محمد عبدالحسین زاده

الگوی حکمرانی بیان کننده بنیان، رویکرد، روش و ابزارهای اداره جامعه در جهت اهداف مشخص شده است. بر این مبنا هر حکومتی بر اساس نظام ارزشی پذیرفته شده باید الگوی حکمرانی مختص به خود را داشته باشد. پژوهش حاضر درصدد ارائه الگوی بومی حکمرانی متناسب با نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ الگویی که می توان آن را در اندیشه آیت الله خامنه ای، حکمرانی مجاهدانه [جهادی] نام گذاری کرد. پژوهشگران، به منظور رونمایی از الگوی حکمرانی مجاهدانه در ابتدا و در مراحل داده یابی و داده کاوی با مراجعه به منبع پژوهش (بیانات آیت الله خامنه ای) از طریق کاربست روش تحلیل مضمون، مضامین اصلی و فرعی را شناسایی و دسته بندی کرده و پس از آن، در مرحله اعتباریابی نتایج پژوهش از روش های متعدد و چندگانه ای همچون مقایسه مستمر و ممیزی بیرونی استفاده کرده اند. در روش ممیزی بیرونی در قالب روش دلفی فازی به خبرگان رجوع شده و نظرهای آن ها گرفته شده است. نتایج پژوهش در زمینه الگوی حکمرانی مجاهدانه و در قالب ۱۴۷ مضمون پایه، ۱۰ مضمون سازمان دهنده و 2 مضمون فراگیر دولت جهادی، خط مشی های جهادی، همچنین رابطه مبتنی بر اعتماد بین اجزای الگوی حکمرانی (اعم از بخش خصوصی، سازمان های مردم نهاد، نیروهای نظامی و ...) و در قالب همکاری های متقابل ارائه شده است.

بیان مساله و هدف پژوهش: امروزه یکی از دغدغههای مهم دولتها در عرصه حکمرانی و خطمشیگذاری، کارآمدی و دستیابی به اهداف، و مبارزه با فسادهای مختلف ازجمله اسراف و تبذیر است. بدین منظور دولتها در تلاش اند با بهرهگیری از رویکردها، روشها و ابزارهای جدید، کمهزینه تر و کارآمدتر این اهداف را محقق کنند. یکی از مدرنترین رویکردها و ابزارهایی که دولتها برای حکمرانی بهتر به کار میبرند، شفافیت میباشد. روش پژوهش: در این پژوهش با روش تحلیل متن و تحلیل اسنادی به مطالعه مبانی نظری و کارهای پژوهشی و همچنین مصداقهای عملیاتی و کاربردی اجراشده سایر کشورها در حوزه شفافیت پرداخته میشود و مزایا، کارکردها و فواید شفافیت بیان میشود. یافتههای پژوهش: بامطالعه پژوهشها و تجربیات جهانی در حوزه شفافیت و مصادیق کاربردی ازجمله شفافیت در قراردادها، شفافیت جلسات شورایی، ارزیابی کارکنان و عملکرد مشخص میشود که شفافیت ابزار کارآمدی، مبارزه با فساد، کنترل، نظارت، کارآمدی و توانمندسازی خطمشیها میباشد. نتیجهگیری: در پایان نیز مشخص میشود که رویکرد نوین و جدید شفافیت مطمئنترین، موفقترین، سادهترین، کمهزینهترین روش برای افزایش کارآیی دولت، به اندازهسازی قامت دولت، افزایش تعامل مردم و دولت و مشارکت عمومی، و مبارزه با فساد و... است.

