مهدی عزیزی

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ابعاد، عوامل و راهبردهای انگیزشی متخذه برای پیشبرد بهینه برنامه های تربیتی-آموزشی دانشجویان یک مرکز آموزش عالی نظامی (به تفکیک برنامه های حضوری، الکترونیکی و تلفیقی) صورت گرفت. این پژوهش، از نوع کاربردی بوده و به روش توصیفی-پیمایشی انجام شد. حجم نمونه، شامل 226 دانشجوی مرکز آموزش عالی نظامی موردمطالعه است که به روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته در هفت عامل، دو بُعد و 52 راهبرد (با 17 راهبرد الکترونیکی) است؛ که روایی آن، به روش روایی محتوا و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، مطلوب ارزیابی شد. نحوه تحلیل داده ها، بهره مندی از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های t استودنت تک گروهی و فریدمن) است. نتایج نشان داد راهبردهای انگیزش برنامه های تربیتی-آموزشی مرکز آموزش عالی نظامی موردمطالعه بر اساس جدول استاندارد مطلوبیت، دارای وضعیت «نسبتاً مطلوب» ولیکن پایین تر از میانگین فرضی است. از اینرو برای به حداکثر رساندن پیشرفت تحصیلی در برنامه های تربیتی-آموزشی دانشجویان، باید به کیفیت برنامه های حضوری، الکترونیکی و تلفیقی آنها توجه نمود و در این راستا انگیزش به عنوان یک شاهراه کلیدی که می تواند دانشجویان را یاری نماید، مطرح می-شود. این در حالی است که با وجود اینکه در بین عوامل هفت گانه، عامل نگرش با میانگین و انحراف معیار: 0.85±3.22، دارای بالاترین مطلوبیت است ولیکن عامل فرماندهان و کادر دانشجویی (به ویژه در حوزه آموزش های برنامه های تربیتی-آموزشی الکترونیکی) با میانگین و انحراف معیار: 0.63±2.33، دارای کمترین مطلوبیت است.

بحرانها همیشه سختترین آزمون برای انواع نظریههای مدیریت هستند. نظریات مدیریتی اندکی وجود دارند که در در بحرانهای سهمگین نیز کارایی داشته باشند. در نتیجه، سازمانها و مدیران در عمل، هنگام بحرانهای بزرگ، بسیاری از کارکردها، ابعاد و وظایف خود را موقتاً متوقف میکنند. در این میان، عرصهی تصمیمگیری وضعیتی ویژه دارد، چرا که عرصهی تصمیمگیری به هیچ وجه قابل تعطیلی نیست. بر این اساس، نظریات کاربردی تصمیمگیری در شرایط بحرانی از ضروریترین نیازهای هر سازمان در هنگام بحران است. در این راستا، تلاش شده است تا با تمرکز بر استراتژی تصمیمگیری پاندا و توسعه این استراتژی، کاربرد این استراتژی تصمیمگیری در شرایط بحرانی تبیین شود. به این منظور، بحران کرونا به عنوان حیطه تمرکز انتخاب گردید. بحران کرونا به عنوان یکی از مهمترین بحرانهای بشری که در حال حاضر تمامی جهان را درگیر خود ساخته است، بهترین گزینه برای این هدف است بنابرین، روش موردکاوی چندگانه به عنوان روش پژوهش حاضر انتخاب گردید. نتایج این پژوهش نشان میدهد که ویژگیهای نتیجهگرایی، بازخور چندگانه، سرعت عمل و نگرش سیستماتیک چهار ویژگی اصلی روش پاندا هستند که این روش را برای شرایط بحرانی به صورت ویژه مناسب میسازند.

کاربردی سازی نظریات مدیریت یکی از مهم ترین اقدامات و راهی برای استفاده از نظریات و آموزه های متعدد علم مدیریت در عرصه عمل است. در این میان، مدیریت اسلامی نیز برای رسیدن به چنین هدف مهمی باید تلاشی فزاینده داشته باشد. عرصه تصمیم گیری از سویی به عنوان محوری ترین موضوع مدیریت و از سوی دیگر به منزله قلمرویی که بیش از همه می تواند به اسلامی یا غیراسلامی متصف گردد، بیش از همه نیاز به کاربردی و عملیاتی شدن دارد. در واقع با کاربردی ساختن نظریه تصمیم گیری اسلامی، می توان بخش گسترده ای از فعالیت های مدیران اجرایی مسلمان را اسلامی سازی کرد. در این پژوهش با در نظر گرفتن آموزه های اسلامی به عنوان مبنای اساسی از روش مبناگرایی که از مهم ترین روش های پژوهش و تولید علم در مدیریت اسلامی است، استفاده شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی گام ها و اقدامات لازم برای کاربردی ساختن نظریه تصمیم گیری از منظر اسلامی است. در این راستا هر یک از گام های شناسایی شده، نخست تبیین شده و سپس چگونگی اجرایی کردن آنها برای کاربردی سازی تصمیم گیری اسلامی تشریح گشته است.

