ماهیت نهضت نرم افزاری و مواضع فراروی

این مقاله به بررسی لایه‏های مختلف دانش و نقد عملکرد جامعه علمی کشور در تولید علم و جوانب مختلف جنبش نرم‏افزاری اشاره دارد که نویسنده هر دانش یا نرم‏افزاری را سه ویژگی دانسته: 1. مجموعه اطلاعاتی که از نظر هماهنگی دارای سازگاری درونی باشد؛ 2. منطقی داشته باشد که تفاهم با نخبگان علمی باشد؛ 3. دارای یک کارآمدی و کارکرد باشد. قبل از بررسی وظایف ما برای این تولید دانش ضروری است که دانش به سه لایه: الف) گزاره‏های علمی (رویین‏ترین لایه)؛ ب) نظریه‏ها (لایه زیرین) که هرگزاره‏ای پشت سر خود یک یا چند نظریه دارد و ج) چارچوب یا پارادایم (لایه درونی) که پشتیبان و حافظ نظریه‏ها هستند. تولید علوم انسانی در طول چهار دهه گذشته، غالبا از ساحت گزاره‏ها به ساحت نظریه نفوذ نکرده، بلکه کار عمده تطبیق بوده است چه علوم دانشگاهی و چه حوزوی. تا نتوانیم نظریه‏های فقهی، فلسفی، جامعه‏شناسی و سیاسی را در پشت این گزاره‏ها نشان بدهیم، امکان این که نخبگان ما به ساحت تولید نظریه جدید برسند وجود ندارد. بنابراین گام اول، توجه نخبگان و جامعه علمی به ساحت نظریه‏هاست. که این نظریه‏ها باید سه شرط پیش گفته را داشته باشد. گام بعد این است که نشان بدهیم این نظریات نیاز به پارادایم دارد.