هدف: با نظرداشت اهمیت ارزشهای عمومی در نظام خط مشی گذاری و نیز عرصه فرهنگی- اجتماعی،هدف محققان از این پژوهش، کشف الگوی مفهومی خط مشی های قرآنی فراگیر فرهنگی- اجتماعی بود. روش: رویکرد این پژوهش، کیفی و اکتشافی بود. برای گردآوری داده ها، با تلاوت تمام قرآن با رویکرد روش تحقیق موضوعی قرآن کریم و مطالعه آثار مرتبط، آیات سیاستی این عرصه استخراج شد. یافته ها: در تحلیل داده ها، علاوه بر رویکرد پیشین، از روش نظریه پردازی داده بنیاد برای مفهوم نویسی نظام مند از آیات و طبقه بندی و مقوله بندی آنها به منظور دستیابی به الگو و چارچوب مفهومی بهره گرفته شد. برای اعتباریابی، ضمن بهره مندی از مقایسه های مستمر با مراجعه به خبرگان در قالب روش ممیّزی بیرونی، الگوی مفهومی و گزاره های فراگیر سیاستی اعتباریابی شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر پس از تحلیل آیات، دستیابی به الگو و چارچوب مفهومی کلان فرهنگی- اجتماعی و استخراج گزاره های فراگیر قرآنی بر اساس آن چارچوب بود. در نظام فرهنگی- اجتماعی، علاوه بر گزاره های ناظر به عقلانیت و اصول کلان حاکم هستی شناسی، انسان شناسی، خداشناسی و سنّت شناسی، خط مشی های فراگیر فرهنگی- اجتماعی در قالب گزاره های تجویزی و سیاستی ارائه شد.

اجرای داده حکومتی باز در هر کشور نیازمند شناخت کافی از اکوسیستم داده حکومتی باز است. اکوسیستم داده حکومتی باز شامل بازیگران و ذینفعان مرتبط با داده از تولید داده تا انتشار داده هستند. تبدیل داده ی منتشر شده توسط حکومت به یک ارزش و اثر اجتماعی خود به خود صورت نمی پذیرد و به بستری از بازیگران با کارکردهای مختلف نیاز دارد که با فعال و مرتبط کردن آنها با یکدیگر می توان شاهد استفاده از داده بود، که به مجموع این بازیگران، ذی نفعان و کارکردهای آنها، اکوسیستم داده حکومتی باز گفته می شود. بدین ترتیب از آنجایی که توسعه برنامه ها و سیاست های حوزه داده باز (بطور ویژه داده حکومتی باز) بدون توجه به اکوسیستم آن امکان پذیر نیست، شایسته است شناختی جامع از این اکوسیستم حاصل شود. پژوهش حاضر با هدف فهم اکوسیستم داده حکومتی باز و تحلیل مدل های منتخب اکوسیستم داده حکومتی باز شکل گرفته است. پژوهش حاضر یک پژوهش اکتشافی است که درصدد است با تحلیل محتوای مدل های بین المللی اکوسیستم داده حکومتی باز، عناصر و مولفه های اکوسیستم داده حکومتی باز را شناسایی و قوت آنها را ارزیابی کند. سوال اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه آیا مدل های موجود در زمینه اکوسیستم داده حکومتی باز از جامعیت مناسب برای سیاست گذاری برخوردار هستند یا خیر. به منظور پاسخ، مدل های اکوسیستم داده حکومتی باز شناسایی و محتوای آن با روش تحلیل محتوا استخراج گردیده و سپس به مقایسه و ارزشیابی آنها پرداخته شد. لذا واحد مطالعه در این پژوهش، مدل های اکوسیستم داده حکومتی باز است و روش نمونه گیری، نمونه گیری هدفمند است. در مرحله اول با جستجو و بررسی مدل های اکوسیستم داده حکومتی باز، 36 مدل شناسایی شد. در نهایت پژوهشگران با مطالعه این مدل ها و شناسایی مشابه ها و تجمیع برخی مدل ها، و بر اساس نمونه گیری هدفمند، 12 مدل اکوسیستم داده حکومتی باز منتخب را مدنظر قرار دادند و با بررسی آن ها، داده ها و اطلاعات لازم از این مدل ها را استخراج کردند. دلیل انتخاب این 12 مدل نیز جامعیت، تأثیرگذاری، و ظرفیت آنها به نسبت کاربردهای متنوع مورد نظر از آن ها بوده است. با بررسی مدل های موجود، مشخص شد، هنوز مدل جامع و مناسبی از اکوسیستم داده حکومتی باز که بتواند مبنای توسعه سیاستِ داده حکومتی باز قرار بگیرد وجود نداشته و بایستی مدل اکوسیستم کامل تری طراحی شود