تحقیق حاضر با هدف «ارزیابی عملکرد دانش آموختگان یک دانشگاه نظامی» صورت گرفته است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی بوده و به روش توصیفی-پیمایشی انجام شده است. جامعه تحقیق، کلیه کاربرانی (متشکل از فرماندهان گردان های عملیاتی، آموزشی و یگان های هم طراز) هستند که تماس کاری مستقیم با دانش آموختگان دانشگاه داشته اند. نمونه آماری تحقیق شامل 240 نفر از آنان است که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند، و طی آن تعداد 134 پرسشنامه تکمیل گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه سنجش توانایی های دانش آموختگان است. این پرسشنامه برگرفته از الگو یا چارچوب رشیدزاده (1391) است که شامل ابعاد شش گانه توانایی های دانش آموختگان در حوزه های علمی-شناختی، روحی، نظامی-پرورشی، اجتماعی، فکری و جسمانی و از منظر کاربران است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظر خبرگان تأیید شد؛ همچنین پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ میزان 86/0 بدست آمد. برای برازش مدل از نرم افزار LISREL و برای تجزیه وتحلیل سؤالات از شاخص های آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد و از شاخص های آمار استنباطی شامل آزمون t استودنت تک گروهی و آزمون فریدمن، با بهره مندی از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که میزان عملکرد دانش آموختگان دانشگاه، به طور معناداری بالاتر از میانگین و در وضعیت مطلوبی قرار دارد. همچنین رتبه بندی توانایی های شش گانه عملکردی نشان داد که توانایی های جسمی دانش آموختگان دانشگاه، دارای بالاترین رتبه و توانایی های علمی-شناختی دارای پایین ترین رتبه در میان توانایی های شاخص های عملکردی آنها می باشند.

حضور و نفوذ فمینیسم در علوم انسانی و اجتماعی به طور چشمگیر و شتابانی در حال افزایش است. در این میان، رشته مدیریت نیز در هر دو عرصه عمل و نظر شاهد این حضور و نفوذ بوده است. این تأثیرگذاری در رشته مدیریت با انتقادات فراوانی مواجه شده است. در این پژوهش، تلاش شده تا فراتر از انتقادات فلسفی و انتقادات موردی، با رویکردی نوین به انتقاد عملیاتی تئوری ها و آموزه های فمینیسم در عرصه مدیریت پرداخته شود. در این راستا، پژوهشگران پس از تبیین منظر خود درباره انتقاد عملیاتی، با راهبرد پژوهش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی انتقادی به بررسی آثار مدیریتی فمینیستی پرداختند. پس از آن تلاش شد، تا این آثار در یک ساختار کلی تقسیم بندی گردد. ماحصل این تلاش، تقسیم بندی آثار فمینیستی مدیریتی در دو دسته اساسی مدیریت گرا و انتقادی است. سرانجام، با استفاده از این تقسیم بندی، تعارض نهفته در دل تئوری های مدیریتی فمینیست، به نمایش گذارده شد. باید افزود نوآوری این مقاله علاوه بر اقدام به «نقد عملیاتی» فمینیسم در مدیریت، همین تقسیم بندی ارائه شده است، که نتایج سودمندی در بخش نتیجه گیری داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که فمینیسم در مدیریت در دو عرصه اصلی دچار تعارض است: تعارض میان بهره وری و اصول فمینیستی و تعارض برابری جنسیتی. تبیین نتایج نشان می دهد این تعارض ها به قدری عمیق اند که با تغییر موضع در موضوع برابری یا تغییر جایگاه آموزه های فمینیستی، امکان از میان برداشتن آنها نیست. سرانجام پیشنهاد هایی به نظریه پردازان مدیریت، نظریه پردازان اندیشه فمینیسم، مدیران اجرایی و فعالان فمینیست ارائه شد.

