلقی می‌شود. هدف اصلی پژوهش حاضر فهم و شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های تشکیل دهنده و مؤثر بر تصمیم گیری اخلاقی افراد و ارائه مدلی بومی برای سازمان‌های مردم نهاد و داوطلبانه می‌باشد. ماهیت این پژوهش اکتشافی بوده که به روش بنیادی و با استفاده از رویکرد نظریه داده بنیاد انجام گرفته است. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش شامل مدیران و افراد کارشناس در سازمان­های مورد مطالعه در استان همدان بوده که به روش نمونه‌گیری هدفمند و با تکنیک گلوله برفی شناسایی شدند که با توجه به اصل اشباع و کفایت داده‌ها، در مجموع با 20 نفر مصاحبه شد. یافته‌های حاصل از طراحی مدل پارادایمی نشان داد، تصمیم‌گیری اخلاقی تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل بینفردی، سازمانی و فراسازمانی و مذهبی صورت می‌گیرد. درنهایت نتیجه‌گیری شد که شرایط مذکور به‌طورکلی موجب شده‌اند پدیده‌ای به نام تصمیم‌گیری اخلاقی توسعه و در این نوع و شکل از سازمان‌ها مورد توجه افراد واقع شود و پیامدهای چنین تصمیماتی، منعکس کننده رفتار اخلاقی مثبت، ایجاد انگیزه مثبت در ذینفعان و مردم، انضباط اقتصادی و انضباط اجتماعی در جامعه است.