نظام سازی مشترک معنوی برای چهار مصداق نظام شناسی در ساحت تکوین، نظام یابی در ساحت تشریع، نظام سازی در ساحت اعتباریات و نظام گزاری در ساحت عینی است. هرچند به معنای خاص ناظر به اعتبارات اجتماعی و سیاست گذاری عمومی است، ولی به معنای عام دربردارنده هر چهار ساحت بوده و قرآن مجید نیز به عنوان منبع معرفت شناسی دینی در ساحات چهارگانه ورود دارد؛ لکن در هر ساحت، به حسب آن ساحت. بر پایه تعریف مختار از نظام سازی، اگر این فرایند از یک سو ابتنا بر مبادی مستخرج از معارف قرآنی نداشته باشد و از سوی دیگر مماس با واقعیت های اجتماعی نباشد، به جای حل مسایل واقعی، حلال مسایل کاذب، غیراولویت دار و تحمیلی از مبادی دیگر معرفتی است. این انحراف از منابع متقن دینی، از یک طرف عامل توفیق نیافتن نظام اسلامی در تحقق اهداف مادی و معنوی خود و درنتیجه تشکیک نخبگان نظام و عامه مردم در هویت انقلابی نظام اسلامی است و از سوی دیگر منجر به استقرار خرده نظامات اجتماعی غیردینی و زمینه ساز و جاده صاف کن استبداد، هرچند صغیر و استکبار، هرچند بخشی و تشکیل حکمرانی سکولار، هرچند به طور نرم و خزنده، لکن تیوریزه شده می شود. آنچه در فرایند نظام سازی رخ می دهد، کشف مسایل نظامات و حل آنهاست که تحقق این مهم با اتکا به سه گانه منابع، مبادی و مسایل میسور است؛ توضیح آنکه این پارادایم (مبادی معرفتی) است که مسایل و راه حل آنها را تعریف می کند  و مبادی معرفتی نیز از منابع کشف می شود، اما باید توجه داشت حرکت میان این سه ضلع، حرکتی دورانی است، نه خطی.

هدف: هسته های علمی مفهوم جدیدی است که در حوزه آموزش عالی شکل گرفته است. فهم مختصات و ویژگی های هسته های علمی و کارکردهای آن، هدف اصلی پژوهش حاضر بود. : روش: این پژوهش در بستر رویکرد تطبیقی انجام شد. با انجام نمونه گیری هدفمند، 17 هسته علمی منتخب در جهان، شناسایی و با روش تحلیل محتوا، اطلاعات آنها تحلیل شد. برای اعتبارسنجی نتایج تحلیلی نیز از روش دلفی فازی استفاده شد. : یافته ها: با تحلیل محتوای هسته های علمی منتخب و به منظور تبیین مختصات و کارکردهای هسته های علمی، نتایج در قالب هفت بُعد و 38 مؤلفه و شاخص طبقه بندی و اعتبار آنها با روش دلفی فازی تأیید شد. : نتیجه گیری: تشکیل هسته های علمی مختص دانشجویان دوره کارشناسی، یکی از اقدامات رایج و گسترده در نظام آموزش عالی است. تشکیل این هسته ها باعث می شود دانشجویان مستعد از لحاظ آموزشی، پژوهشی، اجتماعی و فرهنگی نسبت به سایر دانشجویان برتری خاص داشته باشند.

مدیریت شهری اسلامی انگاره ای است مبهم، فاقد تعریفی کاربردی و غیرشفاف که توصیفی فراگیر از ابعاد آن وجود ندارد. به طورکلی چهارچوب نظری جامعی که ماهیت و پیچیدگی مدیریت شهری را به طور جامع نشان دهد، ارائه نشده است. در این مقاله با در نظر گرفتن اهمیت مدیریت شهری، درصدد است که الگوی نظام مند جامعی را برای مدیریت شهری اسلامی بر اساس نظریات و دیدگاه های حضرت امام خمینی ارائه دهد. این پژوهش با بهره گیری از روش داده بنیاد انجام می شود. در روش داده بنیاد نیز با بهره گیری از رویکرد استراوس و کوربین، تلاش می شود الگوی نظام مند مدیریت شهری در کشور براساس بیانات امام راحل استخراج شود. با مطالعه بیانات حضرت امام و استخراج بیش از 150 مفهوم اولیه، در کد گذاری انتخابی این مفاهیم طبقه بندی و 23 کد محوری استخراج شد که هرکدام ذیل مقوله های الگوی نظام مند (شرایط علی، شرایط زمین های، راهبردها، شرایط واسط های و پیامدها) جای گرفت و تشریح و تبیین گشت. با تحلیل نظام مند مشخص شد که برای تحقق مدیریت شهری مطلوب در کشور باید همه جانبه و کل نگر بود. اساس و بنیاد مدیریت شهری در نگاه امام عدالت و رسیدگی به محرومین و مستضعفین است. برای تحقق این هدف ابتدا بایستی بسترها و زمینه های لازمی چون آگاهی و هوشیاری مردم، انتخاب مدیران اصلح شهری، مسئولیت پذیری مردم و مدیران و... را در نظر گرفت. همچنین راهبردهای اسلام گرایی، خدمت محوری، فساد ستیزی، وحدت و همدلی و... را به کار گرفت. در این میان بایستی از ورود منحرفین فکری و عقیدتی به مناصب مدیریت شهری و فساد مسئولین و همچنین اسراف و پرداختن به کارهای غیرضروری جلوگیری شود. پیامد و نتیجه تحقق مدیریت شهری مطلوب تحقق ارزش های اسلامی، رشد و آبادانی شهرها، ارتقای وجهه بین المللی جمهوری اسلامی ایران می شود.