چکیده: فایده گرایی به عنوان یک مکتب فلسفه اخلاق و فلسفه سیاست در علوم اجتماعی و انسانی مختلف تأثیرگذار بوده است. در این میان ماهیت اجرایی رشته ی مدیریت باعث شده است که این عرصه بیش از همه آماده پذیرش فایده گرایی به عنوان مبنای تئوری های خود باشد. به همین نحو، در میان عرصه های مختلف رشته مدیریت، عرصه ی تصمیم گیری بیش از همه از فایده گرایی تأثیر پذیرفته است و باوجود انتقادات فراوان واردشده به فایده گرایی، در هیچ یک از تطورات تئوری های تصمیم-گیری مبنای فایده گرا دچار تغییر نشده است. در این پژوهش، با رهیافتی مبناگرایانه، نظریه های تصمیم گیری مدیریت به چالش کشیده شده اند. در این راستا، نظریه رشد اسلامی، که جامعیت و جایگاه ویژه ای در نظام اندیشه اسلامی دارد، به عنوان جایگزینی برای مبنای فایده گرایی مطرح شد. به این منظور تلاش شد، پس از مقایسه تدقیقی فایده گرایی و نظریه رشد -که مستلزم تبیین تفصیلی هردوی این مفاهیم بود- اصول هر یک از این دو رویکرد استخراج شود. در ادامه، تلاش شد، با بررسی تئوری های تصمیم گیری فایده گرا، پس از نشان دادن وجه فایده گرایی این تئوری ها، اثرات تغییر مبنا از فایده گرایی به رشد اسلامی به نمایش گذاشته شده؛ و کارایی عملیاتی مبنای رشد اسلامی برای تصمیم گیری در مدیریت تبیین شود. درنهایت، ویژگی های تصمیم گیری رشد محور معرفی شدند.

پژوهش حاضر، باهدف بررسی رابطه رهبری توزیع شده مدیران و اعتماد سازمانی دبیران دوره متوسطه شهر تهران صورت گرفته است. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و روش گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دبیران مدارس دولتی دوره متوسطه(پسرانه و دخترانه) شهر تهران در سال تحصیلی 94 - 1393 می باشد، که تعداد آن ها برابر با 10565 نفر است، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 370 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. روش نمونه گیری در این پژوهش، روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای می باشد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه رهبری توزیع شده ایلمور (2001) و پرسشنامه محقق ساخته اعتماد سازمانی بر مبنای مؤلفه های اعتماد سازمانی الونن و همکاران (2008) استفاده شده است. جهت تعیین روایی پرسشنامه، از روایی محتوا و سازه استفاده شد. همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ(رهبری توزیع شده «94/0» و اعتماد سازمانی «91/0») ارزیابی شد. یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت رهبری توزیع شده مدیران و اعتماد سازمانی دبیران دوره متوسطه شهر تهران بالاتر از حد متوسط و میانگین فرضی قرار دارد. همچنین بین متغیر رهبری توزیع شده و اعتماد سازمانی دبیران و کلیه مؤلفه های آن ها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد(P<0.05). و در نهایت مؤلفه های فرهنگ مدرسه و تجارب رهبری سهم معناداری در پیش بینی متغیر ملاک اعتماد سازمانی دبیران دارند(=0.37 , 0.30β).

