خاتمیت و جامعیت دین اسلام در آثار امام خمینی قدس سره
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
نویسنده در این نوشتار به مسأله جامعیت دین اسلام و خاتمیت نبوت پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآلهوسلم در آثار مکتوب و منطوق حضرت امام خمینی رحمهالله اشاره داشتهاند. نویسنده این بحث را با اشاره به این مطلب آغاز میکند که: یکی از ویژگیهای انحصاری پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآلهوسلم ، خاتمیت و پایان بخشی به سلسله نبوت است. با ظهور اسلام، خاتمیت نبوت از سوی خداوند اعلام گردید. آیات گوناگون قرآن کریم به ویژه آیه 40 سوره احزاب و روایات بسیاری از آن حضرت و سایر پیشوایان معصوم علیهالسلام در این مورد وجود دارد. امام خمینی با توجه به آیه 40 سوره احزاب میفرماید: «در این آیه، خدا ختم پیغمبری را به پیغمبر اسلام اعلام کرده؛ پس قانون آسمانی و دستور خدایی که باید به وسیله پیغمبران بیاید دیگر برای بشر نخواهد آمد... قانون اسلام که آخرین قوانین خدایی است، به حکم این آیه برای همیشه و همه توده بشر خواهد بود...» اسلام با دارا بودن قوانین مورد نیاز جامعه بشری، جاودانگی خود را حفظ کرده است و از ویژگیهای دین اسلام، عدم محرومیت در قلمرو زمانی، مکانی و مخاطبان است. امام خمینی، با دلیل قرآنی و عقلی به بیان جاودانگی و همگانی بودن اسلام میپردازد. وی در مورد دلیل قرآنی، با ذکر آیاتی از قرآن، قرآن و احکام اسلام را برای همیشه و همه توده بشر دانسته است. چنانکه از مجموعه استدلالات به آیات قرآن کریم به دست آمد، پیامبر اسلام مأموریت جهانی دارد و «اسلام برای یک کشور، برای چند کشور، برای یک طایفه، حتی برای مسلمین نیست، اسلام برای بشر آمده است. خطابهای اسلام «یا ایها الناس» است، گاهی «یا ایها المؤمنون» است و همه بشر را اسلام میخواهد زیر پوشش عدل خودش قرار بدهد». در دیدگاه امام راحل رحمهالله ، ضرورت بقای قانون اسلام و خاتمیت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم به
______________________________
1. گزارش دهنده: حسن کفلو
______________________________
قدری روشن است که نیازمند به دلیل و برهان نیست و چنان که نبوت پیامبر اسلام، از ضروریات و واضحات است و احکام ضروری و واضح به برهان نیاز ندارد. مسأله خاتمیت پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآلهوسلم نیز چنان روشن است که هیچ مسلمانی در آن شک ندارد، پس وقت صرف کردن برای چنین امر روشنی، جز ضایع کردن وقت، حاصلی ندارد. حضرت امام قدسسره قضایای تاریخی را همانند احکام عقلی به دو دسته «ضروری» و «نظری» دسته بندی کرده، جامعیت و جاودانگی قوانین اسلامی را جزء ضروریات و قضایای روشن تاریخ اسلام دانسته، به گونهای که هیچ مسلمانی در آن شک نداشته و در اعتقاد به آن به واسطه شدت وضوح و روشنی آن نیازمند به دلیل جداگانه نیست. در دیدگاه امام راحل، انسان کامل در ظهور به مرتبه جامعیت، خلیفه خدا است و این خلیفه سزاوار شریعت جامع و خاتم خواهد بود. انسان کامل ولی مطلق است و صاحب مقام مشیت مطلقه است که موجودات به واسطه آن ظهور یافتهاند. پس او همانند ریشه است و دیگر مخلوقات به منزله شاخههای او هستند و او بر جمیع مراتب وجود و منازل غیب و شهود احاطه دارد. امام راحل رحمهالله حقیقت رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم را چنین تعریف کرده است:
«حقیقت محمدی نزد من همانا صورت اسم جامع اللّه است برای احدیت جمیع اسما، همچنان که آن جامع است برای احدیت جمیع اعیان». چنان که پیش از این گفته شد، عین ثابت انسان کامل، حقیقت محمدی صلیاللهعلیهوآلهوسلم است. امام راحل قدسسره قوس نزول را لیلة القدر محمدی و قوس صعود را یوم القیامة احمدی نامیده و دلیل این امر را آن میداند که این دو قوس مدنور فیض منبسط میباشد که حقیقت محمدی است.
______________________________
1. گزارش دهنده: حسن کفلو
______________________________
قدری روشن است که نیازمند به دلیل و برهان نیست و چنان که نبوت پیامبر اسلام، از ضروریات و واضحات است و احکام ضروری و واضح به برهان نیاز ندارد. مسأله خاتمیت پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآلهوسلم نیز چنان روشن است که هیچ مسلمانی در آن شک ندارد، پس وقت صرف کردن برای چنین امر روشنی، جز ضایع کردن وقت، حاصلی ندارد. حضرت امام قدسسره قضایای تاریخی را همانند احکام عقلی به دو دسته «ضروری» و «نظری» دسته بندی کرده، جامعیت و جاودانگی قوانین اسلامی را جزء ضروریات و قضایای روشن تاریخ اسلام دانسته، به گونهای که هیچ مسلمانی در آن شک نداشته و در اعتقاد به آن به واسطه شدت وضوح و روشنی آن نیازمند به دلیل جداگانه نیست. در دیدگاه امام راحل، انسان کامل در ظهور به مرتبه جامعیت، خلیفه خدا است و این خلیفه سزاوار شریعت جامع و خاتم خواهد بود. انسان کامل ولی مطلق است و صاحب مقام مشیت مطلقه است که موجودات به واسطه آن ظهور یافتهاند. پس او همانند ریشه است و دیگر مخلوقات به منزله شاخههای او هستند و او بر جمیع مراتب وجود و منازل غیب و شهود احاطه دارد. امام راحل رحمهالله حقیقت رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم را چنین تعریف کرده است:
«حقیقت محمدی نزد من همانا صورت اسم جامع اللّه است برای احدیت جمیع اسما، همچنان که آن جامع است برای احدیت جمیع اعیان». چنان که پیش از این گفته شد، عین ثابت انسان کامل، حقیقت محمدی صلیاللهعلیهوآلهوسلم است. امام راحل قدسسره قوس نزول را لیلة القدر محمدی و قوس صعود را یوم القیامة احمدی نامیده و دلیل این امر را آن میداند که این دو قوس مدنور فیض منبسط میباشد که حقیقت محمدی است.