معلمان نقطه آغاز و اساسِ گذار هر تحولی در نظام آموزش وپرورش به شمار می روند. بر همین اساس پژوهش حاضر باهدف شناسایی مؤلفه های مهم اعتلای معلمان و ارائه توصیه های سیاستی به نهادهای سیاست گذار با توجه به تحلیل شکاف وضع مطلوب و وضع موجود، شکل گرفته است. پژوهش حاضر از نوع آمیخته اکتشافی است. در مرحله کیفی با بهره گیری از روش تحلیل مضمون، بیانات مقام معظم رهبری و اسناد بالادستی مرتبط در آموزش وپرورش بررسی شده و مؤلفه های راهبردی اعتلای معلمان استخراج شده و در مرحله کمّی با استفاده از روش تحلیل اهمیت-عملکرد، وضع مطلوب در مقابل وضع موجود مؤلفه های شناسایی شده از منظر سه گروه معلمان، محققان و مجریان ارزیابی و مقایسه شده است. با تحلیل پرسشنامه های سه گروه پاسخ دهنده ضمن تعیین اولویت هر یک از مؤلفه های دوازده گانه از منظر هر یک از طبقات، مشخص شد اگرچه در ارزیابی وضع موجود برخی مؤلفه ها اختلاف نظر مشاهده می شود، اما جایگاه ویژه عوامل مربوط به توانمندسازی معلمان، بعد از مقوله های معیشتی و منزلتی، مورد وفاق نسبی هر سه گروه مخاطب قرار دارد. از سوی دیگر مؤلفه توسعه مشارکت معلمان با اتفاق نظر، هم به لحاظ اهمیت و هم به لحاظ عملکرد در سطح بالاتر از متوسط ارزیابی شده است که از توجه متناسب با جایگاه این مؤلفه از سوی مسئولان حکایت دارد. هر سه گروه، نقش دانشگاه فرهنگیان در اعتلای معلمان را در سطح پایین ارزیابی کرده و بر این باورند که منابع تخصیص یافته در این حوزه فراتر از جایگاه و نقش این مؤلفه بوده و به نوعی اتلاف منابع رخ داده است. بهبود نظام پاداش مبتنی بر تخصص نیز از منظر هر سه گروه دارای اولویت پایین ارزیابی شده است.