هدف کاربردی سازی سازی نظریات تئوری های مدیریت تاکنون پژوهشگران بسیاری را به خود جذب کرده است. در این میان، مدیریت اسلامی نیز برای رسیدن به چنین هدف مهمی باید تلاشی فزاینده داشته باشد. از یک سویی، عرصه عرصه ی تصمیم گیریتصمیم-گیری به عنوان محوری ترینمحوری ترین موضوع مدیریت، و از سوی دیگر عرصه ایعرصه ای که بیش از همه می تواندمی تواند متعلَق اسلامی یا غیراسلامی واقع شود، بیش از همه نیاز بهمند کاربردی و عملیاتی شدن دارداست. در این پژوهش، با معرفی تصمیم گیریتصمیم گیری اسلامی حجیت محورحجیت محور تلاش شده است کوشیده ایم چشم اندازچشم انداز نوینی پیش روی کاربردی سازی سازی تئوری هایتئوری های تصمیم گیریتصمیم گیری اسلامی گشوده شود. در این راستا، پژوهشگران پس از تبیین چیستی این نوع تصمیم گیریتصمیم گیری، جایگاه مهم و بی همتایبی همتای آن در آموزه هایآموزه های اسلامی را به نمایش گذاشته و، ویژگی هایشویژگی های آن را تبیین کردند. در این مرحله لازم بود چرایی اهمیت تصمیم گیری حجیت محور برای کاربردی سازی تصمیم گیری اسلامی تبیین شود. به این منظور، تبیین شد که میزان بالای کاراییکارایی عملیاتی تصمیم گیری اسلامی حجیت محور دلیل این مسئله است. برای نشان دادن کاراییکارایی عملیاتی تصمیم گیریتصمیم گیری اسلامی حجیت محور، از آموزه هایآموزه های کلامی و اصولی استفاده شده و این کاراییکارایی عملیاتی با استفاده از مفاهیمی چون مصلحت سلوکیه، و قاعده لطف در بحث حجیت در اصول فقه نشان داده شد. نتایج حاصلبه دست آمده، حاکی از تساوی میزان مطلوبیت نتایج تصمیم گیریتصمیم گیری حجیت محورحجیت محور با تصمیم گیریتصمیم گیری مبتنی بر احکام واقعی است. بعلاوهبه علاوه تلاش شد با استفاده از تبیین هم ارزی تصمیم گیری اسلامی حجیت محور و تصمیم گیری رضایت بخشرضایت بخش نیز کاراییکارایی عملیاتی تصمیم گیری اسلامی حجیت محور نشان داده شود. سرانجام پیشنهاداتی پیشنهادهایی به منظور تکمیل فرایندفرایند این پژوهش و کاربردی سازیکاربردی سازی آن ارائه شد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه بین مدیریت استعداد و تمایل به ترک خدمت با نقش میانجی دلبستگی شغلی در بین کلیه دبیران دوره دوم متوسطه شهر تهران انجام شده است. این تحقیق از نوع توصیفی - همبستگی است و جامعه آماری شامل کلیه دبیران دوره دوم متوسطه شهر تهران به تعداد 10656 نفر در سال تحصیلی 1395-1394 بوده است که از بین آن ها 370 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های مدیریت استعداد احمدی و همکاران(1391)، دلبستگی شغلی لادهل و کنجر (1968) و پرسشنامه ترکیبی تمایل به ترک خدمت(مبلی و هورنر،1978؛ لیونز، 1971) با روایی و پایایی مناسب استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای آماری spss و Amos استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مدیریت استعداد به صورت مستقیم و غیرمستقیم با نقش واسطه ای دلبستگی شغلی بر تمایل به ترک خدمت اثرگذار می باشد. همچنین دلبستگی شغلی نیز بر تمایل به ترک خدمت تأثیر قابل توجهی دارد.

پژوهش حاضر باهدف تبیین نقش رهبری توزیع شده بر تسهیم دانش با نقش میانجی قرارداد روان شناختی بین همه دبیران دوره دوم متوسطه شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوة گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه آماری شامل کلیه مدارس دوره دوم متوسطه شهر تهران به تعداد 355 مدرسه و 10656 معلم بوده است که از بین آنها 370 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های رهبری توزیع شده ایلمور، قرارداد روان شناختی رابینسون و روسو و پرسشنامه محقق ساخته تسهیم دانش با روایی و پایایی مناسب استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای آماری spss و lisrel استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رهبری توزیع شده به صورت مستقیم و غیرمستقیم با نقش واسطه ای قرارداد روان شناختی بر تسهیم دانش اثرگذار است. همچنین قرارداد روان شناختی نیز بر تسهیم دانش، تأثیر قابل توجهی دارد.

امکان، چیستی و چگونگی تأثیر مبانی فکری و نظام ارزشی بر تصمیم گیری به عنوان جوهره فعالیتهای مدیریت، موضوعی بحث برانگیز و حائز اهمیت است. از سوی دیگر بررسی تأثیر اندیشه و رویکرد اسلامی بر فرآیند تصمیم گیری، در منظومه مطالعات مدیریت جایگاهی اساسی دارد. در این مقاله نخست، امکان تأثیر اندیشه اسلامی بر موضوع تصمیم گیری سازمانی مورد توجه، و با تحلیل درون دینی و برون دینی، این تأثیر مورد تأکید قرار گرفته است. در ادامه در چارچوب نظریه داده بنیاد، ضمن مصاحبه با مجموعه ای از صاحبنظران حوزه اندیشه و مدیریت اسلامی، عوامل مؤثر، متغیرهای زمینه ساز، متغیرهای بازدارنده و نتایج تصمیم گیری اسلامی شناسایی شد. بر همین اساس مفهوم بصیرت با تأکید بر سه جنبه بصیرت نسبت به دین، بصیرت نسبت به مسئله و بصیرت نسبت به جامعه به عنوان مؤلفه محوری در تصمیم گیری با رویکرد اسلامی شناسایی شد. هم چنین فرایند پژوهش عوامل مشورت، توکل، اخلاص و اعتدال گرایی به عنوان عوامل مؤثر در تصمیم گیری اسلامی نشان داده شده است. نهایتاً به منظور ارزیابی اعتبار پژوهش، نتایج با ادبیات دینی مقایسه شده، و در صورت عدم تطابق کامل با کسب نظر صاحبنظران بازنگری لازم انجام شده است.

