فمینیسم مذهبی، مخاطرات و امیدها
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
ایشان در این مقاله، به تبیین حقوق انسان، از دو دیدگاه حقوق بشر و اسلام با نگاههای متفاوت پرداخته است. در ابتدای مقاله دو پرسش اساسی را مطرح میکنند که؛ مسأله اول در موضوع اسلام و حقوق بشر دین است که آیا تفاوتها و هویتهای گوناگون عقیدتی در سازماندهی نظام حقوق بشر دخیل است و آیا به رغم تکثر میتوان به وحدت نظام حقوق بشر اندیشید؟ اکنون دموکراسی نیز شکل و الگوی واحدی ندارد. بر اساس فرهنگها و ارزشها و خصوصیات هر جامعه شاهد دموکراسی هندی، دموکراسی فرانسوی، دموکراسی آمریکایی یا دموکراسی انگلیسی هستیم. دموکراسی خود یکی از مواد اعلامیه جهانی حقوق بشر است آیا در مورد حقوق بشر نیز چنین است؟
پرسش دوم این است که، با تفاوتهای عقیدتی موجود میان تفکر اسلامی و حقوق بشر، اساسا میتوان از اجرای حقوق بشر سخن گفت؟ آیا لازمه نظام یکپارچه حقوق بشر، یکپارچه شدن فرهنگی و ایدئولوژیک ساکنان گیتی است؟ اگر نه، چگونه میتوان با حفظ این هویتهای متفاوتت عقیدتی و دینی به وحدت حقوق بشر دست یافت و راه حل چیست؟
وی پس از تبیین این دو پرسش، به بیان دیدگاههای متفاوت حقوق بشر و اسلام اشاره میکند. نخست: تفاوتهای اعلامیه جهانی حقوق بشر با اعلامیههای حقوق بشر اسلامی کشورهای اسلامی. این کشورها در برابر فشارهای فزاینده غرب و اتهامات پیوسته مبتنی بر نقض حقوق بشر که به عنوان معیار داوری نظام بینالمللی علیه آنان قرار گرفته است، میگویند ارزشهای جوامع مختلف یکسان نیستند و هیچ قومی حق ندارد ایدئولوژی و ارزشهای خویش را بر قوم دیگری تحمیل و قوم مداری کند. بنابراین حقوق بشر نیز، باید بر اساس واقعیتها و ارزشهای هر جامعهای تنظیم گردد. کشورهای اسلامی سرانجام به تدریج اعلامیههای پرداخته و حقوق بشر را در چارچوب آموزههای اسلامی به رسمیت شناختهاند. بدین ترتیب خواستهاند اتهامات نقض حقوق بشر را دفع کرده و همچنین بر تفاوت فرهنگی غرب و جهان اسلام تأکید ورزیده و بگویند، غرب نمیتواند بدون در نظر گرفتن نسبیت فرهنگی و تفاوت تاریخ و فرهنگ غرب و شرق، نظام حقوقی خویش را معیار ارزیابی و سنجش حقوق بشر قرار دهد.
تفاوت دوم: در سپهری عامتر میتوان گفت، گرچه اعلامیه حقوق بشر اسلامی، برخی کانونهای نزاع را تعدیل کرده است، اما منتقدین بر این عقیده هستند که، اساسا آموزههای اسلامی، حقوق بشر را برنمیتابند و تعارضات اصولی و بنیادین میان آنها وجود دارد.
در ادامه این گفتار، دومین سپهر یاد شده، جداگانه مورد بحث قرار گرفته است. زیرا پس از شناسایی کانونهای اصلی نزاع، به آسانی میتوان از تفاوتهای اعلامیههای حقوق بشر اسلامی و اعلامیه جهانی حقوقی بشر سخن گفت. در مجموع، محورهای اصلی نزاع عبارتند از: 1. فلسفه حقوق بشر؛ 2. مجازات اعدام؛ 3. انتخابات و رأی اکثریت؛ 4. تبعیض حقوقی و مذهبی؛ 5 . آزادی مذهبی؛ 6. حق آزادی تغییر عقیده؛ 7. آزادی بیان؛ 8 . برابری حقوق زنان و مردان؛ 9. بردهداری؛ 10. حقوق کودک.