حکمرانی اسلامی در عصر حاضر و در مقام پاسخگویی به اندیشه های رقیب و جهت احتراز از سعی و خطا و آزمون های محتمل البطلان، چاره ای جز نظام سازی مبتنی بر معارف وحیانی ندارد. اگر این مهم انجام نگیرد، کارآمدی نظام اسلامیِ متکی بر فقه شیعی و تئوری ولایت فقیه به خطر خواهد افتاد. در معارف وحیانی نیز محوریت با قرآن است، لذا نظام سازی قرآنی، ضرورتی است که در این زمان بیش از هر زمان دیگر احساس می شود. این تحقیق به دنبال نیل به فهم صحیح از نظام سازی قرآنی، متکی بر رویکردهایی است که تا به امروز از ناحیه خبرگان این حوزه اتخاذ شده است. مدعای نگارندگان آن است که چنانچه گفتمان صائب از نظام سازی در میان نخبگان علمی فراگیر نشود، انتظار از تحقق نظام سازی قرآنی غیر واقعی خواهد بود. این پژوهش با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای، ابتدا متکفل جمع آوری داده های ناظر به رویکردهای مختلف نظام سازی شد. سپس بر مبنای رویکرد کیفی و برگزاری مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته از خبرگان حوزه نظام سازی، داده های اولیه را تکمیل و فضا را مهیا نموده تا بر اساس نظریه داده بنیاد و مبتنی بر رهیافت «استراوس» و «کوربین»، چارچوب مفهومی نظام سازی قرآنی استخراج شود. در مرحله بعد و به منظور اولویت بندی مؤلفه های الگوی مذکور متکی بر رویکرد کمی و با استفاده از تکنیک TOPSIS و نظرات مجدد خبرگان، اولویت بندی و اصلاح شد. در نهایت عرصه های مختلف نظام سازی به نظام پژوهی (نظام شناسی ناظر به تکوینیات، نظام یابی ناظر به تشریعیات و نظام سازی ناظر به اعتباریات) و نظام گزاری (ناظر به عرصه اجرا) تفکیک شده است.

این پژوهش درصدد است که با ارائه یک الگوی نظام مند، فرآیند جانشین پروری در بخش دولتی کشور را فهم کند و تفاوت آن با برنامه های جانشینی بخش خصوصی را مشخص کند. در این پژوهش از راهبرد مطالعه موردی استفاده شد و یکی از سازمان های دولتی کشور انتخاب شد و موردمطالعه قرار گرفت. در ادامه نیز با بهره گیری از روش داده بنیاد و به طور خاص رهیافت نظام مند اشتراوس و کوربین، الگوی فرآیندی جانشین پروری در سازمان های دولتی فهم و درک شود. با تحلیل مصاحبه های انجام شده از مدیران و کارشناسان سازمان مذکور، در مرحله اول بیش از 300 مفهوم به دست آمد، در کدگذاری انتخابی این مفاهیم طبقه بندی شد و 34 کدمحوری مرتبط با مقوله محوری یعنی جانشین پروری در سازمان های دولتی استخراج شد که هرکدام ذیل مقوله های الگوی نظام مند (شرایط علی، شرایط زمینه ای، راهبردها، شرایط مداخله گر و پیامدها) جای گرفت و تشریح و تبیین شد. با تحلیل یافته ها مشخص شد که جانشین پروری در بخش دولتی اقتضائات و شرایط خاص خود را دارد. در معرض فشار سیاسی بودن سازمان های دولتی، سهم خواهی احزاب، بوروکراسی و تشریفات زاید اداری، عدم ثبات مدیران، ناکارآمدی واحد مدیریت منابع انسانی، توجه به ارزش های عمومی و ... برخی از شرایط و محدودیت های خاص سازمان های دولتی در اجرای برنامه جانشین پروری است.

طی سال های اخیر به منظور مطالعه تخصصی مسائل حکومتی و ارائه راه حل در کشورهای مختلف، دانشکده های حکمرانی رواج یافته اند. پژوهش حاضر با فهم ضرورت شکل گیری این دانشکده ها در کشور، درصدد بررسی تطبیقی دانشکده های حکمرانی منتخب و استخراج خرده نظام های این دانشکده هاست. روش های داده یابی، کتابخانه ای و روش داده کاوی، تحلیل محتوا بوده و اعتباریابی نتایج از طریق تأیید خبرگان انجام گرفته است. طبق نتایج پژوهش، خرده نظام ها و فعالیت های دانشکده حکمرانی در قالب دو دسته فعالیت های اصلی و حمایتی شناسایی شدند. مقوله های اصلی شامل چهار مقوله نظام آموزشی، نظام پژوهشی، نظام تربیتی و نظام دستور کارگزاری بوده و گفتمان سازی و شبکه سازی در قالب 39 مقوله فرعی فرایندهای اصلی دانشکده های حکمرانی است. فرایندهای حمایتی و پشتیبانی دانشکده های حکمرانی نیز در قالب چهار مقوله اصلی معماری و ساخت فیزیکی دانشکده، ساخت اجتماعی و الگوی اداره، نظام تأمین مالی و بودجه، نظام حمایت های مالی و پشتیبانی تحصیلی با 28 مقوله فرعی احصا شد.

هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی ابعاد و مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر مدیریت اداری جهادی در دانشگاه ها بوده است که با توجه به نیاز کشور به مدیران دارای این روحیه برای پیشبرد ملی و بین المللی اهداف و مقاصد والای نظام جمهوری اسلامی، دارای اهمیت بسیاری است. در این پژوهش بعد از تشکیل پنل خبرگان براساس روش گروه کانونی به تقلیل اولیه و متناسب سازی فهرست ابعاد و مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی ارائه شده توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی اقدام شد. درخت تصمیم منتج از مرحله گروه کانونی، پس از تأیید کلی خبرگان مبنای طراحی پرسش نامه قرار گرفت. پرسش نامه طی طیف لیکرت 5 تایی در اختیار مدیران اداری دانشگاهی مشهور به فعالیت های جهادی قرار گرفت که 14 پرسش نامه صحیح و قابل اتکا عودت یافت و مبنای تحلیل پژوهشگران قرار گرفت. تحلیل ابعاد فرهنگی- اجتماعی با تکیه بر روش TOPSIS انجام شد. براساس نتایج به دست آمده نظم اجتماعی، اخلاق و وحدت و انسجام مهم ترین ابعاد، و شجاعت، فداکاری، توجه به خودسازی، مسئولیت پذیری، فرهنگ جهادی و بسیجی، روحیه جهادگری و مبارزه از مهم ترین مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر تحقق مدیریت جهادی در دانشگاه ها محسوب می شوند.

هدف: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان نهاد واسطه ای کلان، نقش اساسی و تعیین کننده ای در نظام ملی نوآوری کشور دارد. کارآمدکردن این نهاد، تلاش مهمی برای تقویت نظام ملی نوآوری کشور است. هدف اصلی این پژوهش، استخراج مدل پارادایمی (فرایندی) حاکم بر معاون علمی و فناوری به منظور ایفای نقش واسطه گری این معاونت در نظام ملی نوآوری است. روش پژوهش: این، یک پژوهش کیفی است. از میان انواع راهبردهای پژوهش های کیفی، نظریه داده بنیاد انتخاب شده است. استفاده از روش داده بنیاد نیز با تمرکز بر رهیافت استراوس و کوربین انجام شده است. بدین منظور ابتدا مصاحبه های انجام شده از مسئولان و متصدیان مناصب حساس این سازمان در دولت دهم مطالعه شد و بر اساس تجربیات و آرای آنها، مقوله های مدل پارادایمی حاکم بر این نهاد واسطه ای احصا شدند. یافته ها: با طی مراحل پژوهشی داده بنیاد، بیش از 500 کد باز که مربوط به پرسش و هدف تحقیق بود، شناسایی شد. پس از آن، کدگذاری انتخابی انجام شد و 31 کد محوری استخراج شد که در ذیل مقوله های مدل پارادایمی ازجمله مقوله محوری، شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر و راهبردها و درنهایت پیامدها قرار گرفت. نتیجه گیری: بر اساس مدل پارادایمی، مقوله محوری این مدل، واسطه گری علم و فناوری است که نیازمند شرایط علی همچون علل یکپارچه سازی، مدیریتی و ... است. شرایط زمینه ای همچون زمینه های سیاسی و قانونی، ساختاری، خط مشی و اجرایی و عملیاتی نیز در این مدل نقش اساسی دارند. ظرفیت سازی، شبکه سازی و آینده پژوهی و آینده نگاری نیز ازجمله راهبردهای شناسایی شده برای ایفای نقش این نهاد کلان واسطه ای تشخیص داده شدند. برای تحقق این راهبردها، بهینه هایی برای تضمین ایفای نقش، کارایی مدیریتی و شفافیت احصا شدند که منجر به تحقق پیامدهایی از قبیل تکمیل زنجیره علم تا ثروت، خودکفایی و اقتدار ملی می شود