شرطه الخمیس عنوان سازماندهی و ساختار خاصی است که حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در سازماندهی سپاه خود مورد استفاده قرار می دادند. این ساختار ابداعی و نوآورانه، دارای ویژگی ها و خصیصه هایی است که آن را از سایر شیوه های سازماندهی متمایز می کند. مقاله پیش رو با رویکرد کیفی و راهبرد تاریخی-تطبیقی به گردآوری و تحلیل داده ها پرداخته و برای اعتبار بخشی به یافته ها با افراد صاحب نظر در تاریخ اسلام مصاحبه های تکمیلی و تأییدی انجام شده است. با بررسی تفصیلی جایگاه نوآوری در مدیریت و به خصوص در سازماندهی، ویژگی های اصلی یک سازماندهی از نوع شرطه الخمیس شامل: 1- وجود قرارداد خاص 2- نوآورانه بودن 3-انعطاف پذیری 4- یادگیرندگی 5- بصیرت بخشی به عنوان روش اصلی هماهنگی، احصا شدند. در ادامه ویژگی های این سازماندهی با پیکربندی های مشابه شرطه الخمیس مقایسه شده و به تبیین مزایای این پیکربندی پرداخته شده است. نتیجه اینکه سازماندهی شرطه الخمیس در شرایط کنونی برای اداره سازمان های با شرایط پیچیده و پویا، رقابتی، با ریسک و حساسیت بالا قابل توصیه است.

هدف این مقاله بررسی عملکرد شهر ابهر بعنوان یک شهر میانی در ساختار توسعه فضایی استان زنجان است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی می باشد. برای بررسی نقش شهر و حوزه نفوذ آن از روشها و مدلهای کمی استفاده شده است. مدلهای اقتصادی نشان می دهد، این شهر در بخش دوم و سوم اقتصاد دارای شرایط پایه ای بوده و نقش خدماتی داشته است. در بخش صنعت نیز از رشد مناسبی برخوردار می باشد. بررسی حوزه نفوذ شهر ابهر، بیانگر اختصاص بخش زیادی از خدمات، به حوزه نفوذ خود است. در بررسی ساختار فضایی نیز بدون در نظر گرفتن نقش این شهر، عدم تعادل فضایی در شبکه شهری استان محسوس می باشد. مدلهای جمعیتی نشان می دهد شهر ابهر از توان کشش پذیری جمعیتی بالایی در سطح استان برخوردار بوده ، لذا این شهر با توجه به نقاط قوت و داشتن فرصتهای مناسب می تواند در سطح بندی منطقه ای به عنوان مرکزیت خدماتی و صنعتی سکونتگاههای بخش شرقی و جنوب شرقی استان نقش اساسی داشته باشد.

عوامل متعددی در استانداردسازی رفتار کارکنان موثرند که یکی از این عوامل مهم، فرهنگ سازمانی می باشد. در این تحقیق وضعیت موجود فرهنگ سازمانی درناجا مورد مطالعه قرار گرفته و نقش عوامل فرهنگی در نهادینه شدن رفتار مطلوب دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی مورد بررسی قرار می گیرد. در این راستا شش فرضیه طرح شد که همه آنها مورد تایید قرار گرفتند. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی میدانی و ابزار گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه می باشد. جامعه آماری 054 نفرازدانشجویان در حال تحصیل دانشکده فرماندهی و ستاد و دانشجویان کارشناسی ارشد داخلی سایر دانشکده های دانشگاه علوم انتظامی ، و فرماندهان صف (آموزش) لشگر دانشجویی دانشگاه بیشتر از 01 سال خدمت می باشد. تعداد 165 نفر بر اساس فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند، از آزمونt و همبستگی برای تجزیه و تحلیل داده های آماری استفاده شده است.داده های تحقیق نشان داد، بین فرهنگ سازمانی و نهادینه شدن رفتارمطلوب دانشجویان رابطه وجود دارد.