نویسنده در این مقاله به تبیین و تفاوت از دو دیدگاه حقوق بشر و دیدگاه اسلام در این موارد فوق اشارهای داشته است.
پرسش دوم این است که، با تفاوتهای عقیدتی موجود میان تفکر اسلامی و حقوق بشر، اساسا میتوان از اجرای حقوق بشر سخن گفت؟ آیا لازمه نظام یکپارچه حقوق بشر، یکپارچه شدن فرهنگی و ایدئولوژیک ساکنان گیتی است؟ اگر نه، چگونه میتوان با حفظ این هویتهای متفاوتت عقیدتی و دینی به وحدت حقوق بشر دست یافت و راه حل چیست؟
وی پس از تبیین این دو پرسش، به بیان دیدگاههای متفاوت حقوق بشر و اسلام اشاره میکند. نخست: تفاوتهای اعلامیه جهانی حقوق بشر با اعلامیههای حقوق بشر اسلامی کشورهای اسلامی. این کشورها در برابر فشارهای فزاینده غرب و اتهامات پیوسته مبتنی بر نقض حقوق بشر که به عنوان معیار داوری نظام بینالمللی علیه آنان قرار گرفته است، میگویند ارزشهای جوامع مختلف یکسان نیستند و هیچ قومی حق ندارد ایدئولوژی و ارزشهای خویش را بر قوم دیگری تحمیل و قوم مداری کند. بنابراین حقوق بشر نیز، باید بر اساس واقعیتها و ارزشهای هر جامعهای تنظیم گردد. کشورهای اسلامی سرانجام به تدریج اعلامیههای پرداخته و حقوق بشر را در چارچوب آموزههای اسلامی به رسمیت شناختهاند. بدین ترتیب خواستهاند اتهامات نقض حقوق بشر را دفع کرده و همچنین بر تفاوت فرهنگی غرب و جهان اسلام تأکید ورزیده و بگویند، غرب نمیتواند بدون در نظر گرفتن نسبیت فرهنگی و تفاوت تاریخ و فرهنگ غرب و شرق، نظام حقوقی خویش را معیار ارزیابی و سنجش حقوق بشر قرار دهد.
تفاوت دوم: در سپهری عامتر میتوان گفت، گرچه اعلامیه حقوق بشر اسلامی، برخی کانونهای نزاع را تعدیل کرده است، اما منتقدین بر این عقیده هستند که، اساسا آموزههای اسلامی، حقوق بشر را برنمیتابند و تعارضات اصولی و بنیادین میان آنها وجود دارد.
در ادامه این گفتار، دومین سپهر یاد شده، جداگانه مورد بحث قرار گرفته است. زیرا پس از شناسایی کانونهای اصلی نزاع، به آسانی میتوان از تفاوتهای اعلامیههای حقوق بشر اسلامی و اعلامیه جهانی حقوقی بشر سخن گفت. در مجموع، محورهای اصلی نزاع عبارتند از: 1. فلسفه حقوق بشر؛ 2. مجازات اعدام؛ 3. انتخابات و رأی اکثریت؛ 4. تبعیض حقوقی و مذهبی؛ 5 . آزادی مذهبی؛ 6. حق آزادی تغییر عقیده؛ 7. آزادی بیان؛ 8 . برابری حقوق زنان و مردان؛ 9. بردهداری؛ 10. حقوق کودک.
نویسنده در این مقاله به تبیین و تفاوت از دو دیدگاه حقوق بشر و دیدگاه اسلام در این موارد فوق اشارهای داشته است.