هدف و سؤال اصلی پژوهش، شناسایی و تبیین اصول مدیریت در سیره امام حسین(ع) و دلالتهای آن برای دانش مدیریت است. این پژوهش درصدد است تا خلأ پژوهشها درباره عاشورا را بررسی، و بعد مدیریتی و رهبری امام حسین علیه السلام را در سیره و زندگی آن حضرت تا لحظه شهادت بازبینی کند. پژوهش بر اساس هدف، بنیادی و به لحاظ روش، کیفی، و دارای رویکردی استقرایی است که با بهره گیری از روش تحلیل مضمون به دنبال پاسخگویی به سؤال اصلی پژوهش است. با مطالعه منابع معتبر و مورد تأیید خبرگان در حوزه عاشورا ابتدا 207 شناسه اولیه استخراج شد. در گام بعدی 80 مضمون پایه شناسایی شد که از بررسی و جمعبندی این مضامین پایه، 41 مضمون سازمان دهنده استخراج گردید. سرانجام تمام مضمونهای سازمان دهنده ذیل چهار مضمون فراگیر قرار گرفت: اصول ناظر به ویژگیهای مدیر و رهبر، اصول ناظر به مدیریت افراد و همکاری، اصول ناظر به هدف، راهبرد و برنامه ریزی و اصول ناظر به رویارویی با محیط، مضامین فراگیر و اصول کلانی است که از سیره امام حسین (ع) استخراج شد که می توان از آنها دلالتهایی برای طراحی اصول علم مدیریت بر اساس منابع دینی استخراج کرد.

این مقاله با در نظر گرفتن اهمیت فرهنگ عمومی، درصدد است الگوی نظام مند جامعی را برای اصلاح و ارتقای فرهنگ عمومی کشور بر اساس نظریات و دیدگاه های مقام معظم رهبری ارائه دهد. در این پژوهش با بهره گیری از روش داده بنیاد انجام و تلاش شده الگوی نظام مند فرهنگ عمومی برای اصلاح و ارتقای آن در کشور استخراج شود. با مطالعه بیانات مقام معظم رهبری و استخراج بیش از 500 مفهوم، در کدگذاری انتخابی این مفاهیم طبقه بندی شد و 34 کد محوری استخراج شد که هرکدام ذیل مقوله های الگوی نظام مند (شرایط علی، شرایط زمینه ای، راهبردها، شرایط مداخله گر و پیامدها) جای گرفت و تشریح و تبیین شد. مشخص شد که برای اصلاح فرهنگی، باید همه جانبه و کل نگر بود و همه جنبه های بنیادی و نظری مثل تبیین نظریه فرهنگ عمومی و طراحی الگوهای رفتاری از منابع دینی و مباحث اجرایی و راهبردی مثل شبکه سازی فرهنگی، توزیع مناسب فرهنگی و... مدنظر قرار گیرند.

ترک خدمت نیروها در پست های کلیدی و حساس درروند حرکت یک سازمان به سوی اهدافش مشکل جدی ایجاد می نماید. به طور خاص در بخش دولتی که در جذب نیروی کار باتجربه و متخصص با بخش خصوصی در رقابت است، نیاز به برنامه جانشین پروری و تربیت مدیران مجرب اهمیت زیادتری پیدا می کند. این پژوهش درصدد است که با کاربست روش تحلیل مضمون و مدل سازی ساختاری- تفسیری، الگوی جانشین پروری در سازمان های دولتی را ارائه دهد. در این پژوهش یکی از سازمان های دولتی کشور انتخاب شد و از مدیران و خبرگان آن در مورد برنامه جانشین پروری مصاحبه به عمل آمد. در ادامه با بهره گیری از روش کیفی تحلیل مضمون، مصاحبه های مذکور تحلیل شد و شبکه مضامین جانشین پروری با 32 مضمون پایه، 10 مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر استخراج شد و با بهره گیری از مدل سازی ساختاری- تفسیری، روابط بین متغیرها کشف شد. نتایج پژوهش نشان داد متغیرهایی چون تعهد مدیران ارشد به جانشین پروری، فرهنگ جانشین پروری و قوانین و اسناد بالادستی نقش مهم و کلیدی در تحقق جانشین پروری در بخش دولتی دارند و متغیرهایی چون نظام ارزیابی عملکرد مناسب، نظام آموزشی کارآمد و عدالت سازمانی خروجی های سیستم جانشین پروری هستند.

در سال های اخیر نقش مشارکت های مردمی مبتنی بر انگیزه های خیرخواهانه یا اعتقادات مذهبی، به عنوان یک حرکت و تلاش مؤثر در جهت تقویت حمایت های اجتماعی مورد توجه جدّی قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش تشریح نقش نهادهای دینی و مردمی در رفع محرومیت و فقر با تاکید بر سیره امام رضا (ع) است. در این پژوهش با روش سیره پژوهی و با بهره گیری از سبک و سیره زندگی امام رضا (ع) و همچنین تدقیق در روایاتی که از ایشان رسیده است، راهکارهای گسترش و تقویت نهادهای دینی و مردمی در جامعه اسلامی ارائه شده است. به وضوح روشن می شود که در اسلام نهادهای دینی و مردمی مهم ترین نقش را در گسترش رفاه در جامعه و رفع محرومیت ها و فقر دارند. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که رفتار معصومین از جمله امام رضا (ع) مانند احترام به فقیر، تشویق به سخاوت و ... در صورتی که در جامعه نهادینه شود باعث گسترش نهادهای دینی و مردمی در جامعه اسلامی می شود. به تبع گسترش این نهادها در جامعه، فقر و محرومیت نیز کاهش پیدا می کند. دولت و نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد باید با تکیه بر این ظرفیت جامعه اسلامی، به دنبال رفع فقر و محرومیت در جامعه باشند.

هدف: هدف این پژوهش ارائه مدل نظام مند فرآیند مرجعیت علمی مبتنی بر منظومه فکری مقام معظم رهبری می باشد. روش: این پژوهش مبتنی بر استراتژی پژوهشی داده بنیاد و بر اساس رویکرد نظام مند استراوس و کوربین به دنبال استخراج مدل نظام مند مرجعیت علمی می باشد. بدین منظور ابتدا بیانات مقام معظم رهبری در مورد علم و فناوری مطالعه شد و با فرآوری داده ها و مفاهیم، مقوله های کلان و خرد مدل نظام مند استخراج شد. یافته ها: با طی مراحل پژوهشی داده بنیاد مقوله های مدل نظام مند ازجمله مقوله محوری، شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط واسطه ای و راهبردها و در نهایت پیامدها استخراج شدند. نتیجه گیری: با بررسی نظام مند بیانات مقام معظم رهبری مشخص شد که حرکت به سمت مرجعیت علمی، یک فرآیند است که بایستی برای اجرای دقیق و صحیح آن بایستی نظر ایشان در خصوص مرجعیت علمی و راهبردها و دیگر شرایط تحقق آن آشنا شد. در پایان نیز مشخص می شود که پیشرفت همه جانبه کشور، ثروت آفرینی و رشد اقتصادی، اقتدار ملی، عزت ملی و تشکیل تمدن اسلامی ازجمله پیامدها و نتایج تحقق مرجعیت علمی برای نظام جمهوری اسلامی می باشد

هدف: هدف این مطالعه، شناسایی و اولویت بندی شاخصهای تخصیص اعتبارات فرهنگی دانشگاههای سراسر کشور در دوره های نهم و دهم ریاست جمهوری بوده است. روش: این پژوهش به صورت آمیخته انجام شده است. جامعه تحقیق مشتمل بر 150 خبره بودند. برای تحلیلهای آماری، از 75 پرسشنامه عودت داده شده و برای رتبه بندی مؤلفه ها، از مقایسات زوجی در تکنیک AHP براساس نظرات هشت تن از خبرگان فرهنگی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری استفاده شد. یافته ها: هر دو بُعد در نظر گرفته شده در پژوهش(فرهنگی- سیاسی و ساختار اجرایی) تأثیر معنادار در تخصیص اعتبارات فرهنگی دانشگاههای کشور دارند. از دید خبرگان، ابتدا بُعد فرهنگی- سیاسی و سپس ساختار اجرایی در اولویت قرار دارند. نتیجه گیری: شاخصهای میزان تطبیق فعالیتهای فرهنگی با منویات رهبری، اهتمام به فعالیتهای دینی و نماز و نیایش و بیداری اسلامی، اولویت قراردادن فرهنگ اسلامی- ایرانی، میزان ارتباط معاونان و مدیران فرهنگی دانشگاه با حوزه ستادی و همکاری در برنامه ها با ستاد برای تخصیص اعتبارات فرهنگی دانشگاهها در اولویت شاخصهای تخصیص اعتبارات فرهنگی در دولتهای نهم و دهم قرار داشته است#,